Θάνος Μικρούτσικος: Η ακροδεξιά ήταν πάντοτε η χρυσή εφεδρεία του καπιταλισμού

Κατιούσα

Συνέντευξη του Θάνου Μικρούτσικου στην εφημερίδα “Χαραυγή” και την Ελένη Κωνσταντίνου, όπου ο συνθέτης μιλάει για την ιδιαίτερη σχέση του με την Κύπρο και το ΑΚΕΛ, τη μάχη του με την επάρατη νόσο, την άνοδο της ακροδεξιάς στην Ευρώπη, την έννοια της επιτυχίας και τη σύνδεσή της με το χρόνο και τη διάρκεια.

Αύριο Δευτέρα θα βρεθείτε στην Κύπρο, όπου θα συναντήσετε φίλους σε μια συναυλία που διοργανώνει το ΑΚΕΛ προς τιμή σας. Με ποια συναισθήματα δεχτήκατε την πρόσκληση αυτή και τι σημαίνει για εσάς;

Η σχέση μου με την Κύπρο και το λαό της έρχεται από πολύ μακριά. Ήταν στο 1956 στην Πάτρα. Ήμουν 9 χρόνων και συμμετείχα σε διαδήλωση στο προξενείο της Μεγάλης Βρετανίας μέχρι το κόκαλο από τα νερά που έριξαν τα πυροσβεστικά για να μας διαλύσουν. Ήταν η πρώτη μου διαδήλωση. Το 1978 έδωσα μια συναυλία στην Κωνσταντινούπολη με αφορμή τα 15 χρόνια από το θάνατο του Ναζίμ Χικμέτ. Μπήκα σε ένα ταξί και στο πίσω μέρος είδα μια αφίσα της Κύπρου και τη φράση στα τούρκικα γραμμένη: “Πωλούνται οικόπεδα στην Κύπρο”. Σοκ!

Και η θλίψη μου αλλά και η οργή μου τεράστια, όταν το 1995 ως Υπουργός Πολιτισμού της Ελλάδας ξεπερνώντας τα πρωτόκολλα περιδιάβαινα ολόκληρη νύχτα την πράσινη γραμμή στη Λευκωσία. Μια πόλη, μια χώρα, χωρισμένη στα δύο.

Με το ΑΚΕΛ η σχέση μου έχει επίσης βάθος χρόνου. Η πρώτη συναυλία που έδωσα στην Κύπρο πριν 40 χρόνια διοργανώθηκε από την ΕΔΟΝ κι από τότε πολλές συναυλίες μου έγιναν είτε από το ΑΚΕΛ είτε στο πλαίσιο του Φεστιβάλ της ΕΔΟΝ. Βεβαίως στην Κύπρο έχω δώσει πάνω από 100 συναυλίες σε θέατρα, μουσικές σκηνές, σε μεγάλους ανοιχτούς χώρους και χιλιάδες Κύπριοι κάθε ηλικίας έχουν επικοινωνήσει κι έχουν αγαπήσει τη μουσική και τα τραγούδια μου. Τους ευχαριστώ όλους από καρδιάς γι’ αυτό.

Αλλά το ΑΚΕΛ έχει και θα έχει πάντα θέση στην καρδιά μου. Και αυτή η συναυλία που διοργανώνει προς τιμή μου με συγκινεί ιδιαίτερα, γιατί θα είναι η τελευταία συναυλία που δίνω στην Κύπρο. Έτσι κλείνω αυτό το ταξίδι με τον καλύτερο δυνατό τρόπο.

Πριν από ένα χρόνο και κάτι η ζωή σας άλλαξε ξαφνικά. Παρακολουθώντας διάφορες τοποθετήσεις σας για το θέμα της υγείας σας φαίνεται μια δύναμη με την οποία αντιμετωπίζετε τον καρκίνο. Πόσο σημαντική είναι αυτή η προσέγγιση;

Τη ζωή μου την έζησα μαχητικά και δυνατά. Είτε στη μουσική μου, είτε στην προσωπική μουη ζωή, είτε στην κοινωνική χειρονομία μου. Δε θα μπορούσα να εκλιπαρήσω κάποιον για να με βοηθήσει (ποιον άλλωστε;). Αντιμετωπίζω τον καρκίνο στα ίσια. Χωρίς φόβο. Με δύναμη. Συνομιλώ μαζί του και του λέω “τα έβαλες με λάθος άνθρωπο”. Ξέρω, είναι ύπουλος και αυτόνομος αλλά δεν το βάζω κάτω. Με τη βοήθεια σπουδαίων γιατρών και της επιστήμης που συνεχώς προοδεύει, πορεύομαι όρθιος. Δεν κοιτάω στατιστικές. Αυτές είναι χρήσιμες για τους γιατρούς αλλά ο κάθε άνθρωπος είναι μια μοναδική περίπτωση. Το έχω αποφασίσει. Εγώ θα ταλαιπωρήσω τον καρκίνο κι όχι αυτός εμένα. Μέχρι τέλους.

Έχουν αλλάξει οι προτεραιότητές σας;

Οι προτεραιότητές μου έχουν ως ένα βαθμό αλλάξει. Συνεχίζω να εργάζομαι καθημερινά, αλλά όχι με την παλιότερη ένταση. Δεν μπορώ να κάνω μεγάλους προγραμματισμούς που απαιτούν ιδιαιτέρως στη μουσική πολύ χρόνο για να πραγματοποιηθούν. Μελετάω όμως πολύ. Μαθαίνω με τη γυναίκα μου ισπανικά και ξαναδιαβάζω τον αγαπημένο μου Μέγα Παραμυθά, τον Κάρολο Μαρξ. Ονειρεύομαι ταξίδια.

Παρατηρείται μια άνοδος της ακροδεξιάς και των εθνικιστών στην Ευρώπη. Πόσο σας ανησυχεί αυτό; Η Αριστερά μπορεί να δώσει απαντήσεις;

Η ακροδεξιά ήταν πάντοτε η χρυσή εφεδρεία του καπιταλιστικού συστήματος που με την ανοχή του παρουσιάζεται ως αντισυστημική. Λόγω του χαμηλού επιπέδου πολιτικής συνείδησης του μέσου πολίτη, που βεβαίως προέρχεται από τον καθημερινό βομβαρδισμό που υφίσταται απ’ όλα τα ΜΜΕ που στηρίζουν το σύστημα, αυτός ο πολίτης βλέπει την ακροδεξιά ως λύση στο αδιέξοδο και στη βαρβαρότητα του καπιταλισμού.

Γιατί δεν βλέπει την Αριστερά; Αφενός γιατί πολλές φορές -το έχουμε δει αυτό τα τελευταία 50 χρόνια στην Ευρώπη- κόμματα της Αριστεράς που ξεκίνησαν από ριζοσπαστικές θέσεις, κυνηγώντας το εφικτό, ενσωματώθηκαν στο σύστημα κι αφετέρου γιατί μετά την κατάρρευση του υπαρκτού σοσιαλισμού η Αριστερά δεν διατύπωσε εκ νέου ένα όραμα για την κοινωνία που θέλουμε να πάμε.

Πρέπει επιτέλους να διατυπωθεί με σαφήνεια η κοινωνία στην οποία θα μπορεί να αυτοπραγματωθεί ο άνθρωπος, αλλά ταυτοχρόνως να ειπωθεί ρητά ότι χρειάζονται πολλά χρόνια γι’ αυτή τη μετάβαση, δύσκολα χρόνια, στα οποία ο άνθρωπος πρέπει να αλλάξει αλλάζοντας ταυτοχρόνως την ίδια την κοινωνία. Δεν αλλάζουν από τη μια μέρα στην άλλη τα πράγματα όταν οι ταξικές κοινωνίες υπάρχουν εδώ και 5.000 χρόνια. Όμως αυτός ο δρόμος είναι αναγκαίος γιατί ο άλλος σημαίνει χάος και καταστροφή.

Για έναν καλλιτέχνη του δικού σας μεγέθους τι είναι η επιτυχία και πώς τη μεταφράζετε;

Η επιτυχία έχει άμεση σχέση με το χρόνο. Αν το έργο σου αντέξει στο χρόνο και αγαπηθεί τουλάχιστον από δύο γενιές, τότε μπορούμε να μιλήσουμε για επιτυχία. Κι αν εν ζωή αγαπηθείς ουσιαστικά από τον κόσμο, τότε δεν έχει νόημα να μιλάς για επιτυχία αλλά για συγκίνηση και μεγάλη ευτυχία.

Διαβάστε επίσης: Τον κόσμο της Κύπρου “για την φοβερή αγάπη” ευχαρίστησε ο Θάνος Μικρούτσικος