Η στάση των κομμουνιστών απέναντι στις ιμπεριαλιστικές ενώσεις

Η στάση των κομμουνιστών απέναντι στις ιμπεριαλιστικές ενώσεις

Εκτενή αποσπάσματα από την εισηγητική τοποθέτηση του Ελισαίου Βαγενά, μέλους της ΚΕ του ΚΚΕ και υπεύθυνου του Τμήματος Διεθνών Σχέσεων, στο σεμινάριο που διοργάνωσε η ΚΝΕ με τη συμμετοχή 19 Κομμουνιστικών Νεολαιών και Αντιιμπεριαλιστικών Οργανώσεων που συμμετείχαν στο 41ο Φεστιβάλ ΚΝΕ - «Οδηγητή»

Αποψη από τη συζήτηση

«Ιμπεριαλιστικές ενώσεις, ενδοϊμπεριαλιστικοί ανταγωνισμοί και η στάση των κομμουνιστών», ήταν το θέμα του σεμιναρίου, από την εισήγηση του οποίου παραθέτουμε το μεγαλύτερο μέρος:
«Το Κόμμα μας, όπως βέβαια κι άλλα Κομμουνιστικά και Εργατικά Κόμματα, έχει συσσωρεύσει μια σημαντική εμπειρία από τη συμμετοχή της χώρας σε τέτοιου είδους ιμπεριαλιστικές ενώσεις, αφού η Ελλάδα είναι μέλος στο ΝΑΤΟ από το 1952 και στην ΕΕ, που νωρίτερα λεγόταν ΕΟΚ, από το 1980. Ετσι, το Κόμμα μας μετρά δεκαετίες πάλης για την αποκάλυψη του αντιλαϊκού ρόλου αυτών των ενώσεων και βέβαια για την απαλλαγή του λαού μας απ' αυτές.
Στη χώρα μας η επίσημη, αστική προπαγάνδα, την οποία με τη σειρά του αποδέχτηκε και ο ΣΥΡΙΖΑ, μάλιστα πριν η αστική τάξη τού εμπιστευθεί το "τιμόνι" της αστικής διαχείρισης, είναι πως "η χώρα ανήκει στη Δύση". Κι όμως, αν δούμε το χάρτη θα παρατηρήσουμε πως η Ελλάδα βρίσκεται στο νοτιοανατολικό άκρο της Ευρώπης. Τι εννοούν, λοιπόν, με τον όρο "Δύση"; Οπως διευκρίνισε ο Αλ. Τσίπρας, εννοούν το ότι δεν αμφισβητείται από όλες αυτές τις πολιτικές δυνάμεις η συμμετοχή της Ελλάδας στο ΝΑΤΟ και την ΕΕ. Μάλιστα, όλες αυτές οι πολιτικές δυνάμεις που στηρίζουν τη συμμετοχή στον ευρωατλαντισμό, την "ντύνουν" κάθε φορά με διάφορα επιχειρήματα, όπως ότι "είναι οι ενώσεις που διαφυλάσσουν τη δημοκρατία", ή "που υπερασπίζονται τα ανθρώπινα δικαιώματα", ή μας λένε ότι "έτσι εξασφαλίζουμε ισχυρούς συμμάχους, που εγγυώνται την εδαφική ακεραιότητα, την κυριαρχία της χώρας μας", ή ..."κάπου πρέπει να ανήκουμε, βρε αδελφέ, ε, καλύτερα να ανήκουμε στην Ευρώπη. Πού αλλού;"

Ο Ελ. Βαγενάς στο σεμινάριο

Βέβαια, εμείς οι κομμουνιστές γνωρίζουμε πολύ καλά πως ΝΑΤΟ και ΕΕ είναι το "συνδικάτο του πολέμου". Ολοι οι πόλεμοι, οι ιμπεριαλιστικές επεμβάσεις από τότε που ιδρύθηκαν αυτές οι ενώσεις, φέρουν τη σφραγίδα τους. Μόνο τα τελευταία χρόνια, μακριά τραβά αυτή η "αλυσίδα": Γιουγκοσλαβία, Αφγανιστάν, Ιράκ, Λιβύη, Κεντροαφρικανική Δημοκρατία, Συρία, Ουκρανία κι ο κατάλογος παραμένει ανοιχτός. Η μόνη "ελευθερία" που μπορούν να εγγυηθούν αυτές οι ενώσεις είναι η ελευθερία του κεφαλαιοκράτη να συνεχίζει να πίνει το αίμα του εργάτη, η μόνη κυριαρχία που διαφυλάσσουν είναι η κυριαρχία των μονοπωλιακών ομίλων στην προώθηση των συμφερόντων τους.

Η ανισόμετρη ανάπτυξη κυρίαρχο στοιχείο στο μονοπωλιακό καπιταλισμό

Ζούμε στην εποχή όπου ο καπιταλισμός έχει ορισμένα συγκεκριμένα γνωρίσματα, που έχει περιγράψει ο Λένιν στο έργο του: Ενιαία γνωρίσματα που αφορούν την κυριαρχία των μονοπωλίων, των ισχυρών μετοχικών εταιρειών και την όξυνση του καπιταλιστικού ανταγωνισμού, το σχηματισμό του χρηματιστικού κεφαλαίου, την αύξηση της σημασίας της εξαγωγής κεφαλαίου σε σχέση με την εξαγωγή εμπορευμάτων, την πάλη για το ξαναμοίρασμα των αγορών και των εδαφών μεταξύ ιμπεριαλιστικών κρατών και διεθνών μονοπωλιακών ομίλων.
Η κυριαρχία των μονοπωλίων, των ισχυρών μετοχικών εταιρειών οδηγεί στην απομάκρυνση, στο διαχωρισμό της καπιταλιστικής ιδιοκτησίας απ' τη διεύθυνση και οργάνωση της καπιταλιστικής παραγωγής και αποτελεί την οικονομική βάση αύξησης του παρασιτικού ρόλου της αστικής τάξης σε κάθε καπιταλιστικό κράτος.
Ο παρασιτισμός, η όξυνση της βασικής αντίθεσης ανάμεσα στον κοινωνικό χαρακτήρα της παραγωγής και στην καπιταλιστική ιδιοποίηση των αποτελεσμάτων της χαρακτηρίζουν όλα τα καπιταλιστικά κράτη, ανεξάρτητα απ' τη θέση τους στο διεθνές ιμπεριαλιστικό σύστημα. Παντού, σε κάθε καπιταλιστικό κράτος, τα μονοπώλια έχουν τον "πρώτο λόγο", καθορίζουν τις προτεραιότητες των αντιλαϊκών αστικών κυβερνήσεων, άσχετα από το αν αυτές έχουν "δεξιό" ή "αριστερό" περιτύλιγμα.
Παράλληλα, η ενίσχυση της τάσης εξαγωγής κεφαλαίου επιταχύνει την ανάπτυξη του καπιταλισμού στις χώρες που κατευθύνεται, συμβάλλει έτσι, μαζί με την ταχύτητα των τεχνολογικών εξελίξεων, στη γρήγορη αλλαγή συσχετισμού μεταξύ των κρατών στο διεθνές ιμπεριαλιστικό σύστημα, σύμφωνα με το νόμο της ανισόμετρης ανάπτυξης.
Ετσι, μπορούμε να πούμε πως στο σύγχρονο ιμπεριαλιστικό σύστημα, όπου περίπου 200 κράτη έχουν "πολιτική ανεξαρτησία", έχει διαμορφωθεί ένα καθεστώς ανισότιμης αλληλεξάρτησης μεταξύ των καπιταλιστικών κρατών, που μοιάζει με μια ιμπεριαλιστική "πυραμίδα", όπου κάθε καπιταλιστικό κράτος καταλαμβάνει τη δική του θέση, στη βάση της ισχύος του (οικονομικής, πολιτικής, στρατιωτικής). Βεβαίως, η θέση των κρατών μεταβάλλεται, λόγω της επίδρασης του νόμου της ανισόμετρης ανάπτυξης.
Ωστόσο, η αστική τάξη, κάθε καπιταλιστικού κράτους, αυτού του καταπιεστικού μηχανισμού επιβολής της θέλησής της στις εργατικές μάζες, ενδιαφέρεται να οικοδομήσει τις δικές της διεθνείς συμμαχίες. Οι λόγοι είναι εσωτερικοί και εξωτερικοί. Από τη μια θέλει να εξασφαλίσει πως θα έχει κάποιες "ισχυρές πλάτες" από το εξωτερικό, σε περίπτωση που στη χώρα κινδυνεύσει η εξουσία της, αλλά και για να κάνει ισχυρότερη κι αποδοτικότερη την εκμετάλλευση των εργατικών - λαϊκών στρωμάτων της χώρας. Από την άλλη, ενδιαφέρεται να έχει διεθνείς συμμαχίες, ώστε κι αυτή να μπορέσει να αποσπάσει ένα μεγαλύτερο κομμάτι από τη "λεία" της εκμετάλλευσης άλλων λαών και χωρών. Από το μοίρασμα των μεριδίων των αγορών, των πηγών Ενέργειας, του ορυκτού πλούτου, των αγωγών και δρόμων μεταφοράς των εμπορευμάτων κ.ο.κ. Να, λοιπόν, γιατί έχουν φτιαχτεί τέτοιες ενώσεις, όπως το ΝΑΤΟ και η ΕΕ.
Μήπως, όμως, με την εμφάνιση αυτών των ενώσεων σταματούν τα ιδιαίτερα συμφέροντα της κάθε αστικής τάξης; Μήπως σταματούν οι ανταγωνισμοί μεταξύ των "συμμάχων"; Σε καμία περίπτωση!
Ο νόμος της ανισόμετρης ανάπτυξης έχει ως αποτέλεσμα να αλλάζουν οι υλικές συνθήκες πάνω στις οποίες διαμορφώνονται οι συμμαχίες μεταξύ των καπιταλιστικών κρατών, ιδιαίτερα στην εποχή του μονοπωλιακού καπιταλισμού.
Ο Λένιν αναδεικνύει πολύ εύστοχα το συγκεκριμένο συμπέρασμα εξετάζοντας το οικονομικό περιεχόμενο του συνθήματος "Ενωμένες Πολιτείες της Ευρώπης". Τονίζει ότι στις συνθήκες του καπιταλισμού οι Ενωμένες Πολιτείες θα ήταν είτε αντιδραστικές είτε απραγματοποίητες, αφού θα ισοδυναμούσαν με μόνιμη συμφωνία για το μοίρασμα των αποικιών και των αγορών, ανάμεσα στα μεγάλα ευρωπαϊκά αστικά κράτη. Εξηγεί ότι θα ήταν δυνατή μια προσωρινή συμφωνία ανάμεσα σε ευρωπαϊκά κράτη για να πνίξουν από κοινού το σοσιαλισμό στην Ευρώπη και να περιφρουρήσουν από κοινού τις ληστεμένες αποικίες και τις αγορές που ελέγχουν ενάντια στην Αμερική και στην Ιαπωνία.
Η ιστορική πείρα επιβεβαίωσε τη λενινιστική πρόβλεψη. Η ανάλυση του Λένιν φωτίζει τα βασικά χαρακτηριστικά των ιμπεριαλιστικών συμμαχιών.
Οι ιμπεριαλιστικές συμμαχίες είναι διακρατικές συμμαχίες που εκφράζουν τα κοινά συμφέροντα των αστικών τάξεων των κρατών - μελών τους. Τα κοινά συμφέροντα αφορούν τη μεγέθυνση των μονοπωλίων τους, τη θωράκιση της ανταγωνιστικότητάς τους σε συνθήκες όξυνσης του ανταγωνισμού στο διεθνές ιμπεριαλιστικό σύστημα, καθώς και την ενιαία αντιμετώπιση του εργατικού κινήματος, την εξουδετέρωση των επαναστατικών κομμουνιστικών κομμάτων.
Ομως, οι κοινές στοχεύσεις των μονοπωλίων των διαφόρων κρατών μιας ιμπεριαλιστικής συμμαχίας δεν μπορούν να αναιρέσουν την ανισομετρία και την εθνοκρατική οργάνωση όπου οποία στηρίζεται η καπιταλιστική συσσώρευση. Δεν μπορούν να αναιρέσουν τον ανταγωνισμό και τις αντιθέσεις τόσο στο εσωτερικό κάθε ιμπεριαλιστικής συμμαχίας όσο και μεταξύ διαφορετικών ιμπεριαλιστικών συμμαχιών και αξόνων.
Κι εδώ έχουμε, στις μέρες μας, πολλά παραδείγματα για τις αντιθέσεις ανάμεσα π.χ. στις ΗΠΑ και στη Γερμανία, ή στη Γαλλία και στη Γερμανία. Πρόσφατο είναι π.χ. το σκάνδαλο που έβγαλαν οι Αμερικανοί για τα γερμανικά αυτοκίνητα. Σαφώς τους Αμερικανούς, που με τη μέθοδο εξόρυξης του σχιστολιθικού πετρελαίου προκαλούν ανείπωτη καταστροφή του περιβάλλοντος, δεν τους έπιασε ο "πόνος" για το περιβάλλον και τις εκπομπές καυσαερίων των γερμανικών αυτοκινήτων, αλλά κατάφεραν ένα πλήγμα στο γερμανικό κεφάλαιο, και μάλιστα την ώρα που είναι σε εξέλιξη τα παζάρια για τη Διατλαντική Εταιρική Σχέση Εμπορίου και Επενδύσεων (TTIP).
Βεβαίως, στη χώρα μας, από ορισμένες πολιτικές δυνάμεις, όπως ο ΣΥΡΙΖΑ, η διάσπασή του, ΛΑΕ, αλλά ακόμη και από δυνάμεις στο δεξιό κόμμα (της ΝΔ), υποστηρίζεται στα σοβαρά πως η ΕΕ ξεκίνησε σωστά, αλλά κάπου "χάλασε" στην πορεία. Ιδιαίτερα προβάλλεται εδώ η γερμανική κυριαρχία στην ΕΕ, αλλά και η ψευδαίσθηση πως αυτό μπορεί να "διορθωθεί", να αποκατασταθεί μια "ισοτιμία", να γίνει η ΕΕ μια "ένωση των λαών". Κρύβουν, όμως, την ουσία. Οτι δηλαδή μια διακρατική καπιταλιστική ένωση δεν μπορεί να γίνει σε ισότιμη βάση. Πραγματοποιείται γύρω από ένα ή περισσότερα καπιταλιστικά κράτη που κατέχουν ηγεμονική θέση και καθορίζουν σε μεγάλο βαθμό την πορεία της. Στην ΕΕ ξεχωρίζει η ηγεμονία της Γερμανίας, γιατί αυτή διαθέτει μεγάλο ύψος παραγωγής και εξαγωγών και, επομένως, δύναμη να επιβάλλει νομισματική, συναλλαγματική και δημοσιονομική πολιτική, σύμφωνα με το δικό της συμφέρον. Σαφώς, λοιπόν, Γερμανία και Γαλλία, ως ισχυρότερες χώρες στην ΕΕ, έχουν ηγεμονικό ρόλο σ' αυτήν, αλλά για τα αντιλαϊκά μέτρα και την ιμπεριαλιστική πολιτική της ευθύνονται οι αστικές τάξεις όλων των χωρών, που συμμετέχουν σ' αυτήν, στο μέτρο της ισχύος τους.
Κατά την εκτίμησή μας οι κομμουνιστές πρέπει να αγωνίζονται για την ανατροπή της αστικής εξουσίας κι έτσι τη διάρρηξη των σχέσεων της ανισότιμης αλληλεξάρτησης, και όχι, βέβαια, για να επιτευχθεί "ισότητα" μέσα στο πλαίσιο του ιμπεριαλισμού, ή της συγκεκριμένης ένωσης.

ΕΕ και ΝΑΤΟ και άλλες καπιταλιστικές ενώσεις δεν μπορούν να μπουν στην υπηρεσία των λαών

Θα πρέπει να γνωρίζετε πως στη χώρα μας το ρεύμα του λεγόμενου "ευρωκομμουνισμού", πραγματοποιώντας μια αταξική προσέγγιση της ΕΟΚ/ΕΕ, τασσόταν υπέρ της ένταξης της χώρας μας σ' αυτόν τον ιμπεριαλιστικό σχηματισμό. Ηταν ένα σημείο σφοδρής ιδεολογικοπολιτικής αντιπαράθεσης με το Κόμμα μας. Οι οπορτουνιστές ήταν "αριστεροί" υπέρμαχοι της ΕΕ και στο όνομα μιας αταξικής "ενωμένης Ευρώπης", μιας σαθρής ιδέας της "κοινής ευρωπαϊκής συνείδησης", προωθούσαν (όπως κάνουν και οι δυνάμεις που κληρονόμησαν αυτές τις απόψεις, ο ΣΥΡΙΖΑ νωρίτερα και η ΛΑΕ τώρα) στο λαό την αντίληψη περί δυνατότητας "διόρθωσης" της ΕΕ.
Στην πραγματικότητα, είναι οι "κήρυκες" της υποταγής του εργατικού κινήματος στους στόχους και στις διεθνείς συμμαχίες της αστικής τάξης της χώρας, η οποία και έχει προτάξει ως πρωταρχικό της καθήκον την ενσωμάτωση στους ιμπεριαλιστικούς οργανισμούς της ΕΕ και του ΝΑΤΟ.
Οι κομμουνιστές είμαστε βαθιά πεπεισμένοι πως ούτε η ΕΕ ούτε το ΝΑΤΟ μπορούν να εξανθρωπιστούν και να τεθούν κάτω από την υπηρεσία των λαών.
Θεωρούμε επίσης κοροϊδία την αντικατάσταση του αιτήματος της αποδέσμευσης από το ΝΑΤΟ με αυτό της "διάλυσης του ΝΑΤΟ". Πώς μπορεί να διαλυθεί αυτός ο ιμπεριαλιστικός οργανισμός εάν δεν αποδυναμώνεται με την αποχώρηση από αυτόν καθεμιάς χώρας; Μάλιστα, θεωρούμε πως την αποχώρηση στις μέρες μας, για να σημαίνει τον πραγματικό απεγκλωβισμό από κάθε ιμπεριαλιστική ένωση, μπορεί να τον εγγυηθεί μόνο μια εργατική εξουσία, που θα οργανώσει την οικονομία, την κοινωνία με βάση την κοινωνικοποίηση των μέσων παραγωγής και κριτήριο τις λαϊκές ανάγκες, θα οικοδομήσει διεθνείς σχέσεις στη βάση του αμοιβαίου οφέλους.
Λέμε από κάθε ιμπεριαλιστική ένωση γιατί, όπως βλέπουμε σήμερα, και οι αστικές τάξεις άλλων χωρών δημιουργούν συμμαχίες, νέες διακρατικές ενώσεις στη Λατινική Αμερική, στην Ευρασία, έχουμε ακόμη τους BRICS. Στην Ευρασία προβάλλεται η δημιουργία των νέων διακρατικών καπιταλιστικών ενώσεων, με "ατμομηχανή" την καπιταλιστική Ρωσία, ως περίπου "ανασύσταση της ΕΣΣΔ". Στη Λατινική Αμερική προβάλλεται η συμμετοχή αριστερών κυβερνήσεων. Ομως, η πραγματικότητα τεκμηριώνει πως πρόκειται για ενώσεις καπιταλιστικών κρατών που ανεξάρτητα από το αν συμμετέχουν κράτη με κυβερνήσεις που δηλώνουν αριστερές, ή αν στην περίπτωση της πρώην ΕΣΣΔ χρησιμοποιούνται τα φιλοσοβιετικά αισθήματα των λαών, γίνονται στη βάση των συμφερόντων των μεγάλων οικονομικών ομίλων.
Η επιχείρηση εξωραϊσμού των νέων διακρατικών ενώσεων υποστηρίζει πως αυτές οι ενώσεις έρχονται να βοηθήσουν το "εθνικό κεφάλαιο", έναντι του λεγόμενου "μεταπρατικού και ξενόδουλου", να ενισχύσουν έτσι την "ανάπτυξη", να εμποδίσουν τη διείσδυση των ΗΠΑ και των άλλων ιμπεριαλιστικών οργανισμών, όπως του ΝΑΤΟ και της ΕΕ, σ' αυτές τις περιοχές, ακόμη και να διασφαλίσουν την "εθνική κυριαρχία", που σε διαφορετική περίπτωση απειλείται από το διεθνή ιμπεριαλισμό. Δυστυχώς, τέτοιες απόψεις τις υποστηρίζουν όχι μόνο αστικές δυνάμεις, αλλά και κόμματα που χαρακτηρίζονται "αριστερά", ακόμη και κομμουνιστικά.
Ας μην ξεγελιόμαστε!
Οσοι φορούν τα "ταξικά γυαλιά" τους βλέπουν πως η Σοβιετική Ενωση δεν έχει καμία σχέση με τις νέες διακρατικές ενώσεις. Κι αυτό γιατί τώρα έχουμε να κάνουμε με ενώσεις που οικοδομούνται πάνω στο έδαφος του μονοπωλιακού καπιταλισμού, δηλαδή του ιμπεριαλισμού. Επιπλέον, ο ιμπεριαλισμός δεν πρέπει να κατανοείται απλοϊκά ως μια επιθετική πολιτική των πιο ισχυρών δυνάμεων, που έρχεται να επιβληθεί στους λαούς από τα έξω με τη δύναμη του χρήματος και των όπλων. Στις σημερινές συνθήκες κάθε χώρα, όπου κυριαρχούν οι καπιταλιστικές σχέσεις παραγωγής, άσχετα από το επίπεδο ανάπτυξης των παραγωγικών της δυνάμεων, είναι ενταγμένη στο διεθνές ιμπεριαλιστικό σύστημα, είναι τμήμα του!
Με τη συγκρότηση των νέων διακρατικών ενώσεων, που αποτελούν εκδηλώσεις περιφερειακής καπιταλιστικής ενοποίησης και εμφανίζονται πάντα στο έδαφος των νόμων της οικονομίας της αγοράς, οι αστικές τάξεις επιδιώκουν να ενώσουν τις δυνάμεις τους, έναντι των ανταγωνιστών τους και σε βάρος της εργατικής τάξης. Η πολιτική στήριξη αυτών των ενώσεων μετατρέπει το κομμουνιστικό κι εργατικό κίνημα σε εργαλείο στήριξης της καπιταλιστικής "ανάπτυξης", που ενισχύει τις θέσεις του κεφαλαίου κι οδηγεί τους εργαζόμενους στο "κρεβάτι του Προκρούστη", στην κοινωνική συναίνεση για την αύξηση της "ανταγωνιστικότητας" της "εθνικής οικονομίας" και την ενίσχυση της συγκεκριμένης διακρατικής ιμπεριαλιστικής ένωσης.
Ορισμένες δυνάμεις βλέπουν τον ιμπεριαλισμό μόνο στην "αυτοκρατορία" των ΗΠΑ και στη βάση αυτή χαιρετίζουν την ανάδειξη νέων, ανερχόμενων καπιταλιστικών δυνάμεων στις παγκόσμιες υποθέσεις, όπως και την εμφάνιση νέων διακρατικών ενώσεων (BRICS, Οργάνωση Συνεργασίας της Σαγκάης, Οργάνωση Συμφώνου Συλλογικής Ασφάλειας, ALBA, κ.ο.κ.), που συγκροτούν καπιταλιστικά κράτη, με οικονομικό, πολιτικό και στρατιωτικό περιεχόμενο. Οι εξελίξεις αυτές χαιρετίζονται ως η αρχή της εμφάνισης ενός "πολυπολικού κόσμου", που θα "αναμορφώσει" και θα δώσει "νέα πνοή" στον ΟΗΕ και στους άλλους διεθνείς οργανισμούς, που θα ξεφύγουν από την αμερικανική "ηγεμονία". Αυτές οι υποθέσεις καταλήγουν πως με αυτό τον τρόπο θα διασφαλιστεί και η ειρήνη.
Στην πραγματικότητα, οι πολιτικές δυνάμεις διαφορετικών ιδεολογικών αποχρώσεων αναγνωρίζουν τις νέες ενδοϊμπεριαλιστικές αντιθέσεις και τη διαφαινόμενη ανακατάταξη στο παγκόσμιο σύστημα και χαρακτηρίζουν "εκδημοκρατισμό" των διεθνών σχέσεων, "πολυπολικό κόσμο" την τάση ν' αλλάξει ο συσχετισμός, όπως διαμορφώθηκε μετά τις ανατροπές στις σοσιαλιστικές χώρες, αλλά και τη διεύρυνση κι εντατικοποίηση της δράσης του ΝΑΤΟ, της ΕΕ τα τελευταία 20 χρόνια. Ο νέος συσχετισμός περιλαμβάνει την ενίσχυση των Γερμανίας, Ρωσίας, Κίνας, Βραζιλίας και άλλων κρατών.
Οι διάφορες προτάσεις τους, όπως π.χ. η διεύρυνση του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ με άλλες χώρες ή η αύξηση του παγκόσμιου ρόλου της ΕΕ ή ακόμη της Ρωσίας και της Κίνας στις διεθνείς υποθέσεις, δεν είναι ικανές να βάλουν σε άλλες "ράγες" τις εξελίξεις. Και αυτό γιατί δεν μπορούν να σταματήσουν τις ενδοϊμπεριαλιστικές αντιθέσεις, οι οποίες εκδηλώνονται για τις πρώτες ύλες, την Ενέργεια και τους δρόμους μεταφοράς της, τη μάχη για τα μερίδια των αγορών. Ο μονοπωλιακός ανταγωνισμός είναι που οδηγεί σε τοπικές ή και γενικευμένες στρατιωτικές επεμβάσεις και πολέμους.
Τα περί "νέας δημοκρατικής παγκόσμιας διακυβέρνησης", με "διαφάνεια", "συμμετοχικότητα" και "κοινωνική αλληλεγγύη", που σπέρνουν οι σοσιαλδημοκρατικές και οπορτουνιστικές δυνάμεις έχουν στόχο να εξωραΐσουν ιδεολογικά τους νέους συσχετισμούς στην καπιταλιστική, στην ιμπεριαλιστική βαρβαρότητα, με σκοπό να παραπλανήσουν τους εργαζομένους.
Οι εργαζόμενοι δεν έχουν κανένα συμφέρον να πιστέψουν πως είναι δυνατόν να "εκδημοκρατιστούν" ο καπιταλισμός και οι διεθνείς σχέσεις και να επιλέξουν ιμπεριαλιστή που δήθεν θα υλοποιήσει κάτι τέτοιο.
Μήπως, όμως, το κομμουνιστικό κίνημα μπορεί να πάρει το μέρος των "ανερχόμενων δυνάμεων"; Ισως των πιο "αδύνατων" μεταξύ των ισχυρότερων δυνάμεων του ιμπεριαλισμού;
Εδώ αξίζει να αναφέρουμε το πώς ο Λένιν τοποθετούσε το ζήτημα με ένα πολύ συγκεκριμένο παράδειγμα. Ελεγε: "Η πρώτη από τις κυρίαρχες χώρες κατέχει, ας υποθέσουμε, τα 3/4 της Αφρικής ενώ η δεύτερη το 1/4. Το αντικειμενικό περιεχόμενο του πολέμου τους είναι το ξαναμοίρασμα της Αφρικής. Ποιας πλευράς την επιτυχία πρέπει να ευχόμαστε;" Και κατέληγε το συλλογισμό του: "Δεν είναι δουλειά της σύγχρονης δημοκρατίας ούτε να βοηθήσει την πρώτη χώρα να κατοχυρώσει το «δικαίωμά» της στα 3/4 της Αφρικής ούτε να βοηθήσει τη δεύτερη (έστω κι αν αυτή έχει αναπτυχθεί οικονομικά πιο γρήγορα από την πρώτη) να αποσπάσει αυτά τα 3/4.
Η σύγχρονη δημοκρατία θα παραμείνει πιστή στον εαυτό της μόνο στην περίπτωση που δεν θα προσχωρήσει σε καμία ιμπεριαλιστική αστική τάξη, στην περίπτωση που θα πει ότι «και οι δύο τους είναι η μια χειρότερη από την άλλη», στην περίπτωση που σε κάθε χώρα θα εύχεται την αποτυχία της ιμπεριαλιστικής αστικής τάξης. Κάθε άλλη λύση θα είναι στην πράξη εθνικοφιλελεύθερη και δεν θα έχει τίποτε το κοινό με τον αληθινό διεθνισμό"¹.
Και κατέληγε σχετικά: "Είναι αναμφισβήτητο ότι η σύγχρονη δημοκρατία δεν μπορεί να σέρνεται στην ουρά της αντιδραστικής, ιμπεριαλιστικής αστικής τάξης - αδιάφορο τι «χρώμα» θα έχει αυτή η αστική τάξη (...)".

Πάλη για τη σοσιαλιστική εξουσία

Ορισμένοι σύντροφοι, μας ρωτούν: Μα καλά, δεν μπορούν οι κομμουνιστές να εκμεταλλευτούν τις ενδοϊμπεριαλιστικές αντιθέσεις;
Σαφώς και η Ιστορία του 20ού αιώνα προσφέρει πλούσια πείρα σχετικά με τη δυνατότητα και τη σημασία αξιοποίησης των ενδοϊμπεριαλιστικών αντιθέσεων για τη νίκη της σοσιαλιστικής επανάστασης σε μια χώρα και την επιτυχία της προσπάθειας σοσιαλιστικής οικοδόμησης.
Ο Λένιν ανέδειξε ως βασικούς όρους για μια επιτυχή αξιοποίηση των ενδοϊμπεριαλιστικών αντιθέσεων, αφενός την ανεξαρτησία της επαναστατικής πρωτοπορίας της εργατικής τάξης, του Κομμουνιστικού Κόμματος, από τις επιδιώξεις και τους στόχους κάθε ιμπεριαλιστικής συμμαχίας και, αφετέρου, το σταθερό στρατηγικό προσανατολισμό για την επαναστατική ανατροπή της εγχώριας αστικής τάξης τόσο στην περίοδο του ιμπεριαλιστικού πολέμου όσο και στην περίοδο της ιμπεριαλιστικής ειρήνης.
Αυτά, σύντροφοι, δεν είναι για να τα αντιμετωπίζουμε όπως λέμε... "θεωρητικά". Είναι πλέον πολύ "πρακτικά", ιδιαίτερα όταν γύρω γύρω από τη χώρα σου εκτυλίσσονται πολεμικές συγκρούσεις, όταν οξύνονται οι ανταγωνισμοί, όταν η χώρα σου έχει ανοιχτά ζητήματα και εξαιτίας της ενδιάμεσης θέσης της στο ιμπεριαλιστικό σύστημα είναι "θύτης" και "θύμα" των ιμπεριαλιστικών πολέμων κι επεμβάσεων.
Εμείς οι κομμουνιστές, που στηριζόμαστε στις αναλύσεις μας στη θεωρία του επιστημονικού σοσιαλισμού, γνωρίζουμε πολύ καλά πως ο πόλεμος είναι η συνέχιση της πολιτικής με άλλα και συγκεκριμένα με βίαια μέσα! Ο πόλεμος γεννιέται πάνω στο έδαφος της σύγκρουσης των διαφορετικών οικονομικών συμφερόντων, που διαπερνάνε ολόκληρο το σύστημα του καπιταλισμού. Να γιατί, όσο κι αν ο πόλεμος στις συνθήκες του καπιταλισμού είναι αναπόφευκτος (όπως και οι οικονομικές κρίσεις, η ανεργία, η φτώχεια κ.λπ.), την ίδια ώρα δεν είναι ένα φυσικό φαινόμενο! Είναι ένα κοινωνικό φαινόμενο, αφού συνδέεται με τη φύση της κοινωνίας στην οποία ζούμε. Την κοινωνία που βάζει ως "ακρογωνιαίο λίθο" της την κερδοφορία εκείνων που κατέχουν τα μέσα παραγωγής. Τα μονοπώλια και η εξουσία τους γεννούν τον ιμπεριαλιστικό πόλεμο! Συμπερασματικά, η πάλη μας για τη σοσιαλιστική κομμουνιστική κοινωνία, όπου τα μέσα παραγωγής θα είναι λαϊκή περιουσία (και όχι περιουσία των ελαχίστων), που η οικονομία θα λειτουργεί σχεδιασμένα κεντρικά και ελεγχόμενα από τους ίδιους τους εργαζόμενους, με στόχο την ικανοποίηση των λαϊκών αναγκών (κι όχι την αύξηση των κερδών των καπιταλιστών), συνδέεται αναπόσπαστα με την πάλη ενάντια στον ιμπεριαλιστικό πόλεμο, ενάντια στην "ειρήνη" που επιβάλλεται από τους ιμπεριαλιστές με "το πιστόλι στον κρόταφο" και προετοιμάζει τους νέους ιμπεριαλιστικούς πολέμους.
Ωστόσο, αυτή μας η διαπίστωση, πως όσο υπάρχει καπιταλισμός θα υπάρχουν και οι συνθήκες που γεννούν τον πόλεμο, καθόλου δεν σημαίνει μοιρολατρία, ηττοπάθεια! Το αντίθετο! Απευθυνόμαστε στην εργατική τάξη της χώρας, στους λαούς της περιοχής μας και τονίζουμε πως τα συμφέροντά τους ταυτίζονται με τον κοινό αντικαπιταλιστικό - αντιμονοπωλιακό αγώνα, για την αποδέσμευση από τους ιμπεριαλιστικούς οργανισμούς, την απομάκρυνση των ξένων στρατιωτικών βάσεων και των πυρηνικών, την επιστροφή των στρατιωτικών δυνάμεων από τις ιμπεριαλιστικές αποστολές, την εκδήλωση της αλληλεγγύης σε κάθε λαό που αγωνίζεται κι επιδιώκει να χαράξει το δικό του δρόμο ανάπτυξης. Για να απεμπλακεί η χώρα μας από τους ιμπεριαλιστικούς σχεδιασμούς και πολέμους. Για να γίνει πράξη το σύνθημα: "Ούτε γη ούτε νερό στους φονιάδες των λαών!". Αυτός είναι ένας καθημερινός αγώνας! Ενας αγώνας με συγκεκριμένους στόχους πάλης, που οι κομμουνιστές τον διεξάγουμε ενιαία, και όχι αποσπασμένα, από τον αγώνα για την εξουσία!
Γιατί, όπως τόνιζε ο Λένιν, "μόνο η προλεταριακή, η κομμουνιστική επανάσταση μπορεί να βγάλει την ανθρωπότητα από το αδιέξοδο που δημιούργησαν ο ιμπεριαλισμός και οι ιμπεριαλιστικοί πόλεμοι. Οποιες κι αν είναι οι δυσκολίες της επανάστασης και οι πιθανές προσωρινές αποτυχίες της, ή τα κύματα της αντεπανάστασης, η τελική νίκη του προλεταριάτου είναι αναπόφευκτη"².
Αυτή είναι και η δική μας βαθιά πεποίθηση: Το μέλλον μας δεν είναι ο καπιταλισμός, είναι ο νέος κόσμος, ο σοσιαλισμός!».
Παραπομπές
1. Β. Ι. Λένιν: «Κάτω από ξένη σημαία». Απαντα», εκδ. «Σύγχρονη Εποχή», τ. 26, σελ. 140 - 141 & 146.
2. Β. Ι. Λένιν: «Πρόγραμμα του Κομμουνιστικού Κόμματος της Ρωσίας (μπ.)», «Απαντα», εκδ. «Σύγχρονη Εποχή», τ. 38, σελ. 421.