16 Ιαν 2012

Ομιλία για το ρόλο του Κομμουνιστικού Κόμματος


Β. Ι. ΛΕΝΙΝ
Ομιλία για το ρόλο του Κομμουνιστικού Κόμματος
23 ΤΟΥ ΙΟΥΛΗ 1920
Σύντροφοι, θα ήθελα να κάνω μερικές παρατηρήσεις, που έχουν σχέση με τις ομιλίες των σ. σ. Τάνερ και Μακ Λέιν. Ο Τάνερ λέει ότι είναι υπέρ της δικτατορίας του προλεταριάτου, αλλά τη δικτατορία του προλεταριάτου δεν τη φαντάζεται έτσι όπως τη φανταζόμαστε εμείς. Λέει ότι λέγοντας δικτατορία του προλεταριάτου εννοούμε στην ουσία τη δικτατορία της οργανωμένης και συνειδητής του μειοψηφίας.
Και πράγματι, στην εποχή του καπιταλισμού, που οι εργατικές μάζες υποβάλλονται σε αδιάκοπη εκμετάλλευση και δεν μπορούν ν' αναπτύξουν τις ανθρώπινες ικανότητές τους, το πιο χαρακτηριστικό για τα εργατικά πολιτικά κόμματα είναι το γεγονός ότι δεν μπορούν να αγκαλιάζουν παρά μόνο μια μειοψηφία της τάξης τους. Ενα πολιτικό κόμμα μπορεί να συνενώσει μόνο τη μειοψηφία της τάξης, γιατί οι πραγματικά συνειδητοί εργάτες σε κάθε καπιταλιστική κοινωνία αποτελούν τη μειοψηφία όλων των εργατών. Γι' αυτό το λόγο είμαστε υποχρεωμένοι ν' αναγνωρίζουμε ότι μόνο αυτή η συνειδητή μειοψηφία μπορεί να καθοδηγήσει τις πλατιές εργατικές μάζες και να τις συμπαρασύρει. Κι εφόσον ο σ. Τάνερ λέει ότι είναι εχθρός του κόμματος, αλλά ταυτόχρονα υποστηρίζει την αντίληψη ότι η μειοψηφία των καλύτερα οργανωμένων και των πιο επαναστατών εργατών πρέπει να δείχνει το δρόμο σ' όλο το προλεταριάτο, δηλώνω ότι στην πραγματικότητα δεν υπάρχει διαφορά μεταξύ μας. Τι είναι η οργανωμένη μειοψηφία; Αν η μειοψηφία αυτή είναι πραγματικά συνειδητή, αν ξέρει να τραβάει ξωπίσω της τις μάζες, αν είναι ικανή να απαντήσει σε κάθε πρόβλημα, που μπαίνει στην ημερήσια διάταξη, τότε αυτή, στην ουσία, είναι κόμμα. Κι αν οι σύντροφοι, σαν τον Τάνερ, που τους εκτιμούμε ιδιαίτερα, σαν αντιπροσώπους του μαζικού κινήματος - πράγμα που θα το λέγαμε με δυσκολία για τους αντιπροσώπους του Βρετανικού Σοσιαλιστικού Κόμματος - αν οι σύντροφοι αυτοί είναι υπέρ της ύπαρξης μιας μειοψηφίας, που θα αγωνιζόταν αποφασιστικά για τη δικτατορία του προλεταριάτου και θα διαπαιδαγωγούσε τις εργατικές μάζες μ' αυτό το πνεύμα, τότε, ουσιαστικά, αυτή η μειοψηφία δεν είναι τίποτα άλλο παρά ένα κόμμα. Ο σ. Τάνερ λέει ότι αυτή η μειοψηφία πρέπει να οργανώσει και να συμπαρασύρει όλη την εργατική μάζα. Αν ο σ. Τάνερ και οι άλλοι σύντροφοι από την ομάδα Shop Stewards και από την ένωση των Βιομηχανικών Εργατών του Κόσμου (IWW) το παραδέχονται αυτό - και κάθε μέρα στις συζητήσεις μαζί τους βλέπουμε ότι το παραδέχονται πραγματικά - αν εγκρίνουν μια κατάσταση, κατά την οποία η συνειδητή κομμουνιστική μειοψηφία της εργατικής τάξης συμπαρασύρει το προλεταριάτο, τότε πρέπει να συμφωνήσουν και με το γεγονός ότι αυτό ακριβώς είναι και το νόημα όλων των αποφάσεών μας. Και τότε η μοναδική διαφορά, που υπάρχει μεταξύ μας, συνίσταται μόνο στο γεγονός ότι αυτοί αποφεύγουν τη λέξη «κόμμα», επειδή ανάμεσα στους Αγγλους συντρόφους υπάρχει ένα είδος προκατάληψης ενάντια στο πολιτικό κόμμα. Δεν μπορούν αυτοί να φαντάζονται διαφορετικά το πολιτικό κόμμα, παρά σαν ομοίωμα των κομμάτων του Γκόμπερς και του Χέντερσον, των κομμάτων των κοινοβουλευτικών επιχειρηματιών, των προδοτών της εργατικής τάξης. Και αν τον κοινοβουλευτισμό τον φαντάζονται τέτοιον ακριβώς, όπως είναι στη σημερινή περίοδο ο αγγλικός και αμερικάνικος κοινοβουλευτισμός, τότε κι εμείς είμαστε εχθροί ενός παρόμοιου κοινοβουλευτισμού και παρόμοιων πολιτικών κομμάτων. Μας χρειάζονται καινούργια κόμματα, κόμματα αλλιώτικα. Μας χρειάζονται τέτοια κόμματα, που θα βρίσκονται πάντα σε πραγματική σύνδεση με τις μάζες και που θα ξέρουν να καθοδηγούν αυτές τις μάζες.
Περνάω στο τρίτο ζήτημα, που θα 'θελα να θίξω εδώ σε σχέση με την ομιλία του σ. Μακ Λέιν. Ο Μακ Λέιν είναι οπαδός της συνένωσης του αγγλικού Κομμουνιστικού Κόμματος με το Εργατικό Κόμμα. Εγώ έχω πει κιόλας τη γνώμη μου γι' αυτό το ζήτημα στις θέσεις μου για την εισδοχή στην ΙΙΙ Διεθνή. Στην μπροσούρα μου το ζήτημα αυτό το άφησα ανοιχτό. Ωστόσο, αφού συζήτησα με πολλούς συντρόφους, σχημάτισα την πεποίθηση ότι η απόφαση να παραμείνουν στο Εργατικό Κόμμα αποτελεί τη μοναδική σωστή τακτική. Αλλά βγαίνει εδώ ο σ. Τάνερ και δηλώνει: Μην είστε πολύ δογματιστές. Η φράση αυτή δεν έχει εδώ καμιά θέση. Ο σ. Ράμζαϊ λέει: Επιτρέψτε μας, εμάς τους Αγγλους κομμουνιστές, να λύσουμε μόνοι μας αυτό το πρόβλημα. Τι θα ήταν η Διεθνής αν ερχόταν κάθε μικρή παράταξη κι έλεγε: Μερικοί από μας είναι υπέρ αυτού και μερικοί κατά, αφήστε μας να το λύσουμε μόνοι μας. Τι τη θέλαμε τότε τη Διεθνή, το συνέδριο κι όλη αυτή τη συζήτηση; Ο σ. Μακ Λέιν μίλησε μόνο για το ρόλο του πολιτικού κόμματος. Αυτό το πράγμα όμως αφορά και τις επαγγελματικές ενώσεις και τον κοινοβουλευτισμό. Είναι πολύ σωστό ότι ένα μεγάλο μέρος των καλύτερων επαναστατών είναι κατά της συνένωσης με το Εργατικό Κόμμα, δεδομένου ότι αρνούνται τον κοινοβουλευτισμό σαν μέσο πάλης. Ισως θα 'ταν καλύτερα να παραπεμφθεί αυτό το πρόβλημα σε επιτροπή. Αυτή πρέπει να το συζητήσει, να το μελετήσει και πρέπει οπωσδήποτε να λυθεί από το παρόν συνέδριο της Κομμουνιστικής Διεθνούς. Δεν μπορούμε να συμφωνήσουμε ότι το θέμα αφορά μόνο τους Αγγλους κομμουνιστές. Εμείς πρέπει να πούμε γενικά ποια τακτική είναι σωστή.
Τώρα θα σταθώ σε μερικά επιχειρήματα του σ. Μακ Λέιν σχετικά με το θέμα του αγγλικού Εργατικού Κόμματος. Πρέπει να πω ανοιχτά: Το κόμμα των κομμουνιστών μπορεί να ενωθεί με το Εργατικό Κόμμα μόνο υπό τον όρο ότι θα διατηρήσει την πλήρη ελευθερία κριτικής και θα μπορέσει να ακολουθήσει τη δικιά του πολιτική. Αυτό είναι το πιο βασικό. Ο σ. Σεράτι λέει με την ευκαιρία αυτή ότι πρόκειται για συνεργασία τάξεων. Νομίζω πως δεν είναι συνεργασία τάξεων. Αν οι Ιταλοί σύντροφοι ανέχονται στο κόμμα τους οπορτουνιστές, σαν τον Τουράτι και Σία, δηλαδή αστικά στοιχεία, τότε αυτό είναι πράγματι συνεργασία των τάξεων. Στη δοσμένη περίπτωση, όμως, αναφορικά με το αγγλικό Εργατικό Κόμμα, πρόκειται μόνο για συνεργασία της πρωτοπόρας μειοψηφίας των Αγγλων εργατών με τη συντριπτική τους πλειοψηφία. Τα μέλη του Εργατικού Κόμματος είναι όλα μέλη των επαγγελματικών ενώσεων. Πρόκειται για μια πρωτότυπη διάρθρωση που δεν τη βρίσκουμε σε καμιά άλλη χώρα. Η οργάνωση αυτή περιλαβαίνει 4 εκατομμύρια εργάτες από τα 6-7 εκατομμύρια των μελών των επαγγελματικών ενώσεων. Αυτούς δεν τους ρωτούν ποιες είναι οι πολιτικές τους πεποιθήσεις. Ας μου αποδείξει ο σ. Σεράτι ότι θα μας εμποδίσει κάποιος εκεί να χρησιμοποιήσουμε το δικαίωμα της κριτικής. Μόνο όταν το αποδείξετε αυτό, θα αποδείξετε ότι ο σ. Μακ Λέιν κάνει λάθος. Το Βρετανικό Σοσιαλιστικό Κόμμα μπορεί να μιλάει λεύτερα, ότι ο Χέντερσον είναι προδότης, και όμως να παραμένει στις γραμμές του Εργατικού Κόμματος. Και δω γίνεται συνεργασία της πρωτοπορίας της εργατικής τάξης με τους καθυστερημένους εργάτες, με την οπισθοφυλακή. Η συνεργασία αυτή έχει τόσο μεγάλη σημασία για όλο το κίνημα, που επιμένουμε κατηγορηματικά να γίνουν οι Αγγλοι κομμουνιστές ο συνδετικός κρίκος ανάμεσα στο κόμμα, δηλαδή ανάμεσα στη μειοψηφία της εργατικής τάξης, και σ' όλη την υπόλοιπη μάζα των εργατών. Αν η μειοψηφία δεν μπορεί να καθοδηγεί τις μάζες, να συνδεθεί στενά μ' αυτές, τότε δεν είναι κόμμα και γενικά δεν αξίζει τίποτα έστω κι αν αυτοκαλείται κόμμα ή εθνική επιτροπή των Συμβουλίων των βετεράνων των εργοστασίων - απ' ό,τι ξέρω, τα Συμβούλια των βετεράνων στα εργοστάσια της Αγγλίας έχουν εθνική επιτροπή, κεντρική καθοδήγηση, κι αυτό είναι ήδη ένα βήμα προς το κόμμα. Κατά συνέπεια, αν δε διαψευσθεί ότι το αγγλικό Εργατικό Κόμμα αποτελείται από προλετάριους, τότε αυτό είναι συνεργασία της πρωτοπορίας της εργατικής τάξης με τους καθυστερημένους εργάτες, κι αν η συνεργασία αυτή δε γίνει συστηματικά, τότε το Κομμουνιστικό Κόμμα δεν αξίζει τίποτα και δεν μπορεί να γίνει καν λόγος για δικτατορία του προλεταριάτου. Κι αν οι Ιταλοί σύντροφοί μας δεν έχουν πιο πειστικά επιχειρήματα, τότε θα 'μαστε αργότερα υποχρεωμένοι να λύσουμε τελειωτικά εδώ το πρόβλημα με βάση αυτά που ξέρουμε, και θα καταλήξουμε στο συμπέρασμα ότι η συνένωση είναι σωστή τακτική.
Οι σ. Τάνερ και Ράμζαϊ μας λένε ότι οι περισσότεροι Αγγλοι κομμουνιστές δε θα συμφωνήσουν με τη συνένωση, αλλά μήπως οφείλαμε οπωσδήποτε να συμφωνήσουμε μαζί τους; Καθόλου. Αν η πλειοψηφία δεν κατάλαβε ακόμα ποια τακτική είναι σωστή, ίσως να μπορούσαμε να περιμένουμε. Ακόμα και μια παράλληλη ύπαρξη των δυο κομμάτων για ένα διάστημα θα 'ταν καλύτερη, παρά η άρνηση απάντησης στο ερώτημα ποια ταχτική είναι σωστή. Φυσικά, ξεκινώντας από την πείρα όλων των μελών του συνεδρίου, βάσει των επιχειρημάτων που προτάχθηκαν εδώ, δε θα επιμένετε, να πάρουμε εδώ κιόλας απόφαση για άμεση συγκρότηση ενός ενιαίου κομμουνιστικού κόμματος σ' όλες τις χώρες. Αυτό είναι αδύνατο. Μα να πούμε ανοιχτά τη γνώμη μας, να δώσουμε κατευθυντήριες γραμμές, αυτό το μπορούμε. Το ζήτημα που έθιξε η αγγλική αντιπροσωπεία πρέπει να το μελετήσουμε σε ειδική επιτροπή και μετά να πούμε: Η σωστή ταχτική είναι να μπούμε στο Εργατικό Κόμμα. Αν η πλειοψηφία ταχτεί ενάντια σ' αυτό, πρέπει να οργανώσουμε χωριστά τη μειοψηφία. Αυτό θα έχει διαπαιδαγωγική σημασία. Αν οι αγγλικές εργατικές μάζες πιστεύουν ακόμα στην προηγούμενη τακτική, θα επανεξετάσουμε τα συμπεράσματά μας στο επόμενο συνέδριο. Δεν μπορούμε όμως να πούμε ότι το πρόβλημα αφορά μόνο την Αγγλία - αυτό θα αποτελούσε μίμηση των πιο χειρότερων συνηθειών της II Διεθνούς. Πρέπει να πούμε ανοιχτά τη γνώμη μας. Αν οι Αγγλοι κομμουνιστές δεν καταλήξουν σε συμφωνία κι αν δεν ιδρυθεί ένα μαζικό κόμμα, τότε η διάσπαση έτσι ή αλλιώς θα είναι αναπόφευχτη1.
Σημείωση:
1. Στο «Δελτίο του 2ου συνεδρίου της Κομμουνιστικής Διεθνούς» No 5 οι τελευταίες φράσεις της ομιλίας δίνονται ως εξής: «Εμείς πρέπει να πούμε ανοιχτά τη γνώμη μας, οποιαδήποτε κι αν είναι. Αν οι Αγγλοι κομμουνιστές δεν καταλήξουν σε συμφωνία στο θέμα της οργάνωσης μαζικού κινήματος, αν πάνω σ' αυτή τη βάση γίνει διάσπαση, τότε, καλύτερα η υπόθεση να τελειώσει με διάσπαση, παρά με την εγκατάλειψη της οργάνωσης ενός μαζικού κινήματος. Καλύτερα να ανυψωθούμε σε μια ορισμένη και αρκετά καθαρή τακτική κι ιδεολογία παρά να παραμένουμε στο προηγούμενο χάος».
«Δελτίο του 2ου συνεδρίου της Κομμουνιστικής Διεθνούς». Αριθ. 5, 5 Αυγούστου1920.
Δημοσιεύεται σύμφωνα με το κείμενο του βιβλίου «Το 2ο συνέδριο της Κομμουνιστικής Διεθνούς», 1921, που παραβλήθηκε με το κείμενο της γερμανικής έκδοσης, «Der zweite Kongreβ der Kommunistischen Internationale» Verlag der Kommunistischen Internationale, Hamburg, 1921.
ByΦιλιππος Ανθης στις

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

Εγγραφή σε: Σχόλια ανάρτησης (Atom)

TOP READ