ΗΦΑΙΣΤΟΣ

16 Ιαν 2012

Το ΚΚΕ για τον ιμπεριαλιστικό πόλεμο στα χρόνια 1930 - 1933

Το 6ο Συνέδριο της Κομμουνιστικής Διεθνούς - ΚΔ (27.7 - 1.9 1928) αποφάσισε να καθιερωθεί διεθνής ημέρα πάλης κατά της απειλής ιμπεριαλιστικού πολέμου. Πράγματι, η 10η Ολομέλεια της ΕΕ της ΚΔ (Ιούλης 1929) επικύρωσε την απόφαση της Διάσκεψης 13 κομμουνιστικών κομμάτων (Βρυξέλλες, Μάης 1929) με την οποία καθοριζόταν ως τέτοια ημέρα η 1η Αυγούστου. Τόνιζε ότι η διεθνής εκδήλωση της εργατικής τάξης πρέπει να έχει τη σημασία γεγονότος που ξεπερνάει το πλαίσιο μιας συνηθισμένης διαδήλωσης και πρέπει να συνδέεται στενά με τον οικονομικό και πολιτικό αγώνα ενάντια στον καπιταλισμό.

Η παγκόσμια οικονομική κρίση του καπιταλισμού, που ξέσπασε το φθινόπωρο του 1929 και διάρκεσε μέχρι το 1933, όξυνε τις ενδοϊμπεριαλιστικές αντιθέσεις και τον αγώνα για κυριαρχία στις αγορές, με αποτέλεσμα να ανατραπούν στην πράξη όλες οι συνθήκες που είχαν υπογραφεί ανάμεσα στους εμπολέμους με τη λήξη του Α' Παγκοσμίου Πολέμου. Τα«...ήδη αναμφισβήτητα συμπτώματα νέας οικονομικής κρίσης»¹είχε επισημάνει και η 10η Ολομέλεια της ΕΕ της ΚΔ.

Η 3η Ολομέλεια της ΚΕ του ΚΚΕ (28 - 31.1.1930) τόνιζε σχετικά με την πολιτική της τότε κυβέρνησης Ελ. Βενιζέλου:

«Η κυβέρνηση των καπιταλιστών (...) του Βενιζέλου - πολέμου, σας ετοιμάζει μεγαλύτερη αθλιότητα, μεγαλύτερη φτώχεια (...). Παραγγέλνει καθημερινά κανόνια, αεροπλάνα και πολεμικά πλοία, αποχτηνώνει τους στρατιώτες και τους ναύτες...».²

Η εκτίμηση για προετοιμαζόμενο ιμπεριαλιστικό πόλεμο κατά της Σοβιετικής Ενωσης, στον οποίο θα έπαιρνε μέρος και η Ελλάδα στο πλευρό της Γαλλίας, κάθε άλλο παρά αβάσιμη ήταν. Μεσούσης της οικονομικής κρίσης, η κυβέρνηση Βενιζέλου ψήφισε ναυτικό πρόγραμμα αξίας 630 εκατομμυρίων δραχμών για την κατασκευή πολεμικών πλοίων, παρότι την ίδια περίοδο (10 Ιούνη 1930) είχε υπογραφεί Ελληνοτουρκικό Οικονομικό Σύμφωνο και στα τέλη Οκτώβρη 1930 υπογράφηκε Ελληνοτουρκική Συνθήκη Φιλίας.

Στις 11 Ιούλη 1931 δημοσιεύτηκε στον «Ριζοσπάστη» «Προκήρυξη του Κομμουνιστικού Κόμματος Ελλάδος (ΕΤΚΔ) προς τους φαντάρους και ναύτες», όπου τονιζόταν:

«...γρήγορα οι εκμεταλλευτές θα σας οδηγήσουν στον πόλεμο, θα σας δώσουν κρέας στα κανόνια. Τ' αδέρφια σας, οι πατεράδες σας, οι μανάδες σας, στη φάμπρικα, στο δρόμο και στο χωράφι τσακίζονται στη δουλειά νηστικοί και σκοτώνονται απ' το κράτος και τις φασιστικές του οργανώσεις γιατί δεν έχουν να πληρώσουν τους φόρους, γιατί ζητάνε ψωμί».³

Η Προκήρυξη του ΚΚΕ κατέληγε με το παρακάτω μαχητικό κάλεσμα:

«Κάτω η ληστρική επίθεση της κεφαλαιοκρατίας ενάντια στο επίπεδο ζωής των μαζών! Κάτω οι ληστρικοί φόροι! Κάτω οι εξοπλισμοί! Κάτω ο προετοιμαζόμενος αντισοβιετικός πόλεμος! Υπεράσπιση της προλεταριακής πατρίδας! (...) Επαναστατική ανατροπή της κεφαλαιοκρατίας από την εξουσία! Ζήτω η σοβιετική Ελλάδα!».⁴

Συστατικό της πάλης του ΚΚΕ ενάντια στον ιμπεριαλιστικό πόλεμο ήταν η πάλη για το μεροκάματο, τις κοινωνικές ασφαλίσεις, την προστασία των ανέργων και γενικά η πάλη ενάντια στην επίθεση του κεφαλαίου, που οι οικονομικοί και πολιτικοί του εκπρόσωποι μέσα στα άλλα μέτρα κατά των εργατών και του ΚΚΕ είχαν στην ημερήσια διάταξη και τις προβοκάτσιες. Σχετικά με τις τελευταίες, είναι χαρακτηριστικό και το παρακάτω γεγονός:

Με αφορμή τη δολοφονία ενός αστυνομικού στον Πειραιά, που οι κρατικές αρχές επιχείρησαν να τη φορτώσουν στους αγωνιζόμενους εργάτες και στους κομμουνιστές, η Προκήρυξη του ΠΓ της ΚΕ (16.7.1931), αφού την κατάγγειλε ως προβοκάτσια, στάθηκε στο θέμα της βίας, επισημαίνοντας:

«Η δολοφονία και η ατομική τρομοκρατία δεν είνε δική μας τακτική. Γιατί με το να ξεπαστρέψουμε έναν εκπρόσωπο ή όργανο της τάξης των εκμεταλλευτών δεν ξεπαστρεύουμε και την τάξη των εκμεταλλευτών. Αντίθετα τις μέθοδες αυτές τις καταδικάζουμε γιατί εκφυλίζουν και εκτρέπουν τους επαναστάτες απ' το καθήκον της οργάνωσης και καθοδήγησης των μαζών στο μαζικό ταξικό αγώνα σε πράξεις ατομικής τρομοκρατίας (...) Τονίζουμε (...) Οταν στις συνελεύσεις, στις συγκεντρώσεις και διαδηλώσεις των εργατών, φτωχών βιοπαλαιστών, η μπουρζουαζία με το κράτος της και τις φασιστικές οργανώσεις της επιτίθεται δολοφονικά, το Κόμμα μας καλεί τις μάζες των εργαζομένων ν' αμυνθούν, να τσακίσουν τις ένοπλες ορδές των εκμεταλλευτών».⁵

Οταν πραγματοποιήθηκε η εκστρατεία της Ιαπωνίας ενάντια στην Κίνα και καταλήφθηκαν η Μαντζουρία και η Σαγκάη, η Κομμουνιστική Διεθνής και το ΚΚΕ εκτίμησαν ότι ο κόσμος βρίσκεται μπροστά σε έναν πόλεμο που από στιγμή σε στιγμή απειλεί να μετατραπεί σε παγκόσμιο μακελειό. Αυτές οι εξελίξεις ήταν συνδεμένες και είχαν ως άμεσο αποτέλεσμα την προσπάθεια του διεθνούς καπιταλιστικού συστήματος να βγει από την κρίση μέσω της αναδιανομής των αγορών και των σφαιρών επιρροής.

Στις 10.3.1932 δημοσιεύτηκαν στο «Νέο Ριζοσπάστη» θέσεις κατά του πολέμου, όπου υπογραμμιζόταν:

«Οχι πάλη αφηρημένη και γενική κατά του ιμπεριαλισμού, κατά της Β΄Διεθνούς και της Κοινωνίας των Εθνών, (...) Κεντρική θέση στην αντιπολεμική δουλειά κατέχει η δράση μας, (...) στους εργάτες των πολεμικών και χημικών βιομηχανιών, καθώς και μέσα στους φορτοεκφορτωτές ναυτεργάτες και σιδηροδρομικούς. (...) Αρνηση της φόρτωσης, εκφόρτωσης και μεταφοράς των πολεμοφοδίων που προορίζονται κατά της Κίνας και της Σοβιετικής Ενωσης...».⁶

Στις 18 Ιούλη 1933 το ΠΓ υπογράμμιζε την όξυνση των ενδοϊμπεριαλιστικών αντιθέσεων, εντοπίζοντας από τη μια τον ανταγωνισμό ΗΠΑ - Ιαπωνίας για την κυριαρχία στον Ειρηνικό Ωκεανό, και από την άλλη στην Ευρώπη ανάμεσα στα ιμπεριαλιστικά κράτη που ήθελαν τη διατήρηση ισχύος των συνθηκών που ακολούθησαν τον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο (π.χ. Γαλλία) και σε εκείνες που επιδίωκαν την ακύρωσή τους (π.χ. Ιταλία). Σημείωνε ότι ο Χίτλερ, που ήδη βρισκόταν στην εξουσία και επίσης επιδίωκε την ακύρωση των παραπάνω συνθηκών, πραγματευόταν με την Ιαπωνία το μοίρασμα της Σοβιετικής Ενωσης. Το ΠΓ κάλεσε το προλεταριάτο και τους εργαζόμενους χωρικούς να αντιδράσουν:

«Με συγκεντρώσεις, διαδηλώσεις, στάσεις και απεργίες, να παλαίψουν κατά των πολεμικών προπαρασκευών του ελληνικού ιμπεριαλισμού, κατά του εθνικισμού, κατά της θέσης εκτός νόμου του Κόμματός μας και των ταξικών οργανώσεων, κατά των εξοπλισμών, για το μοίρασμα των πολεμικών κονδυλίων στους ανέργους...».⁷

Η πολιτική του ΚΚΕ κατά του ιμπεριαλιστικού πολέμου διαμορφωνόταν και προωθούνταν σε συνθήκες αντικομμουνιστικής φρενίτιδας από τις κυβερνήσεις και τον αστικό Τύπο, πατριδοκαπηλίας και εθνικής υστερίας, καθώς και δολοφονικής δράσης οργανώσεων όπως η Εθνική Ενωσις Ελλάς (ΕΕΕ), που κατευθυνόταν από το Γενικό Επιτελείο Στρατού. Η ΕΕΕ, όπως και η οργάνωση «Παύλος Μελάς» πραγματοποιούσαν πογκρόμ κατά των Εβραίων στη Θεσσαλονίκη (Ρεζί - Βαρδάρη, Χαριλάου, συνοικισμό 151 και Καμπέλ) και δολοφονικές επιθέσεις ενάντια σε εργατικές και αγροτικές οργανώσεις. Επίτιμος πρόεδρος των«χαλυβδόκρανων» της ΕΕΕ ήταν ο φιλελεύθερος Στυλιανός Γονατάς και επίτιμο μέλος της ο επίσης φιλελεύθερος υπουργός Λάμπρος Ιασωνίδης.

Στην Προκήρυξη του ΚΚΕ (11.7.1931) καταγγέλλονταν και πάλι τα βασανιστήρια που υποβάλλονταν, στα μπουντρούμια της Ασφάλειας, κομμουνιστές και άλλοι πρωτοπόροι εργάτες και αγρότες (φάλαγγα, ξερίζωμα νυχιών κ.ά.).

Στις αρχές του 1933 η Εργατική Βοήθεια της Ελλάδας (ΕΒΕ) έδωσε στη δημοσιότητα καταγγελία με τα εξής στοιχεία:

«Από τον Ιούλη 1929 που εφαρμόστηκε το "Ιδιώνυμο" ως τις 31 Δεκέμβρη 1932 έγιναν 12.000 συλλήψεις και 2.203 καταδίκες. Στο Καλπάκι εξορίστηκαν 120 κομμουνιστές φαντάροι, ενώ είχαν τραυματιστεί και δαρθεί από την αστυνομία και τη χωροφυλακή 1.355 εργάτες και αγρότες. Ακόμα: Βασανίστηκαν 107, δολοφονήθηκαν 8, εκτελέστηκαν 3. Επίσης σκοτώθηκαν 8 αγρότες καταδιωκόμενοι για φόρους και 2 επαγγελματίες».⁸

Στις 28.11.1930 έγινε στο Στρατοδικείο Ιωαννίνων η δίκη των 7 φαντάρων του Καλπακιού. Καταδικάστηκαν σε θάνατο οι Μαρκοβίτης και Πανούσης, σε ισόβια δεσμά οι Γαμβέτας και Βλαντάς, σε 7 χρόνια φυλάκιση οι Αδαμόπουλος και Τσακίρης και σε 2 χρόνια ο Κορδέλης.

Η απόφαση ξεσήκωσε θύελλα διαμαρτυριών στην Ελλάδα και το εξωτερικό. Ανάμεσα σε άλλους ύψωσαν φωνή διαμαρτυρίας οι Κωστής Παλαμάς, Γρηγόριος Ξενόπουλος, Δημήτρης Γληνός, Νίκος Καζαντζάκης, Δημοσθένης Βουτυράς, Κώστας Βάρναλης, Αγγελος Τερζάκης, Διονύσης Λαβράγκας, Παύλος Νιρβάνας, Δημήτριος Καμπούρογλου, Μιλτιάδης Μαλακάσης, Γιάννης Κορδάτος, Πέτρος Πικρός, Νίκος Κατηφόρης κ.ά.⁹

Από το εξωτερικό έστειλαν διαμαρτυρίες ο Αλμπερτ Αϊνστάιν, εργατικές οργανώσεις και εφημερίδες, ενώ στο Βερολίνο διαδηλωτές εργάτες έσπασαν τα τζάμια της ελληνικής πρεσβείας.

Η πάλη των εργαζομένων στην Ελλάδα συντονιζόταν με το διεθνή αγώνα αλληλεγγύης.

1. Ινστιτούτο Μαρξισμού - Λενινισμού της ΚΕ του ΚΚΣΕ, σελ. 314, εκδόσεις «Ελεύθερη Ελλάδα», 1973.

2. Το ΚΚΕ - Επίσημα Κείμενα, τ. 3ος, σελ. 142 Αθήνα, 1975, εκδόσεις «Σύγχρονη Εποχή».

3. ο.π. σελ. 267.

4. ο.π. σελ. 261.

5. ο.π. σελ. 265-266.

6. ο.π. σελ. 362, 363, 364.

7. ο.π. σελ. 560.

8. ο.π. σελ. 640.

9, ο.π. σελ. 625.

Του
Μάκη ΜΑΪΛΗ

ΠΑΡΟΜΟΙΑ ΘΕΜΑΤΑ