Η απατηλή γοητεία της εικόνας

Από Οικοδόμος 

Γράφει ο 2310net //

Σε μια εποχή που τα κεφτεδάκια αποτελούν καυτό τηλεοπτικό θέαμα, οι πιρουέτες ημίγυμνων ξεπεσμένων τηλεαστέρων οριοθετούν τη σχέση της μάζας με τον χορό, οικογένειες διαλύονται ή επανενώνονται on air, άνθρωποι αναβάλουν την αυτοκτονία τους περιμένοντας το διαφημιστικό διάλειμμα, η πολιτική δεν θα μπορούσε να μην ασκείται και με όρους θεάματος.
Το ότι η εικόνα παίζει καθοριστικό ρόλο το γνωρίζαμε από καιρό. Και καθώς η εικόνα έπαιρνε την σκυτάλη από την πολιτική είχαμε την ευκαιρία να δούμε παιδάκια στην αγκαλιά των ηγετών, λουλούδια, υποδοχές ηρώων, σακάκια στον ώμο, ρετουσαρίσματα και φωτοσοπιές, φωτογραφίες με όραμα. Όταν μπήκε το διαδίκτυο στη ζωή μας όλα αυτά απέκτησαν ακόμα μεγαλύτερη αξία με διττό τρόπο: μια εικόνα μπορεί να αναπαραχθεί είτε θετικά είτε αρνητικά. Αυτό συνήθως εξασφαλίζει την δυνατότητα να περάσουν διάφορα μηνύματα, συνήθως αντίστοιχα με εκείνα που από πριν είναι διακείμενος ο δέκτης να δεχθεί εύκολα. Για παράδειγμα μια εικόνα ενός θύματος ξυλοδαρμού είναι πάντα σοκαριστική, αλλά δεν αντέδρασαν όλοι με τον ίδιο τρόπο όταν είδαν την φωτογραφία του δαρμένου Μπογδάνου όπως αν θα έβλεπαν κάποιον άγνωστο με αίματα στο πρόσωπο.
Σήμερα ζούμε στον αστερισμό της νέας κυβέρνησης και όπως συνηθίζεται σε τέτοιες περιπτώσεις καταλαμβάνει το μεγαλύτερο μερίδιο στην πίτα της ενημέρωσης. Ωστόσο αυτό που έχει αλλάξει πλέον είναι η διαχείριση της εικόνας. Παρακολουθούμε εδώ και μια βδομάδα αγιογραφίες του νέου πρωθυπουργού και πολλών υπουργών του, ιδιαίτερα του Βαρουφάκη. Σχόλια επί επικοινωνιακών θεμάτων: τι φόρεσε, τι οδηγάει, τι κάνει όταν ξυπνάει και άλλα διάφορα πολύ ενδιαφέροντα.

Η συζήτηση που ακολουθεί περιστρέφεται κυρίως γύρω από την εικόνα: όλοι ξέρουν τι φοράει ο Βαρουφάκης. Πόσοι ξέρουν τι πολιτική θέλει να ασκήσει; Όλοι ξέρουν ότι ο Βαρουφάκης αντιστάθηκε στον Ντάισεμπλουμ. Πόσοι από αυτούς που “αισθάνονται να αναπνέουν αέρα αξιοπρέπειας” -μετά την κίνηση του Βαρουφάκη να κάνει χειραψία με το ένα χέρι στην τσέπη γιατί αυτό λένε οι επικοινωνιολόγοι ότι δείχνει αυτοπεποίθηση-, γνώριζαν ποιος είναι ο Ντάισεμπλουμ; Ακόμα χειρότερα, πόσοι από αυτούς που ακόμα πανηγυρίζουν για την αντιστασιακή κυβέρνηση που έχουμε πλέον, γνωρίζουν ότι η Τρόικα, την οποία δεν αναγνωρίζει ο Βαρουφάκης, αποτελείται από τους φορείς με τους οποίους θα συνεργαστεί όπως ο ίδιος δήλωσε στην περίφημη συνέντευξη τύπου. Πόσοι πρόσεξαν την αποστροφή του λόγου του μετά την συνάντηση του με τον Γάλλο Υπ. Οικονομικών, όταν δήλωσε ξεκάθαρα ότι η Ελλάδα δεν λέει όχι στην επιτήρηση. Σαν να λέμε Μνημόνιο, απλά θα το λέμε αλλιώς και δεν θα μας ελέγχει όλη η Τρόικα μαζί αλλά τα τρία μέρη της.
Ωστόσο η εικόνα έχει κάνει τη δουλειά της. Σε τέτοιο βαθμό ώστε ο Βαρουφάκης να εμφανίζεται ως σωτήρας, επαναστάτης, ως εκείνος που μοιράζει φάπες και δέρνει και τον Τσακ Νόρις φορώντας πουκάμισα πορτορικανού ντίλερ. Την Παρασκευή το απόγευμα, έπειτα από την συνέντευξη τύπου με τον Ντάισεμπλουμ η είδηση ότι η Ελλάδα αντιστάθηκε διαδόθηκε σε κλάσματα δευτερολέπτου. Και μάλιστα με τέτοια ένταση ώστε και άνθρωποι που δεν ασχολούνται με την πολιτική να ρωτούν τι συνέβη και γιατί χαίρεται ο κόσμος και χαμογελά. Βέβαια, όσο δυνατή και να είναι μια εικόνα, ενίοτε χρειάζεται και επεξήγηση. Εκεί την σκυτάλη παίρνουν τα ΜΜΕ που κατευθείαν μιλούν για την περίφημη χειραψία και την ενόχληση του Ολλανδού, ώστε να σε κάνουν να προσέξεις και να δώσεις μεγαλύτερες διαστάσεις σε μια κίνηση επικοινωνιακού χαρακτήρα. Η συνέχεια είναι γνωστή: το διαδίκτυο, γεμάτο πια από σχολιαστές κάθε είδους, σοβαρούς, αστείους, σατιρικούς, τρολ αναλαμβάνει να παίξει μπάλα. Η λαϊκή τρολοκρατία απεφάνθη ότι ο Βαρουφάκης έσκισε τον Ολλανδό. Τέλος!

Κάπως έτσι, ο Βαρουφάκης γίνεται σταρ. Κάπως έτσι φτάνουμε στο δελτίο είδήσεων πχ. του ALPHA τη δευτέρα να παίζει για 42 ολόκληρα λεπτά Βαρουφάκη και λίγο πριν το κλείσιμο να μας ενημερώνει ότι η Δυτική Ελλάδα έχει πληγεί από τα καιρικά φαινόμενα, κάτι χωριά εκκενώθηκαν, κάτι γεφύρια έπεσαν, αλλά ΟΚ, η Ευρώπη για πρώτη φορά μιλάει για εμάς. Κάπως έτσι ο Υπουργός Οικονομικών είναι το πιο συμπαθητικό πρόσωπο στη χώρα. Ποιός; Ο Υπουργός Οικονομικών. Ο κάτοχος δηλαδή του χαρτοφυλακίου που εξαρχής σε κάνει πιο μισητό από διαιτητή σε ΠΑΟΚ-Ολυμπιακός. Ο υπουργός εκείνος που τόσα χρόνια είχαμε μάθει να εφαρμόζουμε πάνω του το γνωστό ρητό: να βρίζεις τον υπουργό οικονομικών σου κάθε μέρα- ακόμα κι εσύ να μην ξέρεις γιατί, ξέρει σίγουρα εκείνος.
Εκείνο που πρέπει να μας ανησυχήσει δεν είναι αν ο Βαρουφάκης και η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ θα πετύχει, θα διαπραγματευτεί ή θα αντισταθεί. Αυτό κρίνεται από τον καθένα σύμφωνα και με τις προσδοκίες που έχει από αυτή την κυβέρνηση. Αν κάποιος έχει εναποθέσει τις ελπίδες του για μια καλύτερη ζωή στην πιθανότητα μιας καλής διαπραγμάτευσης για τους όρους αποπληρωμής του δυσβάσταχτου χρέους, τότε πιθανόν να βρει την επιτυχία σε αυτή την κυβέρνηση. Κάποιος που έχει ελάχιστες απαιτήσεις από τον εαυτό του άρα και από τους πολιτικούς που ψηφίζει μπορεί να αρκεστεί απλά και μόνο στην εικόνα. Την ώρα όμως που θαμπωνόμαστε από την εικόνα η πολιτική λειτουργεί υπόγεια. Έτσι θα φτάσουμε σε σημείο, όταν θα φτάσει σε κάποιο συμβιβασμό με τους εταίρους της, να έχει ήδη περάσει η εικόνα της κυβέρνησης που αντιστάθηκε ή “διαπραγματεύτηκε πραγματικά” και η συντριπτική πλειοψηφία του λαού θα αγνοεί τι υπογράφηκε και ποιες συνέπειες έχει αυτή η υπογραφή.
Άλλωστε όταν η πολιτική γίνεται θέαμα η λάμψη της εικόνας είναι απατηλή και θαμπώνει.
ΥΓ. Μόλις τελείωσα το κείμενο έκανα και το κουίζ πόσο Βαρουφάκης είσαι (βγήκα πολύ Βαρουφάκης). Μετράω τις μέρες να πάω Θεσσαλονίκη για να επισκεφτώ το μπαράκι που κάνει το κοκτέιλ Βαρου-φάνκι-ς. Μέχρι τότε αρχίζω να βγάζω “ν” όπου είναι περιττά.

Ατεχνως