7 Αυγούστου 1944. Το Μπλόκο του Βύρωνα από 2 Γερμανικούς λόχους & 800 ταγματασφαλήτες.
Στις 7 Αυγούστου 1944 δυο γερμανικοί λόχοι κσι 800 γερμανοτσολιάδες των Ταγμάτων Ασφαλείας, βαριά οπλισμένοι με πολυβόλα, όλμους και μπαζούκας, έστησαν μπλόκο στον συνοικισμό του Βύρωνα.
Μετά από τετράωρη μάχη που έδωσαν με ελαφρές δυνάμεις του ΕΛΑΣ που αναπτύχθηκαν εκεί, κατάφεραν τελικά να ολοκληρώσουν το μπλοκό του συνοικισμού. Γερμανοί και Ταγματασφαλήτες μετρούσαν αρκετούς τραυματίες και ένα Γερμανο αξιωματικό νεκρό, ενώ οι ΕΛΑΣίτες, πολλούς τραυματίες και δυο νεκρούς.
Τελικά στην πλατεία του Βύρωνα αφού συγκέντρωσαν 1.000 άνδρες, που τους έστειλαν στο στρατόπεδο συγκέντρωσης του Χαϊδαρίου, Έλληνες συνεργάτες τους, φορώντας μάσκες υπέδειξαν 10 μέλη της ΕΑΜικής Αντίστασης, όπου και εκτελέστηκαν αφου βασανίστηκαν.
Μαζί τους εκτελέστηκε και ο εικοσάχρονος ΕΠΟΝίτης Παναγιώτης Κασιμάτης, ο οποίος στην προσπάθεια του να σώσει τους προγραμμένους, βγήκε μπροστά και φώναξε ότι αυτός σκότωσε τον Γερμανό αξιωματικό.
Τα ονόματα των εκτελεσθέντων:
Μυλωνάς Λευτέρης - ετών 22
Μαλαμούτης Γιώργος - ετών 22
Μουρίκης Κώστας - ετών 19
Κεσέρογλου Ιορδάνης - ετών 17
Χατζηιωάνου Ιπποκράτης - ετών 23
Μερκουριάδης Ιάκωβος - ετών 18
Κλειδάς Γιώργος - ετών 35
Κασιμάτης Παναγιώτης - ετών 20
Καλίτας Βαγγέλης - ετών 25
Διαμαντόπουλος Γιώργος - ετών 25
Καπιτσικάς Μανώλης - ετών 18
Παραθέτουμε 2 κείμενα, μια μαγνητοφωνημένη συνέντευξη του Κ.Γ. από τον ΟΠΛΑ Βύρωνα, μέσα από το βιβλίο του Ιάσονα Χανδρινού “Το τιμωρό χέρι του λαού. Η δράση του ΕΛΑΣ και της ΟΠΛΑ στην κατεχόμενη πρωτεύουσα 1942-1944″
Την μαρτυρία του Κ.Γ. επιβεβαιώνει και η σωζόμενη αναφορά του ΙΘ’ Αστυνομικού Τμηματος Βύρωνα
Επίσης ένα άρθρο της δημοσιογράφου-ιστορικού Κατερίνας Μπαλκούρα, για το Μπλόκο του Βύρωνα.
Είναι λυπηρό ότι η Ελληνική Αριστερά, όλων των αποχρώσεων, ενώ χρησιμοποιεί συνεχώς τα
συνθήματα της ΕΑΜικής Αντίστασης, δεν βρήκε τον χρόνο και την διάθεση να ασχοληθεί με την
επετείο του Μπλόκου του Βύρωνα, όπως έγινε δυστυχώς πριν λίγες εβδομάδες και
στην επέτειο της 22ας Ιουλίου 1943, καθώς και στην επέτειο του Μπλόκου της Καλογρέζας,
τον Μάρτιο.
Το μεσημέρι της 7ης Αυγούστου, το Φρουραρχείο του Βύρωνα, με επικεφαλής τον “αριστερόχειρα” λοχαγό και πρώην μέλος της ΟΠΛΑ Μανόλη Τζουλιαδάκη, είχε εμπλακεί σε μία αψιμαχία ρουτίνας με γερμανους και ταγματασφαλίτες κατά μήκος της λεωφόρου Χρυσοστόμου Σμύρνης.
Διατηρώντας μια απόσταση 300 μέτρων από τους αντιπάλους, δύο μαχητές, ο Αριστοτέλης Τσιφλάκος (γνωστότερος ο “Βάγγος Καμπούρης”) κι ο νεαρός Κ.Γ., υπεράσπιζαν το αριστερό μέρος του δρόμου υποχωρώντας σταδιακά προς το αλσύλλιο της Αγ.Τριάδας. Αφού περασαν μέσα απ΄την κλειστή αγορά του Βύρωνα, στο ύψος του Αγ.Λαζάρου και εξήλθαν στην οδό Μεσολογγίου, πρόσεξαν ένα γερμανικό τζιπ που τους καταδίωκε.
“Ο Βάγγος τράβηξε κανα δυο ριπες και άλλλαξε δεσμίδα κι εγώ τον κάλυπτα με το Μαουζερ. Καλυπτόμασταν και βλέπαμε προς την κατηφόρα και ήρθε ένα τζιπ γερμανικό από αυτά τα χαμηλά. Κι ήταν ένας αξιωματικός γερμανός, μάλλον λοχαγος, και τσολιάδες.
Εμείς καλυφθήκαμε στο στενό μέρος που τελείωνε το αλσύλλιο της Μεσολογγίου που κάνει ένα δίχαλο περίπου και βλέπαμε. Απόσταση 500 μέτρα περίπου. Μπορεί και 300. Πλατεία Αγ.Λαζάρου μέχρι πάνω. Κατεβαίνει ο γερμανός και την ώρα που το λέω του Βάγγου, έριξε ριπή και τον τραυμάτισε”.
Σε αντίποινα, εντεκα νεαροί, μεταξύ των οποιων κι ο γραμματέας της ΕΠΟΝ Βυρωνα, Παναγιώτης Κασιμάτης, εκτελέστηκαν από τους γερμανούς επί της Χρυσοστόμου Σμύρνης, στη γωνία του παιδικού σταθμού “Μοργκεντάου” και άλλοι 600 πήραν το δρόμο για τα γερμανικά στρατόπεδα. Ο Βύρωνας άδειασε και από στελέχη, αφού κάπου 70 μαχητές από το ΙΙ Τάγμα κι οι ομάδα της ΟΠΛΑ κατέφυγαν προσωρινά στο Κατσιπόδι και το Δουργούτι.
Μαγνητοφωνημένη συνέντευξη Κ.Γ. (ΟΠΛΑ Βύρωνα). Τη μαρτυρία επιβεβαιώνει η σωζόμενη αναφορά του ΙΘ’ Αστυνομικού Τμηματος Βύρωνα
ΤΟ ΜΠΛΟΚΟ ΤΟΥ ΒΥΡΩΝΑ
Εντεκα παλικάρια εκτελέστηκαν από Γερμανούς και Ελληνες συνεργάτες τους τον Αύγουστο του 1944. Η αυτοθυσία του 20χρονου Π. Κασιμάτη για να γλιτώσει τους άλλους, δείχνει το μεγαλείο της Αντίστασης
Της Κατερίνας Μπαλκούρα
Παράλληλα με τις εκκαθαριστικές επιχειρήσεις και τα αντίποινα των Γερμανών σε όλη την Ελλάδα αναπτυσσόταν η τρομοκρατία στις πόλεις. Tα λεγόμενα μπλόκα γίνονταν κυρίως σε συνοικίες-προπύργια της ΕΑΜικής αντίστασης με βαθιές ιδεολογικές ρίζες που αποτελούσαν τους βασικούς στόχους των αντιΕΑΜικών δυνάμεων.
Στόχος ήταν η εξόντωση των δυνάμεων του ΕΛΑΣ και η σύλληψη ομήρων για τα γερμανικά στρατόπεδα εργασίας. Ο ρόλος του «κουκουλοφόρου» στα μπλόκα ή του ένοπλου τμήματος δεν εξαντλούνταν μόνο στην κατάδοση αλλά ήταν και επιχειρησιακός. Σ’ αυτή την περίπτωση οι συλλήψεις και οι εκτελέσεις μπορούσαν να στηρίζονται σε προηγούμενες πληροφορίες, προσωπικές διαφορές, συμφέροντα ακόμα και σε τυχαία γεγονότα.
Μόνιμος συναγερμός
Τον εφιαλτικό Αύγουστο του 1944 η τακτική των μπλόκων συνεχίστηκε με ακόμα μεγαλύτερη σκληρότητα με την εμπλοκή ισχυρότερων δυνάμεων απ” την πλευρά των Γερμανών. Μονάδες της Βέρμαχτ και τμήματα των Waffen SS ή της Αστυνομίας πρωταγωνιστούσαν σε μπλόκα και μάχες στις συνοικίες της Αθήνας. Πληροφορίες για τα μπλόκα που ετοίμαζαν οι Γερμανοί και οι Ελληνες συνεργάτες τους (ταγματασφαλίτες, Μπουραντάδες, Παπαγιώργηδες) έφταναν από ανθρώπους του ΕΛΑΣ που βρίσκονταν σε θέσεις-κλειδιά (ακόμα και σε αστυνομικά τμήματα).
Οι ΕΛΑΣίτες των Ανατολικών Συνοικιών βρίσκονταν σε μόνιμο συναγερμό, συνήθως στα νταμάρια του Κοπανά, του Καρέα, σε γκρεμισμένα σπίτια ακόμα και σε χαντάκια αγκαλιά με τα αυτόματα και τις χειροβομβίδες, αιφνιδιάζοντας τους Γερμανούς και τους Ελληνες συνεργάτες τους. Κάτι τέτοιο έγινε και το μεσημέρι της 7ης Αυγούστου 1944. Το τμήμα Ασφαλείας Μακρυγιάννη είχε ζητήσει τη γερμανική συνδρομή προκειμένου να εγκατασταθούν δυνάμεις του στην περιοχή του Βύρωνα.
Ετσι οι Γερμανοί, πρόθυμοι να εξυπηρετήσουν τους πιστούς τους συνεργάτες, ξεκίνησαν με προορισμό την περιοχή. Την ίδια στιγμή το Φρουραρχείο του Βύρωνα έχοντας επικεφαλής τον λοχαγό και πρώην μέλος της ΟΠΛΑ Μανόλη Τζουλιαδάκη είχε εμπλακεί σε μια συνηθισμένη αψιμαχία με Γερμανούς και ταγματασφαλίτες στον κεντρικό δρόμο που ένωνε τον Βύρωνα με το Παγκράτι.
Λίγο πιο κάτω προς το αλσύλλιο της Αγίας Τριάδας βρίσκονταν δύο άλλα μέλη του Φρουραρχείου, ο Αριστοτέλης Τσιφλάκος ή Βάγγος Καμπούρης μαζί με τον Κ.Γ., που είχαν φτάσει μέχρι την αγορά του Βύρωνα, βγήκαν πίσω απ” το εκκλησάκι της πλατείας του Αγίου Λαζάρου και έφτασαν στο αλσύλλιο της Αγίας Τριάδας. Από εκεί είδαν το ένα γερμανικό τζιπ που τους κατεδίωκε.
Τότε ο Βάγγος έριξε και ο Γερμανός αξιωματικός έπεσε νεκρός. Ακολούθησε συμπλοκή ανάμεσα στις δυνάμεις του ΕΛΑΣ και τις ενισχυμένες με άνδρες των Σωμάτων Ασφαλείας γερμανικές δυνάμεις. Μετά τη λήξη της συμπλοκής απ” το μπαλκόνι του αστυνομικού τμήματος εμφανίστηκε ο Βυρωνιώτης ταγματασφαλίτης Τριαντάφυλλος Κοτζαμάνης και ουρλιάζοντας απ” τον τηλεβόα καλούσε τον κόσμο να παραδώσει ΕΑΜίτες και κομμουνιστές, διαφορετικά θα προέβαινε σε άκριτες εκτελέσεις. Κανείς δεν ανταποκρίθηκε.
Ετσι Γερμανοί και ταγματασφαλίτες μιλώντας για έλεγχο ταυτοτήτων ξεχώρισαν κάποιους και τους χώρισαν σε εξάδες με το μέτωπο προς τη γέφυρα του Βύρωνα. Τότε ο Γερμανός αξιωματικός που επόπτευε την «επιχείρηση» επέλεξε κάποιους νέους μέσα απ” τις εξάδες και τους έστησε στον μαντρότοιχο του παιδικού σταθμού του «Μοργκεντάου» στη Χρ. Σμύρνης. Ζήτησε τότε να παραδοθεί ο δολοφόνος του Γερμανού για να τους αφήσει ελεύθερους.
Χαρακτηριστική όλων αυτών είναι η αναφορά του ΙΘ” Αστυνομικού Τμήματος Βύρωνα: «Την 7/8/1944 και ώραν 17.40 γερμανικά αυτοκίνητα (2) πλήρη στρατιωτών διερχόμενα εκ της αγοράς Βύρωνος εδέχθησαν ριπή πολυβόλου παρ” Εαμίτου και ετραυματίσθησαν εις Γερμανός αξιωματικός και εις στρατιώτης, μετ΄ολίγον κατέφθασε ισχυρά γερμανική δύναμις ήτις διέταξε τη συγκέντρωση απάντων των ανδρών του συνοικισμού εις την πλατείαν Σμύρνης όπου συνεκεντρώθησαν 1.000 άνδρες. Παρέλαβε 10 αδιακρίτως εκ των συγκεντρωθέντων και τους εξετέλεσαν επιτόπου, άλλους δε 600 άνδρας τους μετέφερον εις Χαϊδάρι και εκείθεν τους μετέφερον εις Γερμανίαν».
Η αναφορά της αστυνομίας όμως δεν περιλαμβάνει τον 11ο ήρωα εκείνης της μέρας. Ηταν ο 20χρονος ΕΠΟΝίτης, φοιτητής του Πολυτεχνείου και γραμματέας της ΕΠΟΝ Ζωγράφου, Παναγιώτης Κασσιμάτης, που ενώ βρέθηκε τυχαία στο σημείο του μπλόκου, βλέποντας αποφασισμένο τον Γερμανό αξιωματικό να εκτελέσει τα 10 παλικάρια μπήκε μπροστά και πήρε εκείνος την ευθύνη επάνω του προκειμένου να γλιτώσει τους άλλους 10. «Σταματήστε, φονιάδες. Εγώ σκότωσα τον αξιωματικό σας. Εμένα να σκοτώσετε». Ο Γερμανός αξιωματικός, που είχε δώσει και τον λόγο της στρατιωτικής του τιμής πως αν παρουσιαστεί ο ένοχος θα άφηνε τους μελλοθάνατους ελεύθερους, τον εκτέλεσε απλά πρώτο. Στη συνέχεια ζήτησε απ” τον Ιάκωβο Μερκουριάδη να μιλήσει γιατί θα είχε την τύχη του Κασσιμάτη. Εκείνος απάντησε: «Αφού αυτός δεν φοβήθηκε το πιστόλι γιατί να φοβηθώ εγώ;». Λίγο αργότερα τα 11 παλικάρια ήταν νεκρά.
Μια μαρμάρινη στήλη στο σημείο θυμίζει σε όσους το έζησαν και γνωρίζει σε όσους δεν τους το “μαθε ποτέ κανείς ότι στο σημείο εκείνο στις 7 Αυγούστου του 1944 εκτελέστηκαν οι:
1 Μυλωνάς Λευτέρης – ετών 22, 2 Kαλαμούτης Γιώργος – ετών 22, 3 Μουρίκης Κώστας – ετών 19, 4 Καϊσέρογλου Ιορδάνης – ετών 17, 5 Χατζηιωάνου Ιπποκράτης – ετών 23, 6 Μερκουριάδης Ιάκωβος – ετών 18, 7 Κλειδάς Γιώργος – ετών 35, 8 Κασιμάτης Παναγιώτης – ετών 20, 9 Καλαϊτζής Βαγγέλης – ετών 25, 10 Διαμαντόπουλος Γιώργος – ετών 25, 11 Καπίτσικας Μανώλης – ετών 18.
Την ώρα που συνέβαιναν όλα αυτά, όλοι άκουγαν τη μάχη που έδινε η ομάδα του Κολλημένου στη Νεράιδα, στο τέρμα της Α. Κοραή που αρχίζει απ” του Μοργκεντάου. Οι ριπές από τα αυτόματα και τις χειροβομβίδες έπεφταν για να σπάσει ο κλοιός των ταγματασφαλιτών και να διαφύγουν. Ομως δεν τα κατάφεραν τελικά γιατί οι γερμανοτσολιάδες ήταν περισσότεροι και είχαν βαρύτερο οπλισμό. Οι 600 συλληφθέντες του μπλόκου κατέληξαν στο Χαϊδάρι κι από κει οι περισσότεροι οδηγήθηκαν σε στρατόπεδα συγκέντρωσης της Γερμανίας.
Διαφυγή στα βουνά
Σε όλες τις περιπτώσεις των μπλόκων, όσοι προλάβαιναν να διαφύγουν το έκαναν. Τακτική πάντως των ΕΑΜικών οργανώσεων ήταν όταν υπήρχε πληροφορία για επικείμενο μπλόκο να απομακρύνονται οι κάτοικοι. Το ίδιο έγινε και στον Βύρωνα όπου ο ΕΠΟΝίτης Θόδωρος Κυριακίδης καλούσε τους κατοίκους να μην υποκύψουν στις απειλές των Γερμανών αλλά να φύγουν προς τα βουνά. Πράγματι στο μπλόκο του Βύρωνα οι χαράδρες και οι σπηλιές του Υμηττού είχαν γεμίσει κόσμο. Ο Βύρωνας άδειασε και από στελέχη, αφού περίπου 70 μαχητές από το ΙΙ/2 Τάγμα του ΕΛΑΣ και ομάδες της Πολιτοφυλακής κατέφυγαν προσωρινά στο Κατσιπόδι και το Δουργούτι.
Κάποιοι ελάχιστοι έμειναν για να μην αφήσουν τον Βύρωνα στο έλεος των εχθρών. Το επόμενο πρωί τρεις ΟΠΛΑτζήδες των Ανατολικών Συνοικιών, οι Σουλιτζιδάκης, Σωτηράκος και Μπαλμπακάκης, θα παρατηρούσαν τις ύποπτες κινήσεις ενός με πολιτικά. Λίγο αργότερα αυτός θα έπεφτε νεκρός, για να αποκαλυφθεί ότι ήταν άνθρωπος της Ειδικής Ασφάλειας. Ηταν η αρχή που θα οδηγούσε λίγες ώρες αργότερα το ποτάμι του αίματος στο Δουργούτι…
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ
22 Ιουλίου 1943. Οι νέες και οι νέοι της ΕΠΟΝ, σε νικηφόρα άοπλη διαδήλωση απέναντι στα Γερμανικά τάνκς.
Καλογρέζα Μάρτιος 1944 – Ιερισσός Μάρτιος 2013 ?
«Είμαστε η μοναδική χώρα που δεν γιορτάζει την απελευθέρωση της» Τ. Βερβενιώτη, ιστορικός
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου