FIFA «Σωσίβιο» από ΗΠΑ, Κίνα και αλλαγή συσχετισμών

Οι αποκαλύψεις των σκανδάλων διαφθοράς και η αποχώρηση των πολυεθνικών έκαναν τα ταμεία της FIFA να αδειάσουν

Hταν το 2010 όταν η Παγκόσμια Συνομοσπονδία Ποδοσφαίρου (FIFA) με μια απόφασή της «τάραζε τα νερά» σχετικά με τα όσα γνώριζαν οι πάντες μέχρι τότε για τη διαδικασία ανάδειξης της διοργανώτριας χώρας του Παγκοσμίου Κυπέλλου. Εκείνη τη χρονιά, και ενόψει της εκλογής υποψήφιας χώρας για τη διοργάνωση του 2018, από μεριάς FIFA αποφασίστηκε μια αλλαγή στη διαδικασία. Αυτή αφορούσε την εκλογή διπλής πλέον ανάθεσης, τόσο για το συγκεκριμένο Μουντιάλ, όσο και για το επόμενο το 2022. Ως γνωστόν, τελικοί νικητές για τις δυο διοργανώσεις αναδείχθηκαν η Ρωσία και το Κατάρ. Το αποτέλεσμα αυτό ήταν η αφορμή ώστε να ξετυλιχτεί για τη FIFA ένα «κουβάρι» που το τέλος του έφτασε μέχρι την κορυφή της Παγκόσμιας Συνομοσπονδίας. Ενα «κουβάρι» αποκαλύψεων για σκάνδαλα διαφθοράς με χρηματισμό παραγόντων, κυρίως από την πλευρά του Κατάρ που οδήγησε σε μια τετραετία περίπου (2012 - 2016) σαρωτικών αλλαγών και εξελίξεων στις τάξεις της Αρχής του παγκόσμιου ποδοσφαίρου. Παρότι δεν υπήρξε συνέπεια για τους δύο διοργανωτές, αφού αυτά θα διεξαχθούν κανονικά (με το Μουντιάλ του Κατάρ μάλιστα να έχει την πρωτοτυπία ότι θα γίνει χειμώνα), στη FIFA τίποτα δεν έμεινε ίδιο, ούτε καν ο μέχρι τότε πανίσχυρος (όπως φάνταζε) πρόεδρός της, Σεπ Μπλάτερ. Πλέον τα «ηνία» της Συνομοσπονδίας έχει πάρει ο Ελβετός πρώην Νο 2 της UEFA, Τζιάνι Ινφαντίνο, υποσχόμενος «μια νέα σελίδα».

Μείωση εσόδων και αναζήτηση νέων πηγών

Associated Press

Η προοπτική ενός Μουντιάλ στις ΗΠΑ και η κινεζική βοήθεια φέρνουν ικανοποίηση στους διοικούντες της FIFA για τα νέα οικονομικά δεδομένα που δημιουργούνται

Ωστόσο, οι επιπτώσεις των σκανδάλων για τη FIFA δεν περιορίστηκαν στα πρόσωπα. Ενα από τα πρώτα προβλήματα που κλήθηκε να αντιμετωπίσει ο νέος πρόεδρος είχε να κάνει με τις πολυεθνικές χορηγούς. Στον κόσμο του εμπορευματοποιημένου ποδοσφαίρου είναι γνωστή η πρακτική που ακολουθείται από τις πολυεθνικές όταν η κατάσταση «στραβώσει» και έρθουν στην επιφάνεια τα κακώς κείμενα. Από το αρχικό ξάφνιασμα της αποκάλυψης του όποιου παρασκηνίου, την τακτική τού «δεν ξέρω - δεν άκουσα», μέχρι τη διακοπή συμβολαίων, οι πολυεθνικές προσπαθούν να προστατευτούν από μια σημαντική επικοινωνιακή ζημιά με σοβαρές συνέπειες και στα κέρδη τους. Κάτι τέτοιο συνέβη και στην περίπτωση της FIFA, που είδε τα έσοδά της να μειώνονται αρκετά και τους χορηγούς να αλλάζουν στάση μετά τις αποκαλύψεις. Ωστόσο σε ένα ποδόσφαιρο πρόσφορο έδαφος για επιχειρηματικές και γενικότερες, ακόμα και γεωστρατηγικές κόντρες συμφερόντων (όπως έχουν δείξει τα παραδείγματα μέχρι σήμερα), η κάθε «αναστάτωση» δημιουργεί και τις προϋποθέσεις για αλλαγή συμμαχιών και του στάτους κβο. Για παράδειγμα, τη «βάρκα» που βούλιαζε για τη FIFA φαίνεται πλέον να σώζουν τα «σωσίβια» (κεφάλαια) προερχόμενα από τις ΗΠΑ και την Κίνα, στις οποίες επικεντρώνονται οι προσπάθειες των διοικούντων της Συνομοσπονδίας για νέα στηρίγματα.

«Σωσίβιο» το Μουντιάλ 2026

Associated Press

Η προοπτική περαιτέρω αναβάθμισης του ποδοσφαίρου στις ΗΠΑ - και της αντίστοιχης κερδοφορίας του κεφαλαίου - παίζει καταλυτικό ρόλο στις συζητήσεις για τη διοργάνωση του Μουντιάλ 2026

Μπορεί τυπικά οι διοικούντες της FIFA να θέλουν να κρατήσουν τα προσχήματα σχετικά με τη διαδικασία ανάδειξης της διοργανώτριας χώρας του Μουντιάλ 2026, ωστόσο είναι κοινό μυστικό ότι αυτό οδεύει ολοταχώς προς την άλλη μεριά του Ατλαντικού. Το ενδιαφέρον κυρίως των ΗΠΑ, επικαλυμμένο με την κοινή υποψηφιότητα Μεξικού και Καναδά, για πολλούς κάνει τα πράγματα να θεωρούνται τελειωμένα για το πού θα διεξαχθεί, όσο κι αν από πλευράς FIFA γίνονται προσπάθειες να κρατηθούν και άλλοι παίκτες στο παιχνίδι, τουλάχιστον μέχρι τη διαδικασία εκλογής (για προφανείς λόγους). Προς την κατάληξη αυτή «δείχνει» κατά πολλούς και η απόφαση για αύξηση των ομάδων στο συγκεκριμένο Μουντιάλ, από 32 που ισχύει μέχρι το 2022 σε 48, η οποία θέτει τεράστιες δυσκολίες για διοργάνωση από άλλους υποψήφιους (π.χ. ενδιαφέρον Μαρόκου). Αντίθετα, η ισχύς της συγκεκριμένης αμερικανικής τριάδας χωρών δείχνει να παρέχει μεγαλύτερη ασφάλεια πως το Μουντιάλ θα στεφθεί με επιτυχία, με ό,τι αυτή συνεπάγεται για τη FIFA και τα κέρδη της. Ενα κλασικό παράδειγμα αποτελεί το «χοντρό» παιχνίδι που φέρεται να παίζεται γύρω από τα τηλεοπτικά δικαιώματα της διοργάνωσης.
Μάλιστα, δημοσιεύματα από Μεγάλη Βρετανία και ΗΠΑ αποκάλυψαν πριν λίγους μήνες ότι η FIFA θα χάσει τηλεοπτικά έσοδα ύψους 300 εκατ. δολαρίων, αν το Μουντιάλ του 2026 δεν λάβει χώρα στις ΗΠΑ. Και αυτό γιατί ήδη από το 2015, και μάλιστα εν μέσω των αποκαλύψεων για τα σκάνδαλα, η FIFA συμφώνησε και μάλιστα με απευθείας ανάθεση - κάτι που προκάλεσε αίσθηση - με δυο αμερικανικούς τηλεοπτικούς κολοσσούς για τα δικαιώματα της μετάδοσης των αγώνων του 2026, στην ίδια τιμή που πλήρωσαν για τα αντίστοιχα του 2022 (ενώ συνήθως η τιμή μεγαλώνει για την επόμενη διοργάνωση), συν το έξτρα μπόνους αν το Μουντιάλ γίνει στις ΗΠΑ. Σε αντάλλαγμα, η FIFA πήρε εγγυήσεις από τους σταθμούς πως δεν θα αντιδράσουν στην απόφαση το Μουντιάλ του Κατάρ να γίνει χειμώνα, αφού πλήρωσαν περίπου 1,1 δισ. δολάρια για τις διοργανώσεις του 2018 και 2022 με το σκεπτικό ότι θα διεξαχθούν (και οι δυο) αρχές καλοκαιριού.
Σε όλα αυτά βέβαια θα πρέπει να προστεθούν και τα έσοδα της FIFA από την περαιτέρω ισχυροποίηση του ποδοσφαίρου στην αμερικανική αγορά που αναμένεται με τη διοργάνωση του Μουντιάλ στις ΗΠΑ.

Οικονομική ανάσα από την Κίνα με υψηλές προοπτικές

Την ίδια ώρα που στο τραπέζι βρίσκεται η συζήτηση για την διεξαγωγή του Μουντιάλ 2022 σε ΗΠΑ - Καναδά - Μεξικό, οικονομική ανάσα δείχνει να έρχεται για τη FIFA και από την Ανατολή και συγκεκριμένα από την Κίνα. Κινεζικές εταιρείες υπογράφουν μεγάλες χορηγικές συμφωνίες, με αντάλλαγμα μεγάλη διαφημιστική προβολή, αλλά και τη σοβαρή αύξηση της πιθανότητας η χώρα τους να φιλοξενήσει το Παγκόσμιο Κύπελλο. Τρεις απ' αυτές, που έχουν υπογραφεί το τελευταίο διάστημα, θα αποφέρουν στα ταμεία της FIFA εκατοντάδες εκατομμύρια δολάρια. Ο,τι καλύτερο και πιο κερδοφόρο δηλαδή, σε μια εποχή που προσπαθεί να σταθεί στα πόδια της ύστερα από τα πλήγματα που της προκάλεσε η αποκάλυψη των σκανδάλων διαφθοράς. Η κινεζική βοήθεια ουσιαστικά ισοσκελίζει άμεσα και με επιπλέον κέρδος τις απώλειες από το σπάσιμο συμβολαίων (με αφορμή τα σκάνδαλα) έξι κορυφαίων πολυεθνικών - βασικών χορηγών για χρόνια. Παράλληλα, τα νέα δεδομένα και η κινεζική βοήθεια δείχνουν να «λύνουν» τα χέρια της FIFA και σε ένα επιπρόσθετο και πιο άμεσο πρόβλημα, που συσχετίζεται με το Μουντιάλ 2018 στη Ρωσία, για το οποίο όλες οι πόρτες, εκτός από αυτές της Κίνας, ήταν κλειστές όσον αφορά τις χορηγίες.
Από πλευράς κινεζικών πολυεθνικών, η συνεργασία με τη FIFA, πέρα απ' το ότι τους δίνει το δικαίωμα για μπάσιμο στην κερδοφόρα αγορά του παγκοσμίου ποδοσφαίρου, σπάζοντας το μέχρι τώρα επιχειρηματικό στάτους κβο, έχει και μια άλλη προοπτική: Τη διοργάνωση Μουντιάλ στην Κίνα, με ό,τι συνεπάγεται αυτό για τα κέρδη εκατέρωθεν από μια τόσο προσοδοφόρα αγορά. Η συζήτηση γίνεται για τη διοργάνωση του 2030, για την οποία πολλοί Κινέζοι αξιωματούχοι, τόσο του ποδοσφαίρου όσο και της πολιτικής ηγεσίας, έχουν αφήσει να εννοηθεί πως θα υποβάλουν υποψηφιότητα.