Ο μπαρμπα - Κώστας

Ο μπαρμπα - Κώστας

Ενας υπέροχος άνθρωπος



Παπαγεωργίου Βασίλης



Ηταν άθεος, «ασεβής», φυσικά μόνο στα «θεία», γιατί σεβόταν πάρα πολύ όλους τους συνανθρώπους του, τους συγγενείς του, τους γείτονες, τους συναδέρφους του! Απλά δεν ήθελε να έχει πάρε - δώσε με «θεούς και δαίμονες», όπως έλεγε.


Ο λόγος για τον μπαρμπα - Κώστα. Μπορεί το μυαλό ορισμένων να πάει στον Βάρναλη... Οχι! Τούτος ο μπαρμπα - Κώστας δεν ήταν ούτε ποιητής ούτε σπουδαγμένος. Τούτος ήταν μια άλλη περίπτωση. «Μισώ τους θεούς κι αγαπώ τους ανθρώπους», έλεγε. Την πρώτη φράση τη δανείστηκε από τον τραγικό ποιητή μας Αισχύλο και τελικά την οικειοποιήθηκε. Τη δεύτερη την έκανε βίωμα στην καθημερινότητα της ζωής του. Ηταν το αποτέλεσμα του περισσεύματος της καρδιάς του. Οσοι τον ξέραμε, υποστηρίζαμε ότι είναι «χριστιανός», καλύτερος τουλάχιστον από κάποιους «χριστεπώνυμους»..!


Είχε μια «αδυναμία»: Εβαζε πάντοτε το μυαλό του να δουλεύει λογικά, γι' αυτό και διέγραφε μονοκοντυλιάς σχεδόν όλα τα δόγματα, τα θρησκευτικά, τα πολιτικά, των μεγάλων και σοφών ανδρών της Ιστορίας..! Προσπαθούσε να διασταυρώσει τις πληροφορίες του, να πλουτίσει τις γνώσεις του, να κρίνει, να συγκρίνει, ν' αξιολογήσει, ν' απορρίψει τα μεν, να προκρίνει τα δε, να... να... Ασίγαστο πνεύμα! Η επιμονή του «έσπαγε κόκαλα»! Διάβαζε αδιάκοπα, μπας και ανακαλύψει την αλήθεια, την προσωπική του, μα και τις αλήθειες των συνανθρώπων του. Εψαχνε για την κοινή, την αντικειμενική αλήθεια! Πάλευε ενάντια στο άδικο, στην εκμετάλλευση, στον πόλεμο, στο ψέμα. Διέγραφε τη λύση των ατομικών και κοινωνικών προβλημάτων με τη βοήθεια του «από μηχανής θεού», οποιασδήποτε υπερφυσικής δύναμης. Και τούτο γιατί πίστευε στη δύναμη του ανθρώπινου μυαλού και της επιστήμης, της κοινωνικής οργάνωσης και μάλιστα μέσα σε μια αταξική κοινωνία! Οσο ζούσε δεν είδε φως, μια ακτίνα, έστω, φωτός προς αυτή την κατεύθυνση. Κι όμως, αν και ήταν ελάχιστοι οι συναγωνιστές του συγκριτικά με το μέγα πλήθος της αντίθετης άποψης (του βολέματος, του ατομικισμού, της ελπίδας για θεϊκή παρέμβαση στη λύση των προβλημάτων, της αρπαχτής και του τζόγου για εύκολο πλουτισμό, κ.ο.κ.), αυτός δεν το 'βαζε κάτω. Αντί να πηγαίνει στην εκκλησιά και γονυπετής να προσεύχεται για να σωθεί η ψυχή του (φυσικά και των άλλων...), αντί να κοιτάξει το «συμφέρον» του, να εξασφαλίσει δηλαδή μια θέση στην «αιώνια Βασιλεία των Ουρανών», αυτός έμεινε για πάντα αδιόρθωτος! Ασεβής με τα «θεία», αμφισβητούσε τα ιερά δόγματα της θρησκείας μας (και προπαντός τις εντολές, τα προστάγματα και τις βουλήσεις του Ιερατείου). Τα χρήματά του - όσα του περίσσευαν - τα ξόδευε για τους συνανθρώπους του και όχι όπως έκαναν άλλοι, οι οποίοι τα κατέθεταν στον κορβανά του Ιερατείου..! Κακό του κεφαλιού του, θα μου πείτε!


Ποιος ξέρει, τώρα που πέθανε ο μπαρμπα - Κώστας, πού να πήγε! Στον Παράδεισο ή στην Κόλαση; Κατά πώς λένε οι «ειδικοί» της εκκλησίας μας: Δεν μπορεί να πάει κανένας στον Παράδεισο - όσο καλός άνθρωπος και να 'ναι, με κριτήριο δηλαδή τις πράξεις του - αν δεν πιστεύει στο θεό και κυρίως αν δεν εκτελεί με συνέπεια τα θρησκευτικά του καθήκοντα. Βέβαια, αυτός δεν πήγαινε στην εκκλησία (δηλαδή στους ναούς), την οποία ονόμαζε «μαγαζάκι», τη μικρή εκκλησία, και «σούπερ - μάρκετ», τη μεγάλη, λόγω περισσοτέρων εσόδων! Τους παπάδες τους αμφισβητούσε ως επαγγελματίες! «Αν πιστεύουν πραγματικά στο θεό τους», έλεγε, «να προσφέρουν δωρεάν τις υπηρεσίες τους στους πιστούς και να πληρώνονται ως εργαζόμενοι από την οποιαδήποτε εργασία τους. Να πληρώνονται, δε, κατόπιν συμφωνίας από τους πιστούς για κάποια "μυστήρια", που θα κάνουν στον ελεύθερο χρόνο τους, σαν υπερωρίες». Κάτι που ο καθένας μπορεί να υποθέσει ότι έτσι θα γίνει, όταν θα χωριστεί η εκκλησία από το κράτος. Αυτό το 'χα συζητήσει αρκετές φορές μαζί του. «Μα, αν δεν πληρώνονται οι ιερείς από το κράτος», τον ρωτούσα «πώς θα ζουν τις οικογένειές τους; Περιμένοντας τη "φιλευσπλαχνία" των πιστών;». «Να πάνε να δουλέψουν», μου απαντούσε κατηγορηματικά. «Η προσευχή και τα μυστήρια δεν είναι επάγγελμα», μου τόνιζε. «Αυτά πρέπει να γίνονται στον ελεύθερο χρόνο τους, όπως κάνουν όλοι οι άνθρωποι που πιστεύουν και αγαπούν κάτι: στον ελεύθερο χρόνο τους κάποιοι ασχολούνται με την τοπική και τη νομαρχιακή αυτοδιοίκηση, με τις τέχνες και τον πολιτισμό, μη επαγγελματικά και όχι σε οικονομική βάση προσφέρουν τις υπηρεσίες τους στους εκπολιτιστικούς ή τους εθνικοτοπικούς συλλόγους, αγωνίζονται στο συνδικαλισμό, κ.λπ. Αφιερώνουν τον ελεύθερο χρόνο τους, γιατί αγαπούν και πιστεύουν κάτι, και μάλιστα ό,τι κάνουν το κάνουν αφιλοκερδώς, χωρίς σκοπιμότητα και ιδιοτέλεια! Πολλές φορές, μάλιστα, εργάζονται σκληρά και αγωνίζονται αδιάκοπα, με αποτέλεσμα να χάνουν χρήματα, χρόνο, την υγεία τους κι αυτά να είναι έμμεσα σε βάρος της οικογένειας και της δουλειάς τους. Υποψιάζομαι...», μου έλεγε, «ότι ένας σημαντικός αριθμός παπάδων θα πετάξει τα ράσα μετά το χωρισμό εκκλησίας και κράτους. Δε θα τους συμφέρει, πλέον, η "ερασιτεχνική" ιεροσύνη! Σαν επαγγελματίες παπάδες έβγαζαν περισσότερα χρήματα. Είχαν ένα και δυο μισθούς, μαζί με τα τυχερά τους. Και κάποιοι απ' αυτούς που είναι και εκπαιδευτικοί βγάζουν και τρεις μισθούς! Και θα ρωτάνε μερικοί, όταν θα βλέπουν αργότερα τους παπάδες να παραιτούνται: "Μα είναι δυνατό να μην πίστευαν στο θεό αυτοί οι παπάδες τόσα χρόνια;"».


Αυτά και άλλα πολλά έλεγε ο μπαρμπα - Κώστας... Και τον θυμάμαι με νοσταλγία, γιατί ήταν θυμόσοφος, μα και υπέροχος και καλοκάγαθος άνθρωπος! Μα πάνω απ' όλα είχε κοινωνική ηθική και συνείδηση. Κάτι που λείπει σε πολλούς από μας! Τον άκουγα προσεχτικά σε ό,τι κι αν έλεγε. Διάβαζα τα βιβλία που μου πρότεινε. Πίστευε στον άνθρωπο και στις επιστήμες! Χαιρόταν όταν «ανακάλυπτε» κάποιο νέο βιβλίο, το οποίο πρότεινε στους φίλους του να το διαβάσουν και στη συνέχεια, αν ήθελαν, να συζητήσουν το περιεχόμενό του.


Ο αθεόφοβος φρόντισε και για το θάνατο του. «Σιχαίνομαι τα σκουλήκια», μου 'λεγε. «Οταν πεθάνω, δε θέλω να φάνε το σώμα μου. Από την άλλη θέλω να βοηθήσω τους συνανθρώπους μου, μέσα από την Ιατρική Επιστήμη». Το 'φερε από δω, το 'φερε από κει, απευθύνθηκε στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών και έλαβε την παρακάτω επιστολή, την οποία φωτοτύπησα για να την έχω. Βρήκε το θάρρος και το κουράγιο και ξέφυγε από τη μέγκενη των παραδόσεών μας, των ιερών και των οσίων μας και με το σώμα του, τώρα, κάνουν μαθήματα, στην Ιατρική Σχολή οι φοιτητές, οι αυριανοί γιατροί μας!


Να τι γράφει η επιστολή:


«Αγαπητέ κ. Δρούγο,


Λάβαμε την υπεύθυνη δήλωση δωρεάς του σώματός σας προς το Ανατομείο για την εκπαίδευση των φοιτητών και την ανατομική έρευνα.


Η προσφορά σας αυτή προς το κοινωνικό σύνολο τιμά εσάς και τη σύζυγό σας, που είχε την καλοσύνη να συνυπογράψει τη σχετική δήλωση.


Παρακαλώ εκ μέρους του Ανατομείου και των φοιτητών που σπουδάζουν τις Ιατρικές Επιστήμες, δεχτείτε τις θερμότερες ευχαριστίες μας».


Ο μπαρμπα - Κώστας δεν έχει τάφο. Εξω από το σπίτι του, στο περιβόλι τους, ανάμεσα στ' αγριόχορτα και στις τριανταφυλλιές, η σύζυγός του, σεβάσμια κυρα - Κατερίνη, άγιος άνθρωπος, έβαλε μια μικρή μαρμάρινη επιγραφή:


«Εδώ έζησε και πέθανε ο Κώστας Δρούγος (γεν. 1912). Μισούσε τους θεούς και αγαπούσε τους ανθρώπους, και περισσότερο γι' αυτούς αγωνίστηκε σε όλη του τη ζωή! Εσβησε ήσυχα στις 5 Μαρτίου 2002».


Ηταν μια υπέροχη μορφή ο μπαρμπα - Κώστας, με τις αδυναμίες και τα λάθη του, με τις μικρές και μεγάλες πράξεις του, σ' αυτόν τον κόσμο «το μικρό το μέγα», που έζησε και πέρασε, χωρίς να ξεχωρίσει ιδιαίτερα, σχεδόν πάντοτε μαζί με τους άλλους, με την ομάδα, τους συντρόφους και συναγωνιστές του!


Οσο ζω θα μένει στη μνήμη και στην καρδιά μου!


Του
Θανάση ΚΑΡΑΓΙΑΝΝΗ