«Αγωγός» επικίνδυνων εξελίξεων

Περίπου ως το σύγχρονο ...«Τάμα του Εθνους» παρουσιάζει η κυβέρνηση τον αγωγό φυσικού αερίου «East Med», με τον ΣΥΡΙΖΑ και το ΚΙΝΑΛ να διεκδικούν μερτικό από τη «δόξα» του αγωγού, που στηρίζεται από τμήμα της αστικής τάξης των ΗΠΑ και προβάλλεται ως ένας από τους βασικούς ενεργειακούς άξονες για την απεξάρτηση της Ευρώπης από το ρωσικό φυσικό αέριο. Ο συγκεκριμένος αγωγός ενσαρκώνει το «όραμα» της ελληνικής αστικής τάξης για ανάδειξη της χώρας σε ενεργειακό κόμβο. Πολύ περισσότερο που η γειτονική Τουρκία προηγείται κατά πολύ σε υποδομές και δίκτυα διανομής, διεκδικώντας αυτή τον πρώτο λόγο στη μεταφορά του φυσικού αερίου από την Ανατ. Μεσόγειο στις αγορές της Ευρώπης, σχέδιο που «σκοντάφτει» για την ώρα στις τεταμένες σχέσεις της με το ΝΑΤΟ και στις «εκκρεμότητες» που παραμένουν με την Ελλάδα και την Κύπρο. Οπως και να 'χει, η κυβέρνηση και όλα τα κόμματα του ευρωατλαντικού τόξου στοιχίζονται στο στόχο της κατασκευής του αγωγού, τον οποίο παρουσιάζουν μάλιστα ως «ασπίδα» στην τουρκική επιθετικότητα και ως «εγγύηση» τάχα για τα κυριαρχικά δικαιώματα της Ελλάδας στην περιοχή.

* * *

Πέρα από τα τεχνικά χαρακτηριστικά του έργου, που καθιστούν την κατασκευή του ιδιαίτερα κοστοβόρα (κατά άλλους ασύμφορη), η υπογραφή της συμφωνίας ανάμεσα στην Ελλάδα, στην Κύπρο και το Ισραήλ για τον «East Med» έφερε στην επιφάνεια και ορισμένες διαφορετικές απόψεις που υπάρχουν σε αστικά κόμματα και επιτελεία σχετικά με τον αγωγό, δίνοντας έμφαση στους γεωπολιτικούς παράγοντες που σχετίζονται μ' αυτό το φαραωνικό έργο και περιπλέκουν την κατάσταση στην περιοχή. Στην πραγματικότητα, οι ανησυχίες τους αφορούν το κατά πόσο η κατασκευή του αγωγού εκφράζει προσδοκίες μεγαλύτερες από τις δυνατότητες που υπάρχουν σήμερα να προχωρήσει ένα τέτοιο έργο, με δεδομένες τις ενστάσεις της Τουρκίας και το ρόλο που παίζει για τα συμφέροντα των ΗΠΑ - ΝΑΤΟ στην περιοχή. Αλλά και αμφιβολίες για τη σκοπιμότητα του έργου, στο βαθμό που αυξάνει την ένταση ανάμεσα σε Ελλάδα και Τουρκία. Η κριτική τους δηλαδή στον αγωγό δεν γίνεται από τη σκοπιά της αμφισβήτησης του αμερικανοΝΑΤΟικού σχεδιασμού, αλλά από τη σκοπιά της αποτελεσματικότερης υπηρέτησής του, που περνάει μέσα και από τη διευθέτηση των διαφορών Ελλάδας - Τουρκίας, με συνεκμετάλλευση των πηγών και δρόμων της Ενέργειας στην ευρύτερη περιοχή.

* * *

Χαρακτηριστική ως προς αυτό είναι η άποψη του Αντ. Λιάκου, μέλους του Πολιτικού Συμβουλίου του ΣΥΡΙΖΑ, ο οποίος ισχυρίζεται ότι «πρέπει να απευχηθούμε την πραγματοποίησή του ("East Med")» έστω κι αν ακούγεται «ως αιρετική και περιθωριακή κάθε άποψη που λέει ότι δεν μπορεί να αποκλειστεί η Τουρκία από τα όποια κοιτάσματα της Ανατ. Μεσογείου, ότι είναι έωλη και τυχοδιωκτική η συμμαχία Ελλάδας - Κύπρου (που έχει ιδιαίτερες ευθύνες) - Ισραήλ και Αιγύπτου και ότι μπλέκουμε σε διαμάχες που η Ελλάδα δεν μπορεί να ελέγξει (...) Τη θεωρώ πολιτική αυτοχειριασμού. Ελλάδα και Τουρκία, και από τη γεωγραφία και από την ιστορία, είναι καταδικασμένες να ζουν μαζί, να διαπραγματεύονται, να λύνουν τις διαφορές τους και να συνεργάζονται. Οχι να βγάζει η μία τα μάτια της άλλης». Στην ουσία της, βέβαια, η άποψη αυτή μόνο «περιθωριακή» δεν είναι, αφού στον πυρήνα της βρίσκονται η συνεκμετάλλευση και η συνδιαχείριση, στην κατεύθυνση που «σπρώχνουν» και οι ΗΠΑ - ΝΑΤΟ - ΕΕ. Στο ίδιο πνεύμα ήταν άλλωστε και οι δηλώσεις Κοτζιά, πρ. υπουργού Εξωτερικών, ότι δεν πρέπει να είμαστε «μοναχοφάηδες» στο Αιγαίο, αλλά και του Γ. Κατρούγκαλου που τον διαδέχτηκε και μίλησε για «συνδιαχείριση».

* * *

Με ανάλογη αφετηρία, ο Κ. Ιορδανίδης γράφει στην «Καθημερινή» ότι η συμφωνία για τον «East Med» «έχει αποκλειστικά πολιτική διάσταση» και ότι «ήταν ο μόνος τρόπος που η Ελλάδα, η Κύπρος και το Ισραήλ μπορούσαν να διεκδικήσουν μία θέση στο Μεγάλο Παιχνίδι, που έχει αρχίσει να εκτυλίσσεται στην Ανατολική Μεσόγειο». Σημειώνει μάλιστα πως «οι ηγέτες των τριών κρατών φρόντισαν να καταστήσουν σαφές ότι το πρόγραμμα EastMed δεν στρέφεται εναντίον καμιάς χώρας και είναι ανοικτό στους πάντες υπό την προϋπόθεση του σεβασμού του διεθνούς δικαίου και των κανόνων καλής γειτονίας», απευθυνόμενοι προφανώς στην Τουρκία, που επιμένει ότι χωρίς τη δική της ανάμειξη τίποτα δεν πρόκειται να προχωρήσει στην Ανατ. Μεσόγειο. Γι' αυτό το άρθρο καταλήγει με τη διαπίστωση ότι «τα πάντα θα κριθούν από το ειδικό βάρος που όντως διαθέτει η κάθε χώρα της περιοχής και όχι στη βάση συμβολικών κινήσεων ή ρητορικής αλληλεγγύης»...

* * *

Αλλά και ο Αγγ. Στάγκος, επίσης στην «Καθημερινή», σημειώνει ότι «θα είναι καλό η μεν κυβέρνηση να μην παρασυρθεί από λόγια εσωτερικής κατανάλωσης, αλλά να διατηρήσει στη σωστή της διάσταση τη σημασία του κειμένου (...) Το δε νοήμον κοινό να καταλάβει ότι πρόκειται ουσιαστικά για συμφωνία προθέσεων και ότι η κατασκευή του θα προχωρήσει "αν" και "εφόσον" κάποτε στο μέλλον (...) λαμβάνοντας επίσης υπόψη τον εκνευρισμό που προκάλεσε στην Αγκυρα και τις απειλές του καθεστώτος Ερντογάν». Προβλέπει μάλιστα ότι «αν κλιμακωθεί η κρίση ΗΠΑ - Ιράν (...) οι ΗΠΑ έχουν μεγαλύτερη ανάγκη τις βάσεις τους σε τουρκικό έδαφος και μάλλον δεν θα θέλουν χειροτέρευση των σχέσεών τους με την Αγκυρα». Τέλος, σε άρθρο της «Εφ.Συν.» σημειώνεται πως «οι διαμορφωτές της εξωτερικής πολιτικής στη Λευκωσία θεωρούν (...) ότι με την υπογραφή του EastMed κάνουν άλλο ένα βήμα για να ενισχύσουν στρατηγικά τη διαπραγματευτική θέση τους», αλλά το ρίσκο που αναλαμβάνουν μπορεί να είναι «πολύ μεγαλύτερο απ' όσο εκτιμούν» και «οι εξελίξεις να βάζουν ήδη σε πορεία μετωπικής σύγκρουσης τα αντιμαχόμενα μέρη», με την Τουρκία να έχει βέβαια μεγαλύτερα περιθώρια ελιγμών για να επιβάλει τα δικά της συμφέροντα.

* * *

Αυτό που επιβεβαιώνεται είναι ότι η συμφωνία για τον «East Med» αποτελεί κομμάτι στο παζλ των ανταγωνισμών και των παζαριών που κορυφώνονται στην περιοχή, με την Ελλάδα να συμμετέχει μέχρι τα μπούνια στον αμερικανοΝΑΤΟικό σχεδιασμό, διεκδικώντας αναβάθμιση του ρόλου της. Και μπορεί η αστική τάξη και τα κόμματά της να θεωρούν τον αγωγό «διαβατήριο» για την επέκταση των συμφερόντων της στην περιοχή, ο λαός όμως δεν έχει τίποτα να περιμένει από το παιχνίδι που παίζεται στις πλάτες του και τον εκθέτει σε μεγάλους κινδύνους.

Κ. Μ.