Οι ιμπεριαλιστικοί ανταγωνισμοί περιπλέκονται - οι κίνδυνοι για τους λαούς μεγαλώνουν

Οι ιμπεριαλιστικοί ανταγωνισμοί περιπλέκονται - οι κίνδυνοι για τους λαούς μεγαλώνουν

Από την τελευταία Σύνοδο των «G7» στην Ιαπωνία

Από το περιθώριο της πρόσφατης συνάντησης των υπουργών Εξωτερικών (ΥΠΕΞ) των «G7», στην Ιαπωνία, ο Γερμανός ΥΠΕΞ, Φρανκ Βάλτερ Σταϊνμάγερ, επέλεξε να κάνει μια δήλωση που δεν πέρασε απαρατήρητη: Πρώτα εξέφρασε την προτίμησή του ώστε «το σχήμα των G7 να μη μείνει έτσι για πολύ καιρό». Στη συνέχεια, την ελπίδα του οι G7 «να διαμορφώσουν συνθήκες για επιστροφή στους G8». Με την επιστροφή της Ρωσίας. Πρόσθεσε βέβαια ότι, φέτος, είναι αδύνατη η επιστροφή της Ρωσίας στους «G8», κρίνοντας ωστόσο σκόπιμο να χαρακτηρίσει «κρίσιμες συνθήκες» για μια τέτοια επιστροφή, πρώτον, τη «συνεισφορά» της Ρωσίας στην επίτευξη «πολιτικής λύσης» στην «ουκρανική κρίση» και, δεύτερον, το αν η Μόσχα θα διαδραματίσει «εποικοδομητικό ρόλο στην εδραίωση της ειρήνης στη Συρία».
Παρόμοιες δηλώσεις έχουν γίνει και από τον Γερμανό πρέσβη στη Μόσχα, Ρούντινγκερ φον Φριστς (τον περασμένο Φλεβάρη στο δίκτυο «Ρία Νόβοστι»), που ξεκαθάρισε ότι «φυσικά και το ελπίζουμε» (η Ρωσία να γυρίσει στους «G8»), εκτιμώντας ότι στο θέμα της Ουκρανίας «έχουμε πετύχει ορισμένα αποτελέσματα και το τελικό θα έπρεπε να είναι η επιστροφή σε φυσιολογικές σχέσεις, ως συνέπεια της επιστροφής μας ξανά στο διαπραγματευτικό τραπέζι, ως εταίροι στους "G8"».
Αλλά και άλλες φωνές στη Γερμανία έχουν εκφράσει ανοιχτά αντίστοιχες απόψεις. Για παράδειγμα, τον περασμένο Γενάρη, ο προεδρεύων της Διάσκεψης Ασφαλείας του Μονάχου (ετήσια διεθνής συνάντηση που πολλοί αποκαλούν και «Νταβός της Ασφάλειας», Βόλφγκανγκ Ισινγκερ, τόνισε: «Είμαι βέβαιος ότι η Ρωσία θα γυρίσει στους "G8" (...) Γνωρίζω τη θέση της γερμανικής επιχειρηματικής κοινότητας. Η Γερμανία θέλει να δει στη Ρωσία ένα σταθερό οικονομικό εταίρο».
Εκτός από τα συμφέροντα σημαντικών μερίδων του γερμανικού κεφαλαίου που έχουν πολλές «παρτίδες» με ρωσικά μονοπώλια και γι' αυτό ποτέ δεν είδαν με καλό μάτι τις αμφίπλευρες κυρώσεις, το θέμα είναι πολύ πιο περίπλοκο.
Οταν το 2014, στο φόντο της «ουκρανικής κρίσης», η Ρωσία σταμάτησε να συγκαταλέγεται στους «G8» (και το σχήμα επέστρεψε στην προηγούμενη μορφή του των «G7»), σηματοδοτήθηκε η όξυνση ευρύτερων ανταγωνισμών ανάμεσα σε ισχυρά ιμπεριαλιστικά κέντρα, ανταγωνισμών που φυσικά σήμερα δεν έχουν σταματήσει. Επίσης, το γεγονός ότι η Γερμανία ανοίγει περισσότερο τη συζήτηση για την πιθανότητα επιστροφής στους «G8» φυσικά και δε σημαίνει ότι έπαψαν οι αντιθέσεις και τα διαφορετικά συμφέροντα με τη ρωσική πλευρά.
Ωστόσο, η όλη συζήτηση για την ανάγκη (ή όχι) η Δύση να επιδιώξει πάλι σταθερότερες «επαφές» με τη Ρωσία επιβεβαιώνει ότι οι διεργασίες ανάμεσα στα ιμπεριαλιστικά κέντρα περιπλέκονται έντονα. Η έκταση και οι μορφές που θα πάρουν οι ενδοϊμπεριαλιστικοί ανταγωνισμοί, όπως και οι συμβιβασμοί, θα επιδράσουν στις εξελίξεις σε πολλά μέτωπα, σε μια περίοδο μάλιστα που διάφορα ζητήματα είναι «ανοιχτά» σε σχέση με τη Συρία, όπως π.χ. ο τρόπος που θα γίνει η «μετάβαση» στη μετά τον Ασαντ εποχή, ο ρόλος που θα αποκτήσουν οι Κούρδοι στον «πόλεμο κατά της τρομοκρατίας», σχέδια νέας επέμβασης στη Λιβύη, νέα σύνορα στη Μέση Ανατολή μετά από μια πιθανή ήττα του «Ισλαμικού Κράτους», τουλάχιστον σε αυτήν την περιοχή.

Οι αντιθέσεις παραμένουν βαθιές

Την ίδια στιγμή, ενδεικτικό είναι επίσης ότι πριν από μερικές μέρες, ο γγ του ΝΑΤΟ, Γενς Στόλτενμπεργκ, ανακοίνωσε πως προγραμματίστηκε (τελικά ορίστηκε η 20ή Απρίλη) συνεδρίαση σε επίπεδο πρεσβευτών του Συμβουλίου ΝΑΤΟ - Ρωσίας. Το συγκεκριμένο όργανο θεσπίστηκε το 2002 ως φόρουμ διαβουλεύσεων των δύο πλευρών και έχει να συνεδριάσει από το 2014 (είχε συγκληθεί και το Μάρτη και τον Ιούνη εκείνης της χρονιάς).
Στη δήλωσή του ο Στόλτενμπεργκ επισήμανε ότι το Συμβούλιο θα εξετάσει «την κρίση μέσα και γύρω από την Ουκρανία», «την ανάγκη για πλήρη εφαρμογή των Συμφωνιών του Μινσκ», αλλά και «στρατιωτικές δραστηριότητες με επίκεντρο ιδιαίτερα στη διαφάνεια και τη μείωση του κινδύνου». Επίσης, την «κατάσταση όσον αφορά την ασφάλεια στο Αφγανιστάν, συμπεριλαμβανομένων (των) περιφερειακών τρομοκρατικών απειλών». Βεβαίως, διευκρινίστηκε ότι «δε θα υπάρξει επιστροφή στη συνηθισμένη σχέση μέχρι η Ρωσία να σεβαστεί το διεθνές δίκαιο».
Τόσο η γερμανική «ανησυχία» για τους «G8» όσο και ο προγραμματισμός του Συμβουλίου ΝΑΤΟ - Ρωσίας δεν πρέπει σε καμία περίπτωση να οδηγούν σε βιαστικές εκτιμήσεις, για παράδειγμα, περί «αλλαγής κατεύθυνσης». Ούτε σε βιαστικά συμπεράσματα περί «προσέγγισης» ΗΠΑ - Ρωσίας, όπως αυτά που εξήγαγαν κάποιοι αστοί αρθρογράφοι - ίσως και όχι πάντα «αθώα» - όταν άρχισε η εκεχειρία (που ακόμα συνεχίζεται) στη Συρία.
Μην ξεχνάμε τη μεγάλη συγκέντρωση υπερσύγχρονου στρατιωτικού οπλισμού και δυνάμεων στην ευρύτερη περιοχή της Μέσης Ανατολής (π.χ. ρωσικοί πύραυλοι «S-400», ΝΑΤΟικά πλοία και στο Αιγαίο, αμερικανικά και γαλλικά στη Μεσόγειο, κ.λπ.) όπως και στην Ανατολική Ευρώπη, τη σφοδρότητα και τη διάρκεια της κόντρας ειδικά Τουρκίας - Ρωσίας. Καθημερινά η ειδησεογραφία αναδεικνύει ότι το κλίμα μένει τεταμένο. Μόλις την Πέμπτη η Ουάσιγκτον αντέδρασε πολύ έντονα σε υπερπτήσεις ρωσικών μαχητικών πάνω από αμερικανικό αντιτορπιλικό στη Βαλτική Θάλασσα, μιλώντας για «μη ασφαλείς και μη επαγγελματικές» κινήσεις, για «προφίλ προσομοίωσης επίθεσης». Μάλιστα, ο ΥΠΕΞ, Τζον Κέρι, είπε ότι «με βάση τους κανόνες εμπλοκής θα μπορούσε να είχε γίνει κατάρριψη (...) Οι ΗΠΑ δε θα εκφοβιστούν από κανέναν στις ανοικτές θάλασσες». Βεβαίως και οι Ρώσοι έδωσαν απάντηση σ' αυτό, λέγοντας ότι αν αμερικανικά πολεμικά πλοία έχουν την ελευθερία να βρίσκονται σε απόσταση 70 μίλια από ρωσική στρατιωτική βάση, έχουν και οι ρωσικές δυνάμεις την ελευθερία πτήσεων στη συγκεκριμένη περιοχή.

Το παζάρι θα γίνει πιο «σκληρό»

Την ίδια στιγμή, η αντίδραση της Ρωσίας στη συζήτηση περί «προϋποθέσεων» για την επιστροφή στους «G8» ήταν χαρακτηριστική. Η εκπρόσωπος του ΥΠΕΞ, Μαρία Ζακχάροβα, μίλησε για «παραλογισμό» και υπογράμμισε: «Η δράση των "G8" σταμάτησε επειδή αυτό ευχήθηκαν οι δυτικοί μας εταίροι επιλέγοντας το μονοπάτι της αναζήτησης μονομερούς πίεσης στη Ρωσία εξαιτίας της βαθιάς κρίσης στην Ουκρανία που εκείνοι προκάλεσαν». Είπε ακόμα ότι είναι «εντελώς αβάσιμες» οι σημερινές προσπάθειες να πιεστεί η Ρωσία «για να πληρώσει» ώστε να ανανεωθεί το σχήμα των «G8».
Ενδιαφέρον έχουν και εκτιμήσεις που εμφανίστηκαν στον αστικό Τύπο. Το ρωσικό πρακτορείο «Σπούτνικ» αναμετέδωσε στις 10 Απρίλη δημοσίευμα της γερμανικής εφημερίδας «Die Welt», η οποία σχολίαζε ως εξής την είδηση της σύγκλησης του Συμβουλίου ΝΑΤΟ - Ρωσίας: «Ετσι, η Δύση θα είχε την ευκαιρία να συζητήσει με τη Ρωσία τους "νέους κανόνες του παιχνιδιού"», προσθέτοντας ότι οι δυτικές χώρες χρειάζονται μια Ρωσία «περισσότερο ή λιγότερο προβλέψιμη». Ελεγε ακόμα πως «η Δύση ενδιαφέρεται για μια Ρωσία, της οποίας οι ενέργειες (θα) είναι λιγότερο ή περισσότερο προβλέψιμες και που θα έχει αναζητήσεις για ένα νέο "μόντους βιβέντι"...».
Στο ίδιο δημοσίευμα, το «Σπούτνικ» παρέθετε και δηλώσεις του επικεφαλής του Κέντρου Αμυντικών Σπουδών του Ρωσικού Ινστιτούτου Στρατηγικών Σπουδών (κέντρο επιστημονικών και ερευνητικών αναλύσεων με απευθείας σχέση με τον Πρόεδρο της Ρωσικής Ομοσπονδίας), Γκριγκόρι Τιστσένκο, ο οποίος σημείωνε: «Οι Ενοπλες Δυνάμεις μας έχουν γίνει αρκετά "ορατές" για το ΝΑΤΟ. Γι' αυτό ανησυχούν και συζητούν όλο και περισσότερο. Για τον οπλισμό μας που χρησιμοποιήθηκε στη Συρία, τον οποίο είτε δε γνώριζαν είτε θεωρούσαν ότι έχει εντελώς διαφορετικά χαρακτηριστικά (...) Γι' αυτό και θεωρώ ότι η επανάληψη του Συμβουλίου Ρωσίας - ΝΑΤΟ είναι, πρώτα απ' όλα, ωφέλιμη για τη Συμμαχία (σ.σ. το ΝΑΤΟ)».

Οι λαοί να επαγρυπνούν

Αλισβερίσια, που ενδεχομένως πυκνώσουν μεταξύ των ιμπεριαλιστών, τίποτα δεν έχουν να προσφέρουν για τους εργαζόμενους. Το παζάρι αυτό θα δυναμώσει στις πλάτες των λαών. Οπως πάντα.
Από τον Ιούνη του 2015, ο Σταϊνμάγερ είχε εμφανιστεί «πεπεισμένος ότι θα μπορούσαμε να βελτιώσουμε τις συνθήκες για την επίλυση παγκόσμιων προβλημάτων εφόσον η Ρωσία επέστρεφε στους G8 (...) Χρειαζόμαστε τη Ρωσία για να διευθετήσουμε τις συγκρούσεις που έχουν "παγώσει" σε Ευρώπη, Συρία, Ιράκ και Λιβύη, όπως και για την αντιμετώπιση του ζητήματος με το ιρανικό πυρηνικό πρόγραμμα».
Ζητούμενο, δηλαδή, να «λυθούν» παγκόσμια προβλήματα, όπου βέβαια στο λεξικό των ιμπεριαλιστών ως «προβλήματα» εννοούνται η μοιρασιά αγορών και πρώτων υλών, ανακατατάξεις που επηρεάζουν τους επενδυτικούς και γεωπολιτικούς σχεδιασμούς των εκπροσώπων των μονοπωλίων, η δρομολόγηση της «ανάπτυξης» περιοχών που πρώτα ποτίζονται με το αίμα των λαών κι έπειτα «ανοικοδομούνται» πάλι με τη δική τους εκμετάλλευση και καταπίεση.
Σε αυτό το ιμπεριαλιστικό παζάρι κάθε πλευρά επιδιώκει συσχετισμό δύναμης και συμμαχίες ευνοϊκές για τα δικά της συμφέροντα. Παράλληλα, όμως, επιδιώκει και αποτελέσματα που θα προκαλέσουν δυσκολίες και προβλήματα στους ανταγωνιστές της, ή τουλάχιστον θα τους στερήσουν πλεονεκτήματα και οφέλη. Αυτά τα φονικά για τους λαούς παζάρια δεν είναι ποτέ ούτε μονοσήμαντα ούτε στάσιμα. Οι ιμπεριαλιστές δεν έχουν ποτέ σταθερούς φίλους. Το μόνο από το οποίο δεν... παραιτούνται ποτέ, είναι το θανάσιμο μίσος τους για τους λαούς. Οχι φυσικά από λόγους ηθικής, αλλά γιατί αυτό υπαγορεύει η οικονομία που στήνουν πάνω στο μέγιστο ξεζούμισμα των εργατών.
Για τους λαούς έχει σημασία ότι η εξέλιξη και η κατάληξη τέτοιων παζαριών συνδέονται με το νέο γύρο των επιθέσεων που θα ξεσπάσουν σε βάρος τους. Ακόμα κι αν κάποιος περιμένει να δει «ποιοι θα κερδίσουν» και ποιοι «θα χάσουν», πρέπει να είναι καθαρό πως νικητές και ηττημένοι θα ξεσπάσουν για διαφορετικούς λόγους και με διαφορετικούς τρόπους, αλλά και οι δύο με αγριότητα πάνω στους λαούς, που θα φορτωθούν και τη λύσσα των «νικητών» να προστατέψουν τη λεία τους και τη λύσσα των ηττημένων να ανακτήσουν έδαφος.
Βέβαια, σχήματα «νικητών» και «ηττημένων» έχουν αξία μόνο για τα μονοπώλια και τους υπηρέτες τους, που θέλουν να εκτοπίσουν αντιπάλους για να λεηλατούν μόνοι τους το λαϊκό πλούτο. Για τους εργαζόμενους, οι ιμπεριαλιστές δε χωρίζονται σε «νικητές» και «ηττημένους», είναι όλοι εχθροί των λαών, ποτίζουν τα κέρδη τους με το αίμα και τον ιδρώτα των λαών.
Και επειδή ένταση των ενδοϊμπεριαλιστικών παζαριών σημαίνει και ένταση κάθε πλευράς να στρατεύσει τους λαούς με τα δικά της σχέδια και συμφέροντα, τώρα είναι που μεγαλώνει ακόμα περισσότερο και η ευθύνη του επαναστατικού κινήματος. Για να αποκαλυφτεί ο ταξικός, θανάσιμα αντιλαϊκός χαρακτήρας όλων των ιμπεριαλιστικών συνεργασιών και σχεδιασμών. Για να μη γίνουν οι λαοί θυσία ξένων προς εκείνους συμφερόντων. Για να οργανωθεί η πάλη σε κάθε χώρα χωριστά, με γραμμή σύγκρουσης και ρήξης με τα μονοπώλια και την εξουσία τους, αλλά και να δυναμώσουν ο προλεταριακός διεθνισμός, ο ταξικά προσανατολισμένος συντονισμός των εργατικών - λαϊκών αγώνων σ' αυτή τη ρότα.

Αναστασία ΜΟΣΧΟΒΟΥ