Παγκόσμιος ο χαρακτήρας της καπιταλιστικής κρίσης

Παγκόσμιος ο χαρακτήρας της καπιταλιστικής κρίσης

Πυκνώνουν τα συμπτώματα που επιβεβαιώνουν τον παγκόσμιο χαρακτήρα της καπιταλιστικής κρίσης και ταυτόχρονα τα διάφορα ιμπεριαλιστικά κέντρα προσπαθούν να θωρακίσουν τα δικά τους συμφέροντα. Ο Αμερικανός πρόεδρος Μπαράκ Ομπάμαπροειδοποίησε ότι η αμερικανική οικονομία θα αντιμετωπίσει τους επόμενους μήνες «θυελλώδεις καταστάσεις» εξαιτίας της κρίσης χρέους της Ευρώπης. «Δεν νομίζω, είπε, ότι οι Ευρωπαίοι θα αφήσουν το ευρώ να ολισθήσει, γι' αυτό όμως θα πρέπει να κάνουν ορισμένα αποφασιστικά βήματα. Περνάω πολύ χρόνο προσπαθώντας να βρω μαζί τους μια λύση, το ίδιο κάνει και ο Τιμ Γκάιτνερ».

Υπενθυμίζεται πως ο υπουργός Οικονομικών των ΗΠΑ Τ. Γκάιτνερ είχε προχτές στη Γερμανία συνάντηση με τον Γερμανό ομόλογό του Β. Σόιμπλε, ενώ πρόκειται να συναντηθεί και με τον επικεφαλής της ΕΚΤ Μ. Ντράγκι. Στην ανακοίνωση που εξέδωσαν οι δύο υπουργοί τονίζεται η δέσμευση τόσο από την ΕΚΤ όσο και από τις κυβερνήσεις Γερμανίας και Γαλλίας να γίνει «ό,τι είναι δυνατό» για την υπέρβαση της κρίσης στην Ευρωζώνη. Οι δύο υπουργοί έδωσαν «εύσημα» σε Ιρλανδία και Πορτογαλία για την πορεία των προγραμμάτων τους και συζήτησαν την κατάσταση σε Ιταλία και Ισπανία, οι οποίες «προχωρούν σε εκτενείς δημοσιονομικές και δομικές μεταρρυθμίσεις», ενώ εντύπωση προκαλεί ότι δεν έκαναν καμία δημόσια αναφορά για την Ελλάδα.

Ενας δείκτης της γενικευμένης ύφεσης στις καπιταλιστικές οικονομίες είναι η υποχώρηση του πληθωρισμού, όπου αποτυπώνει την πτώση σε παγκόσμιο επίπεδο της ζήτησης και τη διεύρυνση της φτώχειας. Σύμφωνα με τα στοιχεία που ανακοίνωσε ο Οργανισμός Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (ΟΟΣΑ), ο ετήσιος ρυθμός πληθωρισμού στις ανεπτυγμένες οικονομίες του πλανήτη υποχώρησε -για τέταρτο συνεχή μήνα- τον Ιούνη. Τα μεγέθη που ανακοινώθηκαν από τον ΟΟΣΑ έδειξαν πως ο δείκτης τιμών καταναλωτή στα 34 κράτη - μέλη του ενισχύθηκε 2% στη διάρκεια των 12 μηνών έως τον Ιούνη, αύξηση όμως μικρότερη της κατά 2,1% στους δώδεκα μήνες έως το Μάη, και το χαμηλότερο ποσοστό αύξησης από τα τέλη του 2010. Ο ρυθμός πληθωρισμού υποχώρησε, επίσης, και σε μεγάλες αναπτυσσόμενες οικονομίες, όπως η Κίνα, η Νότια Αφρική και η Βραζιλία. Παράλληλα, οι τιμές ενέργειας κατέγραψαν τη μικρότερη αύξηση από τον Οκτώβρη του 2009. Αντίθετα, οι τιμές τροφίμων ενισχύθηκαν κατά 2,8% το δωδεκάμηνο έως τον Ιούνη από το 2,6% το δωδεκάμηνο έως το Μάη. Αντίθετα στην Ευρωζώνη παρέμεινε αμετάβλητος στο 2,4% τον Ιούλη, σύμφωνα με τις προκαταρκτικές εκτιμήσεις που δημοσιοποίησε η ευρωπαϊκή στατιστική υπηρεσία Eurostat την Τρίτη.

Αύξηση ανεργίας

Αμεση αντανάκλαση της κρίσης στη ζωή των λαών έχει η αύξηση της ανεργίας. Στην Ευρωζώνη, σύμφωνα με τα στοιχεία που ανακοίνωσε χτες η Eurostat, η ανεργία τον Ιούνη παρέμεινε στο 11,2%, δηλαδή στο υψηλότερο ποσοστό από τότε που ξεκίνησαν να καταγράφονται τα σχετικά στοιχεία, το 1995. Την αρνητική πρωτιά στην ανεργία εξακολουθεί να κατέχει η Ισπανία (24,8%) και ακολουθεί δεύτερη η Ελλάδα με 22,5% (στοιχεία Απρίλη). Η Eurostat υπολογίζει ότι στην ΕΕ άνω των 25 εκατομμυρίων άνθρωποι δεν έχουν δουλειά, εκ των οποίων 17,8 εκατομμύρια ζουν στις χώρες της Ευρωζώνης. Αξίζει να σημειωθεί ότι σύμφωνα με όσα ανακοίνωσε νωρίτερα χτες το γερμανικό Γραφείο Εργασίας, ο αριθμός των ανέργων στη μεγαλύτερη ευρωπαϊκή οικονομία αυξήθηκε για τέταρτο συνεχή μήνα τον Ιούλη, κατά 7.000 φθάνοντας στα 2.888.000. Αντίθετα στην Ιταλία καταγράφεται το υψηλότερο επίπεδο ανεργίας από το Γενάρη του 2004, φτάνοντας το 10,8%. Τον Ιούνη του 2011 η ανεργία είχε διαμορφωθεί στο 8,1%. Ο αριθμός των ανέργων σε σχέση με τον προηγούμενο μήνα αυξήθηκε 2,7% στα 2.790.000 άτομα.

Κίνα: Συμπτώματα «κόπωσης»

Συμπτώματα «κόπωσης» παρουσιάζει και η οικονομία της Κίνας, που αντιμετωπίζει «σχετικά μεγάλες» πτωτικές πιέσεις, όπως μεταδίδει το κρατικό πρακτορείο «Xinhua News Agency», επικαλούμενο δηλώσεις του πρωθυπουργού Wen Jiabao σε συνάντηση κρατικών στελεχών. Το Πεκίνο, όπως είπε, θα θέσει ως προτεραιότητα τη διατήρηση της σταθερής οικονομικής ανάπτυξης και επαναβεβαίωσε πως η κυβέρνησή του θα διατηρήσει τη «συνετή» νομισματική πολιτική και την προληπτική δημοσιονομική πολιτική και πως για την τόνωση της οικονομικής ανάπτυξης η Κίνα θα μειώσει παραπέρα τους φόρους και θα ενθαρρύνει τη σταθερή και κατάλληλη ανάπτυξη στην πίστωση. Δηλαδή πρόκειται για σαφή βήματα ενίσχυσης της κατανάλωσης, μέσω αύξησης του διαθέσιμου εισοδήματος, αυτό στο βαθμό που η κινέζικη παραγωγή θα δυσκολεύεται στις αγορές της Δύσης που βρίσκονται σε ύφεση.

Στο χορό της κρίσης φαίνεται πως έχει μπει και η βρετανική οικονομία, καθώς, σύμφωνα με τον οίκο «Moody's», παρατηρείται μείωση στις εκτιμήσεις για τις προοπτικές της εν μέσω της ευρωπαϊκής κρίσης χρέους. Σε τακτική έκθεσή του, αναφέρει πως έπειτα από την πτώση του ΑΕΠ κατά 0,7% στο δεύτερο τρίμηνο, η δυνατότητα της Μ. Βρετανίας να εμφανίσει ανάπτυξη στο ΑΕΠ συρρικνώθηκε και πλέον αναμένει πως το βρετανικό ΑΕΠ θα αναπτυχθεί κατά 0,4% κατά τη διάρκεια του 2012 και κατά 1,8% το 2013.

Τράπεζες: Πτώση κερδών

Παράλληλα πτώση της τάξης του 46%, στα 650 εκατ. ευρώ, σημείωσαν τα κέρδη της μεγαλύτερης γερμανικής τράπεζας Deutsche Bank το δεύτερο τρίμηνο του 2012, καθώς η ευρωπαϊκή κρίση χρέους περιόρισε σημαντικά την κερδοφορία στον τομέα επενδυτικής τραπεζικής. Τα προ φόρων κέρδη στον τομέα εταιρικής τραπεζικής και χρεογράφων μειώθηκαν κατά 63%, στα 357 εκατ. ευρώ, από 969 εκατ. ευρώ την αντίστοιχη περίοδο του 2011. Πάντως οι αναλυτές, σύμφωνα με το «Bloomberg», προέβλεπαν κατά μέσο όρο κέρδη 835 εκατ. ευρώ. Από την αρχή του έτους η μετοχή της γερμανικής τράπεζας υποχωρεί κατά 16%.

Ζημίες όμως στην «επενδυτική κυκλοφορία» καταγράφονται και στην Ελβετία. Μεγαλύτερη από την αναμενόμενη πτώση σημείωσαν τα κέρδη της μεγαλύτερης ελβετικής τράπεζας UBS στο δεύτερο τρίμηνο, καθώς ο τομέας επενδυτικής τραπεζικής κατέγραψε ζημίες που εν μέρει οφείλονται και στην κακή πορεία της δημόσιας προσφοράς του «Facebook». Τα καθαρά κέρδη μειώθηκαν κατά 58%, στα 425 εκατ. ελβετικά φράγκα (434 εκατ. δολάρια), έναντι 1,02 δισ. φράγκων την αντίστοιχη περίοδο του 2011. Οι αναλυτές, σύμφωνα με το «Bloomberg», προέβλεπαν κατά μέσο όρο κέρδη ύψους 1,09 δισ. φράγκων.

Ψάχνουν «δύναμη πυρός»

Μέσα σε αυτό το κλίμα χώρες όπως η Γαλλία και η Ιταλία, αλλά και κορυφαία μέλη του Διοικητικού Συμβουλίου της ΕΚΤ εμφανίζονται να εξετάζουν να εξοπλίσουν το Μηχανισμό Στήριξης με απεριόριστη, όπως αναφέρεται, «δύναμη πυρός». Οπως μεταδίδει η «Deutsche Welle», σύμφωνα με πληροφορίες της γερμανικής εφημερίδας «Suddeutsche Zeitung», η πρόταση χωρών όπως η Γαλλία και η Ιταλία είναι ο Μόνιμος Μηχανισμός Στήριξης ESM, όταν τεθεί σε λειτουργία, να μπορεί να λαμβάνει χωρίς όριο πιστώσεις από την ΕΚΤ. Το μοντέλο που εξετάζεται προβλέπει για το Μηχανισμό Στήριξης τη μαζική αγορά ομολόγων χωρών όπως της Ισπανίας ή της Ιταλίας.

Παρ' όλα αυτά ο Ιταλός πρωθυπουργός Μάριο Μόντι εξέφρασε την... αισιοδοξία του δηλώνοντας ότι «αρχίζουμε να βλέπουμε φως στην άκρη του τούνελ» της κρίσης στην Ευρωζώνη. Ο ίδιος χαρακτήρισε «πολύ σημαντικές» τις αποφάσεις που έλαβαν οι Ευρωπαίοι ηγέτες στα τέλη Ιούνη για την αντιμετώπιση της κρίσης χρέους. «Το κλειδί, είπε, για την έξοδο από την κρίση είναι η εφαρμογή, χωρίς καθυστέρηση, των αποφάσεων που ελήφθησαν στις Βρυξέλλες».

Σενάρια για δραχμή...

Στο μεταξύ άρχισαν πάλι να εμφανίζονται σενάρια περί παράλληλης κυκλοφορίας στην Ελλάδα ευρώ και «νέας» δραχμής. Αυτό τουλάχιστον προτείνει ομάδα Γερμανών οικονομολόγων και εκπροσώπων της γερμανικής οικονομίας, σύμφωνα με την οικονομική εφημερίδα «Handelsblatt» που εκδίδεται στο Αμβούργο. Στόχος τους, με βάση το σενάριο, «να αποφευχθούν οι αρνητικές επιπτώσεις της επιστροφής της Ελλάδας στο εθνικό νόμισμα, αλλά και να βελτιωθεί η ανταγωνιστικότητα της χώρας». Ειδικότερα προτείνουν την πληρωμή μισθών και συντάξεων σε δραχμές, των οποίων η συναλλαγματική ισοτιμία έναντι του ευρώ θα είναι κυμαινόμενη, δηλαδή το εθνικό νόμισμα θα μπορεί να υποτιμηθεί. Την πρόταση αυτή, της παράλληλης κυκλοφορίας ευρώ και εθνικού νομίσματος, συνυπογράφουν ο πρώην επικεφαλής οικονομολόγος της Deutsche Bank Τόμας Μάιερ, Γερμανικοί καθηγητές Οικονομικών όπως ο Ρόλαντ Φάουμπελ (Πανεπιστήμιο Μάνχαϊμ) και Μπερντ Λούκε (Πανεπιστήμιο Αμβούργου), αλλά και ο πρόεδρος του Ομοσπονδιακού Συνδέσμου Μεσαίων Επιχειρήσεων (BVMW) Μάριο Οχόβεν.

Και έρευνα για τον Ντράγκι

Το γεγονός ότι τη διαφθορά τη γεννάει ο καπιταλισμός έρχεται να επιβεβαιώσει και η διεξαγωγή έρευνας για τον πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας Μ. Ντράκι, που ξεκίνησε η ΕΕ, μετά από καταγγελία για σύγκρουση συμφερόντων. Το «Corporate Europe Observatory» (Παρατηρητήριο της Ευρώπης των Πολυεθνικών) κατηγόρησε τον Ιούνη τον Ντράγκι για έλλειψη ανεξαρτησίας, καθώς είναι μέλος του διεθνούς φόρουμ «Group of Thirty» (G30) των ηγετών του δημόσιου και ιδιωτικού χρηματοπιστωτικού κλάδου. «Λάβαμε μία καταγγελία και στείλαμε επιστολή στην ΕΚΤ,» δήλωσε η εκπρόσωπος του διαμεσολαβητή της ΕΕ Ν. Διαμαντούρου, προσθέτοντας πως η ΕΚΤ πρέπει να στείλει την απάντησή της έως το τέλος Οκτώβρη. Από τη μεριά της εκπρόσωπος της ΕΚΤ επιβεβαίωση τη λήψη της επιστολής, ωστόσο απέρριψε τις κατηγορίες. Η «Corporate Europe Observatory» στην καταγγελία της αναφέρει πως το φόρουμ έχει όλα τα χαρακτηριστικά ενός λόμπι που προωθεί τα συμφέροντα των μεγάλων ιδιωτικών τραπεζών και συνεπώς ο πρόεδρος της ΕΚΤ δεν πρέπει να είναι μέλος του.