26 Φεβ 2012

60 χρόνια από την ένταξη της Ελλάδας στο ΝΑΤΟ


60 χρόνια από την ένταξη της Ελλάδας στο ΝΑΤΟ
Στις 18 Φλεβάρη συμπληρώθηκαν 60 χρόνια από την επικύρωση της ένταξης της Ελλάδας στον ιμπεριαλιστικό οργανισμό του Βορειοατλαντικού Συμφώνου (ΝΑΤΟ) από την ελληνική Βουλή1. Σε αυτά τα χρόνια, η εργατική τάξη και τα φτωχά λαϊκά στρώματα βίωσαν στο πετσί τους τις αντιλαϊκές συνέπειες της εισόδου, από την εγκατάσταση των στρατιωτικών βάσεων μέχρι το ρόλο του ΝΑΤΟ στην επιβολή και την αναγνώριση της χούντας των συνταγματαρχών και από την κυπριακή τραγωδία ως τους κολοσσιαίους πολεμικούς εξοπλισμούς. Από την άλλη πλευρά, η αστική τάξη στις δεκαετίες που ακολούθησαν χρησιμοποίησε την είσοδό της στο ΝΑΤΟ και για να προωθήσει τις επιδιώξεις της για την κατοχύρωση και αναβάθμιση του ρόλου της μέσα στο ιμπεριαλιστικό σύστημα και μέσα από τη συμμετοχή του ελληνικού στρατού σε μια σειρά από ιμπεριαλιστικές επεμβάσεις.
Η ένταξη της Ελλάδας στο ΝΑΤΟ μπορεί να γίνει καλύτερα αντιληπτή, εάν συνυπολογισθούν οι συνθήκες που επικρατούσαν εκείνη την περίοδο στη χώρα και ο διεθνής συσχετισμός ανάμεσα στους δύο αντιμαχόμενους κοινωνικοοικονομικούς σχηματισμούς, τον καπιταλιστικό και το σοσιαλιστικό. Η Ελλάδα προερχόταν από τον ταξικό εμφύλιο πόλεμο της περιόδου 1946-49. Η εργατική τάξη και τα φτωχά λαϊκά στρώματα είχαν ηττηθεί στο πολεμικό πεδίο με την καθοριστική υποστήριξη της αστικής τάξης από τον αγγλικό αρχικά και στη συνέχεια (μετά το 1947) τον αμερικάνικο ιμπεριαλισμό. Η στρατιωτική ήττα τους μεταφραζόταν και σε ένταση της εκμετάλλευσης στα πλαίσια της παραγωγικής διαδικασίας. Η παρανομία του ΚΚΕ, οι διώξεις των πρωτοπόρων αγωνιστών και συνδικαλιστών που ανήκαν στις γραμμές του και η κρατική και παρακρατική τρομοκρατία φόβισαν για ένα διάστημα πλατιά τμήματα της εργατικής τάξης και αποχαλίνωσαν τις διεκδικήσεις των εργοδοτών. Είναι ενδεικτικό ότι στα πρώτα μετεμφυλιακά χρόνια και ενώ η ποσοστιαία αύξηση του ΑΕΠ της Ελλάδας προσέγγιζε την αντίστοιχη της Δυτικής Γερμανίας, η μεγάλη μάζα των εργατών και φτωχών αγροτών συνέχισαν να διαβιούν σε άσχημες συνθήκες2.
Την ίδια στιγμή η ένταση της καπιταλιστικής εκμετάλλευσης σε συνθήκες ειρήνης έσπασε πολλά από τα τότε ιδεολογήματα της αστικής τάξης και ριζοσπαστικοποίησε νέα κομμάτια της συνεχώς διευρυνόμενης (μέσω της προλεταριοποίησης αγροτικών πληθυσμών3) εργατικής τάξης. Επίσης, παρά τη μετεμφυλιακή τρομοκρατία και την αντικομμουνιστική προπαγάνδα του ελληνικού κράτους, οι παραδόσεις της ΕΑΜικής Αντίστασης και του ηρωικού αγώνα του Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδας παρέμεναν ζωντανές σε μεγάλα τμήματα του λαού. Τα αποτελέσματα των εκλογών του Σεπτέμβρη του 1951 είχαν αποτυπώσει σε ένα βαθμό αυτή την επιρροή, παρά το όργιο της τρομοκρατίας και της νοθείας4. Την ίδια στιγμή, ο Δημοκρατικός Στρατός της Ελλάδας είχε αποσυρθεί στις χώρες της σοσιαλιστικής οικοδόμησης, έχοντας διασώσει τον κύριο όγκο των δυνάμεών του.
Σε αυτά τα πλαίσια, η ένταξη της Ελλάδας στο ΝΑΤΟ αποτελούσε κατοχύρωση της αστικής τάξης από την οποιαδήποτε μελλοντική προσπάθεια ανατροπής της. Η αναγκαιότητα της ένταξης στο ΝΑΤΟ για τη διασφάλιση της αστικής εξουσίας αποτυπώνεται και από την υπερψήφιση της ένταξης από τις βασικές αστικές πολιτικές δυνάμεις. Αποδείχτηκε πως παρά τις επιμέρους διαφοροποιήσεις τους, οι οποίες στηρίζονταν και στα εν μέρει αντικρουόμενα συμφέροντα που εξέφραζαν μέσα και έξω από τη χώρα, οι αστικές πολιτικές δυνάμεις ήταν ενωμένες σα γροθιά απέναντι στον «εχθρό λαό». Εξάλλου, είναι χαρακτηριστικό ότι για την ένταξη της Ελλάδας στο ΝΑΤΟ πλειοδοτούσε η «κεντρώα» κυβέρνηση Πλαστήρα, η οποία κατά τα άλλα μιλούσε για την ανάγκη τερματισμού των διώξεων, σπέρνοντας συγχύσεις και αυταπάτες. Επιβεβαιώθηκε και τότε ότι η συμμετοχή της ελληνικής αστικής τάξης στο ΝΑΤΟ και στη συνέχεια η εγκατάσταση στην Ελλάδα των αμερικανικών βάσεων, κάθε άλλο παρά ένδειξη υποτέλειας αποτελούσε. Ηταν συμμετοχή ισχυροποίησης της θέσης της εσωτερικά και στην ευρύτερη περιοχή.
Το ΝΑΤΟ από την ιδρυτική του πράξη κιόλας ξεκαθάριζε ότι βασικός σκοπός του ήταν η αντιμετώπιση του «κομμουνιστικού κινδύνου»5. Η διακήρυξή του αυτή αποτελούσε μέρος της προσπάθειας ανασύνταξης και αντεπίθεσης του ιμπεριαλισμού απέναντι στο σοσιαλιστικό στρατόπεδο. Επειτα από την απαγκίστρωση 8 χωρών της Ευρώπης και της Κίνας από το ιμπεριαλιστικό στρατόπεδο, η εκπλήρωση του στόχου του ιμπεριαλισμού απαιτούσε αφ' ενός τη σταθεροποίηση της αστικής εξουσίας σε μια σειρά χωρών που ο Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος την είχε κλονίσει και την προετοιμασία μιας καινούριας πολυπλόκαμης στρατηγικής απέναντι στις χώρες της σοσιαλιστικής οικοδόμησης (στρατηγική που συμπεριλάμβανε σχέδια από την ενίσχυση αντεπαναστατικών δυνάμεων στο εσωτερικό τους ως την απειλή του πυρηνικού ολοκαυτώματος και την προσπάθεια διάσπασης της ενότητάς τους).
Η ένταξη της Ελλάδας στο ΝΑΤΟ μαζί με την ένταξη της Τουρκίας και τον προσεταιρισμό της Γιουγκοσλαβίας παγίωσε τη στρατηγική θέση της Ατλαντικής Συμμαχίας στη νοτιοανατολική Ευρώπη6, γεγονός που οδηγούσε στην εξασφάλιση της αστικής εξουσίας, όπως και στην κατοχύρωση ενός πολεμικού ορμητηρίου στα νότια σύνορα του σοσιαλιστικού «στρατοπέδου». Η εξασφάλιση της αστικής εξουσίας προωθήθηκε τα επόμενα χρόνια από το ΝΑΤΟ και μέσα από την οργάνωση παραστρατιωτικών ομάδων(«κόκκινη προβιά», «gladio», «staybehind») που τροφοδοτούνταν με χρήματα και στρατιωτικό υλικό και ήταν έτοιμες να δράσουν ενάντια στο εργατικό και λαϊκό κίνημα σε οποιαδήποτε περίπτωση που θα προσπαθούσε να διεκδικήσει τη δική του εξουσία7. Από την άλλη πλευρά, η κατοχύρωση της χώρας ως πολεμικού ορμητηρίου απέναντι στις χώρες της σοσιαλιστικής οικοδόμησης κατοχυρώθηκε μέσα από τη συμφωνία της εγκατάστασης των αμερικανικών βάσεων που προώθησε η κυβέρνηση Παπάγου δίχως καν την έγκριση της ελληνικής Βουλής τον Οκτώβριο του 19538.
Με βάση τη συμφωνία, οι αμερικανικές ένοπλες δυνάμεις μπορούσαν να δρουν ελεύθερα μέσα στα σύνορα της Ελλάδας, να διατηρούν τα δικά τους ταχυδρομεία, να έχουν ατέλεια, να μη δικάζονται από τα ελληνικά δικαστήρια, να αποζημιωθούν για τις όποιες υποδομές θα κατασκεύαζαν και θα παρέμεναν στη χώρα κλπ.9. Η παρουσία των αμερικανικών και στη συνέχεια των ΝΑΤΟικών στρατευμάτων στην Ελλάδα που συνεχίζεται μέχρι σήμερα χρησιμοποιήθηκε για την εκπλήρωση των ιμπεριαλιστικών σχεδιασμών τόσο ενάντια στις χώρες της σοσιαλιστικής οικοδόμησης μέχρι τη διάλυση της ΕΣΣΔ το 1991, όσο και για την εξασφάλιση των αμερικανικών και ΝΑΤΟικών συμφερόντων από το 1991 και έπειτα. Παράλληλα, συνέχιζε να αποτελεί φόβητρο για την οποιαδήποτε απόπειρα της εργατικής τάξης και των φτωχών λαϊκών στρωμάτων να αποτινάξουν τον καπιταλιστικό ζυγό.
Το ΚΚΕ εναντιώθηκε από την πρώτη στιγμή στην ένταξη της Ελλάδας στο ΝΑΤΟ και στη συνεπακόλουθη εγκατάσταση των αμερικανικών βάσεων. Οπως χαρακτηριστικά αναφερόταν στην απόφαση της 2ης Ολομέλειας της ΚΕ (1951):
«Αντί για την ειρήνευση, την ανοικοδόμηση και την καλοπέραση που ο μοναρχοφασισμός του έταξε, ο λαός πνίγεται στη δυστυχία και την εξαθλίωση. Τα παιδιά του σφάζονται στην Κορέα. Η οικονομική κατάσταση είναι κυριολεκτικά καταστροφική. Το δέσιμο της Ελλάδας στο Βορειοατλαντικό Σύμφωνο και το σχέδιο "Αστραπή" κάνουν ορατή την άμεση απειλή για γενίκευση της σφαγής».10
Στις δεκαετίες που ακολούθησαν το ΚΚΕ έμεινε σταθερά προσηλωμένο στον αγώνα ενάντια στο ΝΑΤΟ και κάθε ιμπεριαλιστικό οργανισμό, στην πάλη για να φύγουν οι αμερικανικές βάσεις από την Ελλάδα, για να μην αποτελεί η Ελλάδα πολεμικό ορμητήριο για τους ιμπεριαλιστικούς σχεδιασμούς. Σήμερα, στην εποχή της παγκόσμιας καπιταλιστικής οικονομικής κρίσης που συνοδεύεται από πρωτόγνωρη (μετά το Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο) όξυνση της ταξικής πάλης και των ενδοϊμπεριαλιστικών αντιθέσεων, η εξαγωγή ιστορικών συμπερασμάτων, αλλά και η συνέχιση της πάλης για αποδέσμευση της Ελλάδας από το ΝΑΤΟ και κάθε ιμπεριαλιστικό οργανισμό, στο πλαίσιο της πάλης για τη λαϊκή εξουσία, αποτελεί προϋπόθεση για να μην ξαναγίνουν η εργατική τάξη και τα φτωχά λαϊκά στρώματα «κρέας στα κανόνια» των ιμπεριαλιστικών επιδιώξεων. Πολύ περισσότερο που ένας γενικευμένος ιμπεριαλιστικός πόλεμος είναι ενδεχόμενος.
1. Δοκίμιο ιστορίας του ΚΚΕ - τόμος Β΄, 1949 - 1968, σ.294, Εκδόσεις «Σύγχρονη Εποχή», Αθήνα 2011.
2. GERONIMAKIS S., Post-War Economic Growth in Greece (1950-61), Review of Wealth and Income - vol.11, March 1965.
3. BENNISON David, Greece in HOWE Stewart (Ed.), European Union (Structures, Competition and Performance)(p.83), Routledge Editions, London & New York 2003.
4. PELT Mogens, Tying Greece to the West (US-West German-Greek Relations 1949-1974)(pp.56-7), Museum Tuscalanum Press, Copenhagen 2006.
5. GOWER Jackie - TIMMINS Graham, Introduction in GOWER Jackie - TIMMINS Graham, Russian and Europe in the Twenty First Century (An Uneasy Partnership)(p.xxiii), Anthem Press, London & New York 2009.
6. Δοκίμιο ιστορίας του ΚΚΕ - τόμος Β΄, 1949 - 1968, σ.295, Εκδόσεις «Σύγχρονη Εποχή», Αθήνα 2011.
7. «Γκλάντιο»-«Κόκκινη Προβιά», Εφημερίδα «Ριζοσπάστης», 11 Αυγούστου 2002.
8. Δοκίμιο ιστορίας του ΚΚΕ - τόμος Β', 1949 - 1968, σ.299, Εκδόσεις «Σύγχρονη Εποχή», Αθήνα 2011.
9. ΛΙΝΑΡΔΑΤΟΣ Σπύρος, Από τον Εμφύλιο στη Χούντα - τομ. Β΄ (1952-5) σ.123, Εκδόσεις Παπαζήσης, Αθήνα 1978.
10. Το ΚΚΕ: Επίσημα Κείμενα, τόμος 7ος, σ.192, Εκδόσεις «Σύγχρονη Εποχή», Αθήνα 1995.


Του
Κώστα ΣΚΟΛΑΡΙΚΟΥ*
* O Κώστας Σκολαρίκος είναι συνεργάτης του τμήματος Ιστορίας της ΚΕ του ΚΚΕ


ByΦιλιππος Ανθης στις

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

Εγγραφή σε: Σχόλια ανάρτησης (Atom)

TOP READ