Η θεμελίωση της πιο στυγνής ταξικής δικτατορίας

Η θεμελίωση της πιο στυγνής ταξικής δικτατορίας

Στις 27 Δεκέμβρη του 1947 η κυβέρνηση του φιλελεύθερου - κεντρώου Θ. Σοφούλη έθεσε σε εφαρμογή τον Αναγκαστικό Νόμο 509 "Περί μέτρων ασφαλείας του Κράτους, του Πολιτεύματος, του Κοινωνικού Καθεστώτος και προστασίας των ελευθεριών των πολιτών". Βάσει του πρώτου άρθρου αυτού του νόμου το ΚΚΕ, το ΕΑΜ, η Εθνική Αλληλεγγύη, αλλά και κάθε άλλο κόμμα, οργάνωση ή σωματείο που θα θεωρούνταν ότι είχε σχέση με τα προαναφερόμενα ή τις ιδεολογικοπολιτικές τους αρχές, τίθονταν αυτομάτως εκτός νόμου και διαλύονταν.

Τότε λίγοι - πλην των κρατούντων και των Αμερικανών - αντιλαμβάνονταν τι σήμαινε ο 509. Για την ακρίβεια, πολλοί λίγοι ήθελαν να καταλάβουν και κατ' επέκταση να κατανοήσει ο ελληνικός λαός σε τι περιπέτειες έμπαινε. Ετσι την επομένη, 28/12/1947, ο Τύπος μίλησε για θέσπιση ενός καινούριου Ιδιωνύμου υποβαθμίζοντας φανερά τη σημασία του νομοθετήματος, καλλιεργώντας την εντύπωση πως επρόκειτο για κάτι αντίστοιχο με το νόμο 4229 που έβαλε σε εφαρμογή στις 25/7/1929 η κυβέρνηση του Ελευθερίου Βενιζέλου. Εκείνος ο νόμος, το Ιδιώνυμο δηλαδή, ήταν ένας στυγνός αντικομμουνιστικός νόμος, που απαγόρευε τις κομμουνιστικές συγκεντρώσεις και την κομμουνιστική προπαγάνδα προβλέποντας την ποινή της φυλάκισης και της εκτόπισης για τους παραβάτες. Ο 509, όμως, ήταν κάτι πάρα πολύ χειρότερο. Καταρχάς δεν ήταν ένας νόμος που στρεφόταν αποκλειστικά κατά του ΚΚΕ και των συμμαχικών του οργανώσεων. Δεν ήταν καν μια προσπάθεια ελέγχου και περιορισμού της κομμουνιστικής δραστηριότητας. Δεν ήταν ούτε η απάντηση του καθεστώτος στο γεγονός ότι τρεις μέρες νωρίτερα, στις 24/12, στα ανταρτοκρατούμενα βουνά είχε σχηματιστεί η Προσωρινή Δημοκρατική Κυβέρνηση. Τέλος, δεν ήταν καθόλου ένα μέτρο που έθετε τέρμα στη νόμιμη δράση των κομμουνιστών και των συμμάχων τους. Ολα αυτά είχαν συμβεί προ πολλού στην πράξη.

Ο ΑΝ 509 και το ΕΑΜικό - κομμουνιστικό κίνημα

Σε ό,τι αφορούσε το ΚΚΕ και τους συμμάχους του, το αριστερό, προοδευτικό και ευρύτερα το λαϊκό κίνημα, ο ΑΝ 509 αποτελούσε την τυπική επικύρωση όσων από τη σκοπιά των συμφερόντων του καθεστώτος είχαν εφαρμοστεί στην πράξη από τη Συμφωνία της Βάρκιζας και μέχρι το τέλος του '47. Επικυρωνόταν το καθεστώς των διώξεων, των συλλήψεων, των φυλακίσεων, των βασανισμών, των δολοφονιών, των βιασμών, της αρπαγής περιουσιών, το καθεστώς κάθε είδους βανδαλισμού σε βάρος των αριστερών, δημοκρατικών πολιτών, σε βάρος των μελών και των στελεχών του ΚΚΕ και του ΕΑΜ. Επικυρωνόταν όλη η δράση των παρακρατικών συμμοριών και τα αποτελέσματα αυτής, επικυρωνόταν πλήρως η επιλογή της διά των όπλων λύσης του ελληνικού ζητήματος.

Ο ΑΝ 509 σε σχέση με το ΚΚΕ και το ΕΑΜ δεν έφερε τίποτα το καινούριο. Αλλωστε από το 1946 είχε μπει σε εφαρμογή το περιβόητο "Γ' Ψήφισμα" που επίσημα τιτλοφορήθηκε "Περί εκτάκτων μέτρων κατά των επιβουλευομένων την δημοσίαν τάξιν και την ακεραιότητα του κράτους". Βάσει αυτού του ψηφίσματος είχε γεμίσει η χώρα στρατοδικεία στα οποία σύρονταν και δικάζονταν σε θάνατο για τις ιδέες τους οι κομμουνιστές και δημοκρατικοί πολίτες. Επίσης το 1947 τέθηκε σε ισχύ ο νόμος 511 με τον οποίο συγκροτήθηκαν τα στρατόπεδα συγκέντρωσης κομμουνιστών, αριστερών και δημοκρατικών πολιτών, τα γνωστά κολαστήρια, όπως η Μακρόνησος, η Γυάρος, ο Αϊ- Στράτης, το Τρικέρι

Η νόμιμη δράση του ΚΚΕ και του ΕΑΜ είχε παύσει προ πολλού. Από την ηγεσία, το στελεχικό δυναμικό και τα μέλη τους, άλλοι βρίσκονταν στην παρανομία (στο βουνό ή στις πόλεις), άλλοι βρίσκονταν στις φυλακές και άλλοι στις εξορίες. Ακόμη, από τις 18 Οκτώβρη του 1947 είχε απαγορευτεί η κυκλοφορία του "Ριζοσπάστη" και της εφημερίδας του ΕΑΜ "Ελεύθερη Ελλάδα".

Συνεπώς, απ' όσα αναφέραμε είναι φανερό πως το καθαρά αντικομμουνιστικό περιεχόμενο του νόμου - η απαγόρευση δηλαδή οποιασδήποτε νόμιμης δράσης του Κόμματος και των συμμαχικών του οργανώσεων - είχε ήδη πραγματοποιηθεί στην πράξη. Παράλληλα η ντόπια ολιγαρχία είχε ισχυροποιήσει τους δεσμούς της με τον ιμπεριαλισμό. Ηδη είχε πραγματοποιηθεί η παράδοση της χώρας από το βρετανικό στον αμερικανικό ιμπεριαλισμό και ο τελευταίος με το "δόγμα Τρούμαν" το Μάρτη του 1947 και με την ελληνοοαμερικανική συμφωνία τον Ιούνη του ιδίου έτους, είχε πάρει γερά στα χέρια του τα ηνία της χώρας.

Τι επομένως επιδίωκε να ρυθμίσει με τον ΑΝ 509 η άρχουσα τάξη και οι ξένοι προστάτες της στην Ελλάδα;

Η βαθύτερη σημασία του ΑΝ 509

Προσδιορίζοντας την ταξική σημασία που είχε για τη μεταπολεμική Ελλάδα ο ΑΝ 509, ο ιστορικός Ν. Ψυρούκης υπογραμμίζει: "Μια προσεχτική εξέταση του νόμου, όπως και των συνεπειών του, μας αποκαλύπτει πως ο ΑΝ 509 ήταν ο πρώτος ολοκληρωμένος και τελειοποιημένος θεσμός που εξέφραζε τις ζωτικές ανάγκες για παραπέρα στρατιωτικοποίηση και φασιστικοποίηση, τόσο της βάσης όσο και του εποικοδομήματος της ελληνικής κοινωνίας της αμερικανοκρατίας και του κρατικομονοπωλιακού καπιταλισμού" (Ν. Ψυρούκη: "Ιστορία της Σύγχρονης Ελλάδας 1940-1967", εκδόσεις "Επικαιρότητα", τόμος Α, σελ. 379 - η υπογράμμιση στο πρωτότυπο). Αναμφισβήτητα η εκτίμηση αυτή ανταποκρίνεται σχεδόν ολοκληρωτικά στην αλήθεια, με την έννοια ότι από τα τέλη του 1947 και ως τη μεταπολίτευση του 1974, με διάφορες διακυμάνσεις, κυριάρχησε στη χώρα η πιο στυγνή μορφή δικτατορίας της αστικής τάξης και του αμερικανικού ιμπεριαλισμού. Την πρώτη επιβεβαίωση της εκτίμησης αυτής δίνει το γεγονός ότι ο 509, λίγο μετά από τη στιγμή που τέθηκε σε ισχύ, από έκτακτος νόμος που ήταν (με διάρκεια το διάστημα του εμφυλίου πολέμου) μετατράπηκε σε μόνιμο καθεστώς με το ψήφισμα ΜΗ/1948 και διατηρήθηκε σε ισχύ ως το 1974. Το τραγελαφικό δε της υπόθεσης είναι πως η χούντα των συνταγματαρχών της 21ης Απρίλη 1967 δίκασε και καταδίκασε με τον 509 αστούς πολιτικούς, αξιωματικούς και άλλους, όλους εκείνους που στο διάστημα προ της δικτατορίας στήριξαν και ενίσχυσαν το καθεστώς αυτού του νόμου!!!

Οπως προαναφέραμε, ο 509 δεν αφορούσε μόνο το ΚΚΕ και το ΕΑΜ. Με αφορμή τον αντικομμουνισμό ο 509 χρησίμευσε για να δομηθεί ένα καθεστώς βίας και τρομοκρατίας των πολιτών, που η αστική τάξη και η αμερικανοκρατία εφάρμοσαν πιστά και απαρέγκλιτα για να εδραιώσουν την εξουσία τους και για να διαμορφώσουν ένα πρότυπο πολίτη απόλυτα υποταγμένου και αφοσιωμένου στο σύστημα. Ο Ελληνας πολίτης, ο εργάτης, ο αγρότης, ο υπάλληλος, ο μικρομεσαίος, ο διανοούμενος, ο εργαζόμενος γενικά για να μπορεί να θεωρείται από τις αρχές ότι ζει και εργάζεται νόμιμα θα έπρεπε να είναι τυφλά υπάκουος στο κράτος και τα όργανά του, να κρατάει απέναντί τους στάση θετική, δουλική, συνεργάσιμη.

Με τον ΑΝ 509 ο πληθυσμός της χώρας χωρίστηκε σε δύο βασικές κατηγορίες: Στους εθνικόφρονες - νομιμόφρονες και στους μη εθνικόφρονες - κομμουνιστές και συνοδοιπόρους (στους συνοδοιπόρους των κομμουνιστών συγκαταλέγονταν όσοι δε χαρακτηρίζονταν από απόλυτα δουλόφρονη στάση απέναντι στο καθεστώς). Στους πατριώτες και στους απάτριδες, στους Ελληνες και τα "μιάσματα". Ο χωρισμός αυτός, πέραν των επιπτώσεων που είχε στη ζωή των απλών ανθρώπων, διασπούσε την ταξική συνοχή του προλεταριάτου, εμπόδιζε την εργατική τάξη να συσπειρωθεί και να πραγματοποιήσει συμμαχίες με τα άλλα λαϊκά κοινωνικά στρώματα, κατάφερνε έναν ισχυρό ιδεολογικοπολιτικό διαχωρισμό μέσα στις λαϊκές δυνάμεις που αντικειμενικά ήταν σε θέση σύγκρουσης με την πολιτική και τα συμφέροντα της ντόπιας ολιγαρχίας και των ξένων προστατών της. Ετσι ενίσχυε στο έπακρο την εξουσία - και τους μηχανισμούς επιβολής της - της άρχουσας τάξης και των Αμερικανών ιμπεριαλιστών συμμάχων της.

Η τελειοποίηση του καθεστώτος του ΑΝ 509

Με βάση τη φιλοσοφία του 509 θεσπίστηκαν και άλλοι νόμοι και διατάγματα στο περιεχόμενο των οποίων αξίζει, σύντομα, να αναφερθούμε.

Με τον ΑΝ 516/1948 θεσπίστηκε το καθεστώς "ελέγχου νομιμοφροσύνης των δημοσίων υπαλλήλων και υπηρεσιών". Ο νόμος αυτός επικυρώθηκε με το ΜΘ/1948 ψήφισμα και οι διατάξεις του αφορούσαν όλους τους εργαζόμενους στο δημόσιο τομέα, στις τράπεζες και στα ασφαλιστικά ιδρύματα. Βάσει αυτών των διατάξεών του οι κρινόμενοι ως "μη νομιμόφρονες" έχαναν το δικαίωμα εργασίας στο δημόσιο. Και για να μη μένει καμιά αμφιβολία τι σήμαινε "μη νομιμόφρων", το άρθρο 3 του νόμου όριζε πως μη νομιμόφρονας ήταν ο κάθε Ελληνας "που εμφορείται από αντεθνικάς αντιλήψεις", αυτός δηλαδή που παρέκκλινε έστω και ελάχιστα από την απαιτούμενη στάση δουλοφροσύνης απέναντι στο καθεστώς. Στην ίδια λογική κινούνταν και ο ΑΝ 512/1948 "περί ασφαλείας των εταιριών κοινής ωφελείας" που απαγόρευε το δικαίωμα εργασίας σ' αυτές τις εταιρίες, όσων κρίνονταν ότι είχαν "αντεθνικές" αντιλήψεις.

Με το νομοδιάταγμα 616/1948 καθιερώθηκε ο χαφιεδισμός μέσα στο Σώμα των Ελλήνων δικαστών, καθώς και η δουλοπρέπεια και ο ραγιαδισμός του κατωτέρου προς τον ανώτερο. Το πρώτο άρθρο του νομοδιατάγματος όριζε ότι "περί εκάστου των υπαλλήλων της Κεντρικής Υπηρεσίας του Υπουργείου Δικαιοσύνης τηρείται ατομικόν βιβλιάριον ποιότητος. Εν τω βιβλιαρίω τούτω αναγράφεται καθ' εκάστην εξαμηνίαν (Ιανουάριον - Ιούλιον) η περί του υπαλλήλου γνώμη του προϊσταμένου αυτού". Μ' άλλα λόγια ο προϊστάμενος χαφιέδιζε στους ανωτέρους του τους κατωτέρους που είχε στην ευθύνη του και μπορούσε να τους "τυλίξει σε μια κόλλα χαρτί" χωρίς να συντρέχει λόγος, αν αυτό επιθυμούσε. Από την άλλη οι κατώτεροι όφειλαν να "γλείφουν" τον ανώτερό τους και να φροντίζουν να τα έχουν καλά μαζί του για να έχουν το κεφάλι τους ήσυχο.

Με το ψήφισμα ΜΑ/1948 έχαναν το βαθμό, τις διακρίσεις και τη σύνταξή τους όσοι στρατιωτικοί θεωρούνταν ότι δρούσαν "αντεθνικώς".

Με τα ψηφίσματα Ν/48 και Μ/48 δημεύονταν οι κλήροι των αγροτών που συμμετείχαν στο ΔΣΕ ή θεωρούνταν ως συμπαθούντες των ανταρτών.

Με τα ψηφίσματα ΙΣΤ, ΙΖ, ΙΗ κ.ά. τελειοποιήθηκαν ακόμη περισσότερο τα μέσα και οι μέθοδες αστυνόμευσης και κατατρεγμού των εργαζομένων στο δημόσιο.

Από το καθεστώς της αστυνόμευσης και της τρομοκράτησης δε γλίτωσαν ούτε οι Ελληνες του εξωτερικού. Ετσι με το ΛΖ ψήφισμα έχανε την ελληνική ιθαγένεια κάθε Ελληνας πολίτης του εξωτερικού που θεωρούνταν από τις αστυνομικές αρχές ότι έδρασε ή δρούσε "αντεθνικώς".

Τέλος, πρέπει να σημειωθεί ότι καθιερώθηκε επίσημα ο χαφιεδισμός ως υποχρέωση του πολίτη προς τα όργανα του κράτους. Η αστυνομική διάταξη 1081/1948 - που βγήκε επί κυβερνήσεως Σοφούλη - όριζε ότι οι αρχηγοί των ελληνικών οικογενειών "υποχρεούνται να παρέχουν εις το Αστυνομικό Τμήμα πάσαν παρ' αυτού ζητηθησομένην πληροφορίαν". Αυτό σήμαινε πως όποιος για λόγους ήθους, τιμής ή από φιλότιμο αρνούνταν να χαφιεδίσει το φίλο, το συγγενή, το γνωστό, το γείτονα, το συνάδελφό του στη δουλιά, αυτομάτως χαρακτηριζόταν ως "μη εθνικόφρων - νομιμόφρων", γραφόταν στα μαύρα κατάστιχα, έχανε ψωμί, δουλιά, μεροκάματο, πετιόταν στους πέντε δρόμους αυτός και η οικογένειά του.

Αυτό το καθεστώς στήθηκε με τον 509 και τους άλλους νόμους που τον ακολούθησαν. Κι αν τρομάζει κανείς διαβάζοντας τι προέβλεπε, σε γενικές γραμμές, αυτό το νομικό σύστημα, η πραγματικότητα που δημιουργούσε η εφαρμογή του ήταν απείρως πιο τρομαχτική... Ενα στυγνό ανελεύθερο καθεστώς είχε απλωθεί απ' άκρη σ' άκρη της χώρας. Και μέσα σε τέτοιες συνθήκες αγωνίστηκαν, μάτωσαν, αλλά άντεξαν υπερασπιζόμενοι τα λαϊκά συμφέροντα οι κομμουνιστές. Με τέτοια μέσα επιχειρήθηκε - μάταια βέβαια - να συντριβεί και να εξαφανιστεί από προσώπου Γης το ΚΚΕ. Πώς όμως μπορούσε να γίνει αυτό με ένα Κόμμα που έρχεται κατευθείαν από το μέλλον;

Γιώργος ΠΕΤΡΟΠΟΥΛΟΣ

    

ΠΑΡΟΜΟΙΑ ΘΕΜΑΤΑ

23/9/2004

 -- «Αλλα κόλπα»...

29/8/2004

 -- Το τέλος του εμφυλίου πολέμου

29/12/2002

 -- Η ολοκλήρωση του αντικομμουνιστικού - αντιλαϊκού κράτους

31/12/2000

 -- Η Ελλάδα σιδηροδέσμια και το ΚΚΕ εκτός νόμου

31/12/2000

 -- Αλυσοδένεται η Ελλάδα, εκτός νόμου το ΚΚΕ