ΒΙΑΙΕΣ ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΕΣ ΙΜΠΕΡΙΑΛΙΣΜΟΥ

Και μαζεύτηκαν στο Παρίσι 85 ηγέτες, μετά των κυριών τους και κυρίων τους,  απ’ όλο τον κόσμο για την εκατονταετή επέτειο της λήξης του Α παγκοσμίου πολέμου, που γιορτάστηκε με συμβολικές πορείες, αναγνώσεις  ημερολογίων  στρατιωτών, ομιλίες με έμφαση στον κίνδυνο του εθνικισμού και  φόρουμ περί παγκόσμιας ειρήνης και  ενωμένης Ευρώπης. Και όσο οι ηγέτες, μεταξύ δεξιώσεων και συμβολικών περιπάτων, μιλούσαν περί ειρήνης το Ισραήλ κλιμάκωνε τις αεροπορικές επιθέσεις στη Λωρίδα της Γάζας εναντίον των Παλαιστινίων, ενώ  στην Υεμένη συνεχίζονταν οι συγκρούσεις που πυροδοτούν ΗΠΑ και Σαουδική Αραβία.

               Είναι λοιπόν ειρωνικό να γιορτάζεται η λήξη του Μεγάλου Πολέμου, όταν εκατό χρόνια από τον τερματισμό του οι διπλωματικές συμμαχίες και υποσχέσεις που έγιναν κατά τη διάρκεια του, ιδίως στη Μέση Ανατολή με την ανάπτυξη των αραβικών διεκδικήσεων, τις σιωνιστικές φιλοδοξίες στην Παλαιστίνη, την ανάδυση της σύγχρονης Τουρκίας,  στοιχειώνουν ακόμα τους κατοίκους της περιοχής, και όχι μόνο, έναν αιώνα αργότερα.  Η σύγχρονη πολιτική ιστορία της περιοχής έχει τις ρίζες της σ’ εκείνο τον πόλεμο. Τότε που στη Μέση Ανατολή  οι Βρετανοί και οι Γάλλοι, στα πλαίσια του ανταγωνισμού τους,  επανακαθόριζαν τον χάρτη μετά τη διάλυση της  Οθωμανικής Αυτοκρατορίας με τεχνητά σύνορα και  ελάχιστη  προσοχή στους ανθρώπους που ζουν εκεί και στις εθνοτικές, θρησκευτικές ή φυλετικές διαφορές τους.

Κι αν στην κυρίαρχη εκδοχή ο Μεγάλος πόλεμος απεικονίζεται για την Ευρώπη ως μια απροσδόκητη καταστροφή, όμως για τα εκατομμύρια που ζούσαν κάτω από την ιμπεριαλιστική κυριαρχία και την τρομοκρατία της δεν ήταν κάτι καινούργιο. Και με τον πόλεμο εκατοντάδες χιλιάδες στρατιώτες από τις αποικίες υποχρεώθηκαν να πολεμήσουν για τους δυνάστες τους.  Σχεδόν ενάμιση  εκατομμύριο Ινδοί είχαν ενταχτεί στις τάξεις του βρετανικού στρατού  για να πολεμήσουν και να πεθάνουν για την βρετανική αυτοκρατορία, στο στρατό των Γάλλων περιλαμβάνονται περίπου μισό εκατομμύριο στρατιώτες από τις αποικίες τους στην Αφρική και Ινδοκίνα, ενώ σχεδόν άλλοι τόσοι αφροαμερικανοί πολεμούν με τις δυνάμεις των ΗΠΑ. Κι όλοι αυτοί είναι οι πραγματικοί άγνωστοι στρατιώτες του πρώτου παγκοσμίου πολέμου.

Γιατί το υπόβαθρο εκείνου του πολέμου, ο ιμπεριαλισμός που καλλιεργούσε το ρατσιστικό μίσος και την υποβάθμιση εκατομμυρίων ανθρώπων, δεν μοιάζει να έχει αλλάξει, αντίθετα ο ρατσισμός και η ξενοφοβία επιστρέφουν στο κέντρο της δυτικής πολιτικής. Στην κυρίαρχη, εξαιρετικά ιδεολογική εκδοχή της ευρωπαϊκής ιστορίας, οι παγκόσμιοι πόλεμοι, όπως και ο φασισμός, θεωρούνται απλές εκτροπές στην καθολική πρόοδο της αστικής δημοκρατίας και ελευθερίας.  Μόνο που οι ιμπεριαλιστικές πρακτικές και οι φυλετικοί ρατσισμοί  συνεχίζονται και στις μέρες μας, σύμφυτοι με τον καπιταλισμό που τους εκτρέφει. Και μας βολεύει να ξεχνάμε πως η υπόσχεση της ισότητας και της ελευθερίας στη Δύση έχει στηριχτεί στην ιμπεριαλιστική επέκτασή της, σε αναζήτηση πρώτων υλών, εργατικού δυναμικού, νέων αγορών που θεωρούνται ζωτικής σημασίας για την εθνική πρόοδο και την ευημερία των μητροπόλεων του καπιταλισμού.

Κι αν στις μέρες μας μιλάμε για τη μακρά ειρήνη στην Ευρώπη είναι γιατί βγαίνει από το κάδρο ο πόλεμος στη Γιουγκοσλαβία και δεν συνδέονται άμεσα με τη Δύση οι απεριόριστοι πόλεμοι που ο ιμπεριαλισμός της πυροδότησε σε Ασία και Αφρική. Κι επειδή οι επέτειοι πολύ λιγότερο περιστρέφονται γύρω από τα πραγματικά ιστορικά γεγονότα και περισσότερο γίνονται μια καλή ευκαιρία για παρέμβαση και δικαίωση  της κυρίαρχης πολιτικής, για τους εορτάζοντες στο Παρίσι ηγέτες όλη αυτή η ιστορία των πολέμων θεωρείται ότι έχει μια ευχάριστη κατάληξη, την ίδρυση της  Ευρωπαϊκής Ένωσης που λύνει  το πρόβλημα του εθνικισμού, μετατρέποντας την Ευρώπη  σ΄ένα σχετικά ήσυχο μέρος.  

Και μέσα σ’ αυτούς τους εορτασμούς ξεχνιέται το ρωσικό έτος της επανάστασης του 1917 που ανέτρεψε πολιτικούς υπολογισμούς και σκοπιμότητες, αναζωογονώντας σοσιαλιστικά κόμματα και συνδικάτα σε όλες τις πολεμοχαρείς χώρες, σπέρνοντας το φόβο στις ευρωπαϊκές  αστικές κυβερνήσεις κι ελπίδες στους λαούς.

Όλοι αυτοί λοιπόν  οι εορτασμοί ουσιαστικά  αρνούνται ν’ αναγνωρίσουν την πραγματικότητα που προηγήθηκε του πολέμου και πολύ περισσότερο τις μορφές με τις οποίες αυτή συνεχίζεται στον 21^ο αιώνα. Αν όμως αυτοί οι εορτασμοί μνήμης μπορεί να έχουν κάτι θετικό, αυτό είναι όταν μας βοηθούν να προσδιορίσουμε πώς το παρελθόν μας εισδύει στο παρόν και απειλεί να διαμορφώσει το μέλλον μας.

Πού μπορεί λοιπόν να στηρίζεται η σιγουριά μας πως οι βίαιες κληρονομιές του ιμπεριαλισμού στην Ασία και την Αφρική δεν θα επιστρέψουν και στον τόπο προέλευσής τους εκτοξεύοντας σε καταστροφικές συγκρούσεις και τη Δύση;