Επιστολή του Μαρξ στον Φρίντριχ Μπόλτε στη Νέα Υόρκη
Λονδίνο 23 Νοεμβρίου 1871
 |
Δοκίμασα μεγάλη έκπληξη, όταν πληροφορήθηκα ότι το υπ' αριθ. 1 Γερμανικό Τμήμα (στη Ν. Υόρκη) υποψιάζεται πως το Γενικό Συμβούλιο εκδηλώνει κάποια μεροληπτικότητα απέναντι στους αστούς φιλελεύθερους και σε κάποιες ομάδες αιρετικών και ντιλετάντηδων.
Το πράγμα είναι εντελώς αντίσφορο.
Η Διεθνής ιδρύθηκε για να αντικαταστήσει τις σοσιαλιστικές ή μισο-σοσιαλιστικές αιρέσεις με μια πραγματική οργάνωση της εργατικής τάξης για αγώνα. Στο αρχικό Καταστατικό και στην Ιδρυτική Διακήρυξή της αυτό φαίνεται με την πρώτη ματιά. Εξάλλου, η Διεθνής δε θα μπορούσε να στεργιώσει, αν η ιστορική διαδικασία δεν είχε ήδη συντρίψει τις αιρέσεις. Η ανάπτυξη των σοσιαλιστικών αιρέσεων και η ανάπτυξη του πραγματικού εργατικού κινήματος βρίσκονταν πάντα σε μια σχέση αντιστρόφως ανάλογη. Οι αιρέσεις έχουν (ιστορική) δικαίωση, όσο η εργατική τάξη είναι ακόμα ανώριμη για ένα αυθυπόστατο ιστορικό κίνημα. Μόλις φτάσει σ' αυτή την ωριμότητα, οι αιρέσεις γίνονται ουσιαστικά αντιδραστικές. Αλλωστε, στην ιστορία της Διεθνούς αποκαλύφθηκε εκείνο που αποκαλύπτεται ανέκαθεν στην ιστορία. Ο,τι έχει παλιώσει, επιχειρεί να παλινορθωθεί και να εδραιωθεί μέσα στα πλαίσια των νέων μορφών που προέκυψαν.
Η ιστορία της Διεθνούς ήταν επίσης έναςαδιάκοπος αγώνας του Γενικού Συμβουλίου ενάντια στις αιρέσεις και τους ερασιτεχνικούς πειραματισμούς, που προσπαθούσαν να επιβληθούν μέσα στη Διεθνή σε αντίθεση με το πραγματικό κίνημα της εργατικής τάξης. Η διαπάλη αυτή γινόταν στα Συνέδρια, πολύ περισσότερο όμως στις ιδιαίτερες συζητήσεις του Γενικού Συμβουλίου με τα κατά τόπους τμήματα.
Επειδή στο Παρίσι οι προυντονικοί (μουτουαλιστές*) ήσαν απ' τους συνιδρυτές της Ενωσης, ήταν επόμενο, τα πρώτα χρόνια, να κρατούν αυτοί το πηδάλιο εκεί. Αργότερα, φυσικά, σαν αντίβαρο προς αυτούς, δημιουργήθηκαν εκεί οι ομάδες των κολεκτιβιστών, των ποζιτιβιστών και άλλων.
Στη Γερμανία είναι η κλίκα των λασσαλικών. Εγώ ο ίδιος, αλληλογραφούσα δυο χρόνια με τον περιβόητο Σβάιτσερ και του υπέδειχνα κατά τρόπο αδιαμφισβήτητο ότι η Οργάνωση του Λασσάλ είναι απλώς μια αιρετική οργάνωση και σαν τέτοια είναι εχθρική προς την Οργάνωση του πραγματικού εργατικού κινήματος που επιδιώκει η Διεθνής. Αυτός όμως είχε τους «λόγους» του να μην το εννοεί.
Στα τέλη του 1868 μπήκε στη Διεθνή ο Ρώσος Μπακούνιν, με σκοπό να συγκροτήσει μέσα στους κόλπους της μια δεύτερη Διεθνή με αρχηγό τον ίδιο και με την επωνυμία «Alliance de la Domocratie Socialiste». Ο Μπακούνιν - ένας άνθρωπος που δεν είχε διόλου θεωρητικές γνώσεις - είχε την αξίωση να εκπροσωπεί, με την ιδιαίτερη αυτή οργάνωση, τηνεπιστημονική προπαγάνδα της Διεθνούς και να τη μετατρέψει σε ειδικότητα της δεύτερης αυτής Διεθνούς μέσα στη Διεθνή.
Το πρόγραμμά του ήταν ένα προχειροφτιαγμένο συναξάρι - ισότητα των τάξεων (!),κατάργηση του δικαιώματος κληρονομιάς ως απαρχή κοινωνικού κινήματος (μονομανία του Σεν-Σιμόν), αθεϊσμός, που ορίζεται για τα μέλη της Διεθνούς σαν θεωρητικό πιστεύω κτλ. και, σαν θεμελιώδες δόγμα, η (προυντονική) αποχή από την πολιτική κίνηση.
Αυτός ο μύθος για μικρά παιδιά βρήκε απήχηση (κι έχει ακόμα κάποια πέραση) στην Ιταλία και την Ισπανία, όπου οι πραγματικοί όροι του εργατικού κινήματος είναι ακόμα όχι πολύ αναπτυγμένοι, και σε μερικούς ματαιόδοξους, αρχομανείς, κουφιοκέφαλους δογματικούς στη ρωμανική Ελβετία και στο Βέλγιο.
Για τον κ. Μπακούνιν, το θεωρητικό του πιστεύω (απομεινάρια που μάζεψε, διακονεύοντας απ' τον Προυντόν, τον Σεν-Σιμόν κ.ά.) ήταν και παραμένει κάτι το παρεπόμενο, απλώς ένα μέσο για την προσωπική του ανάδειξη. Αν όμως θεωρητικά είναι ένα μηδενικό, σαν μηχανορράφος βρίσκεται στο στοιχείο του.
Το Γενικό Συμβούλιο χρειάστηκε να αντιπολεμήσει χρόνια ολόκληρα αυτή τη συνωμοσία (που ως ένα ορισμένο βαθμό είχε την υποστήριξη των Γάλλων προυντονικών, ιδίως στηΝότια Γαλλία). Τελικά, με τις αποφάσεις αρ. 1, 2 και 3, IX, XVI και XVII που ψήφισε η Συνδιάσκεψη, κατάφερε το προετοιμαζόμενο από καιρό πλήγμα.
Αυτονόητο είναι πως το Γενικό Συμβούλιο δε θ' αρχίσει να υποστηρίζει στην Αμερική αυτό που καταπολεμά στην Ευρώπη. Οι αποφάσεις αρ. 1, 2, 3 και IX δίνουν τώρα στην Επιτροπή Νέας Υόρκης τα νόμιμα όπλα για να ξεκαθαρίσει όλες τις αιρέσεις και τις ομάδες των ντιλετάντηδων και, στην ανάγκη, να τις διαγράψει.(...)
Το πολιτικό κίνημα της εργατικής τάξης έχει βέβαια ως τελικό σκοπό την κατάκτηση της πολιτικής εξουσίας για δικό της λογαριασμό και γι' αυτό, φυσικά, χρειάζεται προηγουμένως μια οργάνωση της εργατικής τάξης, μια οργάνωση που να είναι σε κάποιο βαθμό αναπτυγμένη και να εκπορεύεται μέσα από τους ίδιους τους οικονομικούς αγώνες.
Αλλά, απ' την άλλη μεριά, κάθε κίνημα, με το οποίο η εργατική τάξη αντιπαρατάσσεται στις κυρίαρχες τάξεις ως τάξη και προσπαθεί να τις κατανικήσει με μια πίεση απ' τα έξω, είναι κίνημα πολιτικό. Λόγου χάρη, η προσπάθεια να υποχρεωθούν οι κάποιοι κεφαλαιοκράτες σε κάποιο εργοστάσιο ή σε κάποιο βιομηχανικό κλάδο με απεργίες κτλ. να μειώσουν τις ώρες εργασίας, είναι μία κίνηση καθαρά οικονομική. Απεναντίας, ένα κίνημα, που έχει σκοπό να επιβάλει την ψήφιση ενός νόμου για το οκτάωρο κτλ., είναι κίνημα πολιτικό. Κι έτσι, απ' τα σποραδικά οικονομικά κινήματα των εργατών, αναπτύσσεται παντού ένα πολιτικό κίνημα, δηλαδή ένα κίνημα της τάξης, που αποσκοπεί στην υλοποίηση των συμφερόντων της με γενικευμένη μορφή, δηλαδή με μια μορφή, που έχει γενική ισχύ για όλη την κοινωνία. Αν τα κινήματα αυτά προϋποθέτουν ότι πρέπει να υπάρχει προηγουμένως μια ορισμένη οργάνωση, τότε, με τη σειρά τους και στον ίδιο βαθμό, αποτελούν επίσης μέσο για την ανάπτυξη αυτής της οργάνωσης.
Οπου η εργατική τάξη δεν έχει ακόμα προχωρήσει αρκετά στην οργάνωσή της για να επιχειρήσει μια αποφασιστική εκστρατεία ενάντια στην απρόσωπη εξουσία, δηλαδή ενάντια στην πολιτική εξουσία των κυρίαρχων τάξεων, πρέπει οπωσδήποτε να προπαρασκευάζεται γι' αυτό, με μια αδιάκοπη ζύμωση εναντίον αυτής της εξουσίας, με μια στάση αντιπαράθεσης προς την πολιτική των κυριάρχων τάξεων. Σε αντίθετη περίπτωση, παραμένει ένα άθυρμα στα χέρια τους, όπως το απέδειξε η Σεπτεμβριανή επανάσταση στη Γαλλία και όπως το αποδείχνει σ' ένα βαθμό το παιχνίδι που παίζει ως τώρα με επιτυχία ο κ. Γλάδστων και Σία στην Αγγλία.
- Κ. ΜΑΡΞ - Φ. ΕΝΓΚΕΛΣ, «Απαντα», τόμ. 33, σελ. 328-330.
* Οι προυντονικοί πήραν την ονομασία μουτουαλιστές (mutualistes) απ' το σύνθημά τους για «αλληλοβοήθεια» (mutuel = αμοιβαίος)
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου