«Μία ζώνη, ένας δρόμος» και ... πολλές βάσεις!

«Μία ζώνη, ένας δρόμος» και ... πολλές βάσεις!

Το πρώτο αεροπλανοφόρο της Κίνας «Λιαονίνγκ»

«Δεν ζηλεύουμε την επιτυχία των άλλων και δε θα παραπονεθούμε για όσους ωφελήθηκαν πολύ από τις μεγάλες ευκαιρίες που παρουσίασε η ανάπτυξη της Κίνας. Θα ανοίξουμε την αγκαλιά μας στους λαούς των άλλων χωρών και θα τους καλωσορίσουμε στην ταχεία της κινεζικής ανάπτυξης» - Σι Τζινπίνγκ, Νταβός 2017.
Εν μέσω της παγκόσμιας οικονομικής αβεβαιότητας και της επιβράδυνσης που σημειώνεται σε οικονομίες που διατηρούσαν μία ορμή στην ανάπτυξή τους, η Κίνα έκλεισε το 2016 με ρυθμούς που προσέγγισαν το 6,7% του ΑΕΠ, συνεχίζοντας την πτωτική τάση του 2015. Ενώ χάνει τα στοιχεία που την ανέδειξαν σε «ατμομηχανή» της παγκόσμιας οικονομικής ανάπτυξης, καταγράφεται ως η 2η ισχυρότερη οικονομία στον κόσμο. Με αφορμή αυτό γίνεται συστηματική προσπάθεια να έρθει σε αντιδιαστολή η «κινεζική τακτική» με την τακτική που ακολουθούν οι υπόλοιπες ισχυρές καπιταλιστικές οικονομίες του κόσμου, σημειώνοντας ότι πρόκειται για μία τακτική «όχι επιθετική», «με σεβασμό στην εθνική κυριαρχία», «αλληλέγγυα».
Η επιχειρηματολογία αυτή υποτίθεται ότι στηρίζεται σε γεγονότα. Λένε ότι η Κίνα δεν φέρνει σε πέρας στρατιωτικές επεμβάσεις, δεν συμμετείχε στις εκστρατείες που έγιναν υπό την αιγίδα του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ, διαχώρισε τη θέση της όσον αφορά κυρώσεις που ο ΟΗΕ επέβαλε σε κάποιες χώρες. Δημιουργούνται εντυπώσεις και παραγνωρίζονται εξελίξεις, τις οποίες υπογραμμίζουμε παρακάτω.

7% αύξηση των εξοπλιστικών δαπανών - στο 1,3% του ΑΕΠ¹

Ασκήσεις του κινεζικού στρατού το Μάρτη του 2017 στη Νότια Κινεζική Θάλασσα (πηγή υπουργείο Αμυνας)

Για να αποτυπωθεί η πορεία που ακολουθείται πρέπει να σημειωθεί ότι για δεύτερη χρονιά η Κίνα αποφάσισε αύξηση των εξοπλιστικών δαπανών κατά 7% από πέρσι. Πρόκειται για δαπάνες ύψους 215 δισ. δολαρίων για το 2015, που την κατατάσσουν 2η, πίσω από τις ΗΠΑ. Σύμφωνα με την εκπρόσωπο της Κινεζικής Εθνοσυνέλευσης, Φου Γινγκ, αν και η Κίνα «δεσμεύεται να λύνει τις διαφορές της μέσω του διαλόγου» και ότι «η κατάσταση στη Θάλασσα της Κίνας γενικά βελτιώνεται» ακολουθώντας τις αποφάσεις της Διεθνούς Διάσκεψης Ασφάλειας που έγινε στο Μόναχο τον περασμένο Φλεβάρη, οι οποίες δικαιολογούν δαπάνες μέχρι 2% επί του ΑΕΠ για την Αμυνα, σταδιακά θα προσεγγίσει αυτό το νούμερο. Βεβαίως, η Γινγκ υπογράμμισε ότι πρέπει η Κίνα «να διαθέτει τα μέσα για να προστατεύσει την εδαφική της ακεραιότητα, την κυριαρχία και τα συμφέροντά της».

Γιατί ανησυχεί η Κίνα;

Σύμφωνα με εκτιμήσεις Δυτικοευρωπαίων αστών αναλυτών, η τακτική της Κίνας δεν οδηγείται από την ύπαρξη κάποιας απειλής αλλά «από την αντίληψη ότι πρέπει να είναι έτοιμοι να αντιμετωπίσουν απειλές, όχι όμως ότι κάποιος θα εισβάλει στην Κίνα, αλλά περισσότερο με θέματα που άπτονται της οικονομικής ασφάλειας, της απρόσκοπτης πρόσβασης στις αγορές και στις πρώτες ύλες και την ανάγκη να τις προστατεύσουν γιατί χωρίς αυτές η οικονομία θα καταρρεύσει. Και βέβαια είναι και το θέμα της προβολής. Γιατί για να είναι μία δύναμη μεγάλη δύναμη, πρέπει να επιδεικνύει και τη στρατιωτική της ισχύ»².
Οσο προχωρά η οικοδόμηση του σχεδίου «Μία ζώνη, ένας δρόμος» και δημιουργείται ένα παγκόσμιο δίκτυο κινεζικών συμφερόντων, τόσο περισσότερο χρειάζεται η Κίνα να έχει τη δυναμική να «φτάνει» η στρατιωτική της δύναμη όλο και μακρύτερα από την ενδοχώρα. Γι' αυτόν το λόγο ενισχύονται οι δαπάνες, αλλάζει ο προσανατολισμός των κινεζικών Ενόπλων Δυνάμεων από τη στεριά προς τη θάλασσα και τον αέρα, με στόχο την καλύτερη προστασία των εμπορικών συμφερόντων μεγάλων εταιρειών που αναπτύσσονται κυρίως στους θαλάσσιους δρόμους. Αυτή είναι η ανάγκη, που έρχονται να εξυπηρετήσουν οι μεγάλες αλλαγές στις εθνικές Ενοπλες Δυνάμεις της Κίνας, που λαμβάνουν χώρα τα τελευταία χρόνια: Η καλύτερη θωράκιση των κινεζικών μονοπωλίων απέναντι στους ανταγωνιστές τους.

Νέο οργανόγραμμα του κινεζικού στρατού³

Οι αυξήσεις των δαπανών για την Αμυνα από το 2015 μέχρι σήμερα συνοδεύουν μία γενικότερη αναδιάταξη του κινεζικού στρατού, η οποία έχει τα εξής χαρακτηριστικά: Μείωση κατά 300.000 του προσωπικού, το οποίο σήμερα αριθμεί 2,3 εκατομμύρια, αλλαγή της δομής του στρατού σύμφωνα με τα σύγχρονα δυτικά πρότυπα, ανάπτυξή του σε 5 νέες «ζώνες μάχης».
Οι 5 «ζώνες μάχης» συγκροτήθηκαν βάσει των εξής κριτηρίων: Θωράκιση των νευραλγικών σημείων του κράτους (Κεντρική Στρατιά - Πεκίνο), έλεγχος της Κορεατικής Χερσονήσου - κύριο θερμό σημείο στα Βορειοανατολικά, των διαφιλονικούμενων θαλάσσιων περιοχών της Ανατολικής Θάλασσας με την Ιαπωνία και την Ταϊβάν, της Νότιας Θάλασσας με Βιετνάμ, Φιλιππίνες και άλλες 4 χώρες (Βόρεια, Ανατολική και Νότια Στρατιά), αύξηση της στρατιωτικής παρουσίας στα δυτικά σύνορα της Κίνας (Δυτική Στρατιά) που αποτελούν εστία θερμών επεισοδίων με το Θιβέτ και τους Ουιγούρους στη Σινγιάνγκ και σημαντική χερσαία έξοδο της Κίνας προς τη Δύση στο πλαίσιο του «Δρόμου του μεταξιού».
Η αλλαγή της διοικητικής δομής με βάση τα δυτικά πρότυπα δικαιολογείται από την πιθανότητα εμπλοκής της Κίνας σε σύγχρονου τύπου πόλεμο και θα πρέπει να είναι έτοιμη να αξιοποιήσει τις σύγχρονες στρατιωτικές - στρατηγικές επεξεργασίες της Δύσης για να στηρίξει το αξιόμαχο των δυνάμεών της.
«Η νίκη εξασφαλίζεται όταν οι άνθρωποι ενώνουν τις δυνάμεις τους. Η επιτυχία εξασφαλίζεται όταν οι άνθρωποι ενώνουν τα χέρια τους»⁴.
Η Κίνα θέλει να «ανοίξει την αγκαλιά της στους λαούς των άλλων χωρών». Τι γίνεται όμως στην περίπτωση που τίθενται σε αμφισβήτηση τα σύνορα των γειτονικών κρατών, όπως στην περίπτωση της διαμάχης με το Βιετνάμ και τις Φιλιππίνες;⁵`Η στην περίπτωση που αγνοώντας τα σύνορα των γειτόνων, τις ΑΟΖ και την υφαλοκρηπίδα τους, δημιουργούνται «νησιά» τα οποία η Κίνα εξοπλίζει με στρατιωτικές δυνάμεις, πλοία ακτοφυλακής και αεροδιάδρομους, αποθήκες στρατιωτικού υλικού, όπως στην περίπτωση της Ανατολικής Θάλασσας του Βιετνάμ;⁶
Ποια είναι η σημασία του ότι οι υποδομές που μελετούν, χρηματοδοτούν, οικοδομούν και διαχειρίζονται αποκλειστικά, όπως στην περίπτωση τεράστιων ναυτικών εγκαταστάσεων - λιμανιών στο Gwadar του Πακιστάν, στο Sittwe της Μιανμάρ και στο Hambantota της Σρι Λάνκα, είναι σχεδιασμένες με προδιαγραφές έτσι ώστε να μπορούν να φιλοξενηθούν και μεγάλου μεγέθους στρατιωτικά πλοία;⁷
Η τελευταία πράξη του έργου έχει να κάνει με την «εγκατάσταση logistics» του Στρατού - Ναυτικού της Κίνας στο Τζιμπουτί...

«...τα πράγματα που οι Κινέζοι δεν θα πρέπει να κάνουν εκεί»⁸

Η «βάση υποστήριξης» στο Τζιμπουτί είναι στρατιωτική βάση με ικανότητα φιλοξενίας 10.000 ανδρών, σταθμό ελλιμενισμού ταχέων πολεμικών πλοίων. Ο Κινέζος υπουργός Αμυνας σε συνέντευξή του υπογράμμισε ότι «πρόκειται να χρησιμοποιηθεί (η βάση) για να παράσχει ξεκούραση και νοσηλεία σε κινεζικό στρατιωτικό προσωπικό που συμμετέχει σε επιχειρήσεις συνοδείας εμπορικών πλοίων στον Κόλπο του Αντεν και στα ύδατα της Σομαλίας, θα συμβάλει στη διατήρηση της ειρήνης από τις δυνάμεις του ΟΗΕ και σε αποστολές ανθρωπιστικής διάσωσης». Σύμφωνα με τους Κινέζους, δεν πρόκειται για «στρατιωτική βάση» αλλά για «logistics center»... Να σημειωθεί εδώ πως η Κίνα συμμετέχει με χιλιάδες άνδρες σε πολλές στρατιωτικές «ειρηνευτικές» επιχειρήσεις του ΟΗΕ.
Θυμίζουμε ότι στο Τζιμπουτί υπάρχουν ήδη αναπτυγμένες οι εξής στρατιωτικές δυνάμεις⁹:
α) Η μοναδική αμερικανική στρατιωτική βάση στην Αφρική, που αποτελεί και το στρατηγείο της διοίκησης του αμερικανικού στρατού για την Αφρική (AFRICOM), με δεκάδες μαχητικά (επανδρωμένα και μη) αεροπλάνα και ελικόπτερα, ναυτικές δυνάμεις, σταθμαρχείο της CIA. Συνολικά υπηρετούν εκεί 3.000 άνδρες.
β) Η 13η ταξιαρχία της γαλλικής «Λεγεώνας των Ξένων».
γ) Η μοναδική ιαπωνική στρατιωτική βάση στο εξωτερικό, που είναι σε λειτουργία από το 2009.
δ) Η έδρα ναυτικών επιχειρήσεων της ΕΕ με πρόσχημα τις πειρατικές επιθέσεις στον Κόλπο του Αντεν.
Η ανησυχία των ΗΠΑ μεγαλώνει καθώς από την αναγγελία της πρωτοβουλίας «Ενας δρόμος, μία ζώνη» έχουν πληθύνει οι περιπολίες κινεζικών υποβρυχίων εξοπλισμένων με βαλλιστικούς πυραύλους στον Ινδικό Ωκεανό και η βάση του Τζιμπουτί θα μπορούσε να λειτουργεί ως τερματικός σταθμός. Για την Κίνα, η οποία έχει αναβαθμίσει την οικονομική της παρουσία στην Ευρώπη, στο πλαίσιο της ενίσχυσης των θαλάσσιων μεταφορών εμπορευμάτων, αποκτά τεράστια σημασία η ικανότητα ουσιαστικού επιχειρησιακού ελέγχου του Κόλπου του Αντεν, αφού αποτελεί στρατηγικό σημείο διέλευσης στο δρόμο προς τη Μεσόγειο για τα κινεζικά προϊόντα που κατευθύνονται προς την ΕΕ.

Παρτίδα σκακιού... με πυρηνικά

Ολα αυτά τα γνωρίζουν και τα συνεκτιμούν τα κρατικά στρατιωτικά επιτελεία, αντικατοπτρίζονται στις αποφάσεις των συμμαχιών τους. Η Σύνοδος του ΝΑΤΟ στη Βαρσοβία το 2016 συζήτησε διεξοδικά για τις αναγκαίες αναδιατάξεις των στρατιωτικών δυνάμεων, τις νέες εστίες όπου οι δυνάμεις του ΝΑΤΟ πρέπει να ρίξουν βάρος. Δεν «περνάει στα ψιλά» το μέτωπο του Ειρηνικού Ωκεανού.
Ο 7ος Στόλος των ΗΠΑ βρίσκεται αυτήν την περίοδο σε πλήρη ανάπτυξη στον Ειρηνικό, συμμετέχει σε πληθώρα χερσαίων και ναυτικών ασκήσεων με τη Νότια Κορέα και την Ιαπωνία¹⁰. Οι ΗΠΑ το τελευταίο διάστημα έχουν προχωρήσει σε υπογραφή διμερών συμφωνιών και μνημονίων συνεργασίας με διάφορες χώρες της περιοχής, μεταξύ των οποίων και το Βιετνάμ, ένας από τους τελευταίους σταθμούς της περιοδείας του πρώην Προέδρου Ομπάμα. Χρησιμοποιούν όλα τα ρήγματα που δημιουργούνται για να εδραιώσουν την παρουσία τους, στην κατεύθυνση στρατιωτικής καθήλωσης της Ρωσίας και περιορισμού της Κίνας - βασικών στηριγμάτων του ιμπεριαλιστικού άξονα των BRICS.
Με αφορμή τις εκτοξεύσεις 4 βαλλιστικών πυραύλων από τη ΛΔ Κορέας στις αρχές του Μάρτη προχωρά η συγκέντρωση σημαντικής δύναμης πυρός από όλες τις πλευρές στην Κορεατική Χερσόνησο, στο μαλακό υπογάστριο της Κίνας. Είναι χαρακτηριστικό ότι εκτός από την «αντιπυραυλική ασπίδα» που θα εγκαταστήσουν οι ΗΠΑ στη Νότια Κορέα, όπου διατηρούν στρατιωτικές βάσεις, μεταφέρουν μη επανδρωμένα αεροσκάφη, των οποίων τον έλεγχο και την εξειδίκευση έχουν τελειοποιήσει για πολλά χρόνια στις στρατιωτικές επιχειρήσεις εναντίον των Ταλιμπάν, της «Αλ Κάιντα» και άλλων στις χώρες της Κεντρικής Ασίας. Ταυτόχρονα, η Κίνα επισημαίνει ότι «ήδη διαθέτει τεχνολογία δημιουργίας παρεμβολών στα σήματα (της αντιπυραυλικής ασπίδας)» και ότι «το μόνο που χρειάζεται είναι να αναπτυχθεί στα σωστά σημεία, πράγμα που μπορεί να γίνει πολύ γρήγορα»¹¹.

Ψυχοθεραπεία στον ιμπεριαλισμό...

Ο ιμπεριαλισμός, ο μονοπωλιακός καπιταλισμός και το διεθνές του σύστημα, έχει τους δικούς του νόμους και κανόνες. Κάθε κράτος κατατάσσεται σε αυτό με βάση την ισχύ του - οικονομική, στρατιωτική, πολιτική. Η κυβέρνηση κάθε καπιταλιστικού κράτους παίρνει μέτρα με στόχο την ενίσχυση των δικών της θέσεων, της κερδοφορίας και ανταγωνιστικότητας των δικών της μονοπωλίων και στο εξωτερικό, άλλοτε με «ειρηνικά» και άλλοτε με στρατιωτικά μέσα. Ο πόλεμος έχει τα ρίσκα του, και αυτό το μετράνε καλά οι καπιταλιστές: Προχωράνε στην ανοιχτή αναμέτρηση όταν το επιβάλλουν τα συμφέροντά τους.
Ο διαχωρισμός των καπιταλιστικών κρατών σε «καλοπροαίρετα» και «κακοπροαίρετα», σε «σκληρά» και «αλληλέγγυα» δεν αποτελεί αφέλεια, αλλά επιλογή που αποσκοπεί στην ενσωμάτωση λαϊκών δυνάμεων, στη στήριξη του ενός ιμπεριαλιστή απέναντι στον άλλο, στη λογική του «μικρότερου κακού». Κι αυτό οδηγεί στον αφοπλισμό του εργατικού - λαϊκού κινήματος, ιδιαίτερα όταν υιοθετείται από Κομμουνιστικά και Εργατικά Κόμματα αφού εισάγει λαθραία τη δυνατότητα ύπαρξης ενός «πιο ανθρώπινου - πιο ειρηνικού ιμπεριαλιστικού συστήματος». Και κυρίως απομακρύνει τη συζήτηση από την ουσία: Ο καπιταλισμός, το σύστημα της εκμετάλλευσης ανθρώπου από άνθρωπο δε θέλει ψυχοθεραπεία - θέλει ανατροπή.
Παραπομπές
1. https://www.bloomberg.com/politics/articles/2017-03-04/china-signals-slower-increase-in-defense-spending-this-year
2. Σχόλιο του αναλυτή του Διεθνούς Ιδρύματος Ερευνας για την Ειρήνη της Στοκχόλμης, Siemon Wezeman, στο Bloomberg (ό.π.)
3. https://www.bloomberg.com/news/articles/2016-03-03/inside-china-s-plan-for-a-military-that-can-counter-u-s-muscle
4. Κινέζικη παροιμία
5. https://www.theguardian.com/world/2016/jul/12/philippines-wins-south-china-sea-case-against-china
6. http://edition.cnn.com/2016/12/14/asia/south-china-sea-artificial-islands-spratlys-weapon-systems/
7. https://ig.ft.com/sites/china-ports/
8. Από την ακρόαση στην Επιτροπή Ενόπλων Δυνάμεων της Γερουσίας των ΗΠΑ, στρατηγός Thomas Waldhauser, διοικητής AfriCom: Σημείωσε ότι η βάση αναμένεται να ολοκληρωθεί μέχρι το καλοκαίρι 2017 και ανέφερε συνομιλίες που είχε με τον Πρόεδρο του Τζιμπουτί κατά τις οποίες του έθιξε «τα πράγματα που οι Κινέζοι δεν θα πρέπει να κάνουν εκεί» https://www.defensetech.org/2017/03/13/chinas-first-overseas-military-base-nearing-completion/
9. http://www.rizospastis.gr/story.do?id=9245079
10. https://sputniknews.com/asia/201703141051550403-us-south-korea-japan-drills/ Φωτ. με μη επανδρωμένο: https://www.flickr.com/photos/compacflt/33398566121/
11. https://sputniknews.com/asia/201703141051557938-china-thaad-korea-counter/

Λ. Ν.