Στα γήπεδα του αγώνα για μια άλλη κοινωνία

Σπουδαίοι ποδοσφαιριστές που πρωτοστάτησαν στους λαϊκούς αγώνες

Ο Νίκος Γόδας

Συνεχίζοντας το αφιέρωμα στην επίδραση του λαϊκού κινήματος στο ποδόσφαιρο στη χώρα μας, στο παρόν δημοσίευμα αναφερόμαστε σε περιπτώσεις ποδοσφαιριστών που υπήρξαν σπουδαίοι στα γήπεδα αλλά και εξίσου σπουδαίοι αγωνιστές στη λαϊκή πάλη. Σε δύσκολες συνθήκες αναδείχθηκαν πολλές μορφές κομμουνιστών και αγωνιστών που το ταλέντο τους και η αγάπη τους για το ποδόσφαιρο συναντήθηκαν με τις ιδέες και την πάλη για το δίκιο του λαού. Εκατοντάδες αθλητές και αγωνιστές, παιδιά του λαού, μεγαλωμένοι σε φτωχογειτονιές οι περισσότεροι, αποτέλεσαν τα μέλη μιας αθλητικής κίνησης που αναπτύχθηκε μέσα από το εργατικό κίνημα, με την ίδρυση των συλλόγων στις φτωχές γειτονιές, στα εργοστάσια, στα λιμάνια. Αθλητές - αγωνιστές, που παρέμειναν αμετακίνητοι στα ιδανικά του αγώνα, χωρίς να λογαριάζουν ούτε την ίδια τους τη ζωή. Αλύγιστοι, δεν αποκήρυξαν τις ιδέες τους, βγαίνοντας μπροστά στον αγώνα για το δίκιο και την προκοπή του λαού.

Ειδικά σ' αυτές τις περιπτώσεις, η ενασχόληση με τον αθλητισμό και ιδιαίτερα με το ποδόσφαιρο λειτούργησε ευεργετικά, και έτσι στοιχεία όπως η πειθαρχία, η συγκέντρωση, η αυτοπεποίθηση, η ηρεμία, η τόλμη, μπολιάστηκαν με τη φλόγα της επαναστατικής πολιτικής και μαζί με την πρακτική, επίμονη δουλειά, συνέθεσαν ένα ανίκητο μείγμα. Μείγμα που διαχρονικά σφυρηλάτησε αγωνιστές δοκιμασμένους, έμπειρους, που δεν ταλαντεύτηκαν, πρωτοπόρους, ικανούς να πρωταγωνιστήσουν σε κάθε αγώνα, μέσα και έξω από το γήπεδο, ή να ηγηθούν μιας ομάδας.
Ποδοσφαιριστές με ικανότητες οδηγήθηκαν σε αποκλεισμό και παραμερισμό λόγω των πεποιθήσεων και των καταβολών τους, τόσο την περίοδο του Μεσοπολέμου και της Κατοχής, όσο και επί μετεμφυλιακού καθεστώτος και της στρατιωτικοφασιστικής δικτατορίας του 1967 - 1974. Ειδικά το καθεστώς των συνταγματαρχών, με νόμο του κράτους προσπάθησε να παρέμβει στο ποδόσφαιρο με σκοπό να ελέγξει τα σωματεία, προκειμένου να εκλείψει η παρέμβαση των κομμουνιστών και άλλων αγωνιστών στους αθλητικούς συλλόγους. Η χούντα δεν δίστασε να διαλύσει ομάδες με ιστορία, όπως η Προοδευτική, ο Εργοτέλης, ο Διαγόρας Ρόδου, η Θύελλα Πατρών, ενώ αρκετοί ποδοσφαιριστές οδηγήθηκαν στην εξορία.

Αγωνίστηκαν για τα ιδανικά τους

Ο Σπύρος Κοντούλης

ΝΙΚΟΣ ΓΟΔΑΣ (Ολυμπιακός): Ο παίκτης του Ολυμπιακού συνέδεσε από μικρός το όνομά του με το ποδόσφαιρο και τους κοινωνικούς αγώνες, μέσα από τις τάξεις του ΚΚΕ. Στην Κατοχή πολέμησε εναντίον των ναζί και των συνεργατών τους, φέροντας το βαθμό του λοχαγού στον επίλεκτο 5ο Λόχο Κοκκινιάς του ΕΛΑΣ, ενώ πήρε μέρος και στις μάχες του Δεκέμβρη του '44 ενάντια στους Αγγλους. Μετά τη συμφωνία της Βάρκιζας, ο Νίκος Γόδας συνελήφθη και εξορίστηκε, μένοντας 3,5 χρόνια φυλακή. Ανυποχώρητος και ασυμβίβαστος, πιστός στην υπόθεση του σοσιαλισμού, δεν υπέγραψε «δήλωση μετανοίας», αν και του ζητήθηκε αρκετές φορές. Αξίζει να σημειωθεί ότι οι τότε ιδιοκτήτες του Ολυμπιακού, τη φανέλα του οποίου είχε τιμήσει ο Νίκος Γόδας, δεν έκαναν τίποτα για να τον σώσουν και στις σχετικές εκκλήσεις απαντούσαν «όπως έστρωσε, να κοιμηθεί». Τελικά το αστικό κράτος οδήγησε τον Νίκο Γόδα στο εκτελεστικό απόσπασμα στις 19 Νοέμβρη 1948, στο Λαζαρέτο της Κέρκυρας. Τελευταία του επιθυμία ήταν να πεθάνει φορώντας τη φανέλα του Ολυμπιακού.
ΑΓΓΕΛΟΣ ΜΕΣΣΑΡΗΣ (ΠΑΟ): Υπήρξε από τους σπουδαιότερους παίκτες του Παναθηναϊκού και βασικό στέλεχος της «χρυσής» ομάδας του 1930, η οποία στέφθηκε αήττητη πρωταθλήτρια, με πρώτο σκόρερ τον ίδιο. Ηταν μέλος της ΟΚΝΕ, όπως και πολλοί άλλοι παίκτες, και από τους πρώτους που πήραν μέρος στην Αντίσταση. Ο τότε ιδιοκτήτης του Παναθηναϊκού απαίτησε από τον παίκτη να σταματήσει να εκφράζει τις πολιτικές του πεποιθήσεις προκειμένου να συνεχίσει να είναι μέλος της ομάδας. Μετά από έντονες διαφωνίες, ο Μεσσάρης αποχώρησε από τον Παναθηναϊκό και στη συνέχεια, το 1931, σταμάτησε το ποδόσφαιρο σε ηλικία 21 ετών. Το 1932 διαγράφηκε διαπαντός από τον Παναθηναϊκό λόγω της πολιτικής του δράσης.

Ο Αγγελος Μεσσάρης

ΣΠΥΡΟΣ ΚΟΝΤΟΥΛΗΣ (ΑΕΚ): Γεννημένος στην Κοκκινιά, έκανε σπουδαία καριέρα ως παίκτης της ΑΕΚ που κατέκτησε το πρωτάθλημα της περιόδου 1939 - 1940. Πολέμησε στο αλβανικό μέτωπο και μετέπειτα συμμετείχε ενεργά στην Αντίσταση. Συνελήφθη από τους Γερμανούς και δολοφονήθηκε το 1944, στην προσπάθειά του να ξεφύγει από το καμιόνι που τον μετέφερε από το στρατόπεδο του Χαϊδαρίου στην Καισαριανή για να εκτελεστεί.
ΚΩΣΤΑΣ ΛΙΑΡΟΣ (Απόλλων Καλαμαριάς): Ηταν σπουδαίος ποδοσφαιριστής και γενικά αθλητής, διακρίθηκε μάλιστα και στο αγώνισμα της κολύμβησης. Μέλος της ομάδας του Απόλλωνα Καλαμαριάς, που την περίοδο της Κατοχής χαρακτηρίστηκε παράδειγμα αντίστασης. Ο ίδιος, ακολουθώντας το παράδειγμα του συλλόγου, πήρε μέρος στην Αντίσταση μέσα από τις γραμμές του ΕΛΑΣ, ενώ αργότερα βρέθηκε εξόριστος στη Μακρόνησο. Μετά την εξορία κλήθηκε στην Εθνική ομάδα ποδοσφαίρου, αλλά δεν πρόλαβε να παίξει, καθώς ο τότε προπονητής τον ενημέρωσε πως η κλήση έγινε «κατά λάθος» και πως η Εθνική ήταν «μόνο για τους εθνικόφρονες».
ΠΑΝΟΣ ΑΛΕΞΑΣ (Παναιτωλικός): Γεννημένος στο Αγρίνιο, υπήρξε σπουδαίος παίκτης του Παναιτωλικού, κομμουνιστής, φέροντας το βαθμό του ανθυπολοχαγού του ΕΛΑΣ, ενώ ήταν μέλος του Γραφείου της Επιτροπής Πόλης Αγρινίου του ΚΚΕ. Από τους πρωτεργάτες της λαϊκής αντίστασης κατά της τρομοκρατίας των χιτών και των ταγματασφαλιτών στην περιοχή. Συνελήφθη και εκτελέστηκε στις 31 Γενάρη 1949, με απόφαση του Εκτακτου Στρατοδικείου Μεσολογγίου. Πριν την εκτέλεσή του άφησε δύο γράμματα, ένα για τους γονείς του και ένα για τους υπόλοιπους συγγενείς. Στο πρώτο, χαρακτηριστικό είναι το κλείσιμό του, όπου τόνιζε τα εξής: «Δεν θέλω να λυπηθείτε για τον άδικο σκοτωμό μου. Σας ζητώ να συνεχίσετε τον αγώνα που εγώ άφησα μεσοστρατίς. Ζήτω το ΚΚΕ».

Ο Πάνος Αλεξάς

ΝΙΚΟΣ ΠΟΛΥΚΡΑΤΗΣ (Ολυμπιακός Πατρών): Πιο γνωστός ως Καπετάν Νικήτας, ο Νίκος Πολυκράτης ήταν μέλος του ΚΚΕ και αξιωματικός του ΕΛΑΣ και του ΔΣΕ. Οσο το επέτρεψαν οι συνθήκες ήταν ποδοσφαιριστής του Ολυμπιακού Πατρών και προπολεμικά θεωρούνταν από τους καλύτερους παίκτες του τοπικού πρωταθλήματος.
ΑΝΔΡΕΑΣ ΜΟΥΡΑΤΗΣ (Ολυμπιακός): Φτωχόπαιδο ξεκίνησε να παίζει μπάλα στους χωματόδρομους δίπλα στο «Καραϊσκάκη», και μετέπειτα έκανε σπουδαία καριέρα στον Ολυμπιακό και στην Εθνική ανδρών. Αντιστάθηκε ως σαλταδόρος στους Γερμανοϊταλούς κατακτητές, ενώ συμμετείχε και στην ποδοσφαιρική ομάδα της ΕΠΟΝ δίπλα στον Νίκο Γόδα, στο πλάι του οποίου πολέμησε στη Μάχη της Ηλεκτρικής. Το 1954 αποκλείστηκε από την Εθνική επειδή διεκδικούσε τις αποζημιώσεις των συμπαικτών του.