26 Φεβ 2012

Η «ΑΣΦΑΛΕΙΑ» ΤΗΣ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΗΣ ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΑΣ Από τις ... βόμβες του Λονδίνου, στη λαθρανασκαφή της Κνωσού!


Η «ΑΣΦΑΛΕΙΑ» ΤΗΣ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΗΣ ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΑΣ
Από τις ... βόμβες του Λονδίνου, στη λαθρανασκαφή της Κνωσού!
Πώς ...«λύνει» το πρόβλημα η κυβέρνηση
Η λέξη «ασφάλεια» είναι πολύ δημοφιλής τελευταία στο υπουργείο Πολιτισμού. Δύο εγκυκλίους μέσα σε δύο μέρες, στις αρχές Αυγούστου, έστειλε στις περιφερειακές υπηρεσίες του ΥΠΠΟ η ηγεσία του, με περιεχόμενο την «ασφάλεια», τόσο των μνημείων όσο και των επισκεπτών. Την περασμένη βδομάδα το θέμα επανήλθε στην επικαιρότητα, με αφορμή τη λαθρανασκαφή στον ευρύτερο αρχαιολογικό χώρο της Κνωσού, ο οποίος φυλάσσεται - ή τουλάχιστον αυτό επιχειρείται - από ...έναν αρχαιοφύλακα. Το ΥΠΠΟ απάντησε δύο φορές στα σχετικά δημοσιεύματα. Επίσης, το ΠΑΣΟΚ, που όψιμα διαμαρτύρεται σήμερα για την κατάσταση, δεν έχει λιγότερες ευθύνες για αυτήν την απαράδεκτη κατάσταση, αφού την ίδια πολιτική ακολουθούσε και αυτό τα προηγούμενα χρόνια.
Φυσικά, το πρόβλημα σήμερα δεν είναι ότι το υπουργείο ασχολείται με το θέμα, αλλά το πώς ασχολείται και με τι στόχο. Προσεκτικές αναγνώσεις στις παραπάνω εγκυκλίους και ανακοινώσεις του ΥΠΠΟ αναδεικνύουν αφενός την τραγική κατάσταση που επικρατεί στη φύλαξη αρχαιολογικών χώρων - αλλά και μουσείων - και, αφετέρου, την απόπειρα της πολιτικής ηγεσίας του να δικαιολογήσει αυτή την κατάσταση, χωρίς όμως συγκεκριμένες δεσμεύσεις για λύση. Η προσφιλής τακτική της πολιτικής ηγεσίας του ΥΠΠΟ σε ό,τι αφορά τις «λύσεις» είναι η μετάθεση της ευθύνης στους εργαζομένους του.
Το ότι χρειάζονται πολλοί περισσότεροι υπάλληλοι φύλαξης αρχαιοτήτων, φυσικά εξειδικευμένοι και μόνιμοι, αυτό είναι πολύ γνωστό στη ΝΔ. Μάλιστα, το καλοκαίρι του 2003 κατέθεσε και σχετική Ερώτηση στη Βουλή προς τους υπουργούς Πολιτισμού και Οικονομικών. Η Ερώτηση επικέντρωνε στο προφανές: Οι περίπου 2.000 αρχαιολογικοί χώροι και χώροι ανασκαφών (σ.σ. όλα τα στοιχεία αφορούν στη συγκεκριμένη χρονική περίοδο), οι 500 αρχαιολογικές αποθήκες και συλλογές και τα 370 μουσεία δεν μπορούν να φυλαχτούν από 1.600 μόνιμους αρχαιοφύλακες, 1.100 εποχιακούς και 250 νυχτοφύλακες. Ανεξάρτητα αν επαρκούν και οι προβλεπόμενες οργανικές θέσεις, πάντως το μεγαλύτερο ποσοστό τους είναι κενό.
«Χρεώθηκαν» και «αντιτρομοκρατικές» υπηρεσίες...
Αν γινόταν το φετινό καλοκαίρι η παραπάνω Ερώτηση, η σημερινή ηγεσία του ΥΠΠΟ θα βρισκόταν σε ακόμη δυσκολότερη θέση από τους προκατόχους της και για έναν ακόμη λόγο: διότι καθυστέρησε χαρακτηριστικά στην πρόσληψη του εποχιακού προσωπικού για τις ανάγκες του θερινού ωραρίου λειτουργίας των αρχαιολογικών χώρων και των μουσείων, το οποίο και αυτό φυσικά καθυστέρησε να εφαρμοστεί. Το γεγονός αυτό βέβαια δεν πτόησε καθόλου την πολιτική ηγεσία του υπουργείου, η οποία ανακοίνωνε περιχαρής τις «Νύχτες Μουσείων», το πρόγραμμα των νυχτερινών εκδηλώσεων στα μουσεία, που θα σήμαινε ακόμη μεγαλύτερες ανάγκες σε προσωπικό.
Επιπλέον, το ΥΠΠΟ, εξακολουθώντας να «σφυρίζει» αδιάφορα για το πρόβλημα, απέστειλε δύο εγκυκλίους στις υπηρεσίες του, με τις οποίες καλεί αυτό το λειψό - αν και πρόθυμο πάντα - προσωπικό... να πάρει την «υπόθεση» στις πλάτες του! «(...)στους χώρους και τα μουσεία με τη μεγαλύτερη επισκεψιμότητα (και επομένως με το περισσότερο προσωπικό), θα πρέπει να οριστούν υπεύθυνοι λειτουργίας βάρδιας, από το προσωπικό που θα υπηρετεί εκείνες τις ώρες. Ο υπεύθυνος λειτουργίας βάρδιας θα έχει τη δυνατότητα να αποφασίζει επί τόπου π.χ. για την ενίσχυση του προσωπικού των ταμείων (αν εμφανιστούν ξαφνικά ομάδες επισκεπτών, ώστε να μη δημιουργούνται ουρές), τη ρύθμιση της ροής των επισκεπτών στις αίθουσες για την αποφυγή συνωστισμού, την άμεση παρέμβαση σε περίπτωση δυσλειτουργίας κάποιων χώρων, την επίλυση μικροπροβλημάτων κλπ.».
Οσο για το ποιος θα φυλάει τελικά τα «έρμα» τα αρχαία, ο υφυπουργός, διά της εγκυκλίου, έχει πάλι τη «λύση»: «Παρακαλώ επίσης να έρθετε σε συνεννόηση με τις κατά τόπους αστυνομικές αρχές, αν κρίνετε ότι συντρέχει λόγος αυξημένης ετοιμότητας και ασφάλειας. Τα τελευταία τρομοκρατικά γεγονότα στο Λονδίνο και την Αίγυπτο μας έχουν όλους ανησυχήσει, μολονότι δε διαφαίνεται απειλή για τη χώρα μας. Εχω ήδη επικοινωνήσει με τον Υπουργό Δημόσιας Τάξης, προκειμένου να συνδράμει το Υπουργείο Πολιτισμού στο έργο της ασφάλειας των αρχαιολογικών χώρων και των μουσείων μας»!
Η μετάθεση της ευθύνης της φύλαξης αρχαιοτήτων στην αστυνομία - με το δυναμικό που έχει αλλά και τη «στοχοπροσήλωσή» της οπουδήποτε αλλού εκτός από το να υπηρετεί το λαό και την περιουσία του - είναι βέβαια ένα από τα «σύντομα ανέκδοτα» της κυβέρνησης. Η διαφύλαξη όμως της πολιτιστικής κληρονομιάς δεν είναι ανέκδοτο και οι αρχαιότητες δεν απειλούνται από ...την «Αλ Κάιντα», όπως απέδειξε και η προ ημερών λαθρανασκαφή στην Κνωσό. Οπου στον ευρύτερο αρχαιολογικό της χώρο, έκτασης χιλιάδων στρεμμάτων, επιχειρεί να κάνει το καθήκον του μόλις ένας αρχαιοφύλακας. Ο οποίος, βέβαια, δεν μπόρεσε να κάνει τίποτε περισσότερο από το να ανακαλύψει, εκ των υστέρων, τα απομεινάρια της λαθρανασκαφής.
Ομολογίες...
Κι όμως, ούτε κι αυτό «πτόησε» το ΥΠΠΟ. Το οποίο «φρόντισε», δύο φορές μάλιστα, να απαντήσει σε δημοσιεύματα του Τύπου, επιμένοντας στην αδιέξοδη λογική της εγκυκλίου: «Η απόπειρα λαθρανασκαφής έγινε σε απόσταση 1.000μ. και όχι 200μ. από τον οργανωμένο αρχαιολογικό χώρο της Κνωσού, στον ευρύτερο αρχαιολογικό χώρο, ο οποίος εποπτεύεται με φύλακες της Υπηρεσίας μας κυρίως σε ό,τι αφορά την προστασία αρχαίων από τις καλλιέργειες και τις εκσκαφές για την εκτέλεση ιδιωτικών και δημοσίων έργων και δεν είναι δυνατόν να αστυνομευτεί σχολαστικά λόγω των χιλιάδων στρεμμάτων που καλύπτει η περιοχή αυτή, ακόμη και αν διαθέταμε δεκάδες αρχαιοφυλάκων για το σκοπό αυτό». Προφανώς αυτό σημαίνει πως αφού «δεν μπορεί» να φυλαχτεί ο χώρος με δεκάδες αρχαιοφύλακες... το ΥΠΠΟ προτίμησε να βάλει έναν!
Το κωμικοτραγικό της υπόθεσης είναι ότι το ΥΠΠΟ μάς λέει ουσιαστικά «ε, και;»: «Παρόμοιες περιοχές ευρύτερων αρχαιολογικών χώρων υπάρχουν εκατοντάδες σε όλη την επικράτεια, οι οποίες χρόνια τώρα εποπτεύονται κατά τον ίδιο τρόπο και επομένως δεν υπάρχει θέμα διαφορετικής αντιμετώπισης για τον ευρύτερο αρχαιολογικό χώρο της Κνωσού»! Αναγκάζεται όμως - εμμέσως πλην σαφώς - να παραδεχτεί την οικονομική του απαξίωση από την κυβέρνηση: «Το ΥΠΠΟ με τις οικονομικές δυνατότητες που του παρέχονται καταβάλλει κάθε προσπάθεια να καλύψει πρωτίστως τις ανάγκες που παρατηρούνται στα θέματα φύλαξης και ασφάλειας της μνημειακής μας κληρονομιάς στα Μουσεία και τους Αρχαιολογικούς χώρους επιβοηθώντας το έργο του μόνιμου φυλακτικού προσωπικού με την πρόσληψη συμβασιούχων και φυλάκων αρχαιολογικών εργοταξίων».
Οσο για το προσωπικό που χρειάζεται: «(...) το ΥΠΠΟ έχει ζητήσει, μεταξύ άλλων αναγκαίων ειδικοτήτων, να εγκρίνουν τα αρμόδια Υπουργεία ΥΠΕΣΔΑ και ΥΠΕΘΟ την κάλυψη όλων των κενών θέσεων αρχαιοφυλάκων, για να αντιμετωπιστούν συναφείς ανάγκες στα θέματα αυτά (...) τα θέματα των λαθρανασκαφών σε μία χώρα που είναι διάσπαρτη ορατών και μη αρχαίων δεν μπορούν να αντιμετωπιστούν με την παρουσία αρχαιοφυλάκων παντού, αλλά με τη θέσπιση αυστηρών νόμων, που θα προβλέπουν μεγάλες ποινές για τους δράστες αλλά και με τη δρομολόγηση διαδικασιών ενημέρωσης του κοινού για την υποχρέωση του καθενός μας στην προστασία της μνημειακής μας κληρονομιάς».
«Μηνύματα» ιδιωτικοποίησης
Δεν είναι όμως το «κοινό» που σκάβει λαθραία και δε χρειάζεται ιδιαίτερη «εκπαίδευση» για να φιλοτιμηθεί ο λαός μας να καταγγείλει κλοπή αρχαιοτήτων. Δε χρειάζεται «προγράμματα ενημέρωσης» όπως αυτό που προανήγγειλε το ΥΠΠΟ «σε συνεργασία και με το Υπουργείο Παιδείας αλλά και άλλους φορείς, Νομαρχίες, Δήμους κλπ.» για να κάνουν το καθήκον τους οι ψαράδες π.χ. του Αιγαίου, όπως το έχουν αποδείξει πολλές φορές επισημαίνοντες στο ΥΠΠΟ εναλίους αρχαιότητες.
Σα να μην έφτανε όμως που το ΥΠΠΟ «χρέωσε» τους εργαζόμενους με την ασφάλεια των αρχαιολογικών χώρων... από «βομβιστικές επιθέσεις», τους χρέωσε και με την ασφάλεια των επισκεπτών. Το ίδιο, λοιπόν, λειψό προσωπικό, οφείλει, με την άλλη εγκύκλιο τα εξής: «Με φροντίδα των προϊσταμένων, να ελεγχθούν τα τυχόν πολύ επικίνδυνα σημεία για την ασφάλεια των επισκεπτών, τα οποία να περισχοινισθούν, με σήμα απαγόρευσης προσπέλασης σ΄ αυτούς και επεξήγηση του λόγου περισχοίνισης (π.χ. χαλαροί λίθοι κλπ.) (...) θα δοθούν οδηγίες στο φυλακτικό προσωπικό να επαγρυπνεί για να μην παρεκκλίνουν οι επισκέπτες από την πορεία. Στους υπόλοιπους χώρους, θα γίνει προσπάθεια χάραξης μιας συγκεκριμένης ασφαλούς πορείας, ώστε να ελαχιστοποιούνται οι κίνδυνοι» και πολλά άλλα, για να καταλήξει, προσπαθώντας να τους «πιάσει» στο φιλότιμο, το οποίο όμως οι εργαζόμενοι στο ΥΠΠΟ έχουν, αποδεδειγμένα, και με το παραπάνω: «Γενικότερα, οι εργαζόμενοι στο Υπουργείο Πολιτισμού είναι οι οικοδεσπότες των χώρων. Με την ευαισθησία που τους διακρίνει και με τα μέσα που διαθέτουν, θα πρέπει, χωρίς υπερβολές, να εξασφαλίζουν ότι οι επισκέπτες θα απολαύσουν την επίσκεψη, χωρίς ατυχήματα ή κινδύνους».
Αυτές οι, εξόφθαλμα, «εκ των ενόντων» «λύσεις» αποτελούν «μηνύματα» προς τους εργαζόμενους ότι ριζική λύση του προβλήματος δεν πρόκειται να υπάρξει. Αντίθετα, δεδομένου ότι η κυβέρνηση και μέσω του νέου Οργανισμού λειτουργίας του ΥΠΠΟ θεσμοθετεί την «εμπλοκή» ιδιωτών κάθε είδους και μορφής στη διαχείριση της πολιτιστικής κληρονομιάς (φυσικά και στη φύλαξη) παρά τις περί του αντιθέτου «κορόνες» του υφυπουργού Πολιτισμού, κάνει τα πράγματα πιο «σκούρα» για το μέλλον.

Γρηγόρης ΤΡΑΓΓΑΝΙΔΑΣ


ByΦιλιππος Ανθης στις

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

Εγγραφή σε: Σχόλια ανάρτησης (Atom)

TOP READ