«Κι αν χιονίζει στο πνεύμα... Ο κόσμος πρέπει να προχωρήσει»
Γρηγοριάδης Κώστας
|
(Π. Νερούντα)
Και την έχουμε τόση ανάγκη σήμερα. Εχουμε ανάγκη να ακουμπήσουμε στις λέξεις των ποιητών, στα ποιητικά εκείνα σύμβολα, τα γεννημένα στο παρελθόν μέσα από τα οποία αναγνωρίζουμε καινούρια πάντα μηνύματα, αδέσμευτα και οικουμενικά, αναγκαία και ικανά να «θρέψουν» και τις σημερινές και αυριανές νέες γενιές.
Γιατί «το ποίημα» -όπως έλεγε ο Γιάννης Ρίτσος- «ξεπηδάει από μιαν ανάγκη να αποδοθεί η σιωπή, από μιαν εντολή της ανθρώπινης προϊστορίας, ιστορίας και μεθιστορίας. Μια εντολή που δίνεται στον ποιητή άθελά του κι εκφράζεται μέσα απ' αυτόν. Γράφοντας ποίηση κάνει μια μάχη, σώμα με σώμα, με το θάνατο. Κι όταν λέμε θάνατο δεν εννοούμε μόνο το φυσικό, αλλά και όλες τις μορφές κοινωνικού θανάτου. Η καταπίεση, η σκλαβιά, οι επιθυμίες που δεν εκπληρώνονται, είναι μια καθημερινή εκτέλεση, ένας θάνατος. Κι όσο θα υπάρχει ο θάνατος, θα υπάρχει και η αντίσταση στο θάνατο».
Θα υπάρχει η ποίηση. Οσο για το «τι αντιπροσωπεύει η ποίηση σε μια τέτοια κοινωνία ηθικού χάους, ο Οδυσσέας Ελύτης απαντά: «Είναι ο μόνος χώρος, όπου η δύναμη του αριθμού δεν έχει πέραση».
Παγκόσμια Μέρα Ποίησης η 21η Μάρτη και η ανάγκη προστρέχει να πάρει δύναμη από εκείνους που με μια ρηξικέλευθη ματιά μεταμόρφωσαν τη ζωή και τα πράγματα, στοχάστηκαν μέσω της ποίησης και δε «χάθηκαν». Δε «χάθηκαν» γιατί, μέσω της ποίησης, συνομίλησαν με τον κόσμο, βλέποντάς τους σαν φίλους και συναγωνιστές στον ίδιο δρόμο, για τον ίδιο σκοπό, για τα ίδια όνειρα, σε εποχές συγκρούσεων και αγώνων, διωγμών και ελπίδων, καταστροφών και προσδοκιών που δεν επιτεύχθηκαν ακόμη.
Ο ποιητής πιστεύει πάντα στην αξία της ζωής γιατί, αν πραγματικά τη θεωρούσε μάταιη, δε θα είχε λόγο να γράφει. «Ακόμη και η άρνηση της ζωής» - πίστευε ο Γιάννης Ρίτσος - «όταν γίνεται τέχνη, μετασχηματίζεται σε κατάφασή της. Αυτός είναι και ο λόγος που ακόμη και η επαφή μας με έργα παρακμής μάς δημιουργεί αίσθημα ευφορίας. Η ποίηση και όλη γενικά η τέχνη έχει μια ενέργεια εξυγιαντική».
Εχουμε ανάγκη να νιώσουμε... «Σφίξαμε το χέρι τόσων συντρόφων! Οταν καμιά φορά λιποψυχάμε/ νιώθουμε σαν ένα μαχαίρι να τρυπάει την παλάμη μας/ η ανάμνηση του χεριού τους./ Κι όταν κάνουμε το καθήκον μας/ νιώθουμε κάτω απ' την παλάμη μας κάτι σίγουρο κι ακέριο/ σα να κρατάμε μες στα χέρια μας / ολάκερο τον κόσμο»... (Τ. Λειβαδίτης).
Η αληθινή ποίηση απευθύνεται και στους λίγους και στους πολλούς, προσφέροντας πάντα, και στους λίγους και στους πολλούς, περισσότερα απ' όσα μπορούνε να πάρουν. Ας αναζητήσουμε εκείνους τους χρυσούς κρίκους που συνδέουν τις ψυχές και των Λίγων και των Πολλών, με τον κόσμο των Οραμάτων και των Μορφών, μέσα από την ποίηση. Ας αναζητήσουμε εκείνους τους ποιητές που η ποίησή τους δεν είναι μια εκκεντρική συγγραφική ενασχόληση, για σκεπτόμενους διανοούμενους με περίπλοκες ψυχοσυνθέσεις, αλλά ένας δρόμος συνεχούς ρίσκου και ανατροπής. Ενα παιχνίδι σοβαρό, υγιές, αλλά και παράδοξο, που μπορεί να κάνει τον κόσμο να φαίνεται σαν μια μαγική περιοχή απρόβλεπτων συνδυασμών και οδηγώντας στην κατάκτηση της ελευθερίας.
Εκείνους τους ποιητές που συνομίλησαν με τον κόσμο, βλέποντάς τους σαν φίλους και συναγωνιστές στον ίδιο δρόμο, για τον ίδιο σκοπό, για τα ίδια όνειρα, σε εποχές συγκρούσεων και αγώνων, διωγμών και ελπίδων, καταστροφών και προσδοκιών που δεν επιτεύχθηκαν ακόμη. Εκείνους που «στρατεύτηκαν» με τα οράματα των λαών και απέδειξαν με τα έργα τους πως η τέχνη έχει σκοπό.
Αλλά κι εκείνους που μπορεί να φαίνεται ότι ταξιδεύουν με την ποιητική γλώσσα στην άρνηση... Αλλα ας σκεφτούμε ότι ακόμη και πίσω από την άρνηση υπάρχει μια πίστη που προστατεύει από την απελπισία και μια στιβαρή αίσθηση των πραγμάτων που προφυλάσσει από τη διάλυση και το μηδενισμό.
Διαβάζοντας και ξαναδιαβάζοντας ποίηση δικαιούμαστε να συμφωνήσουμε με τον Γιάννη Ρίτσο: «Ο κόσμος, σου λέω, είναι όμορφος/ Ο,τι κι αν πεις, ό,τι κι αν κάνεις/ όμορφος/ Το μέλλον είναι σίγουρο/ αδελφέ μου./ Ο,τι κι αν γίνει - σίγουρο./ Δεν υπάρχουν πια αποσιωπητικά/ στη φωνή ή στη σιωπή μας./ Ομορφος. Μπορείς να κάνεις πίσω/ τους τροχούς του ήλιου;». Γιατί η ποίηση είναι «μια βαθιά αλληλεγγύη» στη ζωή.
Ναι... «Κι αν χιονίζει στο πνεύμα... Ο κόσμος πρέπει να προχωρήσει»... (Ν. Καρούζος).
Σ. ΑΔΑΜΙΔΟΥ
Περί ψευδαισθήσεων
 |
2. Η ψευδαίσθηση οδηγεί τον πολίτη στις δεισιδαιμονίες, στην παντοδυναμία του τυχαίου, στις προβλέψεις των μέντιουμ, στην αυθεντία κάθε τραπεζίτη και στη βεβαιότητα ότι η σωτηρία θα κάνει την εμφάνισή της όποτε αποφασίσει εκείνη.
3. Η ψευδαίσθηση τοποθετεί τον πολίτη στο κέντρο του γαλαξία και τονίζει τη ματαιοδοξία του κυρίως τη στιγμή που ο ίδιος καταστρέφεται ολοσχερώς. Η ψευδαίσθηση δεν αναγνωρίζει αιτία, δεν καταδέχεται επιχειρήματα, έχει τα δικά της μυστήρια και τους υπουργούς της που κρίνουν, αποκαλύπτουν και ταλανίζουν το μυαλό του πολίτη πριν το παραδώσουν στην ασάφεια και στη χάβρα της εξουσίας. Από τη στιγμή που πουλάνε πραγματικότητες μακριά από κάθε νόημα και παρουσία της λογικής, εγκαθιδρύουν τυραννία τους.
4. Το καθεστώς Σαμαρά δημιουργεί, προκαλώντας σύγχυση, μια υπεραισιοδοξία που εκπορεύεται από ανθρώπινα ερείπια και η οποία διογκώνει την απληστία του. Ακούραστη υπέρμαχη του καθεστώτος είναι η φράξια της Ευρώπης, που τους κινεί. Η φράξια κάθε λίγο βγάζει ακτινογραφίες του πολίτη για να γνωρίζει από πρώτο χέρι τις αντοχές του. Οσο βεβαιώνεται ότι δεν υπάρχει θέμα κλονισμού, διότι ο καθένας από μας περιμένει την προσωπική του ανάσταση, δεν της καίγεται καρφί αν εμείς διορθώνουμε μικρές ατέλειες, κάνουμε αυτοκριτική και γενικώς περιμένουμε. Η φράξια συχνά απαιτεί την ευγνωμοσύνη, γιατί εξαιτίας της κατάστασής μας ξοδεύουν, ενώ τα ίδια χρήματα θα μπορούσαν να είχαν δοθεί σε κάτι πιο χρήσιμο, όπως η ολική επαναφορά της αποικιοκρατίας στις χώρες της Αφρικής.
5. Το να κατηγορήσουμε τους Ευρωπαίους ότι μας παραπλανούν ή ότι δεν είναι έντιμοι προκαλεί πολύ μεγάλο γέλιο. Δεν έχουμε πια το δικαίωμα να ζούμε μέσα σε υπεκφυγές, συμβιβασμούς, χρησιμοποιώντας ένα σωρό προσχήματα. Το να αναζητάμε ηθικό στήριγμα από τους προτεστάντες είναι τουλάχιστον αφελές.
6. Η ηλίθια έπαρση των υπουργών της κυβέρνησης εκπορεύεται από την παθητικότητα του πολίτη. Οι πράξεις των υπουργών έχουν σχεδιαστεί με βάση τις δικές μας αδυναμίες. Οσο η αρρώστια του ατομικισμού απλώνεται, δεν μπορούν να μας σώσουν ούτε τα ιερατεία αλλά ούτε κι ο διάβολος. Το κακό δεν υπάρχει μέσα στους κύκλους της κυβέρνησης, αλλά στους δικούς μας.
7. Για μια ακόμη φορά η αστική τάξη βρίσκεται σε πλεονεκτική θέση και ξεκαθαρίζει τους λογαριασμούς της μαζί μας. Η ρητορική της εξαντλείται στο υπουργείο Δημόσιας Τάξης και στην παρωδία της δικαιοσύνης. Δεν καταφέραμε να γίνουμε επιβλαβείς και επικίνδυνοι για την τάξη τους, και το γνωρίζουν. Ο πολίτης είναι αποσβολωμένος, ελπίζοντας στις αρετές της μεγαλοδωρίας από μια τάξη που η μόνη θέση που της αξίζει είναι μπροστά σ' ένα λαϊκό δικαστήριο.
8. Τώρα που ζωντανεύουν ξανά ο φόβος και η αθλιότητα, το μόνο δίλημμα που πρέπει να μας ταλανίζει είναι αν θα αφεθούμε να παραλύσουμε ή αν θα δημιουργήσουμε το ηλεκτρικό πεδίο που θα δώσει λαβή στην ύπαρξή μας να κινηθεί. Η φράξια των Ευρωπαίων δεν αποτελείται από παράφρονες, όπως αρέσκονται πολλοί να πιστεύουν, αλλά από καθάρματα των οποίων η διαύγεια θα έπρεπε να αποτελεί για μας το παράδειγμα. Πρέπει ν' αντιμετωπίσουμε τα μέλη της φράξιας σαν εγκληματίες πολέμου, του οποίου δεν προλαβαίνουμε να μετράμε θύματα.
9. Ο λεγόμενος λαϊκός άνθρωπος που θαυμάζει τα λεγόμενα ανώτερα στρώματα μπαίνει για μία ακόμη φορά στο ρόλο του θύματος που επηρεάζεται από αποφάσεις στις οποίες δεν μπορεί ούτε κατά διάνοια να συμμετέχει. Ετσι έφτασε ο άνθρωπός μας να χρησιμοποιεί το γνωστό επιχείρημα των πιθήκων: «Μην ακούς κακό, μη βλέπεις κακό, μη λες κακό». Ενα ακόμη ελάττωμα, αλλά θανατηφόρο αυτή τη φορά.
Του
Γιώργου ΚΑΚΟΥΛΙΔΗ
Γιώργου ΚΑΚΟΥΛΙΔΗ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου