Πολιτική ξεπουλήματος και... «ευεργέτες»

Πολιτική ξεπουλήματος και... «ευεργέτες»

Οξυμένα προβλήματα, ενίσχυση των μοχλών κερδοσκοπίας, ισοπέδωσης και χειραγώγησης και ολοένα μεγαλύτερες εκχωρήσεις του πολιτισμού στο κεφάλαιο, με ανυπολόγιστες για το λαό μας επιπτώσεις, είναι η «παρακαταθήκη» της κυβερνητικής πολιτικής μέσω του υπουργείου Πολιτισμού. Η κυβέρνηση - όπως και όλες οι προηγούμενες αστικές κυβερνήσεις - βάζει πλάτη στις ορέξεις των κάθε λογής «ευεργετών», που αποσκοπούν στην άλωση του πολιτιστικού τοπίου και όχι μόνο, ισχυριζόμενοι ότι θα «σώσουν τον πολιτισμό» και θα «εκπολιτίσουν το λαό».

Ο γενικός τύπος του «εθνικού ευεργέτη» είναι εκείνος ο οποίος θησαυρίζει σε αγαστή συνεργασία με τις τοπικές κυβερνήσεις.

Στο έδαφος της πολιτικής - παραδείγματος χάριν - που αφού καταδίκασε παιδιά σε πείνα με τα σκληρά αντιλαϊκά μέτρα που πτώχευσαν τη λαϊκή οικογένεια, δεν έκανε τίποτα ουσιαστικά όλο το χειμώνα για να αντιμετωπίσει το πρόβλημα, παρουσιάστηκαν να παραστήσουν τους σωτήρες ΜΚΟ και χορηγοί, να εξαγοράσουν με ψίχουλα τις λαϊκές συνειδήσεις, να προαγάγουν τον πληρωμένο «εθελοντισμό» τους. Σε τέτοιους ρόλους εμφανίστηκε το ίδρυμα «Σταύρος Νιάρχος», που μέσω της Μη Κερδοσκοπικής Οργάνωσης «Ινστιτούτο Προληπτικής, Περιβαλλοντικής και Εργασιακής Ιατρικής Prolepsis» μοίραζε κουπόνια σε μαθητές για να αγοράσουν υγιεινά γεύματα από τα κυλικεία.

Η ευεργεσία ως επένδυση

Τυπική περίπτωση κεφαλαιούχου που χρησιμοποίησε την «ευεργεσία» σαν επένδυση και σαν αυτοτελή μηχανισμό κέρδους ήταν ο Λαμπράκης, ο οποίος ασχολήθηκε με τον «πολιτισμό» σε μια επιχείρηση η οποία ουσιαστικά πληρώνεται από το κράτος, εμφανίζεται όμως ως ευεργεσία και μη κερδοσκοπική επιχείρηση. Μέσα από αυτό το προκάλυμμα επεκτείνεται άνετα (όσο του το επιτρέπουν οι ανταγωνιστές του) σε καθαρά επιχειρηματικές δραστηριότητες «στα πλαίσια» της πολιτιστικής του (μη κερδοσκοπικής!) δραστηριότητας.

Χαρακτηριστική περίπτωση, από την άλλη, το Ιδρυμα «Σταύρος Νιάρχος», στο οποίο εκχωρούνται ουσιαστικά δύο μεγάλοι κρατικοί Οργανισμοί, η Εθνική Βιβλιοθήκη και η Εθνική Λυρική Σκηνή, με το πρόσχημα ότι αυτό θα ανεγείρει τα νέα κτίριά τους. Προϋπόθεση, βεβαίως, ήταν η παραχώρηση στο Ιδρυμα μιας τεράστιας έκτασης 240 στρεμμάτων του Φαληρικού Δέλτα, που έχει χαρακτηριστεί αστικό πράσινο και ελεύθερος χώρος, καθώς και το ότι οι δύο οργανισμοί θα φέρουν πλέον τη βούλα του μεγαλοεφοπλιστή...

Το ΚΚΕ, που εξαρχής ήταν κατηγορηματικά αντίθετο στην πολυδιαφημισμένη «ευεργεσία», κατήγγειλε τη σύμβαση εκχώρησης στο Ιδρυμα «Στ. Νιάρχος», τονίζοντας πως «είναι ψεύτικοι οι ισχυρισμοί της κυβέρνησης ότι η κύρωση της σύμβασης αποτελεί ευεργεσία και ότι αφορά δωρεά στο Ελληνικό Δημόσιο από το Ιδρυμα Νιάρχου. Στην πραγματικότητα, το Δημόσιο παραχωρεί στο ίδρυμα μια περιοχή "φιλέτο" και τη διαχείριση δύο πολιτιστικών οργανισμών στον οργανισμό "Κέντρο Πολιτισμού Ιδρυμα Στ. Νιάρχος ΑΕ". Πρόκειται για παραπέρα ιδιωτικοποίηση φορέων καλλιτεχνικής δημιουργίας και ελεύθερων χώρων. Οι εργαζόμενοι, οι καλλιτέχνες, οι ερευνητές θα βρεθούν στην ομηρία των ελαστικών εργασιακών σχέσεων που θα επιβάλει ο νέος οργανισμός ΑΕ που δημιουργείται».

Απλώνουν τα πλοκάμια τους παντού

H πολιτική του ξεπουλήματος με την ετικέτα της δήθεν ευεργεσίας καλά κρατεί. Μετά τη «γην και ...πολιτισμό» που παρέδωσε η κυβέρνηση μέσα από την πολυδιαφημιζόμενη «ευεργεσία» του Ιδρύματος «Σταύρος Νιάρχος» για τη δημιουργία Εθνικής Βιβλιοθήκης, Εθνικής Λυρικής Σκηνής και Πολιτιστικού Εκπαιδευτικού Πάρκου - όλα κάτω από την επωνυμία του μεγαλοεφοπλιστή - τώρα η «Μη Κυβερνητική Οργάνωση» «Future Library» του Ιδρύματος «Σταύρος Νιάρχος», με τις ευλογίες της κυβέρνησης, απλώνει τα «πλοκάμια» της στις δημοτικές και δημόσιες βιβλιοθήκες όλης της χώρας, εκμεταλλευόμενη τη συνειδητή απαξίωση όλων των κυβερνήσεων του αστικού κράτους για την ενίσχυση και επέκταση των δημόσιων, σχολικών και δημοτικών βιβλιοθηκών. Και ως είθισται σε αυτές τις περιπτώσεις, το τεχνητό κενό έρχεται να καλύψει το κεφάλαιο με τη μορφή του... «ευεργέτη».

Ξεκίνησε, λοιπόν, από την Παιδική Βιβλιοθήκη της Ορέστου η ανακαίνιση των τεσσάρων βιβλιοθηκών του Δήμου Θεσσαλονίκης, «στο πλαίσιο του Προγράμματος Ενίσχυσης των Δημόσιων και Δημοτικών Βιβλιοθηκών, που υλοποιείται σε συνεργασία με την Αστική Μη Κερδοσκοπική Εταιρεία Future Library και με αποκλειστική χρηματοδότηση από το Ιδρυμα "Σταύρος Νιάρχος"».

Συγκεκριμένα, το πρόγραμμα θα μπει σε εφαρμογή κατά τις ακόλουθες ημερομηνίες: Παιδική Βιβλιοθήκη Ορέστου: Από 27/08/2012 έως 14/09/2012. Παιδική Βιβλιοθήκη Ανω Πόλης: Από 03/09/2012 έως 17/09/2012. Παιδική Βιβλιοθήκη Ξηροκρήνης: Από 10/09/2012 έως 22/09/2012. Περιφερειακή Βιβλιοθήκη Χαριλάου: Από 12/09/2012 έως 27/09/2012. Οι συγκεκριμένες βιβλιοθήκες θα παραμείνουν κλειστές για το κοινό κατά τη διάρκεια των εργασιών, ενώ οι δημότες που έχουν δανειστεί υλικό από αυτές δε θα επιβαρυνθούν με καθυστερήσεις.

Οπως έχει ξαναγραφτεί στον «Ρ», πρόκειται, ουσιαστικά, για «σύμπραξη» του κεφαλαίου με το αστικό κράτος, με αιχμή την τοπική διοίκηση, στο πλαίσιο που έθεσε ήδη η ΕΕ για τον αγοραίο προσανατολισμό της - απαραίτητης βέβαια - ψηφιοποίησης των έργων, του λόγου και της πολιτιστικής κληρονομιάς. Σε αυτή τη φάση ανάπτυξης της ψηφιοποίησης, το κεφάλαιο και τα «πολιτιστικά» του ιδρύματα εμφανίζονται ως... «Ρομπέν των Δασών» των δημοτικών και δημόσιων βιβλιοθηκών, οι οποίες έχουν τρομερά προβλήματα, με ευθύνη του κράτους και των τοπικών διοικήσεων, εκμεταλλευόμενοι το ιδεολόγημα της «πολιτιστικής χορηγίας».

Ομως, οι «ευεργεσίες» του Ιδρύματος δε σταματούν εδώ. Θυμίζουμε ότι η έρευνα του ναυαγίου του πλοίου «ΜΕΝΤΩΡ», της Εφορείας Εναλίων Αρχαιοτήτων, στα νοτιοανατολικά Κύθηρα, κοντά στον Αυλαίμονα, διενεργήθηκε με τη χρηματοδότηση του Ιδρύματος «Σταύρος Νιάρχος», στο οποίο το υπουργείο Πολιτισμού εξέφρασε πριν λίγους μήνες τις «θερμές ευχαριστίες» του γιατί... «χωρίς την στήριξή» του, η διεξαγωγή της έρευνας «δεν θα ήταν δυνατή»! Αντί, λοιπόν, να ντρέπονται στο υπουργείο Πολιτισμού που δεν κάνουν μια στοιχειώδη ενάλια αρχαιολογική έρευνα, «διαφημίζουν» τις «χορηγίες» του κεφαλαίου.

Η μνήμη ισχυρό όπλο

Την εκχώρηση όλων αυτών οι κυβερνήσεις και διά στόματος εκάστοτε πρωθυπουργών ακόμη την χαρακτηρίζουν «μεγάλο έργο πνοής», εντάσσοντάς το «στη μακρά σειρά προσφοράς του Ιδρύματος "Σταύρος Σ. Νιάρχος" στον τόπο μας», αλλά και στη «μακρά παράδοση προσφοράς των επιφανών Ελλήνων ευεργετών».

Επειδή όμως δεν έχουμε επιλεκτική μνήμη και επειδή η μνήμη είναι το ισχυρότερο όπλο για μελλοντικές κρίσεις, θυμίζουμε ποιος ήταν ο «αυτοδημιούργητος κροίσος», όπως συχνά τα ΜΜΕ τον παρουσιάζουν. Ως εφοπλιστής ο Σταύρος Νιάρχος άφησε πίσω του κουφάρια εργατών στα καράβια και στα Ναυπηγεία Σκαραμαγκά - τα οποία κατείχε από το 1956 μέχρι το 1985, οπότε και κρατικοποιήθηκαν, με το αζημίωτο βέβαια, αφού ο ιδιοκτήτης τους τσέπωσε τότε 14 εκατ. δολάρια. Κατά τα λοιπά, το «δαιμόνιον της φυλής», όπως βαφτίζονται η βρωμιά, τα θαλασσοδάνεια, τα χαρισμένα Λίμπερτις - αλλιώς και θαλάσσια φέρετρα - τα βουλιαγμένα πλοία, οι χαριστικές αποζημιώσεις κ.λπ. κάποιων «αυτοδημιούργητων», ουδεμία σχέση έχει με τον ελληνικό λαό.

Ετσι κι αλλιώς η ιστορία για τις «προσφορές» των κάθε λογής «ευεργετών», για το συλλογικό ...καλό, είναι γνωστή και διδάσκει, για όποιον θέλει να διδαχθεί. Να θυμηθούμε τους «παραδοσιακούς ευεργέτες», που αφού έκλεβαν ό,τι είχαν να κλέψουν, λίγο πριν αποδημήσουν, δώριζαν στο κράτος ένα μικρό μέρος των κερδών από τις ανομίες τους, συνήθως, για να ...αγιάσουν; Σήμερα, οι σύγχρονοι «εθνικοί ευεργέτες» ακολουθούν άλλη τακτική: Ιδρύουν ένα «μη κερδοσκοπικό ίδρυμα» διαθέτοντας οι ίδιοι μικρά χρηματικά ποσά (βεβαίως με φοροαπαλλαγή), απομυζώντας κρατικό χρήμα... Κατά τ' άλλα επιτελούν κοινωνικό έργο! Είναι τυχαίο, άραγε, ότι κάθε μονοπωλιακός όμιλος πλέον διαθέτει εκτός των άλλων και ένα ίδρυμα για τις τέχνες και ορισμένες εταιρείες, που δραστηριοποιούνται στο χώρο του πολιτισμού; Μάλιστα, σε μια εποχή ολοένα και μεγαλύτερης έντασης της εμπορευματοποίησης, είναι ξεκάθαρη πλέον η σημασία που έχει για το κεφάλαιο ο χώρος των τεχνών και της καλλιτεχνικής δημιουργίας, ως μοχλός διαμόρφωσης των συνειδήσεων και χειραγώγησης του λαού.

Σοφία ΑΔΑΜΙΔΟΥ