Οι βάσεις συγκρότησης της ΕΣΣΔ
- Κατακτήσεις της Οχτωβριανής Επανάστασης
- Καταπολέμηση του εθνικισμού και ανάπτυξη των εθνικών πολιτισμών
- Αιτίες επανεμφάνισης
 |
Οι βάσεις συγκρότησης της ΕΣΣΔ και τα έθνη που τη συγκροτούσαν
Η Ενωση Σοβιετικών Σοσιαλιστικών Δημοκρατιών (ΕΣΣΔ) ήταν το μεγαλύτερο σε έκταση κράτος, το δεύτερο σε οικονομική και στρατιωτική ισχύ και η τρίτη χώρα σε πληθυσμό. Αναπόφευκτα, λοιπόν, στα εδάφη της υπήρχαν πάρα πολλά έθνη.
Στην ΕΣΣΔ, το 1922, ενώθηκαν η Ρωσική Σοβιετική Σοσιαλιστική Δημοκρατία, η Ουκρανική ΣΣΔ, η Λευκορωσική ΣΣΔ και η Σοβιετική Ομοσπονδιακή Σοσιαλιστική Δημοκρατία της Υπερκαυκασίας (αποτελούμενη από τη Γεωργία, την Αρμενία, και το Αζερμπαϊτζάν). Ολες αυτές οι Δημοκρατίες είχαν εμφανιστεί μετά την Οχτωβριανή Επανάσταση. Από το 1956 έως και το 1991 στην ΕΣΣΔ υπήρχαν 15 ενωσιακές Δημοκρατίες.
Πριν από την Οχτωβριανή Επανάσταση στη σύνθεση της Ρωσικής Αυτοκρατορίας ο μη ρωσικός πληθυσμός έφτανε το 57% και την ίδια ώρα αυτοί οι λαοί βίωναν και την εθνική καταπίεση. Αυτή εκφραζόταν με διαφορετικό βαθμό και μεθόδους στις πιο αναπτυγμένες περιοχές της αυτοκρατορίας (Φιλανδία, Πολωνία, Βαλτική, Ουκρανία) και διαφορετικά στις καθυστερημένες οικονομικά και πολιτιστικά περιοχές της Κεντρικής Ασίας και του Καυκάσου. Αν στις πρώτες αυτή εκφραζόταν με την πολιτική της ρωσοποίησης, δηλαδή του όσο γίνεται μεγαλύτερου περιορισμού του ντόπιου εθνικού πολιτισμού και της ρωσικής «ομογενοποίησης», στη δεύτερη περίπτωση η καταπίεση έπαιρνε το χαρακτήρα της διοικητικής, ημι-φεουδαρχικής εκμετάλλευσης.
 |
Μια άλλη μορφή οικονομικής καταπίεσης ήταν η φορολογική πολιτική του τσαρισμού, η οποία στις εθνικές περιφέρειες ήταν υψηλότερη σε σχέση με την κεντρική Ρωσία. Εκεί επίσης οι συνθήκες δουλειάς ήταν χειρότερες και ταυτόχρονα ίσχυαν διαφοροποιήσεις στους μισθούς για τους Ρώσους και τους εργάτες άλλων εθνών, σε βάρος των τελευταίων. Υπήρχαν ακόμη και κάποιοι περιορισμοί εργασίας για τους μη Ρώσους.
Σ' ό,τι αφορά την πολιτιστική καταπίεση, η τσαρική πολιτική της ρωσοποίησης των εθνικών περιφερειών οδηγούσε σε μέτρα περιορισμού της χρήσης των υπόλοιπων γλωσσών, της διδασκαλίας τους σε σχολεία, της ύπαρξης θεάτρων και άλλων πολιτιστικών ιδρυμάτων των μη ρωσικών πληθυσμών, ακόμη και σε περιορισμούς της χρήσης των άλλων γλωσσών.
Η οικονομική, πολιτιστική καταπίεση συμπληρωνόταν και από την πολιτική καταπίεση. Βεβαίως, γενικότερα τα πολιτικά δικαιώματα ήταν πολύ περιορισμένα για την εργατική τάξη και τα άλλα λαϊκά στρώματα επί τσαρισμού, όμως επιπλέον υπήρχε και το εθνικό «φιλτράρισμα», με βάση σχετικό νόμο δεν είχαν κανένα εκλογικό δικαίωμα οι λαοί της Σιβηρίας και της Κεντρικής Ασίας, ενώ περιορισμένη ήταν και η εκπροσώπηση των λαών του Καυκάσου και της Πολωνίας. Καθόλου δικαιώματα δεν είχαν οι νομαδικοί λαοί, ενώ δεν μπορούσαν να εκλεγούν όσοι δε γνώριζαν τη ρώσικη γλώσσα.
Οι μη ρωσικοί πληθυσμοί είχαν επίσης περιορισμούς στη μετακίνησή τους, ενώ υπήρχαν και περιορισμοί στην απόκτηση περιουσίας.
Ενα σημαντικό «εργαλείο» της «εθνικής πολιτικής» του τσαρισμού στο πλαίσιο της διατήρησης της αυτοκρατορίας ήταν το να στρέφει τον ένα λαό ενάντια στον άλλο και να καλλιεργεί το εθνικό μίσος ανάμεσά τους.
Ο πληθυσμός της ΕΣΣΔ ήταν το 1989 περίπου 286,7 εκατομμύρια και είχε σχεδόν διπλασιαστεί κατά τη διάρκεια του 20ού αιώνα. Κι αυτό παρά τις τεράστιες δυσκολίες και καταστροφές που είχε προκαλέσει η ξένη ιμπεριαλιστική επέμβαση μετά την Επανάσταση και ο εμφύλιος πόλεμος, όπως και οι τεράστιες απώλειες τουλάχιστον 25 εκατομμυρίων ανθρώπων, κατά τη διάρκεια του Β` Παγκοσμίου Πολέμου.
Η Σοβιετική Ενωση ήταν ένα πολυεθνικό κράτος, στο οποίο κατοικούσαν πάνω από 100 έθνη κι εθνότητες, με διαφορετική γλώσσα, πολιτισμικά χαρακτηριστικά, ήθη κι έθιμα, που η τύχη τους συνδέθηκε μέσα στο πλαίσιο της ΕΣΣΔ.
Στην ΕΣΣΔ, εκτός από τις 15 Ενωσιακές Δημοκρατίες (Ρωσίας, Ουκρανίας, Λευκορωσίας, Αζερμπαϊτζάν, Αρμενίας, Γεωργίας, Ουζμπεκιστάν, Τουρκμενίας, Τατζικιστάν, Καζαχστάν, Κιργιζίας, Μολδαβίας, Λιθουανίας, Λετονίας, Εσθονίας), υπήρχαν ακόμη 20 αυτόνομες Δημοκρατίες, 8 αυτόνομες περιοχές και 10 αυτόνομες Περιφέρειες. Ολες αυτές οι Δημοκρατίες και αυτόνομες επικράτειες ήταν δημιουργημένες πάνω σε εθνική βάση, στη βάση του κυρίαρχου έθνους σε κάθε Δημοκρατία ή περιοχή, χωρίς όμως αυτό να σημαίνει ότι εκεί υπήρχαν αποκλειστικά εκπρόσωποι αυτού του έθνους ή ότι υπήρχε κάποια προνομιακή μεταχείριση αυτού του έθνους, σε σχέση με τους υπόλοιπους Σοβιετικούς πολίτες, που κατοικούσαν εκεί.
Σε δύο σοβιετικές Δημοκρατίες το ποσοστό του κυρίαρχου έθνους ήταν αρκετά χαμηλό, στο Καζαχστάν οι Καζάχοι ήταν μόλις το 36% και στην Κιργιζία οι Κιργίζιοι μόλις 41%.
Πιο ομογενοποιημένη ήταν η Αρμενία, όπου το ποσοστό των Αρμενίων έφτανε το 90%.
Στη Ρωσία, στη Λευκορωσία και το Αζερμπαϊτζάν το ποσοστό του κυρίαρχου έθνους ήταν πάνω από το 80%.
Ομάδες εθνών
Στο πλαίσιο της ΕΣΣΔ υπήρχαν διάφορες εθνολογικές κατηγορίες. Οι κυριότερες από αυτές ήταν:
Οι Σλάβοι, που αποτελούνταν από τους Ρώσους, τους Ουκρανούς και τους Λευκορώσους. Το ποσοστό τους στην εθνολογική σύνθεση της ΕΣΣΔ ξεκίνησε το 1922 από το 85% και σταδιακά έπεσε στο 70% το 1989, εξαιτίας του μεγαλύτερου ρυθμού γεννήσεων που είχαν άλλες εθνολογικές κατηγορίες. Το 1989 οι Ρώσοι αποτελούσαν μόλις το 51% των κατοίκων της ΕΣΣΔ.
Στην Κεντρική Ασία ζούσαν οι τουρανικοί λαοί των Ουζμπέκων, Καζάχων, Κιργίζιων και των Τουρκμένων, καθώς και οι Τατζίκοι που είναι περσικό φύλο και, συνολικά, το 1989 ήταν 34 εκατομμύρια (ενώ εκεί ζούσαν και 11 εκατομμύρια Ρώσοι, κυρίως στις πόλεις).
Στον Καύκασο υπήρχε ένα μωσαϊκό λαών και εθνοτήτων. Κυριότεροι από αυτούς ήταν οι Γεωργιανοί, οι Αρμένιοι και οι Αζέροι. Αυτά τα 3 έθνη αποτελούσαν τα 2/3 του μη σλαβικού πληθυσμού (περίπου 15 εκατομμύρια) που ζούσε εκεί το 1989.
Οι λαοί της Βαλτικής (5,5 εκατομμύρια) Λιθουανοί, Λετονοί και Εσθονοί.
Εκπρόσωποι άλλων εθνών, που έφταναν το 1989 το 10% του πληθυσμού της ΕΣΣΔ.
Κατακτήσεις της Οχτωβριανής Επανάστασης
Μια τεράστια κατάκτηση της Οχτωβριανής Επανάστασης, το 1917, ήταν η ανακήρυξη των παρακάτω αρχών στην εθνική πολιτική:
- Αναγνώριση του δικαιώματος των εθνών στην αυτοδιάθεση.
- Δικαίωμα στην ισότητα και στην κυριαρχία.
- Ελεύθερη ανάπτυξη των εθνικών μειονοτήτων.
Ετσι, καταρχήν, ως αποτέλεσμα αυτής της πολιτικής, μια σειρά έθνη, που ζούσαν στο πλαίσιο της «φυλακής των λαών» (όπως είχε χαρακτηριστεί η Τσαρική Αυτοκρατορία), απέκτησαν μετά την Επανάσταση του 1917 τις δικές τους χώρες. Εμφανίστηκαν Πολωνία, Φιλανδία, Λετονία, Λιθουανία, Εσθονία, καθώς και οι σοβιετικές Δημοκρατίες της Υπερκαυκασίας, της Λευκορωσίας και της Ουκρανίας. Τα δικαιώματα των λαών, που δεν επιθυμούσαν να αποκτήσουν ξεχωριστά κράτη, κατοχυρώθηκαν συνταγματικά από τη Σοβιετική Εξουσία.
Ταυτόχρονα, για την αποτελεσματικότητα της πάλης ενάντια στην ιμπεριαλιστική επέμβαση και την εσωτερική αντεπανάσταση, οι σοβιετικές Δημοκρατίες συγκρότησαν αρχικά μια πολιτικο-στρατιωτική και οικονομική συμμαχία και λίγα χρόνια αργότερα τέθηκε το ζήτημα της ενοποίησής τους σ' ένα ενιαίο πολυεθνικό κράτος. Το 1ο Πανρωσικό Συνέδριο των Σοβιέτ, που συνήλθε στις 30 του Δεκέμβρη 1922, βασιζόμενο στην ελεύθερη βούληση των λαών, διακήρυξε τη δημιουργία της ΕΣΣΔ. Το πρώτο Σύνταγμα της Σοβιετικής Ενωσης (1924) κατοχύρωσε νομοθετικά τη συνένωση των σοβιετικών Δημοκρατιών σε ενιαίο πολυεθνικό κράτος, στη βάση της κυριαρχίας τους και της πλήρους ισοτιμίας. Οι πολίτες τηςΕΣΣΔ απόκτησαν έτσι την ίση νομική δυνατότητα να χρησιμοποιούν τη μητρική γλώσσα τους και τις γλώσσες των άλλων λαών της Σοβιετικής Ενωσης στα σχολεία, στον Τύπο, στο ραδιόφωνο και την τηλεόραση.
Βάση αυτής της πολιτικής ήταν ο Προλεταριακός Διεθνισμός, η μόνη αρχή που η συνεπής εφαρμογή της μπορεί να διασφαλίζει σεβασμό της εθνικής, γλωσσικής και πολιτισμικής ιδιαιτερότητας και την ενιαία συμμετοχή στην πορεία της σοσιαλιστικής οικοδόμησης.
Χαρακτηριστικά, το Ανώτατο Σοβιέτ της ΕΣΣΔ αποτελούνταν από δύο ισότιμα σώματα: ΤοΣοβιέτ της Ενωσης, η συγκρότηση του οποίου γινόταν στη βάση του μεγέθους του εκλογικού σώματος της κάθε περιοχής και το Σοβιέτ των Εθνοτήτων, όπου όλες οι Ενωσιακές Δημοκρατίες εκπροσωπούνταν από 32 βουλευτές, από 11 κάθε αυτόνομη Δημοκρατία, από 3 κάθε αυτόνομη περιοχή κι από 1 κάθε αυτόνομη Περιφέρεια.
Καταπολέμηση του εθνικισμού και ανάπτυξη των εθνικών πολιτισμών
Στη βάση της εθνικής πολιτικής του σοβιετικού, σοσιαλιστικού κράτους, τέθηκε η λενινιστική αρχή της εθελοντικής ένωσης των εθνών. Με την εξάλειψη των εκμεταλλευτών (της αστικής τάξης και των κουλάκων), οι λαοί της χώρας είχαν τη δυνατότητα της ελεύθερης οικονομικής, πολιτικής και πολιτιστικής ανάπτυξης. Το σοβιετικό σύστημα βοήθησε στην ανύψωση ιδιαίτερα εκείνων των εθνών, που ήταν σε βαθιά καθυστέρηση κατά τη διάρκεια της προεπαναστατικής Ρωσίας. Με την καθοδήγηση του Κομμουνιστικού Κόμματος και τη συνδρομή άλλων Σοβιετικών πολιτικών και μαζικών οργανώσεων, καταπολέμησε τον αναλφαβητισμό, πολλά έθνη απέκτησαν το δικό τους γραπτό λόγο. Πρέπει ακόμη να σημειωθεί πως στο πλαίσιο του σοσιαλισμού ολοκληρώθηκε η διαδικασία διαμόρφωσης μιας σειράς εθνών, κυρίως στην περιοχή της Κεντρικής Ασίας. Ετσι η Επανάσταση έλυσε και μια σειρά αστικοδημοκρατικών καθηκόντων, εξαιτίας της καθυστέρησης της Τσαρικής Αυτοκρατορίας. Κοινός στόχος όλων, άσχετα από την εθνική καταγωγή τους, ήταν η οικοδόμηση της κομμουνιστικής κοινωνίας. Πάνω σ' αυτήν την κοινή βάση και μέσα στο πλαίσιο της κοινής ιστορικής διαδρομής, των οικονομικών σχέσεων και της κοινωνικο-πολιτικής δομής, άρχισε να εμφανίζεται μια νέα ιστορικο-κοινωνική έννοια, ο σοβιετικός λαός.
Το γεγονός ότι ριζικά και μέσα σε διάστημα λίγων δεκαετιών χτυπήθηκε ο εθνικισμός, η αντίληψη της υπεροχής του ενός έθνους πάνω στα άλλα, φαίνεται κι από τη συσπείρωσητου σοβιετικού λαού κατά τη διάρκεια του Β` Παγκοσμίου Πολέμου, όπως κι από άλλα παραδείγματα, όπως ότι ο κάθε 7ος γάμος στη χώρα ήταν «μεικτός», δηλαδή ανθρώπων με διαφορετική εθνική καταγωγή.
Λύθηκε οριστικά το εθνικό ζήτημα;
Βεβαίως, θα ήταν υπερβολή να ισχυριστούμε ότι οριστικά και για πάντα λύθηκε το εθνικό ζήτημα. Υπήρχαν ισχυροί «θύλακες» εθνικισμού, π.χ. στην Ουκρανία, στις Βαλτικές Δημοκρατίες και στον Καύκασο, που αξιοποιήθηκαν από τους ναζί στα χρόνια του Β` Παγκόσμιου Πολέμου. Οταν κοινωνικές δυνάμεις που είχαν ανατραπεί (πρώην καπιταλιστές, μεγαλοκτηματίες κ.ά.) προσπάθησαν να χρησιμοποιήσουν την εθνική ταυτότητα για να πάρουν τη «ρεβάνς», στηριζόμενοι στα όπλα των χιτλερικών ορδών. Ετσι, π.χ., στις Βαλτικές χώρες εμφανίστηκαν οι λετονικές κι οι εσθονικές «λεγεώνες των SS» και στην Ουκρανία οι ντόπιοι «γερμανοτσολιάδες» (ΟΟΥΝ-ΟΥΠΑ). Αυτές οι δυνάμεις για άλλη μια φορά ηττήθηκαν το 1945 από τον Κόκκινο Στρατό, παρέμειναν ωστόσο κάποιες εθνικιστικές τάσεις σε διάφορες περιοχές. Ακόμη και εθνικιστικές ένοπλες ομάδες, που έκαναν δολιοφθορές ή και δολοφονίες στελεχών του ΚΚ κι άλλων Σοβιετικών πολιτών, κυρίως στη Δυτική Ουκρανία και στη Βαλτική έως τη δεκαετία του '60 (όπως, π.χ., η λιθουανική αντικομμουνιστική οργάνωση «Αδελφοί του δάσους»). Την ίδια ώρα, όμως, αυτές οι εθνικιστικές και αποσχιστικές τάσεις δεν μπορούσαν να αναπτυχθούν στις συνθήκες του σοσιαλισμού, αφού έλειπε ο βασικός «κινητήρας» του εθνικισμού, που είναι η ντόπια αστική τάξη.
Οι ΗΠΑ και οι άλλες ιμπεριαλιστικές δυνάμεις ποτέ δε σταμάτησαν με τις δεκάδες ραδιοφωνικές εκπομπές, σε όλες τις βασικές γλώσσες των λαών της ΕΣΣΔ, να προσπαθούν να σπείρουν το μίσος ανάμεσα στα έθνη, που αποτελούσαν την ΕΣΣΔ και να τη διασπάσουν πάνω στην εθνική βάση.
Πώς, πότε και γιατί εκδηλώθηκε;
Στα τέλη της δεκαετίας του '80 το εθνικό ζήτημα και πάλι έρχεται σε πρώτο πλάνο, αφού γίνεται αισθητή η αναζωπύρωση των εθνικιστικών διαθέσεων σε μια σειρά περιοχές, που αναπτύσσονταν από διανοούμενους και άλλους κύκλους, με συχνά την ίδια έκφραση κατά των Ρώσων. Ακόμη όμως και τους τελευταίους μήνες ύπαρξής της, η μεγάλη πλειοψηφία των λαών της ΕΣΣΔ, όπως έδειξε το δημοψήφισμα στις 17 Μάρτη 1991, τάχθηκε με ποσοστό76% υπέρ της διατήρησης της ΕΣΣΔ.
Είναι φανερό πως το ζήτημα δεν προέκυψε ξαφνικά τη δεκαετία του '80, αλλά ωρίμασαν μια σειρά παράγοντες για την εκδήλωσή του. Παράγοντες που είχαν να κάνουν τόσο με το αδυνάτισμα του ρόλου του ΚΚ, όσο και με μια σειρά οικονομικά μέτρα, που είχαν ληφθεί και κάθε άλλο παρά ενίσχυαν τις οικονομικές βάσεις του σοσιαλιστικού - κομμουνιστικού συστήματος, λειτουργώντας, επί της ουσίας, διαλυτικά. Τέτοια ήταν, π.χ., η απόφαση του ΚΚΣΕ για τη διάλυση των κλαδικών υπουργείων, που εξασφάλιζαν την κεντρική διεύθυνση διαφόρων κλάδων της οικονομίας και η εφαρμογή του συστήματος της διεύθυνσης ανά Σοβιετική Δημοκρατία. Μια πολιτική απόφαση, που όχι μόνον αποδείχτηκε λαθεμένη και αναποτελεσματική, αλλά αύξησε και την αντιπαράθεση «κέντρου» - «περιφέρειας». Το ίδιο ζημιογόνες για το σοσιαλισμό αποδείχτηκαν και μια σειρά οικονομικές μεταρρυθμίσεις τη δεκαετία του '60, που δημιούργησαν το κοινωνικο-οικονομικό «έδαφος» για την ανάπτυξη και των αντισοσιαλιστικών και συχνά εθνικιστικών στοιχείων.
Οπως γράφει το στέλεχος του Κομμουνιστικού Κόμματος Ρωσικής Ομοσπονδίας (ΚΚΡΟ) Β. Γκριζλόφ, διευθυντής του περιοδικού «Πολιτική Διαφώτιση»: «Αν κατανοούμε την Ιστορία στη βάση του διαλεκτικού υλισμού, τότε πρέπει να αναγνωρίσουμε πως το εθνικό ζήτημα αποτελεί μέρος του ζητήματος της εξουσίας στο κράτος. Οι ρίζες των σημερινών αντιθέσεων δεν πρέπει να τις ψάξουμε στο καθεαυτό εθνικό ζήτημα, αλλά στην κοινωνικο-οικονομική σφαίρα. Κι όταν μιλάω για την κοινωνικο-οικονομική σφαίρα, δεν εννοώ κάποια πτώση στην οικονομία ή στο επίπεδο ζωής, αλλά στην κατεύθυνση της ανάπτυξης, στις βασικές κοινωνικο-οικονομικές αλλαγές. Τι εννοώ; Στο εσωτερικό του σοσιαλιστικού μας κράτους, πραγματοποιήθηκε μια καλυμμένη αλλαγή των μορφών ιδιοκτησίας, μια αλλαγή του κοινωνικού μας συστήματος, που οδήγησε στην παλινόρθωση του καπιταλισμού. Και μάλιστα σε ορισμένες περιοχές αυτή είχε και στοιχεία μεικτά με φεουδαρχικές και πατρογονικές σχέσεις. Σε όλο τον κόσμο η καπιταλιστική αγορά οδηγεί στην όξυνση του εθνικού ζητήματος. Εμφανίστηκαν νέες κοινωνικές δυνάμεις, που ενδιαφέρονταν με τον ένα ή άλλο τρόπο για σχέσεις "μοιράσματος". Αυτό οδηγεί σε συγκρούσεις, πολέμους κλπ. Η εμφάνιση της αστικής τάξης οδήγησε στην εμφάνιση του αστικού εθνικού κράτος. Στο εσωτερικό της ΕΣΣΔ εμφανίστηκαν εθνικιστικές ομάδες, που άνθισαν την περίοδο της "περεστρόικα" κι οι οποίες μετατράπηκαν σε ισχυρές πολιτικές δυνάμεις. Δυνάμεις, που όχι μόνον χρειάστηκε να τις λάβουμε υπόψη μας, αλλά που δυστυχώς, σε τελική φάση, νίκησαν. Υπέρ αυτών των σχέσεων μοιράσματος ήταν η σκιώδης οικονομία, ο οικονομικός κόσμος του εγκλήματος, που κρυφά είχε δημιουργηθεί στην ΕΣΣΔ»1.
Από τη μεριά του, το Κομμουνιστικό Εργατικό Κόμμα Ρωσίας (ΚΕΚΡ-ΚΚΡ) σημειώνει στο Πρόγραμμά του πως «το έδαφος για το εθνικιστικό μίσος βρίσκεται πάντα στην εκμετάλλευση ανθρώπου από άνθρωπο στη βάση της ατομικής ιδιοκτησίας στα μέσα παραγωγής. Μόλις επίΕΣΣΔ αναγεννήθηκε η ατομική ιδιοκτησία, δηλαδή επιτράπηκε σε κάποιους ανθρώπους να κλέβουν τους άλλους, τότε στη χώρα ξεκίνησαν οι διεθνικές συγκρούσεις»2.
Πότε, όμως, προέκυψε τέτοιο θέμα; Οπως σημειώνεται στη Διακήρυξη της ΚΕ του ΚΚΕ για τα 90χρονα της Οχτωβριανής Επανάστασης: «Από το 20ό Συνέδριο του ΚΚΣΕ, το 1956 και μετά, για την επίλυση τέτοιων προβλημάτων υιοθετήθηκαν σταδιακά λαθεμένες θεωρητικές προσεγγίσεις και εφαρμόστηκαν οπορτουνιστικές πολιτικές στην οικονομία, που επεκτάθηκαν στη σοσιαλιστική εξουσία και στις διεθνείς σχέσεις».
«Ο παράνομος πλουτισμός, το λεγόμενο "σκιώδες κεφάλαιο", επιδίωκε τη νόμιμη λειτουργία του ως κεφάλαιο στην παραγωγή, δηλαδή επιδίωκε την παλινόρθωση του καπιταλισμού. Επέδρασε στο κόμμα, ενισχύοντας την οπορτουνιστική διάβρωση και το σοσιαλδημοκρατικό εκφυλισμό»3.
Σήμερα μπορούμε επίσης να εκτιμήσουμε πως «η αποκέντρωση αρμοδιοτήτων προς τα τοπικά σοβιέτ, ειδικά στον οικονομικό τομέα, δεν πρέπει να αντιμετωπιστεί ανεξάρτητα από τις αντίστοιχες οικονομικές μεταρρυθμίσεις που προωθήθηκαν εκείνη την περίοδο και οι οποίες χαλάρωσαν τον κεντρικό σχεδιασμό της οικονομίας, στο όνομα της λεγόμενης ιδιοσυντήρησης και αυτοδιεύθυνσης των σοσιαλιστικών επιχειρήσεων και ανέθρεψαν τη δυνατότητα πλουτισμού και κερδοσκοπίας. Τα μέτρα αυτά προωθούνταν στο όνομα της μετατροπής του παλλαϊκού κράτους σε σοσιαλιστική αυτοδιεύθυνση. Εκτός των άλλων, κρίνοντας εκ του αποτελέσματος, μπορούμε να διαπιστώσουμε ότι ενθαρρύνθηκαν τοπικιστικές και εθνικιστικές τάσεις που βεβαίως στο τέλος εκδηλώθηκαν ανοιχτά»4.
Ετσι, όπως συνοπτικά σημειώνει η ΚΕ του ΚΚΕ, «η παραβίαση του Προλεταριακού Διεθνισμού, ιδιαίτερα σε συνθήκες συσσώρευσης εσωτερικών προβλημάτων, διαμορφώνει έδαφος για την άμβλυνση και χαλάρωση των δεσμών, ακόμα και για την εναντίωση στην ενοποίηση. Ο ιμπεριαλιστικός παράγοντας, σε συνεργασία με τις εσωτερικές αντεπαναστατικές δυνάμεις, αξιοποίησε στρεβλώσεις και λάθη και πυροδότησε κατάλοιπα εθνικιστικών διαθέσεων, για να υπονομεύσει το σοσιαλιστικό σύστημα και να οξύνει αποσχιστικές τάσεις»5.
ΠΑΡΑΠΟΜΠΕΣ:
1. Στρογγυλό τραπέζι στην «Πράβντα» για τα 85 χρόνια από την ίδρυση της ΕΣΣΔ(28/12/2007) http://kprf.ru/party-live/54065.html?print
2. Πρόγραμμα του ΚΕΚΡ-ΚΚΡ
3. Διακήρυξη της ΚΕ του ΚΚΕ για τα 90χρονα της Οχτωβριανής Επανάστασης (Μάης 2007)
4. Κ. Παπασταύρου. Μερικά ζητήματα για το σοσιαλιστικό εποικοδόμημα στην εμπειρία της ΕΣΣΔ. ΚΟΜΕΠ 6/2007
5. Διακήρυξη της ΚΕ του ΚΚΕ για τα 90χρονα της Οχτωβριανής Επανάστασης (Μάης 2007)
Του
Ελισαίου ΒΑΓΕΝΑ
Ο Ελισαίος Βαγενάς είναι μέλος της ΚΕ του ΚΚΕ και του Τμήματος Διεθνών Σχέσεων
Ελισαίου ΒΑΓΕΝΑ
Ο Ελισαίος Βαγενάς είναι μέλος της ΚΕ του ΚΚΕ και του Τμήματος Διεθνών Σχέσεων
ΠΑΡΟΜΟΙΑ ΘΕΜΑΤΑ
18/5/2008
-- Λαθεμένες απόψεις και διαστρεβλωτικοί «φακοί»
11/5/2008
-- Οι βάσεις συγκρότησης της ΕΣΣΔ
30/12/2001
-- Η ίδρυση της Σοβιετικής Ενωσης
30/12/1997
-- ΕΣΣΔ - 75 χρόνια από την ίδρυσή της
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου