«Πεθαίνω αλλά δεν παραδίνομαι»...

 «Πεθαίνω αλλά δεν παραδίνομαι»...

Στο Φρούριο του Μπρεστ γράφτηκε ο ματωμένος και ηρωικός πρόλογος της Αντιφασιστικής Νίκης

Στις 3:15 τα ξημερώματα της 22ας Ιούνη του 1941, πάνω από ένα παλιό φρούριο του 19ου αιώνα κοντά στην πόλη Μπρεστ, στα σύνορα της Σοβιετικής Λευκορωσίας με την Πολωνία, το οποίο είχε μετατραπεί σε στρατώνα που φιλοξενούσε και οικογένειες αξιωματικών του Κόκκινου Στρατού, ανοίγουν οι «πύλες» της «κόλασης»: Το βαρύ πυροβολικό των ναζί μετατρέπει την ήρεμη, καλοκαιρινή νύχτα σε πύρινη «μέρα» και σκορπά τον θάνατο.

Αλαφιασμένοι στρατιώτες και αξιωματικοί ξυπνούν, αρπάζουν τα όπλα και λαμβάνουν θέσεις μάχης όπως – όπως.

Στις 3:23, η 45η μεραρχία πεζικού της ισχυρής, καλολαδωμένης και επηρμένης – λόγω του μέχρι τότε αήτητου – φασιστικής πολεμικής μηχανής της «βέρμαχτ» ξεκινά την έφοδο, η οποία ήταν και η πρώτη της ναζιστικής επίθεσης στην ΕΣΣΔ, στο πλαίσιο της επιχείρησης με την γνωστή κωδική ονομασία «Μπαρμπαρόσα».

Η γερμανική διοίκηση ελπίζει ότι η ξαφνική επίθεση – το γνωστό στρατιωτικό δόγμα του blitzkrieg, του «κεραυνοβόλου πολέμου» – με το πυροβολικό, θα αποδιοργάνωνε τους υπερασπιστές του φρουρίου και θα έσπαγε την θέλησή τους να αντισταθούν στην έφοδο του πεζικού. Σύμφωνα με τους υπολογισμούς τους, το φρούριο θα έπεφτε μέχρι τις 12 το μεσημέρι.

Υπολόγισαν λάθος.

Παρά το ξαφνικό, ισχυρότατο χτύπημα που κατέστρεψε σημαντικό μέρος της οχύρωσης και σκότωσε πολλούς στρατιώτες και αξιωματικούς, οι μαχητές του Κόκκινου Στρατού επέδειξαν γενναιότητα και επιμονή, απρόσμενη για τους Γερμανούς, αν και η θέση των πρώτων ήταν σε απελπιστική κατάσταση από την πρώτη στιγμή.

Ελάχιστοι κατάφεραν να εγκαταλείψουν το φρούριο σύμφωνα με το σχέδιο το οποίο προέβλεπε ότι σε περίπτωση επίθεσης οι μονάδες του θα έπρεπε να πάρουν θέσεις μάχης περιμετρικά, αφού, το παλιό οχυρό ήταν ό,τι έπρεπε για στρατόπεδο, αλλά όχι για άμυνα. Αμέσως μετά, το φρούριο περικυκλώθηκε εντελώς.

Ωστόσο, οι μαχητές του Κόκκινου Στρατού κατάφεραν να σπάσουν την επίθεση στο κεντρικό τμήμα του φρουρίου και να λάβουν αμυντικές θέσεις στα ερείπια των στρατώνων, περιμετρικά του κεντρικού πύργου, καθώς και σε όποιο σημείο άλλο μπορούσαν ανάμεσα στα βομβαρδισμένα κτίρια, τα μπάζα, τα ερείπια, τα υπόγεια, ακόμη και το σκαμένο από τις οβίδες έδαφος γύρω από τις μισογκρεμισμένες οχυρώσεις.

Φυσικά, τα όπλα πήρε και όποιο πολιτικό προσωπικό υπήρχε. Μάλιστα, υπήρχαν περιπτώσεις που πολίτες ανέλαβαν μέσα στην μάχη και διοικητικά καθήκοντα.

Κατά την διάρκεια της μέρας, οι υπερασπιστές του Φρουρίου του Μπρεστ απώθησαν οκτώ επιθέσεις του εχθρού.

Τα γερμανικά στρατεύματα υπέστησαν απροσδόκητα υψηλές απώλειες, γεγονός που ανάγκασε την διοίκησή τους να αποσύρει όλες τις μονάδες εφόδου, να δημιουργήσει ζώνη αποκλεισμού και αυτό που ξεκίνησε ως « blitzkrieg» να λάβει πολύ σύντομα χαρακτήρα πολιορκίας.

Σκυλιασμένοι οι ναζί, από το πρωί της 23ης Ιούνη, ξεκινούν με ισχυρό βομβαρδισμό από γη και αέρα ο οποίος ακολουθείται από συνεχείς εφόδους του πεζικού. Οι μάχες στο φρούριο πήραν έναν άγριο και παρατεταμένο χαρακτήρα τον οποίο οι Γερμανοί δεν περίμεναν και φυσικά δεν ήθελαν. Μέχρι το βράδυ της 23ης Ιουνη οι απώλειές τους ανέρχονται σε περισσότερα από 300 νεκρούς και τραυματίες στρατιώτες και αξιωματικούς, σχεδόν το διπλάσιο των απωλειών της ίδιας, 45ης Μεραρχίας Πεζικού… συνολικά στην επιχείρηση κατάληψης της Πολωνίας!
Τις μέρες που ακολούθησαν οι υπερασπιστές συνέχισαν να αντιστέκονται σθεναρά αγνοώντας τις «προτάσεις» για παράδοση ή ανακωχή εκ μέρους των ναζί. Ομως οι αντοχές τους μειώνονται. Οι Γερμανοί χρησιμοποιούν κάθε μέθοδο πολιορκίας: Βομβαρδισμούς σκληρούς και συνεχόμενους, αεροπορικές επιδρομές με βόμβες πολλών κιλών η κάθε μια, φλογοβόλα, βαρέλια με μίγμα ιδιαίτερα εύφλεκτου καυσίμου που ρίχνουν στις υπόγειες στοές, ισχυρά εκρηκτικά και, σύμφωνα με ορισμένες εκθέσεις, δηλητηριώδη ή ασφυξιογόνα αέρια.

Ταυτόχρονα, οι υπερασπιστές ξεμένουν από πυρομαχικά, τρόφιμα και νερό. Η πρόσβαση στο τελευταίο είναι αδύνατη αφού οι ναζί ρίχνουν «βροχή» πυρών σε κάθε απόπειρα προς οποιαδήποτε πόσιμη πηγή. Αυτό τους αναγκάζει να βγάλουν από το φρούριο τα γυναικόπαιδα ελπίζοντας ότι έτσι θα είχαν έστω μια πιθανότητα σωτηρίας ως άμαχος πληθυσμός. Πάντως, μερικές γυναίκες παρέμειναν στο φρούριο μέχρι το τέλος. Μετά τις 26 Ιούνη επιχειρήθηκαν κάμποσες έξοδοι, με ελάχιστη όμως επιτυχία.

Προς το τέλος του Ιούνη ο εχθρός κατάφερε να καταλάβει μεγάλο μέρος του φρουρίου, ενώ στις 29 και 30 Ιούνη πραγματοποιήθηκε μεγάλη επιχείρηση κατάληψης, με εφόδους και βομβαρδισμούς βαρέων βομβών να εναλλάσσονται συνεχώς. Το αποτέλεσμα ήταν να διαλύσουν την αντίσταση των βασικών μονάδων του κεντρικού πύργου, οι οποίες πλέον μετατράπηκαν σε μικρές ομάδες που με την σειρά τους μετέτρεπαν κάθε τοίχο σε μικρό φρούριο.

Μια μικρή ομάδα μαχητών εξακολούθησε να μάχεται στο ανατολικό φρούριο μέχρι τις 12 Ιούλη.

Αλλες ομάδες μαχητών, αποκομμένων μεταξύ τους, βρήκαν καταφύγιο στα υπόγεια του φρουρίου και συνέχισαν να αντιστέκονται. Μαρτυρίες αναφέρουν ότι εντός του Φρουρίου ακούγονταν πυρά μέχρι και το Φθινόπωρο!

Αντίσταση που κατέστη θρυλική. Το μέγεθος του θάρρους αυτών των λιγοστών, πεινασμένων και διψασμένων μαχητών προκαλεί μέχρι και σήμερα δέος. Οι επισκέπτες του Φρουρίου σήμερα, το οποίο έχει μετραπεί σε μνημείο, μπορούν ακόμη να δουν στα υπόγεια και τους τοίχους του χαραγμένα με τις ξιφολόγχες μηνύματα, όπως:

«Πεθαίνω, αλλά δεν παραδίνομαι! Αντίο Πατρίδα!», «Πεθαίνουμε, αλλά δεν εγκαταλείπουμε το Φρούριο!», «Είμασταν πέντε, πεθαίνουμε, για τον Στάλιν!».

Χαρακτηριστικό του μεγέθους αυτής της υπεράνθρωπης αντίστασης είναι το γεγονός, ότι δεν έπεσε στα χέρια του εχθρού ούτε μια πολεμική σημαία των μονάδων του Κόκκινου Στρατού που υπερασπίστηκαν το Φρούριο του Μπρεστ.

Οι απώλειες της 45ης ναζιστικής μεραρχίας που σήκωσε το κύριο βάρος της κατάληψης του Φρουρίου, μέχρι και τις 30 Ιούνη του 1941, ανέρχονταν σε 482 νεκρούς, μεταξύ των οποίων 48 αξιωματικοί και πάνω από 1.000 τραυματίες. Συνολικά, οι ναζί έχασαν στο Φρούριο του Μπρεστ όλο εκείνο το τρομερό καλοκαίρι – και ενώ το είχαν τυπικά καταλάβει – πάνω από 1.000 στρατιώτες και αξιωματικούς. Σε 1.887 ανέρχονται οι νεκροί μαχητές του Κόκκινου Στρατού και περίπου 3.000 αιχμαλωτίστηκαν όταν πλέον δεν μπορούσαν να πολεμήσουν άλλο.

Στον κοινό τάφο στην περίμετρο του Φρουρίου βρίσκονται θαμμένοι 850 υπερασπιστές του.

Οι ναζί δεν κατάλαβαν ποτέ τί πήγε στραβά, γι’ αυτούς, στο Φρούριο του Μπρεστ. Στην απίθανη περίπτωση που κάποιος από όσους συμμετείχαν σε εκείνη την επιχείρηση έζησε μέχρι το τέλος του πολέμου, μπορεί κάτι να υποψιάστηκε όταν είδε την σημαία με το σφυροδρέπανο, να καρφώνεται στην κορυφή των ερειπίων του Ράιχσταγκ…

Πηγή: Το Περιοδικό

Όποιος δεν έχει δει την σχετική με την μάχη του οχυρού Μπρεστ ταινία, ας της ρίξει μια ματιά. Είναι αρκετά αξιόλογη: