Η «κακή» λιτότητα η «καλή» ανάπτυξη...

Η «κακή» λιτότητα η «καλή» ανάπτυξη...

... και οι στρατηγικές επιλογές του κεφαλαίου

Παπαγεωργίου Βασίλης

Πολύς λόγος έγινε την προεκλογική περίοδο για το χαρακτήρα της οικονομικής πολιτικής της Ευρωπαϊκής Ενωσης, τις αντιθέσεις που έχουν προκύψει ανάμεσα σε ισχυρές ιμπεριαλιστικές χώρες για τους τρόπους αντιμετώπισης της οικονομικής κρίσης, η οποία ήρθε για να μείνει, χωρίς κανείς να είναι σε θέση να διατυπώσει λύσεις και προτάσεις για το ξεπέρασμά της.

Το κυρίαρχο πολιτικό σύστημα της Ελλάδας, στο σύνολό του, υποστηρίζει ότι σήμερα, σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ενωσης, συγκρούονται δύο γραμμές. Αυτή που υποστηρίζει η γερμανική κυβέρνηση και η Μέρκελ, μαζί με άλλες σύμμαχες χώρες (Αυστρία, Ολλανδία, Φινλανδία, Σλοβενία), για συνέχιση, χωρίς εκπτώσεις, της σκληρής πολιτικής λιτότητας, προκειμένου, όπως υποστηρίζουν οι θιασώτες της άποψης αυτής, να τιθασευτούν τα μεγάλα δημοσιονομικά ελλείμματα και το υψηλό κρατικό χρέος. Η κυβέρνηση της Γερμανίας έχει αντιταχθεί μέχρι σήμερα σθεναρά σε προτάσεις που έχουν υποβάλει η Γαλλία και οι υπερχρεωμένες χώρες του Νότου, για την έκδοση ευρωομολόγου, τον απευθείας δανεισμό των κρατών της Ευρωζώνης από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, κατ' αντιστοιχία με το δανεισμό που προσφέρει η τελευταία στις εμπορικές τράπεζες, ή της δυνατότητας απ' ευθείας αγοράς από το Προσωρινό Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας (EFSF) κρατικού χρέους, προκειμένου να ανακουφιστούν οι χώρες που αντιμετωπίζουν δυσκολίες να αναχρηματοδοτήσουν το χρέος τους, με προσφυγή στη διεθνή τραπεζική αγορά.

Εκπρόσωπος της δεύτερης γραμμής, εμφανίζεται ο νεοεκλεγείς Πρόεδρος της Γαλλίας, Φρ. Ολάντ, ο οποίος ...«αμφισβητεί» τις σκληρές πολιτικές λιτότητας του Βερολίνου και των συμμάχων του και ζητά τη λήψη άμεσων αναπτυξιακών μέτρων, γιατί σε διαφορετική περίπτωση, υποστηρίζει, ότι κινδυνεύει να διολισθήσει η Ευρωζώνη σε μια ατέρμονη ύφεση... Ως οπαδοί της πολιτικής αυτής ανάπτυξης, και σύμμαχοι του Ολάντ, εμφανίζονται οι ηγέτες της Ιταλίας και της Ισπανίας, αλλά και ο ίδιος ο Ομπάμα, ο οποίος εμφανίζεται να πιέζει ασφυκτικά την Μέρκελ να εγκαταλείψει τις πολιτικές λιτότητας και να ταχθεί υπέρ της λήψης αναπτυξιακών μέτρων...

Επομένως, σύμφωνα με την ανάλυση αυτή, η Ευρωζώνη διχάζεται σήμερα στους «κακούς» που υποστηρίζουν τις πολιτικές λιτότητας και εκπροσωπούν η Μέρκελ και οι σύμμαχοί της και στους «καλούς» που τάσσονται υπέρ της ...ανάπτυξης, τους οποίους εκπροσωπούν ο Ολάντ, ο Πρόντι, αλλά και ο Ομπάμα...

Οι ...αναλυτές μας έφτασαν στο σημείο να ισχυριστούν ότι η Μέρκελ είναι σήμερα απομονωμένη, καθώς οι επιλογές της αμφισβητούνται τόσο από τις άλλες χώρες της ΕΕ, όσο και από τις ΗΠΑ.

Το ελληνικό πολιτικό σύστημα

Πάνω στην ψευδή αυτή αντίθεση των «κακών» που τάσσονται υπέρ της λιτότητας και των «καλών» που υποστηρίζουν την ανάπτυξη, το ελληνικό πολιτικό σύστημα, δημιούργησε τους δικούς του μύθους για τη σημερινή κατάσταση στην Ευρωζώνη, αφ' ενός για να δημιουργήσει κλίμα τεχνητής αισιοδοξίας στην κοινή γνώμη, ότι...έρχεται η ανάπτυξη, αφ' ετέρου για να αποκρύψει τις βαθύτερες αιτίες των αντιθέσεων, από τις οποίες σπαράσσεται σήμερα το ευρωπαϊκό κεφάλαιο.

Διόλου τυχαία, όλα, μα όλα - πλην ΚΚΕ - τα κόμματα στην προεκλογική περίοδο τάσσονταν υπέρ του Ολάντ και της ...ανάπτυξης. Από το ΠΑΣΟΚ, έως τη ΝΔ(!) και τον ΣΥΡΙΖΑ, όλοι τους δημιουργούσαν αυταπάτες, ότι με την εκλογή Ολάντ στη Γαλλία, το κλίμα στην Ευρώπη αλλάζει... Θα πρέπει, όμως, να αναγνωρίσουμε ότι πρωταγωνιστικό ρόλο στη δημαγωγία και τη λαϊκή παραπλάνηση, έπαιξε ο ΣΥΡΙΖΑ, ο οποίος ετοιμάστηκε να ανοίξει τον τάφο και να θάψει τις ...νεοφιλελεύθερες πολιτικές που εκπροσωπούν οι συντηρητικές πολιτικές δυνάμεις της Ευρώπης και να προαναγγείλει την έλευση της «νέας εποχής» και τον «άνεμο αισιοδοξίας» που έφερε η εκλογή Ολάντ, με την άνευ όρων στήριξη του συμμάχου του ΣΥΡΙΖΑ Μελανσόν.

Με τέτοια παραμύθια κοίμιζαν τον κόσμο και κατάφεραν τελικά να του αποσπάσουν την ψήφο.

Η στρατηγική του κεφαλαίου

Μακριά από τις ολέθριες αυταπάτες που σπέρνουν οι κάθε είδους επαγγελματίες της παραπληροφόρησης, οι στρατηγικές επιλογές του κεφαλαίου, σε ό,τι αφορά τους λαούς, δεν επηρεάζονται και δεν εξαρτώνται, από το αν στην προεδρία της Γαλλίας βρίσκεται ο Ολάντ ή ο Σαρκοζί, ή αν στις ΗΠΑ ένοικος του Λευκού Οίκου είναι ο Ομπάμα ή ο Ρόμνι. Το σημείο αυτό είναι ίσως το μόνο στο οποίο συμφωνούν και το ευρωπαϊκό και το αμερικανικό κεφάλαιο, και το γιαπωνέζικο και το κινεζικό κεφάλαιο, τα οποία κατά τα άλλα, όταν πρόκειται να επιμεριστούν τις ζημιές της κρίσης, ή να συζητήσουν για τη διεθνή ενεργειακή πολιτική, βγάζουν μαχαίρια κα αλληλοσφάζονται.

Αν κάποιος παρακολουθήσει τα κείμενα και τις εκθέσεις των διεθνών ιμπεριαλιστικών οργανισμών (ΔΝΤ, Παγκόσμια Τράπεζα, ΟΟΣΑ, ΕΕ), τουλάχιστον τα τελευταία 20 χρόνια, θα διαπιστώσει ότι διαπνέονται από κοινή και σταθερή στρατηγική επιλογή, για όλες τις καπιταλιστικές χώρες του πλανήτη, είτε είναι ανεπτυγμένες είτε όχι, είτε ο καπιταλισμός βρίσκεται στη φάση της ανάπτυξης, είτε στη φάση της κρίσης.

Ποια είναι η στρατηγική αυτή επιλογή;

• Αναδιαρθρώσεις σε όλο το φάσμα της οικονομίας, στην αγορά εργασίας, στο κοινωνικό - ασφαλιστικό σύστημα, στις ιδιωτικοποιήσεις, στα συστήματα Υγείας - Περίθαλψης, στη δημόσια Παιδεία, στη Δημόσια Διοίκηση.
• Δημοσιονομική περιστολή, είτε πρόκειται για χώρες με υψηλά ελλείμματα και χρέος, είτε όχι.
• Μέτρα στήριξης των μεγάλων μονοπωλιακών ομίλων, είτε με παροχή ζεστού κρατικού χρήματος, είτε με τη θέσπιση φοροαπαλλαγών, χορήγηση προνομίων κ.λπ.

Αυτές οι τρεις υποενότητες συγκροτούν τη στρατηγική επιλογή του διεθνούς κεφαλαίου, όπως αυτές εξειδικεύονται στις επιμέρους χώρες.

Γύρω από το θέμα αυτό, η σοσιαλδημοκρατία, ιδίως, έχει εξυφάνει διάφορους μύθους, με προφανή επιδίωξη να συγκαλύψει τις αιτίες των σκληρών αυτών αντιλαϊκών επιλογών. Ετσι, με όλη τη...σοβαρότητα που τους διακρίνει, ισχυρίζονται ότι οι πολιτικές αυτές είναι επιλογές των ...νεοφιλελεύθερων δυνάμεων και ότι αν αυτοί έλθουν στην εξουσία, θα τις αλλάξουν...και θα εφαρμόσουν κεϊνσιανές πολιτικές. Παντού, όμως, όπου η σοσιαλδημοκρατία επικράτησε, συνέχισε να εφαρμόζει τις ...νεοφιλελεύθερες πολιτικές.

Η στρατηγική αυτή επιλογή εφαρμόζεται στην Ελλάδα των μνημονίων, αλλά και στην προ μνημονίων Ελλάδα. Απλώς, σήμερα, λόγω του μεγάλου βάθους της καπιταλιστικής κρίσης, τα μέτρα αυτά παίρνουν καταιγιστική μορφή.

Αλλος, βολικός για το σύστημα, μύθος, είναι η δαιμονοποίηση των οικονομολόγων του ΔΝΤ, της ΕΕ ή του ΟΟΣΑ, στους οποίους επιχειρούν να φορτώσουν τις ευθύνες του ίδιου του καπιταλιστικού συστήματος. Στην πραγματικότητα, βέβαια, δεν έχουμε να κάνουμε με τους «κακούς» οικονομολόγους, που ηδονίζονται να παίρνουν σκληρά μέτρα για να βασανίζουν τους λαούς. Απλώς οι τελευταίοι χαράσσουν πολιτικές από τη σκοπιά των συμφερόντων του κεφαλαίου, και στο θέμα αυτό είναι απόλυτα συνεπείς. Η ευθύνη τους βρίσκεται ότι έχουν ταχθεί στο πλευρό ενός κοινωνικά άδικου, βάρβαρου και εκμεταλλευτικού κοινωνικού συστήματος. Από εκεί και πέρα, οι πολιτικές που χαράσσουν, εξ αντικειμένου αντιλαϊκές, σκοπό έχουν να αντιμετωπίσουν τις ίδιες τις εσωτερικές αντιθέσεις του συστήματος, οι οποίες σε συνθήκες οικονομικής κρίσης οξύνονται και δημιουργούνται σοβαρότητα προβλήματα στην παραγωγή του καπιταλιστικού κέρδους. Αυτή είναι η αλήθεια για τις στρατηγικές επιλογές του κεφαλαίου, όπου δε χωρούν ούτε ιστορίες συνωμοσίας, ούτε μαγικά και ξόρκια.

Τις στρατηγικές αυτές επιλογές, αποδέχονται σήμερα οι πάντες. Και ο Ολάντ, και η Μέρκελ, και ο Μόντι, και ο Ομπάμα. Και είναι χαρακτηριστικό ότι στην πρόσφατη Σύνοδο της G8 στο Καμπ Ντέιβιντ των ΗΠΑ, όλοι μαζί έστειλαν μήνυμα στην Ελλάδα, όπου επισήμαναν, ότι θα σας στηρίξουμε, υπό την προϋπόθεση ότι θα εφαρμόσετε το πρόγραμμα. Κοντολογίς είπαν στο πολιτικό σύστημα, αφήστε κατά μέρος τις ηχηρές εξαγγελίες περί κατάργησης και επαναδιαπραγμάτευσης του μνημονίου και εφαρμόστε το κατά γράμμα. Αν και η πολιτική τάξη στην Ελλάδα πήρε το μήνυμα, αυτό δεν εμπόδισε τον Σαμαρά και τον Τσίπρα να συνεχίσουν το ρεσιτάλ δημαγωγίας, υποσχόμενοι κατάργηση - επαναδιαπραγμάτευση των μνημονίων, μαζί με τους κρεμαστούς κήπους της Βαβυλώνας.

Σε ό,τι αφορά τώρα την περιβόητη ανάπτυξη, την καπιταλιστική ανάπτυξη για την ακρίβεια. Οσοι έχουν στοιχειώδεις οικονομικές γνώσεις, γνωρίζουν ότι η ανάπτυξη δεν διατάσσεται... Δεν υπάρχει κανένα μαγικό ραβδί που θα το κουνήσει κάποιος και θα αρχίσει η ανάπτυξη... Γύρω από αυτό το θέμα έχουν ειπωθεί απίθανα πράγματα από ανθρώπους οι οποίοι είτε ξέρουν την αλήθεια και λένε συνειδητά ψέματα, είτε είναι αδαείς, αν και αυτό δεν τους εμποδίζει να έχουν δημόσιο λόγο.

Το πρόβλημα για το σύστημα σήμερα είναι ότι σε συνθήκες κρίσης έχει μειωθεί δραστικά το μέσο ποσοστό κέρδους. Το κέρδος δηλαδή που φιλοδοξεί να αποσπάσει κάθε κεφάλαιο στις ομαλές συνθήκες ανόδου του οικονομικού κύκλου. Και όσο το μέσο ποσοστό κέρδους παραμένει χαμηλό, το κεφάλαιο δεν επενδύει, ώστε να αρχίσει από τα βάθη της κρίσης ένας νέος κύκλος καπιταλιστικής ανάπτυξης και κερδοφορίας.

Οσο για την «ανάπτυξη» για την οποία μιλάει ο Ολάντ, δεν είναι τίποτα περισσότερο από την εφαρμογή προγράμματος δημοσίων έργων, τα οποία όμως θα κατασκευαστούν με χρήματα των Γερμανών...