Το κοινωνικό πρόσωπο του ΠΑΣΟΚ

Το κοινωνικό πρόσωπο του ΠΑΣΟΚ

Αυτό έκανε ο κ. πρωθυπουργός την Τετάρτη που μας πέρασε, περιέγραψε με ωραίες λέξεις το «κοινωνικό πρόσωπο» του ΠΑΣΟΚ. Δεν είναι καιρός για αναφορές σε παραμύθια, βέβαια, αλλά δεν μπορώ να αντισταθώ στον πειρασμό και να μη σας θυμίσω το παραμύθι της Κοκκινοσκουφίτσας, όπου η μικρή χαμένη του δάσους, όταν είδε τον άγριο λύκο ξαπλωμένο στο κρεβάτι της γιαγιάς της, την οποία είχε φάει μόλις πριν από λίγο και είχε φορέσει τα δικά της τα ρούχα, το ρώτησε όλο απορία «γιατί γιαγιά έχεις τόσο μεγάλο στόμα»; Ο λύκος απάντησε «για να σε φάω κοκκινοσκουφίτσα μου». Αυτή την ερώτηση ήθελα να κάνω και γω στον πρωθυπουργό. Κι αυτό, γιατί παρόλη την κοινωνική του μεταμφίεση δεν άφηνε καμία αμφιβολία πως έτσι που μιλούσε μου θύμισε το «λύκο» του παραμυθιού, που ασφαλώς στην ερώτησή μου γιατί είναι μεγάλο το «στόμα» της κυβέρνησης, θα μου απαντούσε «για να σε φάω κοκκινοσκουφίτσα μου». Και φυσικά απαντώντας μου έτσι δε θα μου έλεγε ψέματα γιατί μ' όλ' αυτά που υποσχέθηκε ο πρωθυπουργός δεν μπορούσε παρά μονάχα μια σκέψη να έχει στο μυαλό του: με ποιο τρόπο θα έκανε αυτό που τόσο επιθυμούσε ο λύκος του παραμυθιού. Γιατί θα ήμασταν αφελείς, αν πιστεύαμε πως πραγματικά το ΠΑΣΟΚ είναι διατεθειμένο να αλλάξει το γκρίζο πρόσωπο του πολέμου και της υποταγής, της λιτότητας και της ανεργίας, του τζόγου και της διαπλοκής με ένα άλλο πρόσωπο, το κοινωνικό. Και δεν το ισχυρίζομαι αυτό επειδή είμαι κακόπιστος, αλλά απλώς, γιατί πιστεύω πως μια κυβέρνηση δεν κρίνεται για την κοινωνική της πολιτική από όσα υπόσχεται προεκλογικά, αλλά από όσα έκανε την τετραετία που κυβερνούσε.

Πώς, λοιπόν, να πιστέψω σ' αυτά που άκουσα, και με πιο τρόπο να τα επαληθέψω; Εχουν κιόλας κυκλοφορήσει τα άσχημα νέα. Δε φτάνει, λένε οι άνθρωποι του ΠΑΣΟΚ, να μπούμε στην ΟΝΕ. Το πιο δύσκολο είναι να διατηρηθούμε. Και επειδή το ομολογεί η κυβέρνηση, πως εκεί μπήκαμε με τις θυσίες του λαού, αυτό σημαίνει πως για να διατηρηθούμε μέσα, πάλι οι ίδιοι πρέπει να θυσιαστούν; οι εργαζόμενοι. Ποιος τολμάει όμως να το ομολογήσει αυτό με θάρρος; Ποιος, δηλαδή, τολμάει να μας περιγράψει ποιες θα είναι οι νέες θυσίες; Μα ασφαλώς και θα είναι αυτές που μόνο τους «λύκους» δεν αφορούν, αλλά αφορούν και τρομάζουν μόνο εμάς. Εμάς, τις ανυπεράσπιστες «κοκκινοσκουφίτσες», που περιπλανιόμαστε χρόνια τώρα μέσα στο πυκνό δάσος της αντιλαϊκής πολιτικής του ΠΑΣΟΚ, ψάχνοντας άδικα να βρούμε το σπίτι της άρρωστης γιαγιάς μας, χωρίς να μπορούμε να βρούμε το σωστό μονοπάτι που θα μας οδηγήσει εκεί. Και δεν το βρίσκουμε, όχι γιατί μας λείπει ο «προσανατολισμός», όχι γιατί δεν ξέρουμε από «δάση» και κρυφές απειλές που μας περιβάλλουν με τη μορφή του λύκου ή των άκακων αρνιών που δε λένε να καταλάβουν τον κίνδυνο που μας απειλεί και να 'ρθούν κοντά μας. Γιατί μόνο έτσι θα πάμε μέχρι το τέρμα. Και τότε ούτε, οι «λύκοι» θα μας φοβίζουν, που όσο και αν μεταμφιεστούν θα τους αναγνωρίζουμε. Ούτε το πράσινο δάσος του ΠΑΣΟΚ με τις γαλάζιες βούλες. Μόνοι μας όμως, κρατώντας στο χέρι το καλαθάκι του παραμυθιού θα κουραστούμε πολύ. Θα γυρίζουμε εδώ και κει, κουβαλώντας μέσα μας στην αταλάντευτη καρδιά μας και στο άκρατο ιδεολογικό μας όραμα, την ανάγκη για τη διαμόρφωση της λαϊκής εξουσίας.

Να λοιπόν, ποιος είναι ο δρόμος του λαού, να ποια είναι η δράση του. Να σκύψει με προσοχή σε όσα του λένε και να βρει την αλήθεια. Να δει με την ίδια προσοχή και να συνειδητοποιήσει, επιτέλους, πως όλα αυτά τα παχιά προεκλογικά λόγια, που δεν μπόρεσαν να γίνουν πράξη ως τα σήμερα, βγαίνουν μέσα από το μεγάλο «στόμα» ενός αδίστακτου «λύκου» που ένα μόνο ονειρεύεται, να μας«φάει», μόλις μας συναντήσει μέσα στο μεγάλο δάσος της ευρωπαϊκής χλωρίδας, μονάχους!

Του Γ. Χ. ΧΟΥΡΜΟΥΖΙΑΔΗ

    

Αντίσταση, ο μόνος δρόμος

Συζήτηση με τους Δημήτρη Μητροπάνο, Διονύση Τσακνή και Λαυρέντη Μαχαιρίτσα

Η συνάντησή τους επί σκηνής είναι από τις πιο όμορφες κι επιτυχημένες φετινές συνεργασίες. Η σύμπραξη των Δημήτρη Μητροπάνου,Διονύση Τσακνή και Λαυρέντη Μαχαιρίτσα, σμιλεμένη με τις καλύτερες στιγμές του καθενός, με εξαιρετικά μουσικά «παντρέματα», αλλά και με την κοινή πεποίθησή τους ότι το αληθινό τραγούδι είναι ένα, συνεχίζεται για λίγες ακόμη μέρες στο «Μιούζικ Μποξ». Σ' αυτήν την «όμορφη περιπέτεια» αναφέρεται ο Δ. Τσακνής, ανοίγοντας τη συζήτησή μας με τους τρεις καλλιτέχνες, λέγοντας: «Είναι μια δουλιά, που δεν αντιμετωπίζεται στενά επαγγελματικά, σαν καθήκον. Δέσαμε με το πρώτο. Μας αρέσει αυτό που κάνουμε, το διασκεδάζουμε. Κι αυτό το πιάνει αμέσως ο κόσμος και συμμετέχει».

Δ. Μητροπάνος. «Αυτό που μας ένωσε είναι η αγάπη, η εκτίμηση που είχαμε ο ένας για τη δουλιά του άλλου. Τα παιδιά τα ήξερα από τους δίσκους τους. Ακούς κάτι και λες "εδώ κάτι γίνεται". Κι έπειτα διαπιστώνεις ότι δεν είναι μόνο το ένα που σε φέρνει κοντά, αλλά είναι και το άλλο και το πάρα άλλο. Κάθε μέρα, ανακαλύπτεις κάτι διαφορετικό. Αυτή η συνεργασία είναι από τα πιο γλυκά πράγματα που μου έχουν συμβεί. Δέσαμε μεταξύ μας και περνάμε πολύ καλά. Υπάρχει κέφι, διάθεση».

Λ. Μαχαιρίτσας: «Περνάμε καλά κι εμείς και ο κόσμος, γι' αυτό έρχονται κατά χιλιάδες. Είναι μεγάλη μας ευχαρίστηση, χαρά και τιμή, που τραγουδάμε με τον Μήτσο. Φορμαλιστικά μπορεί ν' ανήκουμε σε διαφορετικούς χώρους, όμως πιστεύω ότι πρεσβεύουμε τον ίδιο "θεό": Μια συνέπεια, ένα γούστο, όχι κακογουστιά. Δεν είναι τυχαίο ότι ο Μητροπάνος εδώ και χρόνια δεν άφηνε να του πετάνε γαρδένιες. Αυτό σημαίνει ότι στο μυαλό του έχει κάτι που ταιριάζει με εμάς».

- Πρόκειται για συνάντηση του λαϊκού με το ροκ, που σπάει διαχωριστικές γραμμές. Υπάρχουν, τελικά, διαχωριστικές γραμμές;

Δ. Μητροπάνος: «Δεν ξεκαθαρίσαμε τα πράγματα ότι εγώ είμαι λαϊκός ή τα παιδιά ροκ. Ο Διονύσης, εξάλλου, έχει γράψει και πολλά λαϊκά τραγούδια. Η καθαρή μουσική είναι μία. Ο,τι καλό χωράει παντού».

Λ. Μαχαιρίτσας: «Διαχωριστικές γραμμές φορμαλιστικά υπάρχουν, όχι όμως ιδεολογικά, αισθητικά, από πλευράς ήθους. Με ανθρώπους που μοιάζουν στη δική μου φόρμα πιθανόν να έχω διαχωριστικές γραμμές, με τον Μητροπάνο όχι».

Δ. Τσακνής: «Φαντάσου μια ραδιοφωνική εκπομπή μ' αυτό που λέμε έντιμο τραγούδι, όσον αφορά στις προθέσεις των δημιουργών του. Δεν πιστεύω ότι ένας άνθρωπος που ακούει την "Πιρόγα" ή τη "Ρόζα" ή το "Κηφ" του Δημήτρη, αν ακούσει μετά το "Νότο" του Λαυρέντη ή το δικό μου "Με την πλάτη στον τοίχο" θ' αλλάξει σταθμό».

«Πάντα θα υπάρχουν καλά τραγούδια»

- Εχετε το προνόμιο της τέχνης σας, του τραγουδιού, που μιλά στις καρδιές και πολλές φορές αφυπνίζει. Σε εποχή σαν τη σημερινή, όπου κυριαρχούν το κέρδος, η εμπορευματοποίηση, έχετε αισθανθεί ν' απειλείται η επαφή σας με το κοινό;

Δ. Μητροπάνος: «Η σχέση και η επαφή με το κοινό είναι μία. `Η την αποδέχεσαι και τη στηρίζεις, ή νομίζεις ότι είσαι κάποιος και βλέπεις αφ' υψηλού το κοινό. Αν είσαι απλός, λιτός, θα σε δεχτούν πάρα πολλοί. Πάντα θα υπάρχουν καλά τραγούδια και οι άνθρωποι που τα υπηρετούν. Και θα γίνεται ό,τι γίνεται εδώ μέσα, που τραγουδάει όλος ο κόσμος. Υπάρχουν, βέβαια, και αυτοί που κάνουν άλλες επιλογές. Δικαίωμά τους. Αλλά ποτέ το καλό τραγούδι δε θα σταματήσει να υπάρχει».

Δ. Τσακνής: «Είναι δεδομένο ότι σήμερα η μουσική βιομηχανία θέλει να επιβάλει άλλα πρότυπα. Ενδιαφέρεται για το εύκολο και γρήγορο κέρδος. Να ανεβοκατεβάζει είδωλα και ειδωλάκια, να τους κάνει σταρς για ένα διάστημα, να τους απομυζά και να τους πετάει στα σκουπίδια, για να βγάλει τον επόμενο. Εμείς δεν ανήκουμε σ' αυτήν την κατηγορία. Θέλω να πιστεύω ότι τα καταφέραμε να επιβάλουμε στις δισκογραφικές μας εταιρίες το ποιοι είμαστε και να μην περιμένουν από εμάς "εκπτώσεις". Θέλω το κοινό μου να διευρύνεται, αλλά με τους δικούς μου όρους, όχι με αυτούς της εμπορευματοποίησης και της ξεφτίλας».

Λ. Μαχαιρίτσας: «Υπάρχουν όρια, που μπορείς να ξεπεράσεις και άλλα που δεν μπορείς. Οι συνθήκες για τον κόσμο εδώ οικονομικά δεν είναι ευχάριστες. Πληρώνει αρκετά λεφτά για να μας δει, πράγμα που δε συμβαίνει στις καλοκαιρινές μας συναυλίες. Εμείς προσπαθούμε, βάζουμε όρους στο μαγαζί, έχουμε κάνει την μπάρα για να μπορούν να 'ρθουν κάποιοι να πιουν ένα ποτό και να μας ακούσουν. Μέχρις αυτό το σημείο, μπορείς να ελέγξεις τα πράγματα. Οσον αφορά στην τρέχουσα εμπορευματοποίηση της δισκογραφίας, εκεί πια, σε ιδεολογική βάση, απέχουμε».

«Το θέμα είναι να μη σκύβεις το κεφάλι»

- Πρόσφατα, με στυγνό τρόπο, Αμερικανοί και Ευρωπαίοι έδωσαν δείγματα μιας μεγάλης βαρβαρότητας στη γειτονιά μας.

Δ. Μητροπάνος: «Με τον πιο στυγνό τρόπο, που θα μπορούσε κανείς να φανταστεί. Επεσαν οι μάσκες. "Εμείς είμαστε, εμείς κανονίζουμε και αν τολμήσει κανείς να μιλήσει τον ...καθαρίσαμε".Δεν υπήρξε ούτε πρόσχημα... Απροκάλυπτα έδειξαν το πρόσωπό τους, με το "αποφασίζουμε και διατάζουμε και μη μιλήσει κανείς"».

Λ. Μαχαιρίτσας: «Εκείνη την εποχή έκανα το δίσκο μου, λέγοντας σαφέστατα "Ετσι δραπετεύω από τις παρέες". Εννοούσα πως την παρέα των "συμμάχων" μας δεν την πάω καθόλου. Παρέα κάνεις με τους φίλους σου, την παρέα σου τη διαλέγεις. Αυτή την παρέα δεν τη διάλεξα εγώ. Κανένας μας δεν τη διάλεξε και το δείξαμε εμείς στην Ελλάδα, με ποσοστό τρομακτικό. Δε γουστάρουμε αυτή την παρέα, που πήγαν να μας φορτώσουν με το ζόρι. Δεν αισθάνομαι "σύμμαχος" με τον Μπλερ, πώς να το κάνουμε; Οσο περνάει από το χέρι μας, κάνουμε άμυνα. Το θέμα είναι να μη σκύψεις το κεφάλι. Δεν είμαι της άποψης "αφού θα σε βιάσουν, απόλαυσέ το". Οχι! Με βιάζεις, αλλά δε θα τ' απολαύσω, θα βρίζω. Αυτό κάνουμε. Δε γουστάρεις αυτό που γίνεται και προσπαθείς να το δείξεις. Ξεκινάς αντίσταση. Από το σπίτι σου, μέχρι όπου σε παίρνει».

Αναφερόμενος στην αντίσταση του ελληνικού λαού ενάντια στη ΝΑΤΟική εισβολή στη Γιουγκοσλαβία, ο Δ. Τσακνής λέει: «Το ότι στη Θεσσαλονίκη στείλαμε, με τον φίλο τον Σαχίνη, τα τανκς στην αγορά, καλό ήταν... Η αντίδραση των Ελλήνων στο θέμα της Σερβίας βοήθησε πάρα πολύ για ν' αφυπνιστούν κάποιες συνειδήσεις στην Ευρώπη , ανθρώπων που αρχικά ήταν αδιάφοροι, δήλωναν ότι δεν ήξεραν ή και ότι καλά έκαναν οι ΝΑΤΟικοί. Νομίζω ότι βοήθησε ακόμη και διανοούμενους, προσωπικότητες της Ευρώπης, με τους οποίους είχαμε επαφές. Αρχισαν ν' αναρωτιούνται, μήπως δεν είναι έτσι τα πράγματα. Και στην Ιταλία αριστεροί έκαναν εξίσου τέτοια όμορφα πράγματα, παρόλο που εμείς δεν τα μαθαίναμε».

- Το έγκλημα κατά της Γιουγκοσλαβίας συνοδευόταν από τον κυνισμό του ισχυρότερου. Η είσοδος της νέας χιλιετίας προμηνύει τον ερχομό ενός νέου μεσαίωνα;

Δ. Μητροπάνος: «Ενα παράδειγμα είναι η απαγόρευση της κυκλοφορίας του βιβλίου του Μίμη Ανδρουλάκη. Πού φτάσαμε;».

Δ. Τσακνής: «Συμφωνώ με τον Δ. Μαρωνίτη, ότι το ζήτημα είναι πώς έρχεται αυτή η απαγόρευση. Οταν τα ΜΜΕ κατασκευάζουν τον αρχιεπίσκοπο σαν το πρώτο πρόσωπο σε δημοτικότητα και έτσι τον "νομιμοποιούν" για να προχωρήσει σε ακρότητες. Θεωρώ ότι σε κοινωνικό, οικονομικό και πολιτικό επίπεδο, θα δούμε χειρότερα πράγματα. Θα βιώσουμε δύσκολες στιγμές, αν η Αριστερά δεν αποκτήσει σημαντικό λόγο. Αν δεν καταφέρει να προσεγγίσει περισσότερους ανθρώπους, ποσοτικά και ποιοτικά. Δεν υπάρχει ελπίδα πουθενά αλλού, εκτός από την Αριστερά. Βλέπουμε στις μέρες μας τα πάντα να εξαγοράζονται. Συνειδήσεις, άνθρωποι, θεσμοί καταρρέουν. Ο μοναδικός ανατρεπτικός λόγος μπορεί να προέλθει μόνο από την Αριστερά. Οχι μόνο σε ελληνικό, αλλά σε παγκόσμιο επίπεδο».

- Η πρόοδος στις μέρες μας ταυτίζεται με την «ευημερία» των αριθμών και των δεικτών του Χρηματιστηρίου. Οι αριθμοί έχουν αντικαταστήσει τους ανθρώπους...

Δ. Τσακνής: «Ζούμε στη δικτατορία των αριθμών...».

Δ. Μητροπάνος: «Κι αυτό το φαινόμενο όσο πάει μεγαλώνει. Τα μόνα "προβλήματά" μας είναι το Χρηματιστήριο και το αν θα μπούμε στην ΟΝΕ. Κανείς απ' αυτούς δε μας είπε ποτέ τι θα συμβεί, αφού μπούμε στην ΟΝΕ. Για το τι έρχεται μετά την ένταξη, γι' αυτά που θα είμαστε υποχρεωμένοι να κάνουμε.Γιατί τώρα δε μας λένε τίποτα για όλα αυτά; Μόνο λένε και ξαναλένε ότι με την ΟΝΕ μπαίνουμε στους πλούσιους. Ας σοβαρευτούμε, ρε παιδιά! Σε ποιους πλούσιους μπήκαμε; Ποιο είναι το δικό μας βιοτικό επίπεδο σε σχέση με των Γάλλων, των Γερμανών; Πώς θα πάμε; Ξυπόλυτοι στ' αγκάθια; Γιατί δε μας λένε τι θα συμβεί μετά;».

Λ. Μαχαιρίτσας: «Δεν τα βλέπω καλά τα πράγματα. Δεν μπορώ να χασκογελάω και ας με κριτικάρουν γι' αυτό. Για να έχω ακτίνες αισιοδοξίας, πρέπει να υπάρχει μια χαραμάδα φως. Είμαι πάρα πολύ προβληματισμένος, που η εξάχρονη κόρη μου και τα παιδιά των φίλων μου ζουν σ' αυτήν την κοινωνία. Το μόνο, που κάπως με ησυχάζει είναι η διάθεση του Ελληνα, που το ρίχνει και λίγο έξω.Αυτά που ακούμε περί ευημεριών είναι παραμύθια της Χαλιμάς. Ευημερία με ένα νταβατζή στο κεφάλι σου, δε γίνεται».

«Φως» η Αριστερά

- Υπάρχει φως στο «τούνελ»;

Δ. Τσακνής: «Το φως στο "τούνελ" είναι η Αριστερά. Η σύγχρονη Αριστερά, που θ' ανοίξει τους κόλπους της σε δεκάδες ανθρώπους και το διάλογο με όλους και με όλα. Η Αριστερά, που δε θα κάνει εκπτώσεις από τις αρχές της, αλλά θα είναι ανοιχτή στα ρεύματα της οικολογίας, σ' αυτούς που είναι ανένταχτοι και θα γύρευαν μια αφορμή, για να μιλήσουν, να ενταχθούν, να πρωτοστατήσουν στους χώρους δουλιάς τους και αλλού. Μόνο εκεί. Πού αλλού μπορεί να υπάρχει ελπίδα; Πού;».

Δ. Μητροπάνος: «Δε βλέπω τι άλλο μπορεί να είναι. Δεν υπάρχει τίποτα άλλο σήμερα, που όλα είναι ισοπεδωμένα».

Λ. Μαχαιρίτσας: «Φως στο "τούνελ" είναι μόνο ο άνθρωπος. Οι αντιστάσεις του, που ξεκινούν από την παιδεία του και από κάποια ιδεολογική φόρτιση που τον κρατάει. Ιδεολογίες πάντα υπάρχουν, παρόλο που μπορεί να υπάρχει κάποια κάμψη από την ιδεολογία στην πράξη... Θα πω, όμως, κάτι που μου την έχει δώσει πολύ. Οταν πέρσι όλοι πανηγύριζαν ότι βρήκαν το νέο ύφος και ήθος στην πολιτική διά μέσου τουΣπύρου Βούγια, εγώ κορόιδευα από σκηνής, στο "Μετρό". Και βγήκαν δυο - τρεις προοδευτικοί να μου πουν "όχι κι έτσι, όλα έχουν ένα όριο". Συμπαθής ο Βούγιας εμφανισιακά, μοντέρνος... Ομως, μην τρελαθούμε κιόλας οι αριστεροί. Εμείς είμαστε οι αριστεροί, που 'χαμε ανθρώπους στις φυλακές και στα νεκροταφεία».

Ρουμπίνη ΣΟΥΛΗ