ΔΙΑΔΙΚΤΥΟ Νέοι δρόμοι για την ενημέρωση - νέοι δρόμοι για τη χειραγώγηση

ΔΙΑΔΙΚΤΥΟ

Νέοι δρόμοι για την ενημέρωση - νέοι δρόμοι για τη χειραγώγηση

Στιγμιότυπο από τη συζήτηση που έγινε στο πλαίσιο του Φεστιβάλ

Η ουσία του εισηγητικού ερωτήματος είναι η ακόλουθη: Είναι τελικά το διαδίκτυο ο επίγειος παράδεισος της πληροφόρησης και της ενημέρωσης όπως εμφανίζεται κι όπως έχει φτάσει να κατανοείται από μεγάλο τμήμα των λαϊκών στρωμάτων; Μπορεί τελικά μέσα από το διαδίκτυο, ο απλός άνθρωπος από αντικείμενο χειραγώγησης, από απλός δέκτης πληροφορίας να μετατραπεί, μέσα από τις περίφημες «μη δομές» του διαδικτύου, σε κύριο αυτής της πληροφορίας, να σπάσει τους μηχανισμούς ελέγχου που επιβάλλονται και να ελευθερωθεί;

Η κεντρική διαφήμιση της Apple όταν παρουσίασε τον πρώτο προσωπικό υπολογιστή το 1984, πρέσβευε ακριβώς αυτό. Αποτύπωνε μια νέα γυναίκα, η οποία έμπαινε μέσα σ' ένα μεγάλο δωμάτιο, στο οποίο βρίσκονταν υπνωτισμένοι διάφοροι που κοίταγαν μια μεγάλη οθόνη, εκσφενδόνισε ένα μεγάλο σφυρί στη μεγάλη οθόνη, την έσπασε, ελευθερώνοντας με αυτόν τον τρόπο όλους αυτούς τους κοιμισμένους. Και βεβαίως το σφυρί ήταν ο προσωπικός υπολογιστής (κατ' επέκταση όμως και το διαδίκτυο...) και το moto της διαφήμισης ήταν «να δείτε γιατί το 1984 (η χρονιά δηλαδή, που παρουσιάστηκε ο προσωπικός υπολογιστής) δε θα 'ναι το 1984 το γνωστό βιβλίο»...

Στην πραγματικότητα, χρησιμοποιώντας κάποιος το διαδίκτυο, η πρώτη εντύπωση που του έρχεται στο μυαλό, έρχεται να σφραγίσει πανηγυρικά αυτήν την αίσθηση ελευθερίας. Τι καταλαβαίνει κάποιος; Οτι μπορεί εύκολα να συνδεθεί με εκατοντάδες, εκατομμύρια υπολογιστές σε όλο τον πλανήτη, να προσπελάσει αρχεία μέσα από ομότιμα (από peer to peer δίκτυα), να μιλήσει με τους φίλους του με το skype, να βρει τους φίλους του στο Facebook. Το διαδίκτυο φαίνεται πραγματικά σαν μια μεγάλη άναρχη θάλασσα από δεδομένα, όπου ο καθένας μπορεί να σερφάρει και να βάλει την τάξη που ο ίδιος επιθυμεί.

Η πραγματικότητα όμως δεν είναι αυτή. Στην πραγματικότητα, το ανάλογο της διαδικτυακής ενημέρωσης και σύνδεσης σαν ενημέρωση και σύνδεση στόμα με στόμα, άτομο το άτομο είναι απατηλό. Στην πραγματικότητα, η διαδικτυακή επικοινωνία γίνεται με τη μεσολάβηση ενός αχανούς συμπλέγματος μηχανημάτων, τηλεπικοινωνιακών δικτύων, διακομιστών κάθε είδους, που είναι δομημένα με έναν πολύ αυστηρό τρόπο και που στις σημερινές συνθήκες κυριαρχίας του κεφαλαίου πάνω στην κοινωνική εργασία, ελέγχονται από το μεγάλο κεφάλαιο, τα ιμπεριαλιστικά κέντρα.

Ασφυκτικός έλεγχος από μονοπωλιακούς ομίλους

Παρά την επιφανειακή άναρχη δομή του διαδικτύου, της ανεμπόδιστης και αδιαμεσολάβητης επικοινωνίας, στην πραγματικότητα το δίκτυο των δικτύων - ένα χωρίς αμφιβολία μεγαλειώδες επίτευγμα της κοινωνικοποιημένης εργασίας - είναι ένας χώρος όπου η παραγωγή, η φύλαξη, η μεταφορά πληροφορίας κάθε είδους, οτιδήποτε και αν αυτή η πληροφορία συμβολίζει, είναι εξαιρετικά ελεγχόμενη από το κεφάλαιο, τους μεγάλους μονοπωλιακούς ομίλους, τα κράτη. Σ' όλα τα επίπεδα. Από τη διακίνηση της πληροφορίας μέσα από τα τηλεπικοινωνιακά δίκτυα, τον έλεγχο των διευθύνσεων, μέχρι την αναζήτηση πληροφοριών σε ιστοσελίδες και τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, τα προσωπικά ιστολόγια και πάει λέγοντας... ο έλεγχος των δεδομένων είναι ασφυκτικός γίνεται από μια χούφτα μονοπωλιακούς ομίλους.

Σε επίπεδο τηλεπικοινωνιών, η διακίνηση των τηλεπικοινωνιών τόσο σε τοπικό όσο και σε παγκόσμιο επίπεδο γίνεται από έναν ελάχιστο αριθμό γιγαντιαίων τηλεπικοινωνιακών ομίλων που ελέγχουν τις υποθαλάσσιες οπτικές ίνες και τα παγκόσμια δίκτυα τηλεπικοινωνιών. Στην ΕΕ το 80% των συνολικών παροχών DSL από τις οποίες περνάει όλη η δικτυακή κίνηση ελέγχεται από πέντε τηλεπικοινωνιακά μονοπώλια. Ενώ η παγκόσμια διαδικτυακή κίνηση των δεδομένων ελέγχεται από τους 14 περίπου μεγάλους τηλεπικοινωνιακούς ομίλους, με τους οποίους οποιαδήποτε άλλη εταιρεία, θα πρέπει με τον ένα ή τον άλλο τρόπο να συμφωνήσει, για να μπορέσει να έχει πρόσβαση στο διαδίκτυο.

Ανάλογη είναι η κατάσταση και σε επίπεδο περιεχομένου του διαδικτύου. Το διαδικτυακό περιεχόμενο στην πραγματικότητα προέρχεται - άρα και ελέγχεται - από μια μικρή ομάδα διαδικτυακών γιγαντιαίων ομίλων. Η αναζήτηση πληροφοριών γίνεται από δυο - τρία «ψαχτήρια» που συγκεντρώνουν πάνω από το 95% των σχετικών υπηρεσιών. Το οπτικοακουστικό υλικό βρίσκεται κι αυτό με τη σειρά του αποθηκευμένο σε δυο - τρία μεγάλα site. Και πρακτικά ο ίδιος συσχετισμός ισχύει για όλες τις περίφημες διαδικτυακές υπηρεσίες.

Ακόμα και μια σειρά από υπηρεσίες που θεωρητικά προάγουν την άμεση επικοινωνία μεταξύ των τελικών χρηστών, όπως το Facebook ή όπως τα γνωστά blog, τα ιστολόγια, στην πραγματικότητα βρίσκονται κάτω απ' τον απόλυτο έλεγχο γιγαντιαίων «διαδικτυακών» ομίλων, όπως για παράδειγμα το γνωστό blogspot, στο οποίο εκατοντάδες χιλιάδες έχουν αναρτήσει το ιστολόγιό τους που ανήκει στην Google.

Αντίστοιχα, ο έλεγχος του διαδικτύου σε επίπεδο ονομάτων και ηλεκτρονικών διευθύνσεων είναι εξίσου ασφυκτικός. Σε παγκόσμιο επίπεδο, η κατανομή των ηλεκτρονικών διευθύνσεων και ονομάτων των διαδικτυακών τόπων επιβλέπεται από τη γνωστή ICANN που ελέγχεται και τυπικά ακόμα από την αμερικανική κυβέρνηση, η οποία αντιστέκεται λυσσαλέα στην υπαγωγή της συγκεκριμένης εταιρείας στη διεύθυνση του ΟΗΕ. Η ύπαρξη του ονόματος ενός δικτυακού τόπου τελεί υπό τον έλεγχο - και την έγκριση σε τελική ανάλυση - του αστικού κράτους για τα ονόματα που βρίσκονται στο εσωτερικό κάθε χώρας και τελειώνουν με τις γνωστές καταλήξεις (για την Ελλάδα για παράδειγμα το .gr) και όλα τα υπόλοιπα τελούν υπό τον έλεγχο της ICANN, του αμερικανικού κράτους, δηλαδή.

Για παράδειγμα η ανωνυμία του γνωστού δικτυακού τόπου indymedia, για το οποίο κανείς δεν γνωρίζει ποιος το έχει, ποιος το ελέγχει και ποιος το διαχειρίζεται, δεν οφείλεται μόνο στην τοποθέτηση του φυσικού server, αλλά και στη δυνατότητα που του δίνει η γαλλική εταιρεία που έχει αναλάβει να διαθέσει το συγκεκριμένο όνομα, αλλά και το αμερικανικό κράτος που έχει τον τελικό έλεγχο για την κατάληξη .org που χρησιμοποιεί ο συγκεκριμένος δικτυακός τόπος.

Ηλεκτρονική παρακολούθηση και «κυβερνοπόλεμος»

Ο έλεγχος των δρόμων μεταφοράς πληροφορίας έχει ιδιαίτερη σημασία για κάθε κράτος, αφού η κίνηση των δικτυακών δεδομένων είναι άρρηκτα δεμένη με το τηλεπικοινωνιακό υλικό, τους διακομιστές και τη θέση που βρίσκονται, παρά τη μεγάλη συζήτηση για τον κυβερνοχώρο που μεταφυσικά υπερβαίνει την υλική πραγματικότητα.

Είναι γνωστό το ΝΑΤΟικό πρόγραμμα ECHELON που, με τις σύγχρονες προεκτάσεις του, έχει στόχο να καταγράφει την ηλεκτρονική κίνηση σε ολόκληρο τον πλανήτη. Αναφερόμενος σ' αυτό το σύστημα, σ' αυτό το σημαντικό τμήμα της κίνησης του διαδικτύου που εξυπηρετείται από τις ΗΠΑ, ο διευθυντής της CIA έλεγε το 2006: «Λόγω της φύσης των παγκόσμιων τηλεπικοινωνιών έχουμε ένα δραματικό πλεονέκτημα που πρέπει να το εκμεταλλευτούμε, ενώ πρέπει να προστατεύσουμε αυτό το πλεονέκτημα κι αυτούς που μας το παρέχουν». Η τοποθέτηση της CIA για το συγκεκριμένο θέμα είναι αποκαλυπτική, γιατί εστιάζει στις δυνατότητες συγκέντρωσης πληροφοριών κάθε είδους, αξιοποιώντας το διαδίκτυο και τη διαδικτυακή κίνηση.

Οι δυνατότητες που υπάρχουν για παρακολούθηση, καταγραφή και έλεγχο των ηλεκτρονικών επικοινωνιών είναι περισσότερο από εμφανείς. Και ήδη αξιοποιούνται τόσο από δικτυακά μονοπώλια, όσο και απ' τα κράτη που αξιοποιούν τόσο τη διακυβέρνηση όσο και την ειδική σχέση που αντικειμενικά έχουν μ' αυτά τα μονοπώλια σ' αυτή την κατεύθυνση.

Αυτό ο διεξαγόμενος «πόλεμος πληροφορίας» έχει πολλές διαφορετικές πτυχές. Η συγκέντρωση πληροφοριών, αξιοποιώντας το διαδίκτυο είναι φυσικά μια εκδοχή του κυβερνοπολέμου, ίσως η ηπιότερη. Αξίζει, φυσικά, να σημειωθεί η τεράστια σημασία που έχει η πληροφορία στο σύγχρονο πόλεμο, στον πόλεμο κάθε είδους, απ' τον πραγματικό πόλεμο μέχρι τον ταξικό πόλεμο.

Μια δεύτερη, εξίσου γνωστή, πτυχή του κυβερνοπολέμου εστιάζει στην αξιοποίηση του διαδικτύου για το χτύπημα ηλεκτρονικών υποδομών του εχθρού, που είναι συνδεδεμένα στο διαδίκτυο, όπως τα πρόσφατα παραδείγματα με τα trojan που εστίασαν στην καταστροφή του πυρηνικού προγράμματος του Ιράν.

Ομως, ο κυβερνοπόλεμος έχει πολλές διαφορετικές πτυχές.

Ο διευθυντής σύνταξης του περιοδικού του αμερικανικού στρατού, αναλύοντας τους πέντε άξονες των επιχειρήσεων πληροφορίας τους κατάταξε ως εξής: «Επιχειρήσεις ασφαλείας, ψυχολογικές επιχειρήσεις, παραπλάνηση, δικτυακές επιχειρήσεις και δικτυακός πόλεμος», ξεκαθαρίζοντας όμως: «Ο κυβερνοπόλεμος είναι ριζικά διαφορετικός απ' τα άλλα φαινόμενα του πεδίου της μάχης γιατί εστιάζει στην επιρροή της αντίληψης και της στάσης» (εννοώντας των λαϊκών στρωμάτων).

Αυτή η διάσταση του κυβερνοπολέμου (η διάσταση της προπαγάνδας, δηλαδή) είναι ίσως η πιο ενδιαφέρουσα σχετικά με το θέμα της σημερινής μας συζήτησης.

Στην πραγματικότητα, το διαδίκτυο είναι ένα πεδίο οξυμένης αντιπαράθεσης ανάμεσα στις ιμπεριαλιστικές δυνάμεις για το ποιος ελέγχει τη ροή της πληροφορίας, ποιος επιδρά και με ποιον τρόπο στα δισεκατομμύρια των χρηστών του διαδικτύου.

«Οπλο» μαζικής προπαγάνδας των αστικών κρατών και των μονοπωλίων

Η μεγαλύτερη αξιοπιστία που ενδογενώς αποδίδεται στο διαδίκτυο ανοίγει νέες μεγάλες δυνατότητες χειραγώγησης στη μαζική διαδικτυακή προπαγάνδα, καθώς σ' ένα τμήμα λαϊκών στρωμάτων - ιδιαίτερα στη νεολαία - ο ρόλος των παραδοσιακών μονόδρομων μέσων μαζικής ενημέρωσης ως μέσα μαζικής προπαγάνδας στην πραγματικότητα, αρχίζει να αχνοφαίνεται, η διαδικτυακή ενημέρωση και ειδικά μέσα από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, απ' το Facebook και το Twitter μέχρι όλα τα blogs, που θεωρείται αμφίδρομη, μη κηδεμονευόμενη και ανεξάρτητη, αποκτά χαρακτήρα πολύ μεγαλύτερης εγκυρότητας.

Πρόσφατη δημοσίευση στο περιοδικό Nature έκανε λόγο για τετραπλάσια επίδραση των μηνυμάτων που λαμβάνει κανείς μέσα από μέσα κοινωνικής δικτύωσης σε σχέση με τα παραδοσιακά μέσα ενημέρωσης και αναλύοντας αυτή τη δημοσίευση, έγινε πρόβλεψη ότι στην επικείμενη προεκλογική εκστρατεία στις ΗΠΑ θα υπάρχει μαζική προεκλογική εκστρατεία μέσα από το Facebook.

Ομως, η δικτυακή προπαγάνδα στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης κάθε είδους δεν παίρνει κυρίως αυτή τη μορφή, τη μορφή της ανοιχτής διαφήμισης. Αξιοποιώντας διάφορες τεχνικές χειραγώγησης, προώθησης πολλών μηνυμάτων που λένε τα ίδια με διαφορετικά λόγια, από πολλούς διαφορετικούς - τάχα - συγγραφείς προβάλλει τις απόψεις που επιθυμεί με πολλαπλούς μηχανισμούς.

Για παράδειγμα, η πρόσφατη προώθηση από την Google, με το μηχανισμό αυτόματης συμπλήρωσης (το γνωστό auto correction) της θέσης ότι η γυναίκα του πρώην προέδρου της Γερμανίας, η Μπετίνα Βουλφ, ήταν συνοδός πολυτελείας, έχει ξεσηκώσει θύελλα αντιδράσεων στη Γερμανία με την Google να δηλώνει ότι «απλά αυτό ψάχνουν οι χρήστες»... Ενώ άλλο παράδειγμα, ειδικά για τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, είναι η τεράστια διασύνδεση ανάμεσα στις πηγές που προπαγανδιστικά αναπαράγουν την ίδια θέση με τρόπο που ο απλός χρήστης να πείθεται ότι... «τελικά αφού το πιστεύουν όλοι, θα είναι το σωστό». Ετσι, οι χιλιάδες followers στο Twitter, οι εκατοντάδες friends στο Facebook, το πυκνό δίκτυο αλληλοτροφοδότησης ανάμεσα σε διάφορους δικτυακούς τόπους και ιστολόγια, αξιοποιούνται στην πραγματικότητα για να τεκμηριωθεί στα μάτια του απλού χρήστη ότι μια συγκεκριμένη θέση για ένα ζήτημα είναι πραγματική, γιατί είναι αυτό που λέει η πλειοψηφία, είναι αυτό που λέει ο κόσμος...

Αξιοποιώντας τέτοιους μηχανισμούς, τα δικτυακά μονοπώλια, τα αστικά κράτη έχουν τη δυνατότητα να επηρεάσουν μαζικά εκατομμύρια λαϊκών στρωμάτων που δεν ενημερώνονται πλέον από την «καθεστωτική» τηλεόραση, αλλά νομίζουν ότι ενημερώνονται από τους εαυτούς τους, από τον ίδιο τον κόσμο, το διαδίκτυο.

Για τα πρόσφατα παραδείγματα των... κινημάτων

Φυσικά, το διαδίκτυο δεν μπορεί να γεννήσει εξεγέρσεις, δεν μπορεί να κινητοποιήσει τις μάζες και πρέπει να προφυλαχτούμε από δύο διαφορετικά λάθη. Τα προηγούμενα χρόνια εμφανίστηκαν σε μια σειρά από χώρες - και χώρες της ευρύτερης περιοχής μας και στην Ελλάδα, για να είμαστε πιο σωστοί - μεγάλες κινητοποιήσεις του πληθυσμού, κινητοποιήσεις που συχνά πήραν ακόμα και το χαρακτήρα εξέγερσης. Τα παραδείγματα ποικίλλουν... από την χαρακτηριζόμενη από τα αστικά μέσα μαζικής ενημέρωσης ως «Αραβική άνοιξη» στη Νοτιοανατολική Μεσόγειο, στο κίνημα «Occupy Wallstreet» στις ΗΠΑ μέχρι και τους γνωστούς αγανακτισμένους στην Ελλάδα. Τα μέσα μαζικής ενημέρωσης (κυρίως τα διαδικτυακά μέσα μαζικής ενημέρωσης) αποδίδουν στο διαδίκτυο και στη δυνατότητα άμεσης διασύνδεσης που δίνει, μια σχεδόν μαγική ικανότητα, που επιτρέπει σε εκατομμύρια διαδηλωτές να συντονίζονται μεταξύ τους, να υπερβαίνουν τον ιδεολογικό μηχανισμό του κράτους και της άρχουσας τάξης, αξιοποιώντας το διαδίκτυο και τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και να οργανώνουν τελικά ένα ακηδεμόνευτο από τα κάτω κίνημα που μπορεί να τσακίσει το σάπιο κατεστημένο. Μάλιστα, σε ορισμένες βαθυστόχαστες αναλύσεις στα διάφορα ιμπεριαλιστικά επιτελεία, η τάση αυτή είχε ήδη προβλεφθεί από τα μέσα της δεκαετίας του '90, προετοιμάζοντας στην πραγματικότητα μια σειρά από ιμπεριαλιστικές επεμβάσεις στο εσωτερικό άλλων κρατών.

Στην πραγματικότητα, το διαδίκτυο μπορεί να αξιοποιηθεί ως εργαλείο, ως πολλαπλασιαστής ισχύος για να επιδράσει πάνω στις υπαρκτές διεργασίες που πραγματοποιούνται στην κοινωνία. Η λεγόμενη «Αραβική άνοιξη», οι «αγανακτισμένοι» δεν οφείλονται στο διαδίκτυο. Εχουν ένα στέρεο κοινωνικό υπόβαθρο διογκωμένων κοινωνικών προβλημάτων και κλιμάκωσης της επίθεσης στα δικαιώματά τους λόγω της κρίσης και λόγω συνολικά της ανάγκης των μονοπωλίων για διασφάλιση της κερδοφορίας τους. Πατάνε πάνω σε αντιθέσεις στο εσωτερικό της άρχουσας τάξης, σε αντιτιθέμενα συμφέροντα ανάμεσα σε μερίδες του κεφαλαίου, που οξύνονται λόγω της κρίσης, ανάμεσα σε ενδοϊμπεριαλιστικές αντιθέσεις. Μέσα στα οποία δρουν οργανωμένα δίκτυα που επιδιώκουν να λάβουν οι εξελίξεις αυτές συγκεκριμένη κατεύθυνση. Αλλωστε, η υπαρκτή απόδειξη πως αυτού του είδους οι διεργασίες δεν οφείλονται στο διαδίκτυο, είναι το παράδειγμα της Αιγύπτου, που ακόμα κι όταν διέκοψε στην πραγματικότητα το διαδίκτυο, προσπαθώντας να σταματήσει τη λεγόμενη «Αραβική άνοιξη» στην Αίγυπτο, δεν τα κατάφερε.

Ενα άλλο ιδιαίτερο χαρακτηριστικό των μέσων κοινωνικής δικτύωσης είναι το πολλαπλασιαστικό αποτέλεσμα που έχουν ως εργαλεία συλλογής πληροφοριών, τις οποίες ο καθένας θα ήταν ιδιαίτερα διστακτικός να παραχωρήσει σε άλλη περίπτωση. Πληροφορίες που αφορούν στη συναισθηματική κατάσταση και στις εναλλαγές της, στον κοινωνικό περίγυρο και στις διαπροσωπικές σχέσεις, πληροφορίες για τη στάση του και την τοποθέτησή του σε μια σειρά ζητήματα, πολιτικά και άλλα, πληροφορίες που θα ήταν αδύνατο να συλλεχθούν για ολόκληρο τον πληθυσμό χωρίς αυτές τις τεχνολογίες.

Οταν η συγκέντρωση τέτοιων ευαίσθητων προσωπικών δεδομένων και πληροφοριών συνδυαστεί με τη δυνατότητα της σύγχρονης τεχνολογίας διασύνδεσης και διασταύρωσης μεγάλου όγκου πληροφοριών και με τις άλλες εξελίξεις στην αποθήκευση πληθώρας δεδομένων από άλλες πηγές (π.χ. φορολογικά στοιχεία, αυτόματη αναγνώριση πινακίδων αυτοκινήτων κ.λπ.) το πρόβλημα γίνεται περισσότερο εμφανές. Με την αξιοποίηση αυτών των μεθόδων και κυρίως μέσα από την ηθελημένη παροχή άπλετων προσωπικών δεδομένων, τα αστικά επιτελεία έχουν πολλαπλάσιες δυνατότητες ανακάλυψης της πολιτικής τοποθέτησης του καθενός και σε τελευταία ανάλυση, πολλαπλάσια πληροφόρηση για τον πραγματικό αντίπαλο, το οργανωμένο λαϊκό κίνημα.

Φανταστείτε τι δυνατότητες θα είχαν οι Μπολσεβίκοι μαζί κι ο Λένιν να μείνουν στην παρανομία το κρίσιμο καλοκαίρι του 1917 και να πετύχουν την Οκτωβριανή Επανάσταση, αν ο κομματικός μηχανισμός, οι φίλοι, οι συγγενείς του καθενός, οι οπαδοί βρίσκονταν αποθηκευμένοι σε κάποια κατάστιχα της Οχράνα...

Φυσικά, ο φιλελεύθερος νέος θα απαντήσει με ταχύτητα «αυτά ανήκουν στο παρελθόν, έχουμε δημοκρατία πλέον», αναμασώντας, φυσικά, το «αν δεν έχεις να κρύψεις κάτι δε φοβάσαι τίποτα». Η θέση του είναι επίπλαστη, γιατί, στο κάτω - κάτω της γραφής, οι κομμουνιστές, οι πρωτοπόροι, οι οργανωτές του λαϊκού κινήματος έχουμε πολλά να κρύψουμε από τα αστικά επιτελεία του καπιταλισμού που σαπίζει και πεθαίνει. Η πραγματικότητα είναι ότι η αστική δημοκρατία είναι μια μορφή δικτατορίας του κεφαλαίου και ότι οι ελευθερίες τελειώνουν, όταν θίγονται τα συμφέροντα των μονοπωλίων, και η διαδικτυακή ελευθερία δεν είναι έξω από αυτό το σχήμα.

Αλλωστε, η διαμάχη του ιδρυτή του γνωστού site, του Wikilicks, με τις ΗΠΑ και τη Μ. Βρετανία και η εμπλοκή του Ισημερινού ή η πρόσφατη έκδοση ενός από τους ιδρυτές του Pirate Bay από τη Καμπότζη στη Σουηδία αποκαλύπτουν του λόγου το αληθές.

Είναι ένα εργαλείο. Το θέμα είναι ποιος το 'χει στα χέρια του

Το διαδίκτυο δεν είναι ο χώρος της απόλυτης ελευθερίας και της ισοτιμίας, δεν είναι το μαγικό εργαλείο με το οποίο θα λυθούν όλα τα ζητήματα ορθολογικά με συλλογική σκέψη και επεξεργασία, για δύο λόγους: Ο κύριος λόγος είναι ότι τα κοινωνικά προβλήματα της φτώχειας, της εξαθλίωσης (σχετικής και απόλυτης), του πολέμου, δεν είναι αόριστα τεχνικά προβλήματα, δεν οφείλονται σε λανθασμένες επιλογές. Η καπιταλιστική κοινωνία είναι ταξική κοινωνία. Είναι κοινωνία στην οποία το κεφάλαιο κυριαρχεί πάνω στην κοινωνική εργασία, απομυζά το μόχθο των εργαζομένων, καταστρέφει τη ζωή τους καθορίζει την πορεία ανάπτυξης των παραγωγικών δυνάμεων των μέσων πληροφόρησης, μέσα σ' αυτά και του διαδικτύου, προκειμένου να διασφαλίσει την κερδοφορία του. Τα κοινωνικά προβλήματα δεν μπορούν να λυθούν στη ρίζα τους παρά με σύγκρουση με το κεφάλαιο, γιατί κεφάλαιο και εργασία χωρίζονται με αγεφύρωτες αντιθέσεις.

Ο δεύτερος λόγος είναι ακριβώς επειδή η άρχουσα κατανοεί την ταξικότητα της κοινωνίας και κατανοεί και τις προσπάθειες που θα κάνει αντικειμενικά το λαϊκό κίνημα να εκμεταλλευτεί όλα τα μέσα, αξιοποιεί ενεργά το διαδίκτυο για να χειραγωγήσει τους εργαζόμενους.

Μήπως τότε πρέπει να αρνηθούμε τη χρήση του διαδικτύου; Φυσικά και όχι. Γνωρίζουμε πολύ καλά ότι το πρόβλημα δεν είναι το μαχαίρι, αλλά ποιος κρατάει το μαχαίρι και τι θέλει να το κάνει. Σε επίπεδο ανάπτυξης των παραγωγικών δυνάμεων, το διαδίκτυο καθιστά άμεσα προσβάσιμο έναν απίστευτο όγκο πληροφοριών, δεδομένων αφάνταστο μέχρι πριν από μερικά χρόνια. Αν δεν είναι ήδη, μετατρέπεται ταχύτατα σε μια πραγματική «Βιβλιοθήκη της Αλεξάνδρειας» όπου αποθηκεύεται και είναι διαθέσιμη σχεδόν όλη η ανθρώπινη γνώση. Δίνει την τεχνική δυνατότητα για άμεση πληροφόρηση και μεταφορά ειδήσεων από ολόκληρο τον πλανήτη σε ολόκληρο τον πλανήτη. Ανοίγει τεράστιες δυνατότητες που θα μπορούσαν να εκτοξεύσουν την κοινωνική παραγωγή, πολλαπλασιάζοντας τη δυνατότητα του κεντρικού σχεδιασμού της οικονομίας.

Ομως, στις σημερινές συνθήκες, σε συνθήκες κυριαρχίας του κεφαλαίου στην κοινωνική παραγωγή, το διαδίκτυο είναι κι αυτό με τη σειρά του υποταγμένο στην κερδοφορία των μονοπωλίων. Το διαδίκτυο είναι χαρακτηριστικό παράδειγμα παραγωγικής δύναμης, η ανάπτυξη της οποίας καθηλώνεται από τις καπιταλιστικές σχέσεις παραγωγής. Οπως και για κάθε άλλη τεχνολογική και επιστημονική ανακάλυψη, η πραγματικά φιλολαϊκή αξιοποίηση του διαδικτύου θα 'ναι αδύνατη, όσο η πολιτική εξουσία θα βρίσκεται στα χέρια της αστικής τάξης.

Οι μεγάλες δυνατότητες που θα μπορούσε να προσφέρει το διαδίκτυο στην οικοδόμηση του σοσιαλισμού, τόσο μέσα από την πληρέστερη και ταχύτερη καταγραφή των λαϊκών αναγκών, προκειμένου να κατευθύνεται κατάλληλα ο κεντρικός σχεδιασμός της οικονομίας, όσο και για την αποτελεσματικότερη υλοποίηση του σχεδίου, αλλά και οι δυνατότητες για την αξιοποίηση του διαδικτύου στην εκπαίδευση, στην έρευνα, στην πληροφόρηση σε συνθήκες οικοδόμησης του σοσιαλισμού, είναι ένα θέμα που μας απασχολεί ιδιαίτερα και μπορεί να αξιοποιηθεί για να φωτίσει την υπεροχή και την αναγκαιότητα της λαϊκής εξουσίας ως μονόδρομο για την κάλυψη των λαϊκών αναγκών.

Η επιμονή στις δυσκολίες της αντιπαράθεσης μέσα από το διαδίκτυο, στις αυξημένες δυνατότητες παρακολούθησης και ελέγχου που δίνει το διαδίκτυο στην άρχουσα τάξη, λαμβάνονται υπόψη στο σχεδιασμό της πολιτικής παρέμβασης του Κόμματος στο διαδίκτυο, γιατί καθήκον και χρέος μας δεν είναι να περιγράψουμε και να εξηγήσουμε μια κατάσταση, καθήκον και χρέος μας είναι να οργανώσουμε την πάλη για την ανατροπή του σάπιου καπιταλιστικού συστήματος και σε αυτή την κατεύθυνση δίνουμε όλες μας τις δυνάμεις. Ειδικότερα για το διαδίκτυο, καταλαβαίνουμε πολύ καλά την παροιμία που λέει «βάρα του μαχαιριού γροθιά, να δεις ποιος θα πονέσει». Σήμερα σε ένα διαδίκτυο που έχει όλο και μεγαλύτερη σημασία για την ενημέρωση της νεολαίας, η λύση δεν είναι φυσικά η άρνηση της χρήσης του, η φοβική στάση απέναντί του. Ομως, απέναντι στις συγκεντρωμένες δυνάμεις προπαγάνδας, φακελώματος και χειραγώγησης που εφαρμόζει ο ταξικός αντίπαλος στο διαδίκτυο, η ατομική προσπάθεια επίδρασης, ακόμα κι όταν έχει καλές προθέσεις, είναι μια τουφεκιά στον αέρα. Μονόδρομος για την επαναστατική πρωτοπορία είναι η ενίσχυση της συντεταγμένης παρέμβασης στο διαδίκτυο, της μοναδικής που μπορεί ν' ανοίξει πραγματικά δρόμους για την αντιπαράθεση, για τη ζύμωση, για την κατάκτηση των μαζών. Ως ΚΚΕ ήμασταν και συνεχίζουμε να είμαστε πρωτοπόροι στην αξιοποίηση του διαδικτύου και όλων των τεχνολογιών και στην κατεύθυνση αυτή θα συνεχίσουμε με μεγαλύτερη αποφασιστικότητα να προβάλλουμε τις θέσεις του Κόμματος, να οργανώνουμε την αντεπίθεση του λαϊκού κινήματος για να βρουν επιτέλους και τα ψηφιακά όνειρα δικαίωση.