Τόσες ανείπωτες ιστορίες για το μέγεθος του ανθρώπου

Η Ελεάνα Γεωργούλη μάς μιλά για την παράσταση «Τα κόκκινα τετράδια»

Η αληθινή ιστορία της αντιστασιακής Βάσως Στροφύλλα ανεβαίνει σε ένα πρωτότυπο θεατρικό έργο, με τίτλο «Τα κόκκινα τετράδια», από την εγγονή της και βραβευμένη ηθοποιό Ελεάνα Γεωργούλη. Η παράσταση, που έχει κερδίσει τις εντυπώσεις, ανεβαίνει στο Θέατρο του Νέου Κόσμου (Αντισθένους και Θαρύππου, Αθήνα) έως και τις 12 Απρίλη, κάθε Παρασκευή και Σάββατο στις 21.15 και Κυριακή στις 21.30.

Με αφορμή την παράσταση, που ομολογουμένως έχει κερδίσει πολύ θετικές κριτικές, είχαμε τη χαρά να συζητήσουμε με την Ελεάνα Γεωργούλη, που υπογράφει τη σκηνοθεσία και παίζει στην παράσταση.
-- «Τα κόκκινα τετράδια» πραγματεύονται την αληθινή ιστορία της αντιστασιακής Βάσως Στροφύλλα. Τι ήταν αυτό που σε ώθησε να δημιουργήσεις ένα πρωτότυπο θεατρικό έργο; Τι προσπάθησες να αναδείξεις;
-- Η ιστορία πάει έτσι: Μέσα στην Κατοχή η νεαρή Βάσω προσχωρεί στον αγώνα ενάντια στο φασισμό. Οργανώνεται στην ΕΠΟΝ και στη συνέχεια στο ΕΑΜ. Ερωτεύεται τον Γιάννη, τον παππού μου, συναγωνιστή της και αντάρτη του ΕΛΑΣ. Τα Τάγματα Ασφαλείας και η Χίτικη οργάνωση του Πύργου σχεδιάζουν την εξόντωση μελών της Αντίστασης και αποφασίζουν τη δολοφονία της Βάσως. Εκείνη όμως τη νύχτα, στη θέση της Βάσως εκτελούν την αδελφή της Ουρανία. Μέσα στη δίνη του πολέμου η Βάσω οδηγείται στην πιο ακραία επιλογή, να αναζητήσει τους ενόχους και να εκδικηθεί. Η Βάσω στην παρανομία και ο Γιάννης στο βουνό. Μέσα στον εμφύλιο: Καταδίκες σε θάνατο, φυλακές, ξερονήσια. Τη διαδρομή τους μέχρι την απελευθέρωσή τους, το 1953, συντροφεύει ο έρωτας.
Τώρα, γιατί ένα πρωτότυπο έργο. Σαν ηθοποιός καλείσαι να συνομιλήσεις με διαφορετικούς κόσμους. Ο κόσμος του Τσέχοφ, του Σαίξπηρ, του Ευριπίδη, είναι υπέροχοι κόσμοι αλήθεια. Ομως υπάρχουν τόσες ανείπωτες ιστορίες. Και εγώ μεγάλωσα με ιστορίες αφανών ηρώων. Με τις ιστορίες των παππούδων μου, τις ιστορίες των συναγωνιστών τους. Μεγάλωσα με ιστορίες από την Κατοχή και τον Εμφύλιο. Μεγάλωσα με αντάρτικα τραγούδια. Ηθελα να μιλήσω για το ανθρώπινο μέγεθος όπως το βίωσα μέσα από τις αφηγήσεις τους. Δεν ήθελα να μιλήσω σε μια αφαιρετική συνθήκη για κάποιους μακρινούς ήρωες. Ηθελα να μιλήσω με ονόματα και γεγονότα. Κατοχή. Χίτες. Τάγματα Ασφαλείας. Δεκέμβρης του '44. Εμφύλιος. Φυλακές. Ξερονήσια. Το έκανα για την Βάσω και τον Γιάννη. Το έκανα για τους στίχους του Ρασούλη:

Σχεδόν πενήντα χρόνια βάσανα και διωγμοί
Τώρα στη μαύρη αρρώστια ανάξια πλερωμή
Τίποτα δεν πάει χαμένο στη χαμένη σου ζωή
Τ' όνειρό σου ανασταίνω και το κάθε σου γιατί
Το έργο χαράσσει σε τρεις άξονες: Ερωτας. Αυτοδικία. Αγώνας. Και αυτοί οι άξονες ισορροπούν πάνω σε μια αναπόδραστη συνθήκη: Αυτή του πολέμου. Σε τι ατραπούς οδηγούν γεγονότα τεράστιας ιστορικής σημασίας τις ζωές των ανθρώπων.
-- Πώς είναι να καταπιάνεσαι με μια περίοδο που είναι τόσο φορτισμένη και περιέχει ιστορικά γεγονότα τόσης μεγάλης βαρύτητας;
-- Εντονο. Υπάρχει η αίσθηση πως η Ιστορία είναι κάτι που ανήκει στο παρελθόν και πως έτσι υπάρχει απόσταση ασφαλείας. Ομως δεν υπάρχει. Η Ιστορία είναι η πύκνωση της διαχρονικής διαδρομής του ανθρώπου. Ενέχει το συντριπτικό και το άχρονο της πάλης των τάξεων.
Σε πιάνει δέος όταν στοχάζεσαι σε ποια ιστορικά γρανάζια περιπλέχτηκαν οι αγωνιστές τού τότε. Η γενιά αυτή, οι γεννημένοι στις αρχές του 1920. Εζησαν τον Μεταξά, τον Β' Παγκόσμιο και την Κατοχή. Εχτισαν το ΕΑΜ, κονταροχτυπήθηκαν με το φασισμό και βγήκαν νικητές. Και για ανταμοιβή φυλακές, εξορίες, απόσπασμα. Οσοι γλίτωσαν βγήκαν στα μέσα της δεκαετίας του '50 από τις φυλακές και πριν προλάβουν να ορθοποδήσουν, νέες διώξεις από τη χούντα.
-- Σε μια περίοδο που επιχειρείται το ξαναγράψιμο της Ιστορίας, τέτοια έργα πώς συμβάλλουν; Με τι συναίσθημα θέλεις να φεύγουν οι θεατές μετά την παράσταση;
-- Η επίσημη Ιστορία κρατά την εκδοχή των νικητών. Το κυρίαρχο αφήγημα της εποχής είναι η λήθη. Ξέχνα. Το θέατρο όμως αρχετυπικά είναι ένας χώρος, μια ετεροτοπία της μνήμης. Στο θέατρο βρίσκουν καταφύγιο η ήττα, η οδύνη, η εξέγερση. Η αναμέτρηση με αυτά τα υλικά μάς προχωρά. Η αναμέτρηση με την υπέρβαση, τη δυσκολία, τη νοσταλγία, τον εφιάλτη, τον αγώνα, τον έρωτα. Η πίστη στην αναπάντεχη ομορφιά και επιμονή της ζωής. Θα ήθελα οι θεατές να φεύγουν με τις αντένες της μνήμης ανοιχτές. Με αυτό το «δεν ξεχνώ». Με την αίσθηση της α-λήθειας. Της ενθύμησης. Με την αίσθηση της νοσταλγίας ενός άλλου ανθρώπινου μεγέθους, μιας εξεγερμένης νιότης που πιστεύει πως μπορεί να σπάσει τα τείχη. Φορείς μιας ιστορικής α-λήθειας που δεν θα επιτρέψουμε να ξεχαστεί και να φύγει αστόχαστα.

***

Συντελεστές: Σκηνοθεσία: Ελεάνα Γεωργούλη. Σκηνοθετική επιμέλεια: Αλεξάνδρα Καζάζου. Μουσική: Γιάννης Φίλιας. Κοστούμια: Μαργαρίτα Δοσούλα. Σκηνικά: Γεώργιος Τρικκαλιώτης. Βίντεο: Αλέξης Ζαφειράκης. Σχεδιασμός φωτισμών: Χριστίνα Θανάσουλα. Βοηθός σκηνοθέτη: Μάρια Φλωράτου.
Παίζουν οι ηθοποιοί: Ανδρέας Κοντόπουλος, Νάνσυ Μπούκλη, Γιάννης Φίλιας, Ελεάνα Γεωργούλη.
Εισιτήρια στο viva.gr και στο τηλέφωνο 210.9212.900.