Ένας κομμουνιστής απαντάει στο Ν. Μαραντζίδη για τον αντάρτη παππού Κόλια, τον κοινό τους πρόγονο

Κατιούσα

Ένα από τα πρόσωπα των ημερών, με αφορμή τη συζήτηση γύρω από τη Συμφωνία των Πρεσπών, είναι αναμφίβολα ο Νίκος Μαραντζίδης, που ανέλαβε ένα σημαντικό κομμάτι της επικοινωνιακής προώθησης της συμφωνίας, θερμαίνοντας ακόμα περισσότερα τις σχέσεις του με το Σύριζα, με τον οποίο βρίσκεται εδώ και αρκετούς μήνες σε τροχιά προσέγγισης. Εκτός από κεντρικός ομιλητής στην εκδήλωση για τη συμφωνία στο Μέγαρο μουσικής πριν περίπου δυο βδομάδες, που αποτελεί πρόπλασμα για το κυοφορούμενο “μέτωπο της προόδου”, ο Μαραντζίδης έχει αναλάβει με τακτική αρθρογραφία και τηλεοπτικές εμφανίσεις το μακιγιάρισμα του νατοϊκού αυτού κειμένου ως απαύγασμα συμφιλίωσης των λαών και υπέρβασης του εθνικισμού.
Σε αυτό το πλαίσιο, πριν μια βδομάδα δημοσιεύσε στο protagon ένα “βιωματικό” κείμενο με τίτλο “Μακεδονικές ιστορίες”, στο οποίο επικαλέστηκε την πολυπολιτισμική ιστορία της οικογένειάς του και τη στιχομυθία με έναν Αθηναίο ταξιτζή που δεν κατανοούσε γιατί ο Μαραντζίδης προτιμούσε να αυτοπροσδιορίζεται ως πρόσφυγας κι όχι ως Μακεδόνας, για να μας πει – εμμέσως πλην σαφώς – ότι η συμφωνία απλώς αναγνωρίζει αυτή την πολυπολιτισμική διαδρομή της περιοχής και γίνεται εφαλτήριο να μείνουν πίσω τα μίση του παρελθόντος. Στην ιστορία αυτή αναφέρεται και στον παππού του, Κόλια Μαραντζίδη, παρουσιάζοντάς τον περίπου ως Γιούγκερμαν:

Οι γονείς του μπαμπά είχαν έρθει στη Θεσσαλονίκη από τον ρωσικό Καύκασο, το Καρς και την Οδησσό, ως πρόσφυγες από το ρωσικό εμφύλιο, το 1921. Ο παππούς λεγόταν Νικολάι Μαράντζοφ, ρωσόφωνος με σπαστά ελληνικά. Το άλλαξε στην Ελλάδα σε Μαραντζίδης. Στη συνέχεια μένοντας ένα διάστημα στην Πελοπόννησο (ο παππούς ήταν ταχυδακτυλουργός στο επάγγελμα και έκανε περιοδείες στην Ελλάδα) φρόντισε, για επικοινωνιακούς λόγους να υποθέσω, να χρησιμοποιήσει και το Μαραντζόπουλος. Θυμάμαι ακόμη τον θείο μου τον Παύλο να διακωμωδεί το γεγονός πως μόνος αυτός από τα αδέρφια του, είχε για ένα διάστημα δύο επίθετα: Μαραντζόπουλος-Μαραντζίδης. Ο παππούς Κόλιας ήταν βίος και πολιτεία. Έμεινε πάντως πιστός στις «ρωσικές» του συνήθειες μέχρι το τέλος. Κράτησε το ρώσικο υποκοριστικό του όνομα (Κόλια), είχε Ρώσους εμιγκρέδες φίλους, άκουγε ρωσική μουσική και έπινε μέχρι θανάτου (στην κυριολεξία).

Αυτό που λείπει εντελώς από τη μυθιστορηματική περιγραφή, είναι η δράση του παππού του στο εαμικό κίνημα και οι σχετικές διώξεις που υπέστη. Η παράλειψη αυτή ήταν προφανώς σκόπιμη, καθώς πιθανότατα δεν εξυπηρετούσε το αφήγημα της στιγμής. Κι αυτό το λέμε διότι σε άλλες περιπτώσεις έχει αναφέρει την πολιτική ένταξη του Κόλια Μαραντζίδη με το δικό του, επιλεκτικό τρόπο, όπως πριν από μερικά χρόνια, το 2011, σε άρθρο του στην “Καθημερινή”, όπου ουσιαστικά η συγκεκριμένη αναφορά είχε σκοπό να αποδείξει ο Μαραντζίδης ότι τους έχει φάει με το κουτάλι από παλιά τους κουκουέδες και ξέρει για τι κολλημένα μυαλά μας μιλάει.
Την εποχή δημοσίευσης του άρθρου, ο πρώτος του ξάδελφος Φώτης Μαραντζίδης, είχε στείλει επιστολή στην εφημερίδα, διαμαρτυρόμενος για τις ανακρίβειες και τις διαστρεβλώσεις στην παρουσίαση της οικογενειακής ιστορίας. Επιστολή που δε δημοσιεύτηκε ποτέ στην έγκριτη και “αντικειμενική” εφημερίδα. Ο Φ. Μαραντζίδης είχε την ευγενή καλοσύνη να μας στείλει το κείμενο, που κρίναμε σκόπιμο να αναδημοσιεύσουμε ολόκληρο, και που αποδεικνύει χωρίς αμφιβολία πως εκτός από τη σύγχρονη ελληνική ιστορία, ο Νίκος Μαραντζίδης αποδεικνύεται ιδιαίτερα ευφάνταστος στην κοπτοραπτική και της ιστορίας των άμεσων προγόνων του:

Προς Διευθυντή «Καθημερινής»
Δημοσιογράφο κ. Μ. Πουρνάρα
Στην «Καθημερινή» της Κυριακής 26/06/2011, σε άρθρο της κ. Μαργαρίτας Πουρνάρα φιλοξενείται συνέντευξη του αναπληρωτή καθηγητή Νίκου Α. Μαραντζίδη. Η επιστολή αυτή δεν έχει σκοπό να ασκήσει κριτική στα όσα λέει και γράφει στα βιβλία του ο Νίκος Α. Μαραντζίδης για την ιστορία του λαού μας. Σ’ αυτά έχουν δώσει τεκμηριωμένες απαντήσεις ιστορικοί και άλλοι με περισσότερες γνώσεις. Σκοπό έχει να απαντήσει στα συνειδητά ψέματα και ανακρίβειες που αναφέρει ο πρώτος μου ξάδερφος Νίκος Α. Μαραντζίδης, στην προσπάθειά του να κτίσει ένα συγκεκριμένο προφίλ, για την ιστορία της οικογένειάς μας και τον παππού μας Κόλια Μαραντζίδη.
Αναφέρει ο Νίκος Α. Μαραντζίδης: «Ο παππούς μου, γεννημένος στις αρχές του 1900, ήρθε τη δεκαετία του ‘20 στην Ελλάδα από την Τιφλίδα μαζί με τη μητέρα του. Ο λόγος της μετοίκησης δεν πολυσυζητιόταν ιδιαίτερα στην οικογένεια. Εικάζω ότι επειδή ο προπάππος  μου ήταν αξιωματικός του τσαρικού στρατού που δολοφονήθηκε, έφυγαν ως πρόσφυγες όταν επικράτησαν οι Μπολσεβίκοι». Ο προπάππος μας δεν ήταν αξιωματικός του τσαρικού στρατού, ήταν ζωέμπορος και καπνέμπορος στο Καρς του Καυκάσου. Δολοφονήθηκε όταν  ο παππούς μας ήταν σε μικρή ηλικία, πριν την επανάσταση, όχι από τους Μπολσεβίκους, αλλά από αξιωματικό του τσαρικού στρατού.
Συνεχίζοντας ο Νίκος Α. Μαραντζίδης, λέει: «Ο παππούς μου, ο Κόλιας όπως τον φώναζαν, … παντρεύτηκε περισσότερες από μία φορές, βιοπορίστηκε ως ταχυδακτυλουργός σε διάφορα πανηγύρια της ελληνικής υπαίθρου, και πέθανε αλκοολικός ως τυπικός ρωσόφωνος εμιγκρές … Δήλωνε σταλινικός, απείχε στις εκλογές του 1946 και τον εξόρισαν στην Ικαρία. Οι πολιτικές πεποιθήσεις του επηρέασαν τους συγγενείς μου. Πολλά μέλη της οικογένειας είναι στο ΚΚΕ και είμαι εξοικειωμένος με αυτόν τον χώρο από πολύ μικρός». Οι πρόγονοί μας έφυγαν από το Καρς το 1919 με τη συνθήκη του Μπρεστ- Λιτόφσκ. Όπως η πλειοψηφία των προσφύγων από τον Καύκασο, ήταν προοδευτικοί στις πολιτικές τους πεποιθήσεις, είναι γνωστό άλλωστε ότι μεγάλο μέρος των προσφύγων από τον Καύκασο όταν ήρθαν στην Ελλάδα συντάχθηκαν με τους κομμουνιστές για συγκεκριμένους ιστορικούς και αντικειμενικούς λόγους που δεν είναι του παρόντος. Ο παππούς μας Κόλιας Μαραντζίδης εξορίστηκε από τη δικτατορία του Μεταξά στην Αλόννησο ως «επικίνδυνος για το καθεστώς της 4^ης Αυγούστου». Στην κατοχή εντάχθηκε στο ΕΑΜ. Φυλακίστηκε από τους Γερμανούς στο Γεντί Κουλέ. Κατάφερε να δραπετεύσει από το νοσοκομείο Άγιος Δημήτριος όπου νοσηλευόταν μαζί με άλλους κρατούμενους και βγήκε στο βουνό. Μέχρι το τέλος του 1946 ήταν ενεργό μέλος του ΕΑΜ. Γι’ αυτήν του τη δράση τόσο ο ίδιος, όσο και τα παιδιά του (που ήταν ενεργά μέλη του λαϊκού κινήματος) μετέπειτα υπέστησαν διώξεις. Η παρουσίασή του  παππού μας από τον ξάδερφό μου Νίκο Α. Μαραντζίδη ως ξεπεσμένου Ρώσου ευγενή, βγαλμένου από τα μυθιστορήματα της γενιάς του ’30, προσβάλλει τη μνήμη, την ιστορία και τη δράση του. Ο παππούς μας είχε οκτώ παιδιά, από δύο γάμους. Τα δύο πέθαναν σε μικρή ηλικία στα σκληρά χρόνια της γερμανικής κατοχής. Τα παιδιά του τα μεγάλωσε με μεγάλες δυσκολίες και στερήσεις, λόγω και των διώξεων που υπέστη για τις πολιτικές του πεποιθήσεις, δύο κατάφερε να τα σπουδάσει.
Όταν ένας καθηγητής, “ιστορικός- ερευνητής”, εν προκειμένω ο Νίκος Α. Μαραντζίδης παραποιεί την ιστορία της οικογένειάς του για να πει αυτά που θέλει να πει και να παρουσιάσει ένα συγκεκριμένο προφίλ, καταλαβαίνουμε πώς χρησιμοποιεί τα στοιχεία που βρίσκει και τις προφορικές μαρτυρίες που συλλέγει. Στο μόνο που έχει δίκιο ο ξάδερφός μου Νίκος Α. Μαραντζίδης, είναι στο ότι και λόγω της πολιτικής δράσης του παππού μας (αλλά και για πολλούς άλλους λόγους) μέλη της οικογένειάς μας είμαστε μέλη και οπαδοί του ΚΚΕ.
Επειδή μέλη της οικογένειάς μας κατοικούμε ακόμη στη γειτονιά (Τούμπα δ. Θες/νίκης) που ήρθε σαν πρόσφυγας, έδρασε και πέθανε ο Κόλιας Μαραντζίδης, ο παππούς μας, αλλά και γιατί μέλη της οικογένειάς μας δραστηριοποιούνταν στα κοινά της πόλης μας, ελπίζω σε δημοσίευση για την αποκατάσταση της αλήθειας όσον αφορά στην ιστορία της οικογένειάς μας. Ευχαριστώ εκ των προτέρων.