Η πολιτιστική κληρονομιά γίνεται στον καπιταλισμό εμπόρευμα ή «λάφυρο»
Αποτέλεσμα της μετατροπής της πολιτιστικής κληρονομιάς σε εμπόρευμα είναι και η πρόσφατη κλοπή στην Αρχαία Ολυμπία
 ICON |
Σε αυτό το πλαίσιο εφαρμόζεται εδώ και χρόνια η συνειδητή αποδυνάμωση και απαξίωση της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας - του παλαιότερου επιστημονικού φορέα του νεοελληνικού κράτους και της μόνης υπεύθυνης δημόσιας υπηρεσίας για τη διάσωση και ανάδειξη της πολιτιστικής κληρονομιάς - που στοχεύει στην εξαφάνιση του δημόσιου χαρακτήρα της, δηλαδή στη δημιουργία προϋποθέσεων από το αστικό κράτος προς την «αγορά» να εισβάλει στη διαχείριση της πολιτιστικής κληρονομιάς.
Οταν τον Απρίλη του 1990 τέσσερα άτομα ξυλοκόπησαν τον μοναδικό φύλακα του Αρχαιολογικού Μουσείου Κορίνθου και άρπαξαν 264 αρχαιότητες τεράστιας αρχαιολογικής αξίας - οι περισσότερες από αυτές βρέθηκαν εννέα χρόνια αργότερα στο Μαϊάμι των ΗΠΑ - θα περίμενε κανείς ότι θα λαμβάνονταν μέτρα. Αντίθετα, το 1998, το ίδιο το ΥΠΠΟ σε έρευνά του διαπίστωνε ότι σε σύνολο 132, τότε, αρχαιολογικών μουσείων, η φύλαξη κρινόταν ανεπαρκής στα 42, η κατάσταση των κτιρίων και του εξοπλισμού κρινόταν ανεπαρκής στα 71, συναγερμό είχαν τα 105 και σύστημα πυρανίχνευσης μόλις τα 24.
 Eurokinissi |
Οι κυβερνήσεις του δικομματισμού επέδειξαν αξιοσημείωτη συνέπεια στην πορεία των χρόνων στην ισχυροποίηση του θεσμικού πλαισίου προς την παραπάνω κατεύθυνση, όπως με το νόμο για την «πολιτιστική χορηγία», τον ιδρυτικό νόμο του Νέου Μουσείου Ακρόπολης, που αποκόπηκε από την Αρχαιολογική Υπηρεσία ανοίγοντας το δρόμο για τη μετατροπή των κρατικών μουσείων σε... «Ανώνυμες Εταιρείες», το «χάιδεμα» από το κράτος της «κοινωνίας των πολιτών», δηλαδή των «Μη Κυβερνητικών Οργανώσεων» και των «συλλόγων φίλων» της πολιτιστικής κληρονομιάς, που πληθαίνουν τα τελευταία χρόνια διεκδικώντας ουσιαστικό ρόλο στην πολιτιστική διαχείριση, τα «τσουνάμι» παραχωρήσεων αρχαιολογικών χώρων και μουσείων για εκδηλώσεις εταιρειών, ακόμη και για εμπορικές διαφημίσεις, τη δυνατότητα στην τοπική διοίκηση να έχει «λόγο» στη διαχείριση της πολιτιστικής κληρονομιάς μέσω του Κώδικα Δήμων και Κοινοτήτων.
Για την Αρχαιολογική Υπηρεσία αυτή η 20ετία σημαίνει - παράλληλα και ως προϋπόθεση να «τρέξουν» τα παραπάνω - γιγάντωση της εργασιακής ομηρίας με όλη την γκάμα των συμβάσεων και στο σύνολο των υπηρεσιών του υπουργείου Πολιτισμού, απληρωσιά, απολύσεις και, εσχάτως, θεσμοθέτηση της υπαγωγής της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας στις ορέξεις του κεφαλαίου στις κατασκευές, μέσω των «μνημονίων» του ΥΠΠΟΤ για το πώς θα «υπάρχει» πλέον η αρχαιολογική έρευνα στα μεγάλα δημόσια και ιδιωτικά έργα. Δηλαδή, για το πώς θα «ξεμπερδεύει» ουσιαστικά το κεφάλαιο από το χρόνο και το χρήμα που του στοιχίζουν οι σωστικές ανασκαφές στο πλαίσιο των έργων.
Βολικές «εξηγήσεις»...
Η προσπάθεια των αστικών κομμάτων στις ανακοινώσεις τους για την κλοπή να παρουσιάσουν το θέμα ως αποκλειστικά πρόβλημα φύλαξης και όχι το πρόβλημα στη φύλαξη ως ένα από τα πολλά αποτελέσματα των παραπάνω αιτιών είναι χαρακτηριστικό παράδειγμα του τρόπου που το αστικό πολιτικό σύστημα διαχειρίζεται τα καταστροφικά αποτελέσματα της πολιτικής του. Τον ίδιο ακριβώς ρόλο παίζουν σε μικρότερη κλίμακα και συμβιβασμένες συνδικαλιστικές ηγεσίες, όπως της Ομοσπονδίας των εργαζομένων στο ΥΠΠΟ και του Σωματείου των αρχαιοφυλάκων που επιχείρησαν για συνεχόμενη φορά να βγάλουν «λάδι» την κυβερνητική πολιτική παρουσιάζοντας την κλοπή και το γενικότερο χάλι της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας ως «έργο» της τρόικας. Μια πολύ βολική «εξήγηση» που ταιριάζει «γάντι» και στο σύνολο των «όψιμων» «αντιμνημονιακών» και που αποκρύβει το γεγονός ότι τρόικα, κυβέρνηση και όλες οι κυβερνήσεις της ΕΕ υπηρετούν με πλήρη προθυμία και συνέπεια το ίδιο αφεντικό, το κεφάλαιο.
Αντί το κράτος να καλύψει με μόνιμο προσωπικό τις τεράστιες και πραγματικές ανάγκες της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας, αφήνει διαχρονικά ακάλυπτες ακόμα και τις οργανικές θέσεις, οι οποίες υπολείπονται των πραγματικών αναγκών, αφού στόχος δεν είναι η ανάδειξη της κληρονομιάς προς όφελος του λαού, αλλά η δημιουργία και ανάδειξη αρχαιολογικής «βιτρίνας» προς όφελος του κεφαλαίου στον τουρισμό. Αυτός είναι ο λόγος που το 2003, για παράδειγμα, οι περίπου 2.000 αρχαιολογικοί χώροι και χώροι ανασκαφών, οι 500 αρχαιολογικές αποθήκες και συλλογές και τα 370 μουσεία «φυλάσσονταν» από 1.600 μόνιμους αρχαιοφύλακες, 1.100 εποχιακούς και 250 νυχτοφύλακες. Σήμερα έχουν αυξηθεί και οι αρχαιολογικοί χώροι και τα μουσεία, για να μην αναφέρουμε και τις σωστικές ανασκαφές. Κι όμως, όπως προκύπτει από τους αρχαιοφύλακες με αφορμή την πρόσφατη κλοπή, οι κενές οργανικές θέσεις φύλαξης εξακολουθούν να κινούνται στις 1.200. Και βέβαια, το πρόβλημα σαφώς δε λύνεται με τις εποχιακές προσλήψεις κατά το θερινό διευρυμένο ωράριο λειτουργίας. Αφενός διότι πρόκειται για μια ακόμη χυδαία και κυνική χρησιμοποίηση ανθρώπων μόλις για λίγους μήνες, αφετέρου διότι όπως πάει θα σταματήσει και αυτή η διαδικασία. Για παράδειγμα, το Μάη του 2011, ο Σύλλογος Εκτάκτων Αρχαιολόγων κατήγγειλε ότι για να λειτουργήσουν οι 28 αρχαιολογικοί χώροι με διευρυμένο ωράριο, όπως είχε ανακοινώσει το ΥΠΠΟΤ, η ηγεσία του υπουργείου προχώρησε σε μετατάξεις. Ετσι, η Ακρόπολη έμενε συνεχώς ανοιχτή λόγω του... «έμπειρου» στην αρχαιοφύλαξη μεταταγμένου προσωπικού... από τον ΟΣΕ!
Ηταν περίπου η ίδια περίοδος που το ΥΠΠΟΤ εμφανιζόταν, αντίθετα, ιδιαίτερα «γαλαντόμο» προς το Μέγαρο Μουσικής «εξυπηρετώντας» δόση δανείου 2,6 εκατ. ευρώ, ενώ το δάνειο που είχε λάβει το Μέγαρο με εγγυητή το Δημόσιο το 2007 ανέρχεται στα 95 εκατ. ευρώ. Κι όμως, το 2007 - τότε δηλαδή που το ελληνικό Δημόσιο έμπαινε εγγυητής στο Μέγαρο - το 60-70% της αρχαιολογικής φύλαξης γινόταν με έκτακτο προσωπικό διαφόρων συμβάσεων, ανάμεσά τους και οι ανασφάλιστοι «σκλάβοι» των «Stage»! Παρέμεναν φυσικά κενές οι 1.200 οργανικές θέσεις. Το 2008 σύμφωνα με τα στοιχεία από δείγμα 818 απολυμένων διαφόρων ειδικοτήτων από το ΥΠΠΟ, το 52,6% (430 εργαζόμενοι) αφορούσαν στη φύλαξη. Την ίδια χρονιά οι αρχαιοφύλακες ανακοίνωναν ότι ακόμη κι αν καλύπτονταν οι οργανικές θέσεις, οι πραγματικές ανάγκες φύλαξης ανέρχονταν στις 3.800 θέσεις. Αξίζει να σημειωθεί ότι ενώ το ίδιο το κράτος έφτιαξε ΙΕΚ με ειδικότητα τη φύλαξη αρχαιοτήτων, δεν απορροφά ούτε καν τους αποφοίτους του.
Αποτέλεσμα: Το 2009 έκανε «φτερά» από τον υπαίθριο αρχαιολογικό χώρο της Αρχαίας Ολυμπίας ένα παλαιοχριστιανικό κιονόκρανο.
Η Αρχαία Ολυμπία είναι χαρακτηριστικό παράδειγμα για το πώς αντιλαμβάνεται την προστασία και ανάδειξη της πολιτιστικής κληρονομιάς το αστικό κράτος, αφού, εκτός της ιστορικής και αρχαιολογικής σημασίας της - που την φέρνει ψηλά στη «λίστα» ενδιαφέροντος των τουριστικών επιχειρήσεων - συνδέεται και με την μεγάλη «μπίζνα» των Ολυμπιακών Αγώνων, δηλαδή με τα κερδοσκοπικά - διαφημιστικά «παιχνίδια» των μονοπωλίων - «χορηγών» της Διεθνούς Ολυμπιακής Επιτροπής. Ετσι, ακόμη και η πυρκαγιά, που κατέστρεψε το χώρο και «έγλειψε» το νέο μουσείο, χρησιμοποιήθηκε για να επιταχύνει την αγοραία εισβολή με «όχημα» τη «χορηγία». Γι' αυτό και η τότε πολιτική ηγεσία του ΥΠΠΟ βιάστηκε να ανοίξει το μουσείο για το κοινό... μέσα στα αποκαΐδια, αφού την ενδιέφερε να δείξει «καλή εικόνα» στη ΔΟΕ ενόψει της αφής της φλόγας το Μάρτη του 2008 για τους Ολυμπιακούς του Πεκίνου.
Εκτοτε, το νέο Μουσείο επανήλθε στην επικαιρότητα πρόσφατα... επειδή πλημμύρισε, ενώ, μόλις τα «φώτα» των «χορηγών» και της «φλόγας» έσβησαν, ο Αρχαιολογικός Χώρος της Ολυμπίας και τα δύο μουσεία της φυλάσσονται συνολικά από μόλις 22 αρχαιοφύλακες: 4 στο παλιό μουσείο, 9 στο νέο μουσείο και 9 στον Αρχαιολογικό Χώρο.
Η πραγματική προστασία όμως της πολιτιστικής κληρονομιάς θα έρθει τότε που θα εκλείψουν οι αιτίες που τη μετατρέπουν σε «λάφυρο» και εμπόρευμα.
Γρηγόρης ΤΡΑΓΓΑΝΙΔΑΣ
ΠΑΡΟΜΟΙΑ ΘΕΜΑΤΑ
24/2/2012
-- «Οχι» στην ιδιωτική φύλαξη των μουσείων
18/2/2012
-- Τεράστιες οι κυβερνητικές ευθύνες για το πλιάτσικο!
12/1/2012
-- Μεγάλες οι ευθύνες του κράτους
8/9/2009
-- «Εξαφανίστηκε» κιονόκρανο στην Ολυμπία
21/8/2005
-- Από τις ...βόμβες του Λονδίνου, στη λαθρανασκαφή της Κνωσού!
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου