Για τη σχέση αναγκών των εργατών, βιοτικού επιπέδου και τρόπου ζωής

Για τη σχέση αναγκών των εργατών, βιοτικού επιπέδου και τρόπου ζωής

Σ
το προηγούμενο άρθρο αναφερθήκαμε γενικά στην κατάσταση της εργατικής τάξης και στις ανάγκες της. Δυο ζητήματα αλληλένδετα μεταξύ τους, δίνοντας ταυτόχρονα τους παράγοντες που καθορίζουν το περιεχόμενό τους, με βάση τους οποίους, στην κάθε φορά δοσμένη βαθμίδα εξέλιξης του καπιταλισμού, πρέπει να καθορίζονται και τα αιτήματα, ως στόχοι πάλης, που καλύπτουν αυτές τις ανάγκες.




Τις ανάγκες τις διακρίνουμε σε κοινωνικές και ατομικές. Στις κοινωνικές ανάγκες κατατάσσονται τα μέσα παραγωγής και τα μέσα συντήρησης, τα συσσωρευμένα χρηματικά αποθέματα, όλα εκείνα τα μέσα, που είναι αναγκαία για την ανάπτυξη της επιστήμης, της δημόσιας Παιδείας, της Υγείας, του Πολιτισμού κλπ.


Στις ατομικές ανάγκες ανήκουν αυτές, που είναι απαραίτητος όρος για μια κανονική ζωή και για την ανάπτυξη της ανθρώπινης προσωπικότητας. Δηλαδή, όλα εκείνα τα μέσα για την αναπαραγωγή της εργατικής δύναμης, που σημαίνει όχι μόνο τροφή, ένδυση και κατοικία, αλλά και διατήρηση της υγείας, μόρφωση, ψυχαγωγία, ανάπαυση, διεύρυνση των γνώσεων, σύμφωνα με τις κατακτήσεις του ανθρώπινου πολιτισμού, ελεύθερο χρόνο κλπ.


Οπως οι κοινωνικές ανάγκες, έτσι και οι ατομικές, δεν μπορούν να εξαντλούνται στο ελάχιστο δυνατό της διατήρησης της ζωής, αλλά στο μέγιστο δυνατό της εξασφάλισης της δυνατότητας να ζει και να δουλεύει ο άνθρωπος. Για παράδειγμα, δεν μπορούμε να θεωρούμε ότι σήμερα αρκεί μια στοιχειώδης μόρφωση, που στο παρελθόν μπορεί να έφτανε μόνο σ' αυτήν της πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης, για να μπορεί ο εργάτης να δουλέψει, πολύ περισσότερο να ζει σε συνθήκες που καθορίζονται από τα επιτεύγματα της επιστήμης και της τεχνικής. Υπάρχει απαίτηση για ολοκληρωμένη μόρφωση. Το ίδιο ισχύει και για όλους τους όρους που καθορίζουν τη ζωή τη δική του και της οικογένειάς του: Οπως π.χ. κατοικία και εξοπλισμός της, (διαφορετικές ήταν οι ανάγκες πριν 30 χρόνια), των μετακινήσεών του, της διατροφής του, της ανάπαυσής του, κλπ.


Οι ανάγκες της εργατικής τάξης, επομένως, αυξάνονται. Οχι μόνο γιατί μπορεί να αυξάνεται η αξία των απαραίτητων μέσων για την ύπαρξή της, αλλά και λόγω ανάπτυξης των κοινωνικών και πολιτιστικών αναγκών τους. Αλλωστε, η ανάπτυξη των παραγωγικών δυνάμεων γεννά καινούριες ανάγκες, ατομικές και κοινωνικές. Τόσο ως προς τα μέσα συντήρησης, όσο και ως προς τον πολιτισμό.


Ο
ταν, λοιπόν, θέτουμε σήμερα ενιαίο πλαίσιο διεκδικήσεων,1.200 ευρώ κατώτατο μισθό, 960 ευρώ κατώτατη σύνταξη, κανονική, σταθερή δουλιά για όλους, με σταθερό ημερήσιο εργάσιμο χρόνο, 7ωρο - 35ωρο - 5ήμερο και 6ωρο - 30ωρο για όσους δουλεύουν σε βαριά και ανθυγιεινά, σύνταξη στα 60 στους άνδρες και τα 55 για τις γυναίκες, επιδότηση των ανέργων με το 80% του μισθού, χωρίς προϋποθέσεις, μέτρα υγιεινής και ασφάλειας στους τόπους δουλιάς, αποκλειστικά δημόσια δωρεάν Παιδεία, Υγεία και Πρόνοια, κατάργηση του φόρου προστιθέμενης αξίας και πάγωμα των τιμών σε είδη πλατιάς κατανάλωσης, με προτεραιότητα στα είδη διατροφής, ένδυσης, υπόδησης, σχολικά και φάρμακα, δωρεάν εισιτήρια στα μέσα μαζικής μεταφοράς το πρωί και μείωσή τους σε όλα τα μέσα στις υπόλοιπες ώρες, κατάργηση των διοδίων, δωρεάν στέγαση και σίτιση για τους φοιτητές, σπουδαστές των λαϊκών οικογενειών και κατάργηση των διδάκτρων στα ΙΕΚ, αφορολόγητο όριο για τον άγαμο φορολογούμενο στα 15.000 ευρώ το χρόνο, προσαυξημένο ανάλογα με τα παιδιά, το θέτουμε ως το ελάχιστο κατώτερο όριο που μπορεί να καλύψει, στις σημερινές συνθήκες, τις βασικές ανάγκες της εργατικής οικογένειας. Και με το συγκεκριμένο ενιαίο πλαίσιο δρούμε για την ανάπτυξη της ταξικής πάλης της εργατικής τάξης, προκειμένου να εξασφαλίζεται το βιοτικό επίπεδο της εργατικής τάξης στα επίπεδα που μπορεί σήμερα να ικανοποιήσει η ανάπτυξη της οικονομίας, των παραγωγικών δυνάμεων. Βεβαίως, επειδή η παραγωγή είναι καπιταλιστική και τον πλούτο που παράγει η εργατική τάξη τον καρπώνονται οι καπιταλιστές, επειδή οι δυσκολίες αναπαραγωγής του κεφαλαίου απαιτούν την εφαρμογή των καπιταλιστικών αναδιαρθρώσεων, άρα εντείνεται η εκμετάλλευση, οι όροι ζωής της εργατικής οικογένειας επιδεινώνονται, το βιοτικό επίπεδο πέφτει. Γιατί τα 566 ευρώ κατώτατου μισθού δε φτάνουν ούτε για τα στοιχειώδη, δηλαδή την κάλυψη των φυσικών αναγκών για την αναπαραγωγή της εργατικής δύναμης. Πολύ περισσότερο δεν μπορούν να καλυφθούν οι ανάγκες για εκπαίδευση, υγεία, πολιτισμό κλπ. Στον καπιταλισμό, οι σχέσεις εκμετάλλευσης είναι που καθορίζουν και τα κοινωνικά πλαίσια του βιοτικού επιπέδου της εργατικής τάξης και που καθορίζονται από τις ανάγκες αναπαραγωγής της εργατικής δύναμης. Οσο μεγαλώνει ο βαθμός εκμετάλλευσης, τόσο μεγαλύτερες είναι και οι ανάγκες αναπαραγωγής της εργατικής δύναμης, όπως επίσης, όσο αναπτύσσονται οι παραγωγικές δυνάμεις, αυξάνονται και οι ανάγκες αναπαραγωγής της εργατικής δύναμης.




Ο Κ. Μαρξ, στο έργο του «Μισθός, τιμή και κέρδος», αναφέρει: «Το βιοτικό επίπεδο προϋποθέτει, όχι μόνο την ικανοποίηση των αναγκών της φυσικής ζωής, αλλά και την ικανοποίηση ορισμένων αναγκών, που πηγάζουν από εκείνες τις κοινωνικές συνθήκες, στις οποίες βρίσκονται και αναπτύσσονται οι άνθρωποι».


Η
 αστική οικονομία, όταν αναφέρεται ή μελετά το βιοτικό επίπεδο, στέκεται κυρίως στο εισόδημα και τη διάθεσή του. Το βιοτικό επίπεδο, όμως, εκφράζει το βαθμό ικανοποίησης του συνόλου των ανθρώπινων αναγκών, υλικών και πνευματικών, σε μια δοσμένη φάση ανάπτυξης της κοινωνίας. Οι οποίες για την εργατική τάξη μένουν ανικανοποίητες. Αυτή η πραγματικότητα καθορίζει και τον τρόπο ζωής της εργατικής τάξης, τον οποίο επιβάλλει η ίδια η καπιταλιστική πραγματικότητα, αφού ο τρόπος ζωής περιλαμβάνει τις διάφορες πλευρές της ανθρώπινης δραστηριότητας: Την εργασία, τις μορφές κοινωνικής οργάνωσής της, τις μορφές χρησιμοποίησης του ελεύθερου χρόνου, τη συμμετοχή στην πολιτική και κοινωνική ζωή, τις μορφές ικανοποίησης των υλικών και πνευματικών αναγκών.




Ο τρόπος παραγωγής επιδρά καθοριστικά στον τρόπο ζωής. Οι Κ. Μαρξ και Φρ. Ενγκελς, στο έργο τους «Η γερμανική ιδεολογία», αναφέρουν ότι «ο τρόπος που οι άνθρωποι παράγουν τα μέσα της ύπαρξής τους εξαρτιέται πρώτα - πρώτα από τη φύση, από τα μέσα διαβίωσης που βρήκανε έτοιμα και που οφείλουνε να αναπαράγουν. Ομως, δεν πρέπει να αντικρίσουμε αυτόν τον τρόπο παραγωγής μόνο από αυτήν την άποψη, δηλαδή ότι είναι η αναπαραγωγή της φυσικής ύπαρξης των ατόμων. Ο τρόπος που τα άτομα εξωτερικεύουν τη ζωή τους καθρεφτίζει με πολλή ακρίβεια αυτό που είναι. Αυτό που είναι συμπίπτει, λοιπόν, με την παραγωγή τους, τόσο με εκείνο που παράγουν, όσο και με τον τρόπο που το παράγουν. Το τι είναι τα άτομα εξαρτιέται από τους υλικούς όρους της παραγωγής τους».


Τα χαρακτηριστικά γνωρίσματα του τρόπου ζωής για τους εργαζόμενους στον καπιταλισμό είναι η αστάθεια της υλικής τους κατάστασης, η αβεβαιότητα για το αύριο, η μόνιμη απειλή της ανεργίας, που για ένα σημαντικό τμήμα της εργατικής τάξης είναι μια σκληρή δοκιμασία, ο φόβος της ανασφάλειας στα γηρατειά, τα ταξικά εμπόδια στην Παιδεία, οι διακρίσεις σύμφωνα με το φύλο, την ηλικία και την εθνικότητα.


Α
π' όλα τα παραπάνω, γίνεται φανερό πως η εργατική τάξη θέλει και διαφορετικό βιοτικό επίπεδο και διαφορετικό τρόπο ζωής. Μόνο που η εξασφάλισή τους απαιτεί την κατάργηση των εκμεταλλευτικών σχέσεων. Επομένως, η ταξική πάλη με το πιο πάνω ενιαίο πλαίσιο διεκδικήσεων, ως βάση που μπορεί να την ενώνει σε ενιαία δράση δεν αρκεί, προκειμένου να κατακτήσει το βιοτικό επίπεδο που χρειάζεται να ζει με τον τρόπο που θέλει, σε τελευταία ανάλυση να ικανοποιεί τις ανάγκες της. Αυτό μπορεί να εξασφαλίζεται μόνο όταν η ίδια καθορίζει τη ζωή της, μόνο όταν επιβάλλει τις δικές της σχέσεις παραγωγής, τις σοσιαλιστικές. Επομένως, η ενιαία πάλη πρέπει να τείνει στη συνειδητοποίηση της ανάγκης της πολιτικής πάλης για την επιβολή της δικής της εξουσίας, ανατρέποντας την εξουσία του κεφαλαίου. Ζήτημα που εξαρτάται από τη δράση του δικού της κόμματος, του Κομμουνιστικού Κόμματος. Δράση που να ωριμάζει τη συνείδησή της ως προς αυτό το σκοπό, να την αποσπά από την αστική ιδεολογία και πολιτική, να χειραφετείται, ώστε να επιτελέσει την ιστορική της αποστολή. Και αυτό το ζήτημα υπηρετείται όταν το Κόμμα εξασφαλίζει με την πολιτική του δράση την προώθηση της στρατηγικής του, τη σωστή σχέση της ταχτικής με τη στρατηγική.




Σ.Λ.


    


 Σελ. /24