ΦΑΚΕΛΟΣ: ΔΙΚΤΑΤΟΡΙΑ 4ΗΣ ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ
Ο φασισμός στο παρασκήνιο
Η δεκαετία του '30 αρχίζει στην Ελλάδα με θυελλώδη τρόπο. Η φάση της περιβόητης "σχετικής σταθεροποίησης του καπιταλισμού", στην Ελλάδα λήγει απότομα. Η παγκόσμια οικονομική κρίση χτυπά λυσσαλέα την αδύνατη ελληνική οικονομία. Η οικονομική επιδείνωση οξύνει απότομα και τις ταξικές αντιθέσεις, κάνοντας την πλουτοκρατική ολιγαρχία λιγότερο σίγουρη για την ησυχία της.
Η διεθνής κατάσταση είναι τεταμένη. Ενώ το μουσολινικό καθεστώς έχει ήδη κλείσει ζωή άνω των δέκα χρόνων, σε παγκόσμια τώρα κλίμακα παρουσιάζεται ένα φασιστικό κύμα που διαρκώς διευρύνεται. Στις 30. 1. 1933, σχηματίζεται στο Βερολίνο η πρώτη κυβέρνηση με καγκελάριο τον Αδόλφο Χίτλερ.
Χώρα εξαρτημένη οικονομικά, αλλά και πολιτικά και ιδεολογικά, από τον ιμπεριαλισμό, η Ελλάδα δεν μπορούσε να ξεφύγει από την εξέλιξη αυτή και τις επιπτώσεις της.
***
Το πρόβλημα της επιρροής των ξένων δυνάμεων στη χώρα μας αρχίζει να περιπλέκεται. Η δραστηριοποίηση της Γερμανίας, που γρήγορα γίνεται και ο πρώτος εμπορικός εταίρος της χώρας, έρχεται να συναντήσει την ολοφάνερη "ιταλολατρεία", που χαρακτηρίζει από χρόνια την πιο δυναμική μερίδα της πλουτοκρατικής ολιγαρχίας και το κόμμα του Ελ. Βενιζέλου. Από την άλλη μεριά, η ήδη κυρίαρχη δύναμη, η Βρετανία, κινείται πολύ δραστήρια όχι τόσο, για την ώρα, για να αποκρούσει την απειλή όσο για να τη διοχετεύσει κατάλληλα. Μέσα σε ένα πολύπλοκο σύνολο αντιπαραθέσεων και συμβιβασμών, όλοι συμφωνούν σε ένα μόνο πράγμα: Ηλθε η ώρα του "ισχυρού καθεστώτος".
Το αποτέλεσμα φαίνεται καθαρά και άμεσα: Στους κόλπους της πλουτοκρατικής ολιγαρχίας, δυναμώνουν οι δικτατορικές και οι φασιστικές τάσεις και διαθέσεις.
Η νίκη του συνασπισμού της Δεξιάς
Από το 1932 ακόμη, εμφανίζονται διαφωνίες στο κόμμα των Φιλελευθέρων. Τα πράγματα φθάνουν ως την παραίτηση του Ελ. Βενιζέλου την άνοιξη του 1932. Η αστάθεια της κατάστασης καταλήγει στην εκλογική αναμέτρηση της 5ης Μάρτη 1933. Την ημέρα εκείνη, την ίδια ημέρα όπου, στη Γερμανία, ο Χίτλερ κατορθώνει να στερεώσει τη θέση του με διαφόρους εκλογικούς χειρισμούς, το κόμμα των Φιλελευθέρων ηττάται.
Η συνέχεια είναι σοβαρή: Ο στρατηγός Πλαστήρας κάνει απόπειρα στρατιωτικού πραξικοπήματος, για να ανατρέψει το εκλογικό αποτέλεσμα. Δεν καταφέρνει τίποτε και αναγκάζεται να αναχωρήσει για το εξωτερικό. Πρόκειται, ωστόσο, για μια εξέλιξη που δείχνει ότι, στο σύνολο της πλουτοκρατικής ολιγαρχίας, δυναμώνουν οι αντικοινοβουλευτικές διαθέσεις.
Αυτό, άλλωστε, θα φανεί και πιο καθαρά σε συνέχεια. Κατ' αρχήν, γίνεται μια κανονική γκανγκστερική απόπειρα δολοφονίας ενάντια στον Βενιζέλο, στην οποία συνεργάζονται ανοιχτά κράτος, παρακράτος και εγκληματικά στοιχεία. Γίνονται, όμως, και άλλα:
α) Δυναμώνει η καταστολή.
β) Δυναμώνουν οι αντιθέσεις στο στρατόπεδο της μεγαλοαστικής τάξης.Οι δυο κύριες μερίδες τους αντιπαρατίθενται με μανία, όπως, όμως, θα δούμε παρακάτω, είναι παρακινδυνευμένα απλοϊκή η εικόνα που, συχνά, προβάλλεται σήμερα για μια φασιστική και μια αντιφασιστική μερίδα τους. Αυτό φάνηκε καθαρά στα ζητήματα εξωτερικής πολιτικής. Ετσι, ο Ελ. Βενιζέλος παίρνει ανοιχτά φιλοϊταλική θέση, εκφράζοντας την αντίθεσή του στο Βαλκανικό Σύμφωνο του 1934.
γ) Οι κυρίαρχοι κύκλοι στρέφονται όλο και πιο ανοιχτά στο φασισμό.Τα πράγματα φτάνουν ως την ανοιχτή έκκληση επιβολής φασιστικής δικτατορίας από τα πιο έγκυρα όργανα της πλουτοκρατικής ολιγαρχίας, όπως η εφημερίδα "Καθημερινή", η "Εφημερίδα του Χρηματιστηρίου" κλπ. Στην περίοδο αυτή, εκτός των πολλών άλλων, γίνεται σε μεγάλη έκταση, αυτό που περιγράφει ο Μαρξ στην "18η Μπρυμαίρ": "Τα συμφέροντα της αστικής τάξης έξω από το κοινοβούλιο έρχονται σε σύγκρουση με τα συμφέροντα της αστικής τάξης μέσα στο κοινοβούλιο". Ετσι, ασφαλώς, εξηγείται και η τόσο έντονη κινητοποίηση των διαφόρων παραγόντων της πλουτοκρατικής ολιγαρχίας που κινούνται άμεσα και προσωπικά για την επιβολή φασιστικού καθεστώτος.
δ) Εμφανίζονται και ανοιχτά φασιστικές δυνάμεις, με τη μορφή επιθετικών παραστρατιωτικών οργανώσεων.Εκείνο που τις διαφορίζει από τις ανάλογες άλλων χωρών της Ευρώπης είναι ότι φαίνονται να έχουν λιγότερο μαζικό χαρακτήρα και, από την άλλη, να συνεργάζονται πολύ πιο στενά με τον κρατικό μηχανισμό, τόσο που να μοιάζουν με προέκτασή του αν όχι με τμήμα του.
ε) Ανακινείται το θέμα της βασιλικής δυναστείας, που έχει εκθρονισθεί την επαύριο της Μικρασιατικής Καταστροφής του 1922.
Η συνολική εξέταση της κατάστασης δείχνει ότι η αιτία των μετέπειτα εξελίξεων δε βρισκόταν στη νίκη του συνασπισμού της δεξιάς στις 5 Μάρτη 1933. Χωρίς μερικούς άλλους παράγοντες, η νίκη αυτή κανένα αποτέλεσμα δε θα είχε. Και αυτοί οι παράγοντες ήταν η απόφαση της μεγαλοαστικής τάξης να ξεφορτωθεί τον κοινοβουλευτισμό και η νέα στρατηγική του ιμπεριαλισμού στα Βαλκάνια σε συνθήκες προετοιμασίας ενός νέου πολέμου.
Η στάση του ΚΚΕ
Από τη δεκαετία του '20 κιόλας, το ΚΚΕ είχε καταλήξει στην άποψη ότι η κατάσταση ήταν το αποτέλεσμα της μερικής σταθεροποίησης του καπιταλισμού και ότι, αν η σταθεροποίηση αυτή έληγε, θα μπορούσε κανείς να περιμένει μια νέα ιμπεριαλιστική εξόρμηση για την αναδιανομή του κόσμου, για την εξόντωση του επαναστατικού κινήματος και την εξαφάνιση της ΕΣΣΔ.
Καθώς πλησιάζουμε στο μέσο της δεκαετίας του '30, όλα δείχνουν ότι η στιγμή αυτή έφτασε. Το ΚΚΕ δε μένει έξω από τα μηνύματα των καιρών. Τόσο η 6η Ολομέλεια της ΚΕ (Γενάρης του 1934) όσο και το 5ο Συνέδριο του Κόμματος, που συνήλθε στην Αθήνα, τον Μάρτη του ίδιου χρόνου, επισημαίνουν:
"Ο φασισμός και ο πόλεμος γίνονται κάθε μέρα και πιο έντονη απειλή και πραγματικότητα".
Στην περίοδο Γενάρη - Νοέμβρη 1934, το ΚΚΕ σημειώνει μια βαθμιαία αλλά θεαματική εξέλιξη προς την κατεύθυνση του Ενιαίου Αντιφασιστικού Μετώπου. Ταυτόχρονα, όμως, και η φασιστική και δικτατορική αντεπανάσταση δυναμώνει τη μανία της. Δεν είναι μόνο η απαγόρευση του Αντιφασιστικού Συνεδρίου (Ιούνης 1934) από την κυβέρνηση Τσαλδάρη που το δείχνει. Οταν, στις 5 Οκτώβρη 1934, υπογράφηκε το σύμφωνο αντιμετώπισης του κινδύνου της φασιστικής δικτατορίας ανάμεσα στο ΚΚΕ, το Αγροτικό Κόμμα, τη ΓΣΕΕ, την Ενωτική ΓΣΕΕ και τα Ανεξάρτητα Εργατικά Συνδικάτα, η φασιστική εφημερίδα "Κράτος" έγραψε ότι εκείνο που απαιτούν οι καιροί στην Ελλάδα είναι:
"Διάλυσις πλήρης του Κομμουνιστικού Κόμματος και απαγόρευσις της λέξεως κομμουνιστής εν Ελλάδι και, εάν αι συνταγματικαί ελευθερίαι το απαγορεύουν, στο διάβολο και αι ελευθερίαι αυταί όταν δι' αυτών κινδυνεύει η ύπαρξης του έθνους".
Τα πράγματα δεν περιορίστηκαν στις απειλές. Στις 17 Νοέμβρη 1934, μέλη φασιστικών ομάδων επιτέθηκαν στα γραφεία του "Ριζοσπάστη". Οταν αποκρούσθηκαν από τη φρουρά, ήρθε σε βοήθειά τους η Αστυνομία, που άνοιξε τις πόρτες με τα όπλα, τραυματίζοντας 30 υπερασπιστές των γραφείων.
ΑΥΡΙΟ:
Ο μοιραίος χρόνος 1935
Θανάσης ΠΑΠΑΡΗΓΑΣ
ΠΑΡΟΜΟΙΑ ΘΕΜΑΤΑ
1/3/2002
-- 1935: Το αποτυχημένο κίνημα Πλαστήρα - Βενιζέλου
1/3/2001
-- 1935: Το αποτυχημένο κίνημα Πλαστήρα - Βενιζέλου
4/8/1999
-- Συναλλαγή με το αστικό πολιτικό κατεστημένο
19/11/1998
-- Ενάντια στην κρίση και στο φασισμό
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου