Διεθνείς ανταγωνισμοί με αφορμή την αντιμετώπιση του «αποπληθωρισμού»

Διεθνείς ανταγωνισμοί με αφορμή την αντιμετώπιση του «αποπληθωρισμού»

Ο υπουργός Οικονομικών των ΗΠΑ, Τζακ Λιου, σύμφωνα με το πρακτορείο «Ρόιτερς», με δεδομένη την τάση αντιμετώπισης του αποπληθωρισμού από πολλά ισχυρά καπιταλιστικά κράτη και βεβαίως την Ευρωζώνη, είπε στη Σύνοδο του «G20»: «Είμαστε αποφασισμένοι να διασφαλίσουμε πως οι Αμερικανοί εργάτες και εταιρείες θα παίζουν επί ίσοις όροις και ότι καμία χώρα δεν θα πρέπει να χρησιμοποιήσει τη συναλλαγματική ισοτιμία ώστε να αυξήσει τις εξαγωγές». Σε ρεπορτάζ της «Καθημερινής» για τη Σύνοδο του «G20», αναφέρεται ότι ο υπουργός Οικονομικών των ΗΠΑ προειδοποίησε τους εταίρους του να μην προχωρήσουν σε νομισματικό πόλεμο μέσω ανταγωνιστικών υποτιμήσεων των εθνικών νομισμάτων, με στόχο την ενίσχυση των εξαγωγών.
Τον αποπληθωρισμό επιδιώκει να αντιμετωπίσει και η Κίνα, σύμφωνα με πρόσφατα ρεπορτάζ των αστικών ΜΜΕ. Το Γενάρη ο πληθωρισμός στην Κίνα έπεσε στο 0,8%. Οι αποπληθωριστικές πιέσεις ενισχύονται από την υποχώρηση της κινεζικής αγοράς ακινήτων, την πλεονάζουσα παραγωγή των κινεζικών εργοστασίων, αλλά και την πτώση των τιμών πετρελαίου. Το τελευταίο τρίμηνο, η Κεντρική Τράπεζα της Κίνας έχει χαλαρώσει με συγκεκριμένες ενέργειες τη νομισματική πολιτική της, ενώ πρόσφατα δήλωσε ότι θα διατηρήσει τα επίπεδα ρευστότητας στο κατάλληλο επίπεδο, ώστε να υποστηρίξει την ανάπτυξη. Πράγματι, το Σεπτέμβρη του 2014, η Τράπεζα της Κίνας προχώρησε σε τόνωση της ρευστότητας στις πέντε μεγαλύτερες τράπεζες της χώρας, στις οποίες διοχέτευσε συνολικά 500 δισ. γουάν (ποσό αντίστοιχο των 81 δισ. δολαρίων) υπό τη μορφή φθηνών δανείων και για χρονικό διάστημα τριών μηνών. Με αυτόν τον τρόπο προσπάθησε να αντιμετωπίσει το βραδύτερο από το αναμενόμενο ρυθμό ανάπτυξης. Στη συνέχεια, για τον ίδιο λόγο, η Τράπεζα της Κίνας προχώρησε στην πρώτη, μετά από δύο χρόνια, μείωση επιτοκίων του γουάν. Επίσης, η Τράπεζα της Κίνας αποφάσισε να μειώσει το ποσοστό των καταθέσεων που οφείλουν να διατηρούν οι κινεζικές τράπεζες σ' αυτήν, αυξάνοντας τη ρευστότητα.

Νομισματικός πόλεμος

Γιατί οι ΗΠΑ μέσω του υπουργού Οικονομικών έκαναν αυτή την οργισμένη παρέμβαση, που είναι μια ακόμη έκφραση των οξύτατων ανταγωνισμών; Τα μέτρα ενίσχυσης του πληθωρισμού μειώνουν την αξία των νομισμάτων, φτηναίνουν το χρήμα δηλαδή, στην ισοτιμία τους με το δολάριο. Αν το δούμε αντίστροφα, το δολάριο, σε σχέση με το ευρώ, το γουάν, το γιεν, κ.λπ. γίνεται πιο ακριβό. Τι επίδραση έχει αυτό; Να μπορούν να ενισχύονται οι εξαγωγές των καπιταλιστικών οικονομιών με φτηνό νόμισμα, έναντι των εξαγωγών των ΗΠΑ με το ακριβό δολάριο. Η δυσκολία εξαγωγών των αμερικανικών εμπορευμάτων λειτουργεί αρνητικά στην ανάπτυξη της καπιταλιστικής τους οικονομίας, ενώ το αντίθετο συμβαίνει με τις καπιταλιστικές οικονομίες με φτηνό νόμισμα.
Βεβαίως, όλ' αυτά δε σημαίνουν ότι αυτές οι τάσεις είναι μονοσήμαντες. Για παράδειγμα, μπορεί να ευνοούνται οι εξαγωγές των καπιταλιστικών οικονομιών με φτηνό χρήμα, αλλά το αντίθετο συμβαίνει με τις εισαγωγές αφού χρειάζονται περισσότερο χρήμα για την εισαγωγή εμπορευμάτων, άρα έχουν μεγαλύτερο κόστος, είναι πιο ακριβά, με δεδομένο ότι οι συναλλαγές γίνονται με δολάριο ως διεθνές νόμισμα.
Υπάρχει ακόμη μία παράμετρος. Η επιβράδυνση, η στασιμότητα, η ύφεση, στις καπιταλιστικές οικονομίες, δεν αυξάνουν τις εισαγωγές εμπορευμάτων αφού δεν υπάρχει ζήτηση, δεν υπάρχει κατανάλωση. Ούτε μέσων παραγωγής, ούτε αντικειμένων κατανάλωσης.
Βεβαίως, αυτή είναι η μία πλευρά, δηλαδή της σχέσης του φτηνού ή ακριβού χρήματος με το εμπόριο, εξαγωγές - εισαγωγές. Υπάρχει όμως και η σχέση με την κίνηση του κεφαλαίου.

Επιδράσεις στην κίνηση κεφαλαίων

Εγραψε το «Bloomberg»: «Οι κεντρικοί τραπεζίτες δεν συνηθίζουν να εμπλέκονται σε πολέμους. Αλλά (...) επιδιώκοντας να εξασφαλίσουν το συγκριτικό πλεονέκτημα για τις οικονομίες τους, κάθε κεντρικός τραπεζίτης, αλλά και χώρα, χρησιμοποιεί την ισοτιμία του εθνικού του νομίσματος ως όπλο.
Οι περισσότεροι αξιωματούχοι στοχεύουν σε ένα "φθηνό νόμισμα", ώστε να είναι ελκυστικό το κόστος των εξαγωγών, τονώνοντας έτσι την επιχειρηματική δραστηριότητα στην εγχώρια οικονομία. Οταν αντιδρούν άλλες χώρες σε τέτοιες κινήσεις, τότε πυροδοτείται ένας συναλλαγματικός πόλεμος. Αν και οι κεντρικοί τραπεζίτες δεν παραδέχονται πως υιοθετούν μέτρα για χαμηλές ισοτιμίες, προκαλούνται αλυσιδωτές αντιδράσεις με μεγάλες εισροές κεφαλαίων σε χώρες με υψηλότερα επιτόκια, με αποτέλεσμα να ενισχύονται τα νομίσματα αυτών των χωρών και να πλήττονται οι εξαγωγείς τους. Είτε όλα αυτά γίνονται εκ προθέσεως ή όχι, αυτοί οι συναλλαγματικοί πόλεμοι προκαλούν τεράστιους κινδύνους με χαμένους και κερδισμένους (...) Ποιος δέχεται, τελικά, το μεγαλύτερο πλήγμα σε αυτόν τον γύρο; Κυρίως οι ΗΠΑ, διότι το δολάριο ενισχύεται έναντι, σχεδόν, κάθε άλλου νομίσματος, απειλώντας την κερδοφορία των Αμερικανών εξαγωγέων».
Βεβαίως, υπάρχουν ήδη μετακινήσεις αμερικανικών, για την ώρα, κεφαλαίων από την Ευρωζώνη και την ΕΕ για τις ΗΠΑ, αν και η FED, η Κεντρική Τράπεζα των ΗΠΑ, κρατά ακόμη χαμηλά τα επιτόκια, για να αποτρέψει μαζική εισροή κεφαλαίων, γεγονός που θα μειώσει κι άλλο την αξία των άλλων νομισμάτων έναντι του δολαρίου και θα δυσκολέψει ακόμη περισσότερο τις εξαγωγές των ΗΠΑ, με δεδομένο ότι οι καπιταλιστικές οικονομίες διεθνώς δεν έχουν ανακάμψει από την οικονομική καπιταλιστική κρίση, βρίσκονται βασικά σε στασιμότητα, με εξαίρεση τις ΗΠΑ, που καταγράφουν ρυθμούς 2,5% περίπου, και την Κίνα με 7% περίπου, αλλά με επιβράδυνση.
Αυτό που χρειάζεται να κρατήσουμε είναι ότι και η «αποπληθωριστική πολιτική» δεν φαίνεται να φέρνει καπιταλιστική ανάκαμψη, ο καπιταλισμός ζορίζεται με την κρίση. Ταυτόχρονα, οξύνει τους ανταγωνισμούς, αυτό δείχνει η δήλωση του Τζ. Λιου, υπουργού Οικονομικών των ΗΠΑ. Βεβαίως, η πολιτική διαχείρισης της κρίσης είναι καταστροφική για την εργατική τάξη και τα άλλα φτωχά λαϊκά στρώματα και δε θα τους σώσει η αποπληθωριστική πολιτική ή η χαλάρωση, που λένε οι αστοί, αυτές οι επιδιώξεις είναι για την ενίσχυση της αναπαραγωγής των κερδών τους.

Η επίδραση στους λαούς και η διέξοδος

Υπάρχει ένα ακόμη ζήτημα με την ενίσχυση του πληθωρισμού που φθηναίνει το χρήμα. Τσακίζει ακόμη περισσότερο την αγοραστική δύναμη των εργαζομένων γιατί το χρήμα φθηναίνει αλλά οι τιμές αφενός στα εισαγόμενα εμπορεύματα μεγαλώνουν, αφετέρου, ο πληθωρισμός αυξάνει τις τιμές όλων των εμπορευμάτων.
Αυτή η πραγματικότητα που περιγράφουμε είναι ενσωματωμένη στη στρατηγική του ΣΥΡΙΖΑ, άρα και της κυβέρνησης. Να θυμηθούμε μόνο τα πανηγύρια με την απόφαση της ΕΚΤ να ρίξει χρήμα στις τράπεζες για να μπορούν να δανείζουν τους επιχειρηματικούς ομίλους, δηλαδή τονώνει τη ρευστότητα στην αγορά για καπιταλιστικές επενδύσεις και ανάκαμψη της καπιταλιστικής οικονομίας. Αλλά για την εργατική τάξη και τα άλλα φτωχά λαϊκά στρώματα αυτό σημαίνει: Καμιά αλλαγή στη θέση τους που διαμορφώθηκε φορτώνοντάς τους τις συνέπειες της καπιταλιστικής οικονομικής κρίσης με τις άγριες περικοπές μισθών, συντάξεων, άλλων εργασιακών δικαιωμάτων, με τις αναδιαρθρώσεις για πάμφθηνη εργατική δύναμη ως ένα μοχλό ενίσχυσης της αναπαραγωγής της κερδοφορίας του κεφαλαίου. Αλλαγές σε όφελός τους επηρεάζουν αρνητικά την καπιταλιστική ανάκαμψη, την κερδοφορία των επιχειρηματικών ομίλων, φρενάρουν τις επενδύσεις.
Αυτή η πραγματικότητα βάζει μπροστά στην εργατική τάξη και τα άλλα φτωχά λαϊκά στρώματα τη διεκδίκηση κάλυψης όλων των απωλειών τους την περίοδο της κρίσης, με κατάργηση όλων των αντεργατικών, αντιλαϊκών νόμων και διεκδίκηση ικανοποίησης όλων των αναγκών τους. Που απαιτεί αυτή η πάλη να συνδέεται με τον αγώνα για την ανατροπή της εξουσίας του κεφαλαίου, την αποδέσμευση από την ΕΕ, την κοινωνικοποίηση των συγκεντρωμένων μέσων παραγωγής, δηλαδή την εργατική - λαϊκή εξουσία και οικονομία. Και έχει ως προαπαιτούμενο την ανασύνταξη του κινήματος, την οργάνωση της εργατικής τάξης στα συνδικάτα, την αλλαγή του συσχετισμού υπέρ των ταξικών δυνάμεων σ' αυτά, την οργάνωση των πρωτοπόρων τμημάτων των συμμάχων των εργατών στους δικούς τους φορείς, την κοινωνική συμμαχία, τη συμπόρευση με το ΚΚΕ.