ΣΥΡΙΖΑ ΚΑΙ ΚΡΙΣΗ

Oι εξελίξεις στο ΣΥΝ/ΣΥΡΙΖΑ συνιστούν µέρος διεργα-
σιών που συντελούνται στο σύνολο του αστικού πολιτι-
κού συστήµατος. Η διαχείριση της λαϊκής δυσαρέσκειας
σε συνθήκες καπιταλιστικής οικονοµικής κρίσης επιβάλλει τη διαµόρ-
φωση εφεδρειών ικανών να συµβάλουν στον εγκλωβισµό λαϊκών δυ-
νάµεων και σε εναλλακτικά συµµαχικά σενάρια διακυβέρνησης. Στην
Ανακοίνωση της ΚΕ του ΚΚΕ «Συµπεράσµατα από τη δράση του Κόµ-
µατος και τα αποτελέσµατα στις εθνικές εκλογές 4 Οκτώβρη 2009» επι-
σηµαίνεται ότι η στρατηγική των δυο αστικών κοµµάτων (ΠΑΣΟΚ και
Ν∆) είναι ίδια, «κινούνται στον ίδιο ιδεολογικοπολιτικό χώρο, οι αντι-
θέσεις τους είναι δευτερεύουσας σηµασίας. Η οξυµένη δικοµµατική αντι-
παράθεση,είτε µετην κλασική µορφή που έχουµεγνωρίσει,είτε ως αντι-
παράθεση κεντροδεξιού ή κεντροαριστερού πόλου, ο ανταγωνισµός για
το ποιο από τα δυο κόµµατα θα είναι στο κυβερνητικό πηδάλιο έρχεται σε
αναντιστοιχία µετην κοινή στρατηγική τους. Η όποια ενίσχυση του αστι-
κού πολιτικού συστήµατος επιτευχθεί θα είναι προσωρινή,εποµένως και
τα δυο κόµµατα µε την καθοδήγηση των µεντόρων τους επιχειρηµατιών
και το ξένο παράγοντα, θα βρεθούν πολλές φορές αντιµέτωπα µπροστά
σε µια µεταµφίεση του συστήµατος ώστε να κρατηθούν εγκλωβισµένες
λαϊκές µάζες, µοιρολατρικές και φοβισµένες»
1
.
- 67 -
ιδεολογία - πολιτική
Ο Αποστόλης Παππάς είναι µέλος της Ιδεολογικής Επιτροπής της ΚΕ του ΚΚΕ.
1. Ανακοίνωση της ΚΕ του ΚΚΕ «Συµπεράσµατα από τη δράση του Κόµµατος και τα
αποτελέσµατα στις εθνικές εκλογές 4 Οκτώβρη 2009», δες παρόν τεύχος της ΚΟΜΕΠ,
σελ. 197.Ο ΣΥΝ από την ίδρυσή του διαµορφώθηκε ως πολιτικός φορέας του
οπορτουνισµού, αφού πλειοψηφούσαν σε αυτόν πρώην στελέχη του
ΚΚΕ που είχαν οµαδοποιηθεί αρχικά µε θέσεις του Ευρωκοµµουνι-
σµού. Ετσι, υιοθετώντας τη σοσιαλδηµοκρατική στρατηγική σε συνθή-
κες µεγάλης υποχώρησης του κοµµουνιστικού κινήµατος µε τη νίκη της
αντεπανάστασης, είχε να επιτελέσει από τη φύση του ένα αντιφατικό
καθήκον.
Από τη µια, ως δύναµη συµβιβασµένη µε την αστική εξουσία, εξέ-
φραζε το συµβιβασµό της σε συνεργασία µε την κυβερνητική σοσιαλ-
δηµοκρατική πτέρυγα, κυρίως σε επίπεδο ΤοπικήςΑυτοδιοίκησης, στο
εργατικό συνδικαλιστικό κίνηµα, αλλά και σε άλλα κινήµατα. Από την
άλλη έπρεπε να διατηρεί ένα «αριστερό» ακόµα «ευρωκοµµουνιστικό»
προφίλ, προκειµένου είτε να σπρώχνει το ΚΚΕ σε µια πολιτική γραµµή
ενσωµάτωσης µε όχηµα την «ενότητα της αριστεράς» είτε να λειτουρ-
γεί πιο αποτελεσµατικά ως ανάχωµα στη σχέση του ΚΚΕ µε δυνάµεις
σε τάση ριζοσπαστικοποίησης. Και οι δύο λειτουργίες ήταν και είναι
εξίσου αναγκαίες για το αστικό πολιτικό σύστηµα.
Η αντίφαση βρίσκεται στο ότι, ενώ ο ΣΥΝ είναι ιδεολογικά συγγενι-
κό κόµµα µε το ΠΑΣΟΚ, ταυτόχρονα είναι υποχρεωµένος να αξιοποι-
εί την κοµµουνιστική του καταγωγή για να εµφανίζεται (χωρίς επιτυ-
χία) ως δύναµη που συνορεύει µε το ΚΚΕ, ως πολιτική δύναµη µε
«στρατηγικό στόχο το σοσιαλισµό».
Οι οικονοµικές εξελίξεις όξυναν ακόµα περισσότερο αυτή την αντί-
φαση, ιδιαίτερα στο βαθµό που η πολιτική των καπιταλιστικών ανα-
διαρθρώσεων αλλά και η εξελισσόµενη καπιταλιστική οικονοµική κρί-
ση πλήττει και την κοινωνική βάση του οπορτουνισµού, µικροαστικές
δυνάµεις, τµήµατα της εργατικής αριστοκρατίας κλπ.
Οι αντιφάσεις του ΣΥΝ ήρθαν στην επιφάνεια υπό την πίεση δύο συγ-
κρουόµενων παραγόντων.Από τη µια µεριά, η πίεση της ολοένα και µε-
γαλύτερης στρατηγικής σύµπλευσης ΠΑΣΟΚ και Ν∆. Από την άλλη
µεριά, η πίεση από την επαναστατική στρατηγική του ΚΚΕ, όπως δια-
µορφώθηκε στο προγραµµατικό 15ο Συνέδριο, µε το αταλάντευτο ιδε-
ολογικοπολιτικό µέτωπο στον οπορτουνισµό.
Οι αντιφάσεις αυτές του ΣΥΝ αναπόφευκτα πολλαπλασιάστηκαν µε
τη λειτουργία του µέσα στο ΣΥΡΙΖΑ, το σχήµα συµµαχίας του µε άλλα
οπορτουνιστικά ρεύµατα που κινούνταν στο λεγόµενο «εξωκοινοβου-
- 68 -
ιδεολογία - πολιτικήλευτικό» χώρο (π.χ. ΚΟΕ), στελέχη που αποχώρησαν από το ΚΚΕ στα
τέλη της δεκαετίας του 1990 (ΚΕ∆Α), αλλά και µε δυνάµεις προερχό-
µενες από το ΠΑΣΟΚ, όπως το∆ΗΚΚΙ.
ΟΣΥΝάντλησε δυνάµεις και διαµορφώθηκεως κόµµα «πολυτασικό»,
αναγνωρίζοντας την αυτοτελή δράση σε οργανωµένες τάσεις - πλατ-
φόρµες στο εσωτερικό του. Ταυτόχρονα πιεζόταν από την ανάγκη ενι-
αίας έκφρασης, εποµένως από την τάση ισχυροποίησης της ενότητάς
του.
Αυτές οι αντιφατικές τάσεις είχαν εκδηλωθεί και στις δεκαετίες του
1950, 1960 στο σχήµα της Ε∆Α, όπου συµµετείχε το ΚΚΕ, απ’όπου και
πάλι αυτονοµήθηκε το οπορτουνιστικό ρεύµα µέσα στο ΚΚΕ, που στη
συνέχεια διαµορφώθηκε στο «ΚΚΕ εσωτερικού» και πολύ αργότερα
εξελίχθηκε σε ΕΑΡ.
Ο τυχοδιωκτικός οργανωτικός οπορτουνισµός εκφράζεται στο γεγο-
νός ότι εκείνο το ρεύµα (πρώην στελέχη του ΚΚΕ) που επεδίωξε να χα-
θεί η αυτοτελής παρουσία του ΚΚΕ µέσα στο ΣΥΝ κι έξω από αυτόν το
1991 στο όνοµα των αυτοτελών «δικαιωµάτων του µέλους του ΣΥΝ»
και των οργάνων του, τώρα υπερασπίζεται την αυτονοµία του ΣΥΝ µέ-
σα στο ΣΥΡΙΖΑ, βλέποντας να αλλάζει ο εσωτερικός συσχετισµός.
Η περίφηµη πολυφωνία στις γραµµές του ΣΥΝ και του ΣΥΡΙΖΑαπο-
δεικνύεται συµµαχία χωρίς αρχές µεταξύ δυνάµεων που το πιο ισχυρό
συνεκτικό στοιχείο τους είναι ο αντι-ΚΚΕ χαρακτήρας τους. Οι αντιθέ-
σεις µεταξύ αυτών των δυνάµεων στους κόλπους του ΣΥΝ/ΣΥΡΙΖΑδεν
είναι βαθιά προγραµµατικές, δεν αφορούν διαφορετικές στρατηγικές,
αλλά είναι διαφορετικές αποχρώσεις της ίδιας σοσιαλδηµοκρατικής
στρατηγικής. Αφορούν επίσης διαφορετικές προσεγγίσεις είτε για το
δρόµο ανασύνθεσης της σοσιαλδηµοκρατίας είτε για την ανασύνθεση
του ευρωκοµµουνιστικού πόλου.
Σε αυτή τη φάση εµφανίζεται ισχυρή η τάση ανασύνθεσης του χώρου
του ΣΥΝ/ΣΥΡΙΖΑ µε ενισχυµένη την ευρωκοµµουνιστική του φυσιο-
γνωµία. Σε αυτή την τάση ηγείται οΑλέκοςΑλαβάνος, αν και δε στηρί-
ζεται από το «Αριστερό Ρεύµα» του ΣΥΝ που είχε αναλάβει αυτό το ρό-
λο µέσα στο ΣΥΝ. Ο Αλαβάνος βλέπει αυτή τη διαδικασία να στηρίζε-
ται όχι µόνο στις δυνάµεις τουΑριστερού Ρεύµατος του ΣΥΝ, αλλά και
σε άλλα σχήµατα του εξωκοινοβουλευτικού χώρου (π.χ. δυνάµεις της
ΑΝΤΑΡΣΥΑ: ΝΑΡ, Συσπειρώσεις, ΣΕΚ κλπ.), µε τα οποία έχουν δια-
- 69 -
ΣΥΝ/ΣΥΡΙΖΑ: ανασύνθεση του οπορτουνισμού...µορφωθεί δίαυλοι επικοινωνίας. Σε αυτή την κατεύθυνση συσπειρώ-
νονται και οι υπόλοιπες συνιστώσες του ΣΥΡΙΖΑ (ΑΚΟΑ, ΚΟΕ, ΚΕ-
∆Α, ∆ΕΑ κλπ.), ενώ υποστηρίζεται ανοιχτά ή συγκαλυµµένα από ένα
τµήµα στελεχών της τάσης του «Αριστερού Ρεύµατος» στο ΣΥΝ (π.χ.
Λαφαζάνης, Στρατούλης). Ηδη διαµορφώθηκε πολιτική διακήρυξη, την
οποία υπογράφει οΑλαβάνος και στελέχη άλλων συνιστωσών του ΣΥ-
ΡΙΖΑ, που δηµοσιοποιήθηκε στις 8 Φλεβάρη 2010, ενώσε αυτή την κα-
τεύθυνση κυκλοφόρησε εφηµερίδα µε τίτλο «∆ρόµος της αριστεράς»,
ως κοινή πρωτοβουλία των ΚΕ∆Α και ΚΟΕ.
Το ιδεολογικοπολιτικό στίγµα αυτού του εγχειρήµατος θα µπορούσε
να χαρακτηριστείως µια σύγχρονη αναβίωση πολιτικών θέσεων και ιδε-
ολογικών αντιλήψεων των αναθεωρητικών ρευµάτων που διαµορφώ-
θηκαν στους κόλπους του κοµµουνιστικού κινήµατος: αναθεώρηση του
µαρξισµού, υιοθέτηση της σοσιαλδηµοκρατικής στρατηγικής µε τις ση-
µαίες όµως του κοµµουνισµού. Τέτοιες περιπτώσεις ήταν το ρεύµα του
ευρωκοµµουνισµού στα ΚΚ της∆υτικής Ευρώπης, τα οπορτουνιστικά
ρεύµατα που κυριάρχησαν σε ΚΚ που βρίσκονταν στην εξουσία σε χώ-
ρες της σοσιαλιστικής οικοδόµησης τις δεκαετίες του 1950 και 1960
κλπ.
Είναι χαρακτηριστικό αυτό που αναφερόταν σε άρθρο της εφηµερί-
δας «Εποχή» στις 13∆εκέµβρη 2009:
«Οταν φτιαχνόταν ο Συνασπισµός, η Αριστερά είχε να απαντήσει σε
συγκεκριµένα ερωτήµατα. Σήµερα, µε την παγκόσµια καπιταλιστική και
οικολογική κρίση από τη µια,τις εξεγέρσεις καιτην αναθέρµανση του εν-
διαφέροντας για την κοµµουνιστική υπόθεση από την άλλη, τα ερωτήµα-
τα και οι δυνατότητες δεν είναι πλέον τα ίδια»
2
.
Επίσης στην ίδια εφηµερίδα ο Θανάσης Βακαλιός, σε άρθρο του στις
3 Γενάρη 2010, υποστηρίζει τους «εθνικούς δρόµους για το σοσιαλι-
σµό», δηλαδή τις οπορτουνιστικές παρεκκλίσεις στη σοσιαλιστική οι-
κοδόµηση στον 20ό αιώνα σε διάκριση από το «σταλινισµό». Αναφέ-
ρει χαρακτηριστικά ότι «η αριστερά που αρνείται δογµατικά το παρελ-
θόν της δεν έχει µέλλον» και ότι η αποτίµηση της ιστορικής διαδροµής
- 70 -
2. ∆ηµοσθένη Παπαδάτου - Αναγνωστόπουλου: «Ο Συνασπισµός ως µέρος -και όχι εµ-
πόδιο- της ανασύνθεσης της Αριστεράς», εφηµερίδα «Η Εποχή», ένθετο «Εντός Επο-
χής», 13 ∆εκέµβρη 2009.
ιδεολογία - πολιτικήτων σοσιαλιστικών χωρών δεν µπορεί να γίνεται µε µοναδικό κριτήριο
«το σοβιετικό σταλινισµό».Αναφερόµενος χαρακτηριστικά στην Ουγ-
γαρία, σηµειώνει ότι «ο κανταρικός σοσιαλισµός δεν είναι δυνατό να
εξοµοιωθεί µε εκείνον του Τσαουσέσκου, αλλά ούτε µε το σοβιετικό σο-
σιαλισµό»
3
. Ετσι γίνεται προσπάθεια διαχωρισµού από τις θέσεις που
απορρίπτουν συνολικά τη σοσιαλιστική οικοδόµηση στον 20ό αιώνα,
ώστε να εµφανιστεί ως αντικειµενικός κριτής της. Ταυτόχρονα επιδιώ-
κεται να αναβιώσουν οι θέσεις των οπορτουνιστικών παρεκκλίσεων
και των «σοσιαλισµών µε εθνικά χρώµατα» ως απάντηση και στις θέ-
σεις που έχει διατυπώσει το ΚΚΕ µε την απόφαση του 18ου Συνεδρίου
του. Επιδιώκεται να συγκαλυφθεί ο ρόλος που έπαιξε ο αναθεωρητι-
σµός και ο οπορτουνισµός στην ισχυροποίηση των δυνάµεων της αν-
τεπανάστασης.
Η κρίση µέσα στο ΣΥΝ κορυφώθηκε στη συνεδρίαση της Πολιτικής
Γραµµατείας στις 27 Γενάρη 2010, όταν τα στελέχη τουΑριστερού Ρεύ-
µατος διαφώνησαν µε την πρόταση Τσίπρα για έκτακτο συνέδριο του
ΣΥΝ, ενώ για το ίδιο θέµα η Ανανεωτική Πτέρυγα αποχώρησε.
Ακόµα και στο εσωτερικό των ρευµάτων δεν υπάρχει ενιαία στάση,
γεγονός που αναδεικνύει τη συνθετότητα της αντιπαράθεσης στην
οποία επιδρούν και άλλοι παράγοντες. Το γεγονός αυτό δυσκολεύει την
επίτευξη συµβιβασµών, απειλώντας ακόµα και την ενότητα του ΣΥΝ.
Χαρακτηριστικό είναι το γεγονός ότι ηγετικά στελέχη τουΑριστερού
Ρεύµατος, παρά τη διαφωνία τους για συνέδριο, δήλωσαν ότι δε θα θέ-
σουν εµπόδια στην ΚΠΕ για να αποφασίσει έκτακτο συνέδριο, αλλά και
η διαφοροποίηση του Παπαδηµούλη από τηνΑνανεωτική Πτέρυγα και
η τοποθέτησή του υπέρ διεξαγωγής του συνεδρίου.
Στις ανακατατάξεις αυτές επιδρούν γενικότερες αντιθέσεις στους κόλ-
πους της αστικής τάξης σε συνθήκες οικονοµικής κρίσης, π.χ. αντιπα-
ράθεση εθνικιστικών και κοσµοπολίτικων θέσεων, αντιφάσεις των επι-
λογών των διεθνών συµµαχιών της αστικής τάξης σε συνθήκες όξυνσης
των αντιθέσεων µεταξύ ευρώ - δολαρίου, µεταξύ ΗΠΑ και γαλλογερ-
µανικού άξονα ως προς την ενεργειακή πολιτική κλπ., ενώ πριµοδο-
τούνται από τµήµατα της αστικής τάξης ως διεργασίες που µπορούν να
- 71 -
3. Θανάση Βακαλιού: «ΗΑριστερά που αρνείται δογµατικά το παρελθόν της δεν έχει µέλ-
λον», εφηµερίδα «Η Εποχή», 3 Γενάρη 2010.
ΣΥΝ/ΣΥΡΙΖΑ: ανασύνθεση του οπορτουνισμού...συµβάλουν στην ανανέωση της σοσιαλδηµοκρατίας, µε στόχο την απο-
τελεσµατικότερη πίεση απέναντι στο ΚΚΕ.
Η Ανακοίνωση της ΚΕ του ΚΚΕ για το εκλογικό αποτέλεσµα στις 4
Οκτώβρη 2009 υπογραµµίζει ότι ανοικτά ή συγκαλυµµένα, στις αντι-
παραθέσεις των διαφόρων τάσεων και µερίδων του οπορτουνισµού
πλανάται το ερώτηµα: «σε σύµπλευση µετη σοσιαλδηµοκρατία, άρα ανά-
χωµα συνολικά απέναντι σε κάθε πνεύµα αφύπνισης και ριζοσπαστισµού
ή ανάχωµα απέναντι στο ΚΚΕ»
4
.
Στο κείµενο που ακολουθεί θα προσπαθήσουµε να εστιάσουµε στην
κριτική των βασικών θέσεων της προσπάθειας «αριστερής ανασύνθε-
σης» του οπορτουνιστικού χώρου.
     
Αιχµή της αντιπαράθεσης στο ΣΥΝ/ΣΥΡΙΖΑαποτελεί το ζήτηµα εάν
ο ΣΥΡΙΖΑ θα µετεξελιχθεί σε ενιαίο πολιτικό φορέα ή αν θα παραµεί-
νει συµµαχία πολιτικών δυνάµεων, µε αλλαγές όµως στο οργανωτικό
του σχήµα.
Οι εκφραστές της λεγόµενης «ανασύνθεσης» του ΣΥΡΙΖΑεπισηµαί-
νουν ότι είναι αναγκαίο ένα σχήµα µε ενιαίο οργανωτικό και πολιτικό
χαρακτήρα, έτσι ώστε να κατοχυρωθεί ο χαρακτήρας του ως δύναµη
που συσπειρώνει «σοσιαλιστές, κοµµουνιστές, αντικαπιταλιστές», ως
«αριστερή αντιπολίτευση στο ΠΑΣΟΚ», ως «αντικαπιταλιστική, αντι-
συστηµική δύναµη», ικανή να συντελέσει στην «αλλαγή στο συσχετι-
σµό στην αριστερά», να υπερκεράσει δηλαδή το ΚΚΕ. Οδηγό για µια
τέτοια προσπάθεια αποτελούν ευρωπαϊκά παραδείγµατα, όπως το «Αρι-
στερό Μπλοκ» της Πορτογαλίας που προέκυψε από συγχώνευση τρο-
τσκιστικών, µαοϊκών και άλλων οπορτουνιστικών οµάδων σε ενιαίο πο-
λιτικό σχηµατισµό.
Αυτό το ζήτηµα προκάλεσε και την οξεία αντιπαράθεση ανάµεσα
στην «Ανανεωτική Πτέρυγα» και την πλειοψηφία του ΣΥΝ (κυρίως το
- 72 -
4. Ανακοίνωση της ΚΕ του ΚΚΕ «Συµπεράσµατα από τη δράση του Κόµµατος και τα
αποτελέσµατα στις εθνικές εκλογές 4 Οκτώβρη 2009», δες παρόν τεύχος της ΚΟΜΕΠ
σελ. 197.
ιδεολογία - πολιτικήΑριστερό Ρεύµα). Η «Ανανεωτική Πτέρυγα» µε το ΣπύροΛυκούδη κα-
τέθεσε κείµενο, στο οποίο κατηγορηµατικά αρνείται την «έννοια του
µέλους του ΣΥΡΙΖΑ» και την οργανωτική δοµή που παραπέµπει σε
κόµµα (τοπικές επιτροπές, καθοδηγητικά όργανα κ.ά.):
«1. Ο ΣΥΡΙΖΑ παραµένει αυτό για το οποίο συγκροτήθηκε, δηλαδή µια
ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΣΥΜΜΑΧΙΑ αυτόνοµων κοµµάτων και κινήσεων της Αρι-
στεράς, που σήµερα είναι περισσότερο αναγκαία από ποτέ η προσπάθεια
για συνάντησή του µε το χώρο των Οικολόγων Πράσινων και πολιτών
που αναφέρονται στο ∆ηµοκρατικό Σοσιαλισµό.
2. Πολιτική συµµαχία δε σηµαίνει ιδεολογική ταύτιση (άλλωστε αυτό
αποκλείεται να υπάρξει µεταξύ των σηµερινών συνιστωσών) αλλά απαι-
τείΠολιτικήΣυµφωνία στις εκτιµήσεις,τους στόχους καιτην πολιτική πρα-
κτική τηςΑριστεράς από τους εταίρους του σχήµατος. Εποµένως, απαιτεί-
ται άµεση, σοβαρή, σε βάθος καιειλικρινής πολιτική συζήτηση µεταξύ των
δυνάµεων του ΣΥΡΙΖΑ για την πολιτική πλατφόρµα του σχήµατος»
5
.
Σε αυτή τη θέση παραµένει µε σταθερότητα η «Ανανεωτική Πτέρυ-
γα», απειλώντας ακόµη και µε διάσπαση του ΣΥΝ.
ΟΑλ. Τσίπρας και ένα µεγάλο µέρος του «Αριστερού Ρεύµατος» που
συγκροτούν την πλειοψηφία στην ΚΠΕ προσπάθησαν µε συµβιβα-
σµούς και ισορροπίες, στο κείµενο που ενέκριναν και κατέθεσαν στο
ΣΥΡΙΖΑ, να διασφαλίσουν την ενότητα του ΣΥΝ, αλλά και του ΣΥΡΙ-
ΖΑ. Ετσι το κείµενο του ΣΥΝ για το ΣΥΡΙΖΑ αποδεχόταν την έννοια
του µέλους του ΣΥΡΙΖΑ, µε τον όρο ότι όλα τα µέλη των συνιστωσών
άµεσα θεωρούνται µέλη του ΣΥΡΙΖΑχωρίς να υπάρχει έγκριση από τις
Τοπικές Οργανώσεις του, όπως πρότειναν οι συνιστώσες. Επίσης πρό-
τεινε να αναγνωριστούν ως ανώτερα όργανα η Πανελλαδική Συνδιά-
σκεψη και η Γραµµατεία. Πρόκειται για µεσοβέζικη απόρριψη των προ-
τάσεων των συνιστωσών που συµµετέχουν στην Πανελλαδική Συντο-
νιστικήΕπιτροπή του ΣΥΡΙΖΑ(πλην του∆ΗΚΚΙ), που ανεξάρτητα από
διατυπώσεις που χρησιµοποιούσαν («πολιτικός σχηµατισµός», «ανα-
σύνθεση της συµµαχίας», «επανίδρυση») συνέκλιναν στη µετατροπή
του ΣΥΡΙΖΑ σε ενιαίο πολιτικό φορέα.
- 73 -
5. «Να παραµείνει ο ΣΥΡΙΖΑ µια πολιτική συµµαχία αυτόνοµων κοµµάτων και κινήσε-
ων της Αριστεράς», κείµενο της «Ανανεωτικής Πτέρυγας» που κατατέθηκε για συζή-
τηση στο ΣΥΝ στις 9 Νοέµβρη 2009, ιστοσελίδα www.ananeotiki.gr
ΣΥΝ/ΣΥΡΙΖΑ: ανασύνθεση του οπορτουνισμού...Η αντίφαση αυτής της προσπάθειας φαίνεται χαρακτηριστικά στις το-
ποθετήσεις που ακολουθούν.
Στις 4 Νοέµβρη 2009, σε ρεπορτάζ της εφηµερίδας «Η Αυγή» µε τίτλο
«Αλ. Τσίπρας:Ενιαίος φορέας µε δηµοκρατική λειτουργία ή πολιτική συµ-
µαχία» αναφέρεται ότι: «ΟΑλ. Τσίπρας δήλωσε ότιείναι ανοιχτός στο εν-
δεχόµενο µετεξέλιξης του ΣΥΡΙΖΑσεέναν δηµοκρατικό φορέα, αρκεί “να
φτιάξουµεένα κόµµα δηµοκρατικό, που θα έχει δηµοκρατία στη βάση και
δηµοκρατία στην κορυφή”, προτείνοντας στους επόµενους µήνες να συ-
ζητηθεί και ο πολιτικός προσανατολισµός. […] Με βάση όλα τα παραπά-
νω ο Αλ. Τσίπρας διαπίστωσε ότι υπάρχουν δύο εκδοχές για το ΣΥΡΙΖΑ:
“Η εκδοχή ότι µετεξελίσσεται σε έναν ενιαίο πολιτικό φορέα, δηµοκρα-
τικό και η εκδοχή ότι παραµένει συµµαχία, πολιτική συµµαχία, η οποία
αποφασίζει στη βάση της συναίνεσης και συζητά ανοικτά τη διαδικασία
της δηµοκρατικής λειτουργίας της”»
6
.
Ο Αλ. Τσίπρας, στην οµιλία του στην 3η Πανελλαδική Συνδιάσκεψη
του ΣΥΡΙΖΑ στις 27 Νοέµβρη 2009, σηµείωνε:
«Εχουµε αποδεχθεί όλοι µετον έναν ή τον άλλο τρόπο ότι ο ΣΥΡΙΖΑ εί-
ναι κάτι περισσότερο από πολιτική συµµαχία, αλλά κάτι λιγότερο από πο-
λιτικό κόµµα.
Μια πολιτική συµµαχία περιορίζεται εκ των πραγµάτων στα όρια που
θέτει η πολιτική αυτονοµία των συνιστωσών της.
Ενας πολιτικός φορέας µπορεί να προχωρήσει πιο µακριά, αλλά χρει-
άζεταιτα φυσιογνωµικά, πολιτικά και ιδεολογικά χαρακτηριστικά που θα
τον ενοποιούν […]
Θεωρώ ότι αργά ή γρήγορα, ανεξάρτητα από τα όποια οργανωτικά µέ-
τρα που θα αποφασίσουµε σε αυτή τη συνδιάσκεψη, θα αναγκαστούµε να
προχωρήσουµε είτε προς τη µια είτε προς την άλλη κατεύθυνση»
7
.
Τελικά η 3η Πανελλαδική Συνδιάσκεψη, που δεν είχε αποφασιστικό
χαρακτήρα, κατέληξε σε ένα κείµενο-απόφαση, προϊόν συµβιβασµού
ανάµεσα στο ΣΥΝ και τις συνιστώσες.
Η αντιπαράθεση στις γραµµές του ΣΥΝ και του ΣΥΡΙΖΑ οξύνθηκε
- 74 -
6. «Ο Αλέξης Τσίπρας για το ΣΥΡΙΖΑ», ρεπορτάζ της εφηµερίδας «Η Αυγή», 4 Νοέµβρη
2009.
7. Αλ. Τσίπρας, οµιλία στην 3η Πανελλαδική Συνδιάσκεψη του ΣΥΡΙΖΑ, 27 Νοέµβρη
2009, www.syn.gr
ιδεολογία - πολιτικήµετά την Πανελλαδική Συνδιάσκεψη, επιτείνοντας ακόµη περισσότερο
τις αντιφάσεις. Ο Αλ. Τσίπρας, σε µια προσπάθεια να διατηρήσει τις
ισορροπίες, υιοθέτησε την πρόταση διοργάνωσης εκτάκτου συνεδρίου
του ΣΥΝ, ενώ για το χαρακτήρα του ΣΥΡΙΖΑ δήλωσε στην «Αυγή»,
στις 24 Γενάρη 2010: «…πρέπει να γίνει ξεκάθαρο ότι ο ΣΥΡΙΖΑ δεν εί-
ναι µαζικός χώρος, όπου οι συνιστώσες ανταγωνίζονται για τον έλεγχο
των αποφάσεων και της πολιτικής γραµµής. Η γραµµή του ΣΥΡΙΖΑ πρέ-
πει να καθορίζεται µε αποκλειστικό κριτήριο την ευρύτερη δυνατή συναί-
νεση. Επίσης, πρέπει να ξεκαθαριστεί ότι ο ΣΥΡΙΖΑ δεν είναι χώρος ιδε-
ολογικής καθαρότητας. Είναι χώρος πολιτικής ενότητας και κοινής δρά-
σης και η πολιτική του παρέµβαση καθορίζεται µε άξονα ένα µίνιµουµ
πρόγραµµα κοινής δράσης, που να µπορεί να χωρέσει τις ευρύτερες δυ-
νατές δυνάµεις, από τον οικολογικό χώρο µέχρι την αντινεοφιλελεύθερη
σοσιαλδηµοκρατία. Ταυτόχρονα η πολιτική δράση του ΣΥΡΙΖΑ δεν µπο-
ρεί να δεσµεύει ούτε και να περιορίζει την πολιτική δράση καθεµιάς από
τις συνιστώσες»
8
. Στη συνέντευξη αυτή οΤσίπρας σηµείωνε ότι δεν µπο-
ρεί να υπάρξει καµιά σκέψη για µετατροπή του ΣΥΡΙΖΑ σε κόµµα µε
όργανα αποφασιστικού χαρακτήρα, αλλά επίσης ότι είναι κάτι παραπά-
νω από µια πολιτική συµµαχία, στο βαθµό που στις γραµµές του εντάσ-
σονται ανένταχτοι.
ΟΑλ.Αλαβάνος, τόσο στην Πανελλαδική Συνδιάσκεψη όσο και στην
συνέντευξή του στην «Ελευθεροτυπία» στις 20 ∆εκέµβρη 2009, επα-
νειληµµένα υποστήριξε την ανάγκη συγκρότησης του ΣΥΡΙΖΑ ως ενι-
αίου πολιτικού φορέα, δηλώνοντας ότι: «Για µένα η περίοδος του Συνα-
σπισµού, µετις όµορφες και δύσκολες στιγµές της έχει ολοκληρωθεί.[…].
Το ΣΥΡΙΖΑ αυτή τη στιγµή δεν τον βλέπω ως κόµµα. Φοβάµαι τις ετικέ-
τες. Οταν βάλεις µια ετικέτα κάπου, βάζεις ένα ζωντανό οργανισµό να
προσαρµοστεί στους κανόνες της. Βλέπω το ΣΥΡΙΖΑ ως ένα καινοτόµο,
πρωτότυπο, πρωτοποριακό εγχείρηµα. Μέχρι πριν ένα χρόνο ήταν το κα-
µάρι της αντικαπιταλιστικής Ευρώπης. Τον βλέπω ως ένα χώρο σεεξέλι-
ξη. ∆ε χρειάζεται να µπει σε καλούπια. Είναι ένας χώρος που θέλει δη-
µοκρατία. Θέλει συµµετοχή των µελών, θέλει αναγνώριση της ιδιότητας
του µέλους, θέλει τοπικές και κλαδικές κινήσεις, οι οποίες θα έχουν πλή-
ρη ευθύνη στο χώρο τους, θέλει οριζόντια συνεργασία, θέλει σώµατα αν-
- 75 -
8. Συνέντευξη του Αλ. Τσίπρα στην εφηµερίδα «Η Αυγή της Κυριακής», 24 Γενάρη 2010.
ΣΥΝ/ΣΥΡΙΖΑ: ανασύνθεση του οπορτουνισμού...τιπροσώπων µε πλήρη ευθύνη να εκλέγουν την ηγεσία τους και να επιλέ-
γουν τις κατευθυντήριες γραµµές για τα χρόνια που έρχονται […] Ο ΣΥ-
ΡΙΖΑ είναι για καιρό σε ένα σταυροδρόµι […] Να επανακτήσει πάλι δυ-
ναµισµό, αυτοπεποίθηση, εκτίµηση µέσα στην κοινωνία. Να επανακτή-
σει το αξιακό του φορτίο, το ηθικό πλεονέκτηµα και να προχωρήσει σε
αιχµηρές πρωτοβουλίες που θα τον ξαναφέρουν πρωταγωνιστή των εξε-
λίξεων»
9
.
Αυτό που επιχειρείται δεν είναι φυσικά η δηµιουργία ενός νέου «κοµ-
µουνιστικού κόµµατος», όπως κατηγορεί η Ανανεωτική Πτέρυγα τον
Αλ. Αλαβάνο, αλλά το κατάλληλο ιδεολογικό-πολιτικό µείγµα που θα
κατοχυρώνει την προσπάθεια «αριστερής» αναβάπτισης της σοσιαλ-
δηµοκρατικής στρατηγικής του οπορτουνισµού.
Είναι άξιες προσοχής οι επισηµάνσεις του Αλ. Αλαβάνου σχετικά µε
τα χαρακτηριστικά που πρέπει να έχει ο ΣΥΡΙΖΑ ως πολιτικός φορέας.
Ο Αλ. Αλαβάνος, σε συνέντευξή του στον «Αγγελιοφόρο» στις 7 Φλε-
βάρη του 2010, στο ερώτηµα εάν ο ΣΥΡΙΖΑ θα πρέπει να είναι ενιαίος
πολιτικός οργανισµός ή χαλαρή συµµαχία, απαντά µε αοριστία, την
οποία παρουσιάζει ως καινοτοµία:
«Να είναι δηµοκρατικός. Να απελευθερωθεί από τη γραφειοκρατία.
∆εν χρειάζονται ετικέτες - “κόµµα”, “συµµαχία” ή οτιδήποτε άλλο. Ο
ΣΥΡΙΖΑ είναι ένα πρωτότυπο εγχείρηµα εν κινήσει, ένα ρεύµα της κοι-
νωνίας»
10
.
Στην ίδια λογική κινείται και το κείµενο θέσεων που παρουσίασε ο
Αλ. Αλαβάνος σε συνέντευξη στην αίθουσα της ΕΣΗΕΑ, στις 8 Φλε-
βάρη 2010:
«Το έχουµε βιώσει από πικρές εµπειρίες στην ιστορία του εργατικού κι-
νήµατος. Για να υπάρξειένα απελευθερωτικό εγχείρηµα, χρειάζεταιένας
χώρος ελευθερίας. Για να πραγµατοποιηθεί ένας δηµοκρατικός στόχος,
χρειάζεται ένα προωθηµένο δηµοκρατικό και συγχρόνως αποτελεσµατι-
κό µέσο.
Είµαστε αποφασιστικά ταγµένοι υπέρ ενός ΣΥΡΙΖΑπολύπλευρου,ενω-
τικού, µε δηµοκρατική συγκρότηση και δηµοκρατική λειτουργία.
- 76 -
9. Συνέντευξη Αλ. Αλαβάνου στην εφηµερίδα «Ελευθεροτυπία», 20 ∆εκέµβρη 2009.
10. Συνέντευξη Αλ. Αλαβάνου στην εφηµερίδα «Αγγελιοφόρος της Κυριακής», 7 Φλεβά-
ρη 2010.
ιδεολογία - πολιτικήΓιατί η ∆ηµοκρατία είναι η απεριόριστη δυνατότητα µαζικής, αλλά και
ατοµικής συµµετοχής στη δράση, τον σχεδιασµό και την υλοποίηση της
πολιτικής που θα επιτρέψει την είσοδο στο προσκήνιο όλων εκείνων που
αυτή την στιγµή παραµένουν στο περιθώριο απογοητευµένοι.
Γιατί η∆ηµοκρατία είναι η µόνη προστασία από τους γραφειοκρατικούς
µηχανισµούς.
Γιατί µόνο η∆ηµοκρατία µπορεί να εγγυηθεί σεέναν ευρύ αριστερό χώ-
ρο τις συντροφικές σχέσεις των µελών και των φίλων, µπορεί να εγγυη-
θεί τη δηµιουργία τοπικών οργανώσεων µε πλήρεις ευθύνες, µε συλλογι-
κά σώµατα που να φέρουν την τελική αρµοδιότητα για τον καθορισµό την
πολιτικής µας, όπως είναι και το καθολικό αίτηµα του κόσµου της αρι-
στεράς»
11
.
Με την αοριστία και την αταξική αναφορά στη «δηµοκρατία» σε αν-
τιπαράθεση µε τη γραφειοκρατία, συγκαλύπτει την παντελή έλλειψη
αντιµονοπωλιακού, αντιιµπεριαλιστικού προσανατολισµού.
Tο σύνθηµα της «δηµοκρατικής λειτουργίας» αξιοποιείται ως όχηµα
για την οργανωτική ενοποίηση, αφού σύµφωνα µε αυτή την άποψη, η
λειτουργία µέσω συνιστωσών δεν εξασφαλίζει την «απεριόριστη συµ-
µετοχή» όλων των µελών του ΣΥΡΙΖΑ. Το εγχείρηµα αυτό όµως έχει
και βαθύτερους στόχους:∆εν αποσκοπεί µόνο στο να αµφισβητήσει τη
σηµερινή δοµή και λειτουργία του ΣΥΝ και του ΣΥΡΙΖΑ, αλλά στο να
προωθήσει την αντίληψη για την αναγκαιότητα ενός πολιτικού φορέα
«των µελών και των φίλων του», «χώρου ελευθερίας» σε αντίθεση µε
κάθε µορφής συγκεντρωτική λειτουργία.Αποτελεί την «αριστερή» εκ-
δοχή διεργασιών στο αστικό πολιτικό σύστηµα µε στόχο την κινητικό-
τητα στο εσωτερικό και µεταξύ των κοµµάτων. Σιγοντάρει «εξ αριστε-
ρών» την τάση ενίσχυσης του αρχηγικού χαρακτήρα κοµµάτων αστικού
τύπου που προωθήθηκε µε την επίφαση της «συµµετοχικής δηµοκρα-
τίας» (π.χ. πρόσφατη εκλογή Σαµαρά στη Ν∆από τη «βάση»). Ο οργα-
νωτικός οπορτουνισµός σιγοντάρει αυτή την τάση στο όνοµα µιας ορ-
γανωτικής δοµής πιο σύγχρονης, δηµοκρατικής και ελκτικής, ιδιαίτερα
σε τµήµατα της νεολαίας µε µικρή πολιτική και κοινωνική πείρα, στα
οποία κυριαρχούν «ελευθεριάζουσες» απόψεις.Αξιοποιείται η πολεµι-
- 77 -
11. Κείµενο που παρουσίασε ο Α. Αλαβάνος στη συνέντευξη τύπου στις 8 Φλεβάρη στην
αίθουσα της ΕΣΗΕΑ , ιστοσελίδα:http://syrizaedyap.wordpress.com
ΣΥΝ/ΣΥΡΙΖΑ: ανασύνθεση του οπορτουνισμού...κή ενάντια στο Κοµµουνιστικό Κόµµα νέου τύπου, ως «κόµµα φρού-
ριο», «απολίθωµα», «γραφειοκρατικό» κλπ.
Η αµφισβήτηση της αναγκαιότητας ύπαρξης και δράσης του ΚΚ νέ-
ου τύπου είναι καίριας σηµασίας για την υπόσταση αλλά και την εδραί-
ωση του οπορτουνισµού. Η ίδια η ιστορική πείρα του κοµµουνιστικού
κινήµατος στη χώρα µας, µε την Ε∆Ατων δεκαετιών 1950 και 1960 και
µε το «Συνασπισµό τηςΑριστεράς και της Προόδου» στις αρχές της δε-
καετίας του 1990, έδειξε ότι η πολιτική συµµαχία χρησιµοποιείται για
την ισχυροποίηση του οπορτουνισµού, για την υποχώρηση της ταξικής
πάλης όταν δε στηρίζεται στην κοινωνική συµµαχία, όταν το ΚΚ δεν
έχει αφοµοιωµένη επαναστατική στρατηγική, ιδεολογικοπολιτικό µέ-
τωπο στον οπορτουνισµό και µέσα στο κίνηµα.
Η ιστορική πείρα έχει αποδείξει ότι τέτοιου είδους πολιτικοί σχηµα-
τισµοί, ακόµα και µε τη συµµετοχή κοµµουνιστών, δεν µπορούσαν να
εκφράσουν τα γενικά συµφέροντα της εργατικής τάξης, ενώ εγκλώβι-
ζαν τα ΚΚ µε αποτέλεσµα να µην µπορούν να αναπτύξουν αυτοτελή ιδε-
ολογική και πολιτική δράση σε κρίσιµες ιστορικές στιγµές. Επιβεβαι-
ώνεται ότι η εργατική τάξη χρειάζεται Κοµµουνιστικό Κόµµα διδαγµέ-
νο από την ιστορική πείρα της ταξικής πάλης, µε οργανωτική λειτουρ-
γία αλλά και σύνδεση µε τις µάζες, µε περιεχόµενο και πολιτική συµ-
µαχίας που συνδέεται µε την επαναστατική στρατηγική του.
     
Τόσο η προεκλογική περίοδος όσο και η οµιλία του Αλ. Τσίπρα στις
προγραµµατικές δηλώσεις της κυβέρνησης του ΠΑΣΟΚ ήταν χαρα-
κτηριστική για τη στάση του ΣΥΝ απέναντι στο ΠΑΣΟΚ και την κυ-
βέρνησή του. Η κριτική που ασκείται στο ΠΑΣΟΚ είναι ότι αθετεί τις
προεκλογικές του δεσµεύσεις, ενδίδει στις πιέσεις των τραπεζιτών, αδυ-
νατεί να διαµορφώσει διαφορετική πολιτική από αυτή της Ν∆. Μάλι-
στα στη συζήτηση στη Βουλή για το θέµα της διαφθοράς, ο πρόεδρος
του ΣΥΝ έκανε κριτική για ατολµία στην προώθηση µιας σειράς µέτρων
στο όνοµα της καταπολέµησης της διαφθοράς. Είναι χαρακτηριστικό
της ενδοτικότητάς του στο σύστηµα το γεγονός ότι ζήτησε µέτρα στε-
νότερου και αµεσότερου ελέγχου της λειτουργίας των κοµµάτων από το
- 78 -
ιδεολογία - πολιτικήαστικό κράτος, µε συνταγµατική κατοχύρωσή τους: «Μπορούµε να συµ-
φωνήσουµε στην αλλαγή του νόµου περί ευθύνης υπουργών; Μπορούµε
να συµφωνήσουµε στην αλλαγή του νόµου περί χρηµατοδότησης των κοµ-
µάτων, για τις εκλογικές δαπάνες; Για την αποτροπή δωροδοκίας σε πε-
ριπτώσεις προµηθειών του δηµοσίου; Για την αλλαγή του θεσµικού πλαι-
σίου για ταΜέσαΜαζικής Ενηµέρωσης;Αν µπορούµε,έστω και αργά, θα
είναιένα θετικό βήµα. Σας ζητάµε µάλιστα να δεσµευτείτεώστε στην επό-
µενη συνταγµατική αναθεώρηση όλα αυτά που µπορούν να γίνουν πράξη,
να µην µείνουν στα χαρτιά»
12
.
Στα πλαίσια του ΣΥΝ τα βασικά στελέχη της «Ανανεωτικής Πτέρυ-
γας» υιοθετούν γραµµή κριτικής στήριξης της κυβέρνησης του ΠΑ-
ΣΟΚ.
Ο ∆. Χατζησωκράτης, σε άρθρο του στην «Κυριακάτικη Αυγή» στην
1 Νοέµβρη 2009, σηµείωνε ότι υπήρχε ένα ρεύµα προσδοκιών από τη
κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ και ότι: «Εµείς, ως ανανεωτική και ριζοσπα-
στική αριστερά πρέπει να “κολυµπήσουµε” στο ρεύµα αυτό. Να οικοδο-
µήσουµε σχέσεις εµπιστοσύνης µετον κόσµο αυτόν που αναµένειτην υλο-
ποίηση των υπεσχηµένων αλλαγών. Να είµαστε αυτοί που θα µορφοποι-
ούµετους επί µέρους στόχους, θα αναδεικνύουµετα αναγκαία βήµατα και
αυτοί που θα µπορούµε να καλούµε σε αγώνα για υποχρέωση ένταξής
τους στην κυβερνητική πολιτική ατζέντα και το κυριότερο για την πραγ-
µάτωσή τους». Είναι χαρακτηριστικές και πιο πρόσφατες δηλώσεις του
ίδιου: «Κατώτερη των προσδοκιών και των περιστάσεων αποδεικνύεται
η κυβερνητική πρακτική και το έργο των πρώτων 100 ηµερών. Πολύ πί-
σω από τις προσδοκίες που έχουν επενδυθεί από µεγάλο τµήµα του ελλη-
νικού λαού. Πέρα από µεγάλες εξαγγελίες προθέσεων υπήρξαν µικρές πα-
ρεµβάσεις και έργα»
13
.
Η κατεύθυνση της «προγραµµατικής αντιπολίτευσης», όπως χαρα-
κτηρίζεται η στάση της ηγεσίας του ΣΥΝ απέναντι στο ΠΑΣΟΚ, δέχε-
ται κριτική ως αναβίωση της «κεντροαριστεράς». Ο Αλ. Αλαβάνος, σε
συνέντευξη στον «Αγγελιοφόρο της Κυριακής», στο ερώτηµα εάν είναι
- 79 -
12. Οµιλία του Αλ. Τσίπρα στην προ ηµερήσιας διάταξης συζήτηση των πολιτικών αρχη-
γών στη Βουλή µε θέµα τη διαφάνεια, ιστοσελίδα: www.syn.gr
13. ∆. Χατζησωκράτης, άρθρο µετίτλο: «Αριστερή προγραµµατική αντιπολίτευση»,εφη-
µερίδα «Η Αυγή της Κυριακής», 1 Νοέµβρη 2009.
ΣΥΝ/ΣΥΡΙΖΑ: ανασύνθεση του οπορτουνισμού...αρκετή µια προγραµµατική αντιπολίτευση, απάντησε: «Καλά, αστει-
εύεστε; Εδώ κατεδαφίζεται το κοινωνικό κράτος, γίνεται επιδροµή στη
φτωχολογιά, οι αγρότες τηςΜακεδονίας και όλης τηςΕλλάδας έχουν αφε-
θεί στην τύχη τους κι εσείς µου µιλάτε για Αριστερά προγραµµατικής αν-
τιπολίτευσης; Χρειάζεται µπαϊπάς και µου µιλάτε για ασπιρίνη;»
14
.
Παρά όµως τις οξείες εκφράσεις και τις διακηρύξεις για «κινηµατική
αντιπολίτευση», στην πραγµατικότητα η κριτική αυτή στους κόλπους
του ΣΥΝ/ΣΥΡΙΖΑδεν πρεσβεύει αντιµονοπωλιακή αντιιµπεριαλιστική
τοποθέτηση απέναντι στο ΠΑΣΟΚ και το χαρακτήρα του ως κόµµα.
Πρεσβεύει διαφορετική τακτική απέναντι στο ΠΑΣΟΚ και την κυβέρ-
νησή του, εξαπατώντας πιο φτωχά εργατικά και λαϊκά στρώµατα που
πλήττονται από την κυβερνητική πολιτική. Η κριτική που ασκείται στο
ΠΑΣΟΚ από το ρεύµα της «ανασύνθεσης» του ΣΥΡΙΖΑ έχει πολλές
οµοιότητες µε την κριτική που ασκείται µέσα στους κόλπους του ΠΑ-
ΣΟΚ από τµήµατα ηγετικών στελεχών του. Αυτά διαφοροποιούνται σε
ορισµένες κατευθύνσεις της πολιτικής της κυβέρνησης, π.χ. στέκονται
µε επιφύλαξη απέναντι στη λεγόµενη «πράσινη ανάπτυξη», κριτικά απέ-
ναντι στις κατευθύνσεις της ΕΕ για δηµοσιονοµική σταθερότητα, ενώ
υποστηρίζουν ένα πιο «επεκτατικό» µίγµα (νεοκεϋνσιανής, σοσιαλδη-
µοκρατικής) διαχείρισης. Είναι χαρακτηριστικές οι τοποθετήσεις του
Χρ. Παπουτσή στη συνέντευξή του στην «Κυριακάτικη Αυγή», στις 24
Γενάρη 2010, όπου παρουσιάζεται ως «εκφραστής της “φιλολαϊκής”
γραµµής στο ΠΑΣΟΚ»: «Μπορεί ορισµένοι να πιέζουν την κυβέρνηση να
ακολουθήσειτην ίδια πολιτική µετηΝ∆, αλλά ο Γ. Παπανδρέου είναι απο-
φασισµένος να προχωρήσουµε σε µια χρηστή και ορθολογική δηµοσιονο-
µική διαχείριση, µε µείωση του χρέους καιτου ελλείµµατος […]∆εν υπάρ-
χει αµφιβολία ότι οι διεθνείς χρηµατοπιστωτικές αγορές επιδιώκουν να
µεγιστοποιούν το κέρδος τους επενδύοντας ακόµη και στην επιδείνωση της
οικονοµικής θέσης της Ελλάδας» Οσο για το Σύµφωνο Σταθεροποίησης
και Ανάπτυξης, επαναλαµβάνει ότι «δεν αφορά µόνο τη διαχείριση
των δηµοσιονοµικών. ∆εν αφορά µόνο αριθµούς. Υπάρχει καιένα δεύτε-
ρο σκέλος, για το οποίο αδιαφορούµε εδώ στην Ελλάδα. Είναι η Ανάπτυ-
ξη. Γιατί σε περιόδους κρίσης δεν µπορείς να βγεις από την κρίση εάν δεν
- 80 -
14. Συνέντευξη Αλ. Αλαβάνου στην εφηµερίδα «Αγγελιοφόρος της Κυριακής», 7 Φλεβά-
ρη 2010.
ιδεολογία - πολιτικήενισχύσεις αυτούς που θα πυροδοτήσουν την ανάπτυξη, δηλαδή τις µι-
κροµεσαίες επιχειρήσεις, τα µικροµεσαία εισοδήµατα, τους ανθρώπους
που είναιεργαζόµενοι, που είναι οι φτωχοί, αυτοί δηλαδή που είναι οι πε-
λάτες των µικρών καταστηµάτων της αγοράς»
15
. Επίσης χαρακτηριστική
είναι η ανακοίνωση της λεγόµενης «Αριστερής Πρωτοβουλίας» (οµά-
δας µέσα στο ΠΑΣΟΚ µε επικεφαλής το Γιώργο Παναγιωτακόπουλο, ο
οποίος ως υποψήφιος Γραµµατέας του Εθνικού Συµβουλίου του κόµ-
µατος συγκέντρωσε το 41% των µελών του Εθνικού Συµβουλίου) µε
αφορµή τα µέτρα που εξήγγειλε η κυβέρνηση: «Η Αριστερή Πρωτοβου-
λία ΠΑΣΟΚ οφείλει να υπενθυµίσει ότι το ΠΑΣΟΚ ιδρύθηκε για να υπη-
ρετεί το λαό και την πατρίδα. Γι’αυτό καλεί τον εργαζόµενο λαό, τους µι-
κροµεσαίους, τους αγρότες, τους νέους, τους διανοούµενους να αναλά-
βουν εποικοδοµητικές πρωτοβουλίες για την έξοδο από την κρίση. Καλεί
επίσης το ιστορικό ΠΑΣΟΚ να αναλάβει τις ευθύνες του»
16
.
Η βασική κατεύθυνση αυτής της κριτικής είναι ότι το ΠΑΣΟΚ ξεκό-
βει από τις φιλολαϊκές παραδόσεις του, υποκύπτει στις αγορές, στους
διεθνείς οργανισµούς, υιοθετεί τις νεοφιλελεύθερες πολιτικές. Ετσι ο
Αλ.Αλαβάνος σε συνέντευξη στις 25 Γενάρη 2010 υποστηρίζει: «Η γο-
νυκλισία στους καρδινάλιους της ΕΕ δεν έχει σχέση µε την διαπραγµα-
τευτική αντίληψη των πρώτων κυβερνήσεων του ΠΑΣΟΚ και τα Μεσο-
γειακά Ολοκληρωµένα Προγράµµατα. Είναιέξω από την ιδρυτική κουλ-
τούρα του σοσιαλιστικού χώρου για κοινωνικό κράτος, για ισότητα και
δικαιοσύνη, για λαϊκή κυριαρχία και τη σοσιαλιστική, τότε, συµµετοχή
στο εργατικό και αγροτικό κίνηµα»
17
. Σε άλλη συνέντευξή του στον «Αγ-
γελιοφόρο της Κυριακής» δήλωνε: «Αλλη κυβέρνηση ψήφισε ο ελληνι-
κός λαός στις τελευταίες εκλογές, άλλη έχει σήµερα. Ο επικεφαλής, τα
πρόσωπα, βέβαια,είναιτα ίδια. Τα προγράµµατα, όµως, δεν έχουν καµία
σχέση. Μιλούσαν για πράσινη ανάπτυξη και πάµε για υπανάπτυξη»
18
.
- 81 -
15. Συνέντευξη του Χρ. Παπουτσή στη εφηµερίδα «Η Αυγή της Κυριακής», 24 Γενάρη
2010.
16. ∆ελτίου Τύπου της «Αριστερής Πρωτοβουλίας» του ΠΑΣΟΚ, 3 Φλεβάρη 2010 ιστο-
σελίδα www.sosialismos.gr
17. Συνέντευξη Τύπου του Αλ. Αλαβάνου, 24 Γενάρη 2010.
18. Συνέντευξη Αλ.Αλαβάνου στην εφηµερίδα «Αγγελιοφόρος της Κυριακής», 7 Φλεβά-
ρη 2010.
ΣΥΝ/ΣΥΡΙΖΑ: ανασύνθεση του οπορτουνισμού...Αλλά και ο Π. Λαφαζάνης, σε άρθρο του στην «Κυριακάτικη Αυγή»
στις 24 Γενάρη 2010, έγραφε: «Η κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ, όχι απλώς
υπαναχωρεί από τις περιορισµένες, έτσι κι αλλιώς, δεσµεύσεις της, αλλά
και πραγµατοποιεί την τέλεια και απόλυτη στροφή, ενώ γίνεται και επι-
κίνδυνη αφού έχει µεταβληθεί σε άθυρµα και εκτελεστικό όργανο των
αγορών»
19
.
Επιδιώκοντας γέφυρες µε τµήµα του ΠΑΣΟΚ που δυσαρεστείται επι-
φανειακά από την πολιτική της κυβέρνησης, ο Αλ. Αλαβάνος δήλωνε
στην 3η Συνδιάσκεψη του ΣΥΡΙΖΑ: «∆εν ταυτίζουµε το ΠΑΣΟΚ µε τη
Ν∆. ∆εν αγνοούµε τις διαφοροποιήσεις του σε οικολογικά ή θεσµικά θέ-
µατα.∆εν κρίνουµε προθέσεις. Βλέπουµε όµως πολύ καλά ότι κινείται µέ-
σα σε ασφυκτικά όρια που έχει θέσει το εγχώριο καιευρωπαϊκό κατεστη-
µένο […] Είναι ανάγκη η επαναπροσέγγιση µε τον κόσµο του ΠΑΣΟΚ
που ηΑριστερά βρέθηκε µαζίτου σε αγώνες ενάντια στις κυβερνήσειςΚα-
ραµανλή»
20
.
Επίσης και στη διακήρυξη που παρουσίασε ο Αλ. Αλαβάνος στις 8
Φλεβάρη 2010 τονίζεται: «Αισθανόµαστε σύντροφοι µε ένα πολύ µεγά-
λο τµήµα του σοσιαλιστικού χώρου που διαφωνεί µετις κεντρικές πολιτι-
κές επιλογές της κυβέρνησης.Κάθε βήµα αποστασιοποίησής τους από την
πολιτική της κυβέρνησης είναι ένα βήµα ουσιαστικής προσέγγισης προς
την αριστερά»
21
.
Αυτή η παραδοχή του είναι χαρακτηριστική της γραµµής αντιπαρά-
θεσης µε το ΠΑΣΟΚ. Οχι µόνο δε συµβάλλει στη ριζοσπαστικοποίηση
εργατικών και λαϊκών µαζών που προέρχονται από το ΠΑΣΟΚ βοη-
θώντας αυτές να εγκαταλείψουν τη σοσιαλδηµοκρατία, αλλά αντίθετα
καλλιεργεί αυταπάτες για την κυβερνητική πολιτική του ΠΑΣΟΚ, για
δυνατότητα αλλαγής της πολιτικής του, ανασυγκρότησης του σοσιαλ-
δηµοκρατικού χώρου σε φιλολαϊκή κατεύθυνση. Συγκαλύπτεται ο αστι-
κός χαρακτήρας του ΠΑΣΟΚ και της σοσιαλδηµοκρατίας ως δύναµης
που υπηρετεί τα µονοπώλια, εγχώρια και ξένα, τη συνολική στρατηγι-
- 82 -
19. Π. Λαφαζάνης «Πλαστά διλήµµατα και πραγµατικές προκλήσεις», εφηµερίδα «Κυ-
ριακάτικη Αυγή», 24 Γενάρη 2010.
20. Οµιλία του Αλ. Αλαβάνου στην 3η Πανελλαδική Συνδιάσκεψη του ΣΥΡΙΖΑ.
21. Κείµενο που παρουσίασε ο Α. Αλαβάνος στη συνέντευξη τύπου στις 8 Φλεβάρη στην
αίθουσα της ΕΣΗΕΑ, http://syrizaedyap.wordpress.com
ιδεολογία - πολιτικήκή του κεφαλαίου, σπρώχνοντας λαϊκά στρώµατα να στοιχηθούν πίσω
από αστικές δυνάµεις στα πλαίσια ενδοαστικών αντιπαραθέσεων.
   
Ως αιχµή αναδεικνύεται το ζήτηµα της στάσης απέναντι στο «Σύµ-
φωνο Σταθερότητας».
Ο Αλ. Αλαβάνος, στην οµιλία του στην 3η Συνδιάσκεψη του ΣΥΡΙ-
ΖΑ, έθεσε θέµα «ανατροπής της Συνθήκης του Μάαστριχτ», η στήριξη
της οποίας αποτελούσε άλλωστε σηµαντική επιλογή του ΣΥΝ στις αρ-
χές της δεκαετίας του 1990, επιλογή που εξελίχθηκε σε αχίλλειο πτέρ-
να του οπορτουνισµού στην αντιπαράθεσή του µε το ΚΚΕ.
Είναι χαρακτηριστικές οι εξής τοποθετήσεις: «Η πραγµατική κυβέρνη-
ση δεν είναι στην Αθήνα. Είναι στις Βρυξέλλες. Εδώ βρίσκεται ο γόρδιος
δεσµός, στην πολιτική της χώρας […] ∆εν είναι δυνατόν, σήµερα,τιςώρες
της “επιτήρησης” να µιλάµε σε εργάτες και αγρότες για ένα ΣΥΡΙΖΑ του
“ευρωπαϊσµού”. […] ∆εν είναι δυνατόν τα µέλη και οι φίλοι µας να είναι
αιχµάλωτοι µιας µικρής οµάδας επαγγελµατικών στελεχών µιας συνιστώ-
σας που ακόµη δεν έχουν αισθανθείτην ευθύνη τους από την υπερψήφιση
του Μάαστριχτ […] Η δική µας πολιτική για την Ευρώπη δεν έχει καµία
σχέση µετον ευρωπαϊσµό […] Η Ελλάδα είναι σήµερα η πιο προβληµατι-
κή χώρα τηςΕυρωπαϊκήςΕνωσης.Είναι ο αδύνατος κρίκος της […]Μπο-
ρούµε να φέρουµεένα µοναδικό απελευθερωτικό άνεµο σε ολόκληρη την
Ευρώπη. Αυτή είναι η ευρωπαϊκή ταυτότητα της Ελλάδας»
22
.
Στην ίδια κατεύθυνση βρίσκεται και η τοποθέτηση στη συνέντευξη
τύπου που παραχώρησε ο Αλ. Αλαβάνος στις 25 Γενάρη 2010, καθορί-
ζοντας τα 10 σηµεία-άξονες πάνω στα οποία κινείται και η διακήρυξη
της 8ης του Φλεβάρη που δόθηκε στη δηµοσιότητα µε την υπογραφή
στελεχών του ΣΥΡΙΖΑ και του ίδιου του Αλαβάνου.
Είναι χαρακτηριστικά τα εξής αποσπάσµατα: «Οι κυβερνήσεις τηςΕλ-
λάδας είναι υποταγµένες σετελεσίγραφα,εκβιασµούς τωνΒρυξελλών και
υπερεθνικών καπιταλιστικών κέντρων […] Η διακυβέρνηση της χώρας
περνά σε ακραίους κύκλους ενός επιθετικού και εκδικητικού καπιταλι-
- 83 -
22. Οµιλία του Αλ. Αλαβάνου στην 3η Πανελλαδική Συνδιάσκεψη του ΣΥΡΙΖΑ.
ΣΥΝ/ΣΥΡΙΖΑ: ανασύνθεση του οπορτουνισμού...σµού […] ∆εν υπάρχει κυβέρνηση µε αίσθηµα εθνικής αξιοπρέπειας, µε
ισχυρό διαπραγµατευτικό µέτωπο, αντιστάσεις, στήριξη στο λαό, µε στρα-
τηγική ανασυγκρότησης της χώρας έξω από τις νεοφιλελεύθερες επιλογές
[…] Το Σύµφωνο Σταθερότητας είναι ο γόρδιος δεσµός για την πορεία
της χώρας και την τύχη των εργαζοµένων […] Η Ελλάδα αναδείχνεται
πια ο “αδύνατος κρίκος” της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης. Είναι ο γόρδιος
δεσµός για την τύχη του Συµφώνου Σταθερότητας […] Είναι δυνατό µε
την ίδια παρέµβαση της κοινωνίας να ξεκινήσει από την Ελλάδα ένα υπό-
δειγµα αντίστασης και ανατροπής της σκληρής ταξικής στρατηγικής των
Βρυξελλών, που θα ευαισθητοποιεί όλους τους ευρωπαϊκούς λαούς […]
∆ηµοψήφισµα για το Σύµφωνο Σταθερότητας για να εξασφαλισθεί µια
ισχυρή διαπραγµατευτική θέση της Ελλάδας […] Καµιά επένδυση σε πε-
ριφερειακό δηµοτικό επίπεδο, αναπτυξιακή, περιβαλλοντική, οικολογι-
κή, δεν µπορεί να υπάρξει µε τις υπαγορεύσεις του Συµφώνου Σταθερό-
τητας […] Στην Ελλάδα σήµερα υπάρχει επειγόντως η ανάγκη αλλά και
οι δυνατότητες για τη δηµιουργία ενός Μετώπου ανατροπής των δουλει-
ών από το Σύµφωνο Σταθερότητας […] Για µια πορεία ανόρθωσης και
αναγέννησης της χώρας µε επίκεντρο τις ανάγκες της µεγάλης κοινωνι-
κής πλειοψηφίας, νεολαίας, εργαζοµένων και ανέργων, συνταξιούχων
[…] Να ανοίξει ο δρόµος µε κατεύθυνση αριστερή, σοσιαλιστική,για µια
Ελλάδα της εργασίας, της αναδιανοµής του πλούτου, της κοινωνικής δι-
καιοσύνης. Για µια άλλη Ευρώπη, της ειρήνης, της αλληλεγγύης, των λα-
ών»
23
.
Σε αντίστοιχη κατεύθυνση βρίσκονται και οι τοποθετήσεις του Π.Λα-
φαζάνη, όπως αποτυπώνονται σε άρθρο του στην «Αυγή», στις 24 Γε-
νάρη 2010:
«Η Ελλάδα έχει περιέλθει σε µια νέα ιδιόµορφη “κατοχή” από τις διε-
θνείς κεφαλαιαγορές και το διευθυντήριο της ΕΕ. Η Ελλάδα τείνει να ξε-
πέσει σε “µισοαποικία” […] Το Πρόγραµµα Σταθερότητας επιβάλλειένα
“νεοαποικιακό καθεστώς”, ακυρώνει κάθε ίχνος αστικού δηµοκρατι-
σµού,είναι πρόγραµµα αποσταθεροποίησης, ύφεσης, ιδιωτικοποιήσεων,
φτώχειας και ανεργίας. Πρέπει να πεταχτεί στο καλάθιτων αχρήστων»
24
.
- 84 -
23. Συνέντευξη Τύπου του Αλ. Αλαβάνου, 24 Γενάρη 2010.
24. Π.Λαφαζάνης, «Πλαστά διλήµµατα και πραγµατικές προκλήσεις» ,εφηµερίδα «ΗΑυ-
γή της Κυριακής», 24 Γενάρη 2010.
ιδεολογία - πολιτικήΣε αυτά τα πλαίσια µε πρωτοβουλία ορισµένων συνιστωσών του ΣΥ-
ΡΙΖΑ (ΚΟΕ, ∆ΕΑ, ΚΕ∆Α κλπ.) διοργανώνονται εκδηλώσεις που θέ-
τουν ως βασικό ζήτηµα το σύνθηµα του «δηµοψηφίσµατος για το Σύµ-
φωνο Σταθερότητας».
Tα τµήµατα του οπορτουνισµού, που αναδεικνύουν το ζήτηµα του
Συµφώνου Σταθερότητας ως κοµβικό, δε θέτουν ζήτηµα σε σχέση µε
την ένταξη της Ελλάδας στην ΟΝΕ, στο πλαίσιο της οποίας διαµορφώ-
νεται το Σύµφωνο Σταθερότητας.Αντίθετα, στη συνέντευξη στον «Αγ-
γελιοφόρο της Κυριακής», απαντώντας στο επιχείρηµα ότι η Ελλάδα θα
είχε βουλιάξει εάν σήµερα είχε ως νόµισµα τη δραχµή, οΑλ.Αλαβάνος
απάντησε: «Ποιος µίλησεγια δραχµή; ΗΑριστερά πάει µπροστά, δεν πά-
ει πίσω. Η Ελλάδα είναι οικονοµικά ο “αδύναµος κρίκος” της Ευρωπαϊ-
κής Ενωσης. Η Ελλάδα θα γίνειγι’αυτούς και πολιτικά ο “αδύναµος κρί-
κος”. Εδώ µπορεί να ηττηθεί κατά κράτος όχι µόνον το Πρόγραµµα Στα-
θερότητας της κυβέρνησης, αλλά συνολικά το Σύµφωνο Σταθερότητας
της ΕΕ. Η κυβέρνηση οφείλει να κάνει δηµοψήφισµα. Να δούµε το απο-
τέλεσµα. Σε τι προσβλέπουµε; Να αλλάξει όλο το αντιδραστικό πλαίσιο
στον ευρωπαϊκό χώρο. Να υπάρχει ανάπτυξη αντί για κερδοσκοπία, ενί-
σχυση αντί για κατεδάφιση του κοινωνικού κράτους. Να υπάρχει αλλη-
λεγγύη αντί για τη λεηλασία από τη µαφία των “αγορών”»
25
.
∆ηλαδή επικεντρώνεται όλη η αντιπαράθεση στο Σύµφωνο Σταθερό-
τητας, σ’ ένα συγκεκριµένο εργαλείο της Ενιαίας Νοµισµατικής Πολι-
τικής στην Ευρωζώνη, το οποίο είναι προϊόν ισορροπιών µιας δοσµένης
περιόδου. Στην ίδια λογική, η όποια αναφορά στην κερδοσκοπία επι-
κεντρώνεται στις υπάρχουσες ρυθµίσεις στην κυκλοφορία του κεφα-
λαίου. Καµιά αναφορά στις σχέσεις ιδιοκτησίας, στα µονοπώλια που
καθορίζουν την καπιταλιστική παραγωγή µε κριτήριο το κέρδος. Στο
απυρόβλητο η ΕΕ των µονοπωλίων. Αλλά αυτές οι θέσεις δεν αποτε-
λούν ελληνική πρωτοτυπία.
Στην ΕΕ, µετά την εκδήλωση της πρόσφατης συγχρονισµένης και βα-
θιάς κρίσης υπερπαραγωγής, δεν ήταν λίγες οι φωνές αµφισβήτησης
του Συµφώνου Σταθερότητας, ζητώντας την αναθεώρησή του. Σε δη-
µοσίευµα της εφηµερίδας «Ελευθεροτυπία», στις 3 Ιούνη 2009, αναφέ-
- 85 -
25. Συνέντευξη Αλ.Αλαβάνου στην εφηµερίδα «Αγγελιοφόρος της Κυριακής», 7 Φλεβά-
ρη 2010.
ΣΥΝ/ΣΥΡΙΖΑ: ανασύνθεση του οπορτουνισμού...ρεται ότι «η Γαλλία ζητάει ένα πιο ήπιο Σύµφωνο Σταθερότητας». Για
το ζήτηµα του Συµφώνου Σταθερότητας επίσης εξελίχθηκε γαλλογερ-
µανική αντιπαράθεση στο συµβούλιο υπουργών οικονοµίας της Ευρω-
ζώνης, στις 4 Ιούνη του 2009, όπως χαρακτηριστικά αναφέρει η εφηµε-
ρίδα «Καθηµερινή». Είναι επίσης χαρακτηριστικό ότι σε συνέντευξή
του στην εφηµερίδα «Κέρδος», τον Ιούνη του 2009, ο σηµερινός υπουρ-
γός Οικονοµικών Γ. Παπακωνσταντίνου υποστήριζε: «Αυτό που θέτου-
µε σε αµφισβήτηση είναι το συγκεκριµένο Σύµφωνο Σταθερότητας ως
έχει σήµερα και τον τρόπο εφαρµογής του. Το Ευρωπαϊκό Σοσιαλιστικό
Κόµµα θεωρεί πως πρέπει να ενισχυθεί το σκέλος της ανάπτυξης, ενώ ο
νοµπελίστας Paul Krugman χαρακτήρισε παραλογισµό την εµµονή στη
τήρηση του συγκεκριµένου Συµφώνου στις παρούσες συνθήκες κρίσης.
Ζητάµε την αναθεώρηση του Συµφώνου, πρώτον, διότι είναι παράλογο
να εξισώνονται και να αντιµετωπίζονται µε τον ίδιο τρόπο όλων των ει-
δών τα ελλείµµατα, αυτά που οφείλονται σε σπατάλες ή κακοδιαχείριση
µε αυτά που οφείλονται σε επενδύσεις»
26
.
Η συγχρονισµένη κρίση επιτάχυνε και έκανε πιο φανερή την από και-
ρό κυοφορούµενη τάση αλλαγής του συσχετισµού ανάµεσα στις καπι-
ταλιστικές δυνάµεις, την ένταση του ανταγωνισµού µεταξύ τους. Εγινε
πιο φανερή και οξυµµένη η αντίθεση µεταξύ ευρώ - δολαρίου. Σε αυτή
εντάσσεται και η συζήτηση για το µέλλον της ευρωζώνης και της θέσης
της Ελλάδας σε αυτή, προερχόµενη από παράγοντες του αγγλοαµερι-
κανικού κέντρου. Και βέβαια δεν απευθύνεται στο ΚΚΕ το άρθρο του
Γ. Προβόπουλου, όπου αναφέρεται: «Κατά τη διάρκεια των τελευταίων
µηνών κάποιοι σχολιαστές υποστηρίζουν ότι η ευρωζώνη θα καταρρεύ-
σει. Βάσει αυτού του επιχειρήµατος, υποστηρίζεται ότι η δηµοσιονοµική
κρίση στην Ελλάδα θα οδηγήσει την χώρα εκτός ευρωζώνης» […] Αυτοί
που υποστηρίζουν ότι η Ελλάδα θα πρέπει να φύγει από την ευρωζώνη εί-
ναι σαν τις σειρήνες του Οµήρου. Η Ελλάδα δεν θα υποκύψει σε αυτά τα
κελεύσµατα, αλλά θα εφαρµόσει τα απαραίτητα, τολµηρά µέτρα. Το µέλ-
λον της οικονοµίας της είναι άρρηκτα συνδεδεµένο µε το µέλλον της ευ-
ρωζώνης»
27
.
Ιδιαίτερα θα πρέπει να σταθούµε στα συνθήµατα περί «κατοχής», «νε-
- 86 -
26. Συνέντευξη Γ. Παπακωνσταντίνου στην εφηµερίδα «Κέρδος», 5 Ιούνη 2009.
27. Γ. Προβόπουλος, άρθρο στην εφηµερίδα «Financial Times», 21 Γενάρη 2010.
ιδεολογία - πολιτικήοαποικιακής» και «µισοαποικιακής» Ελλάδας, περί ακύρωσης κάθε
ίχνους δηµοκρατισµού, περί υποανάπτυξης κλπ. Εχει αποδειχθεί ιστο-
ρικά ότι ο οπορτουνισµός µε ευκολία περνά από εθνικιστικές σε κο-
σµοπολίτικες θέσεις και το αντίστροφο. Πρόκειται για συνειδητή πα-
ραπλανητική επιστροφή σε ιστορικά ξεπερασµένες και αποδεδειγµένα
λαθεµένες αναλύσεις του κοµµουνιστικού κινήµατος της δεκαετίας του
1960, στη βάση των οποίων είχε υιοθετηθεί οπορτουνιστική προγραµ-
µατική επεξεργασία περί συµµαχίας της εργατικής τάξης µε τµήµατα
της λεγόµενης «πατριωτικής αστικής τάξης» (προγραµµατική διακή-
ρυξη του ΚΚΕ το 1957 και πρόγραµµα του 8ου Συνεδρίου του ΚΚΕ).
Οι θέσεις αυτές ουσιαστικά ρίχνουν νερό στο µύλο της αστικής και ιδι-
αίτερα της κυβερνητικής επιχειρηµατολογίας, ότι αν δεν παρθούν σκλη-
ρά µέτρα στο όνοµα της κρίσης τίθεται σε αµφισβήτηση η «εθνική κυ-
ριαρχία της Ελλάδας». Είναι βεβαίως γεγονός ότι η τυπική ισότητα των
κρατών-µελών µέσα στο ευρωενωσιακό εποικοδόµηµα επισκιάζεται
από την πρακτική του καπιταλιστικού ανταγωνισµού, δηλαδή από τη
δύναµη του ισχυρότερου. Ετσι το ελληνικό κράτος δεν έχει τη δύναµη
επιβολής των συµφερόντων του ή περιθώρια χειρισµών που διαθέτουν
κράτη µε ηγετική θέση στην ΕΕ (π.χ. Γερµανία, Γαλλία κλπ.).
Από την άλλη µεριά, ό,τι παρουσιάζεταιως πίεση της ΕΕ προς την ελ-
ληνική κυβέρνηση -περιορισµός των δηµοσιονοµικών εξόδων µε µέτρα
περιορισµού του λαϊκού εισοδήµατος και των κοινωνικών παροχών- εί-
ναι εξίσου στόχος και των ισχυρότερων οικονοµιών τηςΕΕκαι των ενώ-
σεων βιοµηχάνων, τραπεζών, εφοπλιστών στην Ελλάδα. Βεβαίως κάθε
αστική πολιτική έχει τις αντιφάσεις της, προκαλεί όξυνση των ταξικών
αντιθέσεων και αναζήτηση εναλλακτικών µορφών στη χειραγώγηση
των λαϊκών δυνάµεων. Αυτή την αναζήτηση αντικατοπτρίζουν οι δια-
φωνίες µεταξύ αστικών κοµµάτων και εντός αυτών, αλλά µε ιδεολογι-
κές προεκτάσεις σε κόµµατα µε συµπληρωµατικό ρόλο ως προς τα κυ-
βερνητικά αστικά, όπως οΛΑ.Ο.Σ. από τη µια µεριά και ο ΣΥΡΙΖΑαπό
την άλλη. Οι κατευθύνσεις του Προγράµµατος Σταθερότητας αποτε-
λούσαν πάγιους στόχους του ελληνικού κεφαλαίου, προγραµµατικές
θέσεις των αστικών πολιτικών κοµµάτων, διακηρυγµένες διεκδικήσεις
των ελληνικών µονοπωλίων, πολλά χρόνια πριν την εκδήλωση της κρί-
σης.
Αυτές τις δυνάµεις δε θίγουν οι θέσεις του ρεύµατος «ανασυγκρότη-
- 87 -
ΣΥΝ/ΣΥΡΙΖΑ: ανασύνθεση του οπορτουνισμού...σης» του ΣΥΡΙΖΑ, γι’ αυτό λείπει η παραµικρή αναφορά στα εγχώρια
µονοπώλια, ενώ αντίθετα ως εχθρός αναγορεύονται οι άγνωστες και
απρόσωπες κερδοσκοπικές διεθνείς αγορές.
Επίσης αποπροσανατολιστική είναι η κριτική περί αντιαναπτυξιακής
ή υποαναπτυξιακής πολιτικής, το δίληµµα «ανάπτυξη ή κερδοσκοπία».
Ανάπτυξη και κερδοσκοπία στον καπιταλισµό πάνε µαζί, δεν µπορεί να
νοηθεί καπιταλιστική ανάπτυξη έξω από το κίνητρο της όσο δυνατόν
µεγαλύτερης κερδοφορίας για το κεφάλαιο. Πίσω από τέτοια ψευτοδι-
λήµµατα κρύβονται αντιθέσεις στο µοίρασµα της υπεραξίας. Ετσι συγ-
καλύπτεται η πραγµατική αναπτυξιακή διέξοδος για την εργατική τάξη
και τα φτωχά λαϊκά στρώµατα, που είναι σε αντίθεση, σύγκρουση, ρή-
ξη µε τα µονοπώλια, µε κάθε κυβέρνηση και διακρατική ιµπεριαλιστι-
κή τους ένωση, ανεξάρτητα από τους φορείς ή τα Σύµφωνά της.
Οι θέσεις και αυτού του ρεύµατος, όπως και του ΣΥΝ/ΣΥΡΙΖΑσυνο-
λικά, αφήνουν ανέγγιχτο τον ταξικό χαρακτήρα της ΕΕ, καλλιεργούν
την αποπροσανατολιστική υπεράσπιση µιας µορφής συγκρότησης της
ευρωενωσιακής συµµαχίας των µονοπωλίων και των κρατών τους έναν-
τι άλλης ή έναντι άλλου ιµπεριαλιστικού κέντρου.
Το ζήτηµα που τίθεται από τη σκοπιά των συµφερόντων των εργατι-
κών και λαϊκών στρωµάτων είναι η απόρριψη κάθε µορφής της ΕΕ και
κάθε ιµπεριαλιστικού κέντρου.
      
Οι βασικές επεξεργασίες του ΣΥΝ/ΣΥΡΙΖΑγια τη διέξοδο από την οι-
κονοµική κρίση στηρίζονται στην αναβίωση νεοκεϋνσιανών πολιτικών.
Για το περιεχόµενο της πρότασης του οπορτουνισµού για την «αρι-
στερή απάντηση στην κρίση», είναι αποκαλυπτικό άρθρο του Αλέκου
Καλύβη, µέλους της ΚΠΕ του ΣΥΝ: «Αυτή είναι µια κρίση του νεοφιλε-
λεύθερου καπιταλισµού [...] απαιτούνται ριζικοί µετασχηµατισµοί µε ορί-
ζοντα το σοσιαλισµό», ενώη πολιτική διεξόδου πρέπει να στηρίζεται «σε
επαναπροσδιορισµό και νέα ιεράρχηση των στόχων, θέτοντας ως κύρι-
ους στόχους τη µείωση της ανεργίας, την αναδιανοµή εισοδηµάτων και
το δραστικό περιορισµό των ανισοτήτων, την ενίσχυση του κοινωνικού
κράτους, θέτοντας δηλαδή ως κριτήριο κίνησης της οικονοµίας την κά-
- 88 -
ιδεολογία - πολιτικήλυψη των αναγκών του κόσµου της εργασίας. Αυτό προϋποθέτειένα δια-
φορετικό πρότυπο παραγωγικής ανάπτυξης µε ενισχυµένο το ρόλο ενός
σύγχρονου δηµόσιου και κοινωνικού τοµέα, µε χτύπηµα της παραοικο-
νοµίας. Ετσι θα δηµιουργηθούν µαζί µε την αναδιανοµή µέσω της φορο-
λογίας, νέοι πόροι ώστε να µειωθεί στην πορεία (7-10 χρόνια) και το έλ-
λειµµα και το χρέος»
28
.
Τα στελέχη που πρωτοστατούν στην ανασύνθεση του ΣΥΡΙΖΑ εκ-
φράζονται µε αντισυστηµική φρασεολογία σε σχέση µε την προοπτική
διεξόδου από την κρίση.
Επίσης ο Π. Λαφαζάνης υποστηρίζει ότι: «Η καπιταλιστική κρίση δεν
είναι µια απλή κυκλική, αλλά µεγάλη, διαρθρωτική και πολυσύνθετη […]
Υπάρχουν δύο δρόµοι διεξόδου: είτε ο αναπτυγµένος καπιταλισµός θα
σπρώχνει τον πλανήτη σε άνευ προηγουµένου συντηρητισµό, είτε η αρι-
στερά θα βρει τη δύναµη να κλονίσει αυτό το σύστηµα µε στρατηγική για
ένα νέο σοσιαλισµό […] Χρειάζεταιένας νέος ταξικός διεθνισµός µακριά
από τον κοσµοπολιτισµό και στροφή σε µια εθνική και ευρωπαϊκή στρα-
τηγική προοδευτικής ανατροπής και σοσιαλιστικής µετάβασης, µε προ-
σήλωση στο κοινωνικό και ταξικό πεδίο»
29
.
Η πολιτική διεξόδου από την κρίση, σύµφωνα µε το στέλεχος του
ΣΥΝ, προϋποθέτει ένα «νέο, σύγχρονο και επιθετικό προοδευτικό πρό-
γραµµα ρήξης και µετάβασης στο σοσιαλισµό» και την πρωτοβουλία του
ΣΥΝ/ΣΥΡΙΖΑγια τη δηµιουργία ενός κοινωνικού µετώπου εξόδου από
την κρίση που «θα λαµβάνει διαστάσεις εθνικής ανόρθωσης».
Το κείµενο που παρουσίασε ο Αλ. Αλαβάνος στις 8 Φλεβάρη διακη-
ρύσσει: «να προωθήσουµεέναν σαφή στρατηγικό στόχο,ένα πρόγραµµα
βαθύτατων αλλαγών, που αµφισβητεί άµεσα και έµπρακτα την θεσµο-
ποιηµένη κοινωνική αδικία και στη θέση της να αντιπροτείνουµε µια δη-
µιουργική πορεία ισότητας, δηµοκρατίας και αλληλεγγύης […] στην προ-
οπτική για το Σοσιαλισµό του 21ου αιώνα!»
30
.
- 89 -
28. Αλ.Καλύβης , «Υπάρχει αριστερή απάντηση στην κρίση»,εφηµερίδα «ΗΑυγή τηςΚυ-
ριακής», 31 Γενάρη 2010.
29. Π.Λαφαζάνης, «Πλαστά διλήµµατα και πραγµατικές προκλήσεις»,εφηµερίδα «ΗΑυ-
γή της Κυριακής», 24 Γενάρη 2010.
30. Κείµενο που παρουσίασε ο Αλ. Αλαβάνος στη συνέντευξη τύπου στις 8 Φλεβάρη στην
αίθουσα της ΕΣΗΕΑ, http:// syrizaedyap.wordpress.com
ΣΥΝ/ΣΥΡΙΖΑ: ανασύνθεση του οπορτουνισμού...Η χρήση του όρου «σοσιαλισµός» από την πλευρά του οπορτουνι-
σµού δείχνει την πίεση που δέχεται από την πολιτική του ΚΚΕ. Αυτό
που προτείνεται επί της ουσίας είναι ένα πλαίσιο κρατικών ρυθµιστικών
παρεµβάσεων, µέσω των οποίων θα προωθείται η «αναδιανοµή του
πλούτου», η άµβλυνση ανισοτήτων και η κοινωνική προστασία. Απο-
σπάται έτσι τεχνητά η πολιτική από την οικονοµία και υποστηρίζεται
ένας «ανθρώπινος» καπιταλισµός. Συγκαλύπτεται ότι η πολιτική δια-
χείρισης του καπιταλισµού δεν µπορεί παρά να υποτάσσεται στους νό-
µους της καπιταλιστικής αναπαραγωγής, ότι το αστικό κράτος δεν µπο-
ρεί παρά να εξυπηρετεί την καπιταλιστική ανάπτυξη και εποµένως την
κερδοφορία του κεφαλαίου. Επίσης συγκαλύπτεται ότι τα αίτια της κρί-
σης βρίσκονται στην ίδια τη φύση του κεφαλαιοκρατικού τρόπου πα-
ραγωγής και όχι στην κρίση µιας νεοφιλελεύθερης ή άλλης περισσότε-
ρο άµεσα παρεµβατικής διαχείρισης. Η πηγή της κρίσης µπορεί να στε-
ρέψει µόνο µε την κατάργηση της ατοµικήςιδιοκτησίας, µε την εξάλει-
ψη της αναρχίας και της ανισοµετρίας της καπιταλιστικής παραγωγής,
στη βάση της κοινωνικήςιδιοκτησίας των συγκεντρωµένων µέσων πα-
ραγωγής και του κεντρικού σχεδιασµού της παραγωγής για την ολοένα
διευρυνόµενη ικανοποίηση των κοινωνικών αναγκών.
Σε καµιά χώρα και από κανένα κόµµα που διακήρυσσε το σοσιαλισµό
δεν άνοιξε ο δρόµος προς αυτόν µε µια πολιτική της λεγόµενης «µικτής
οικονοµίας», δηλαδή µε συνύπαρξη ιδιωτικών και κρατικών µονοπω-
λίων, ώστε µέσω των δεύτερων και του «κράτους πρόνοιας» να γίνεται
σταδιακά «αναδιανοµή του πλούτου».
Ο κύκλος της σοσιαλδηµοκρατικής διαχείρισης έδωσε τη θέση του
στο φιλελεύθερο, ακόµα και σε χώρες όπως η Σουηδία. Αλλά και όπου
κοµµουνιστικά κόµµατα εξουσίας σταδιακά υιοθέτησαν και εφάρµοσαν
τη σοσιαλδηµοκρατική διαχείριση, άνοιξαν το δρόµο για ενίσχυση των
καπιταλιστικών σχέσεων, για ανατροπή των όποιων γενικευµένων κοι-
νωνικών κατακτήσεων.
Ο «νέος σοσιαλισµός» ή «σοσιαλισµός του 21ου αιώνα» δεν είναι τί-
ποτε άλλο παρά ξαναζέσταµα παλιών σοσιαλδηµοκρατικών θέσεων για
µετεξέλιξη του καπιταλισµού σε σοσιαλισµό µέσω µιας πολιτικής κρα-
τικών παρεµβάσεων.
- 90 -
ιδεολογία - πολιτικήΟ       

Οι παραπάνωαναπροσαρµογές στην τακτική του οπορτουνισµού επι-
χειρείται να αξιοποιηθούν για να ασκηθεί πιο αποτελεσµατική πίεση
στο ΚΚΕ µε σκοπό τον παραγκωνισµό του. Σε αυτή τη βάση αναπρο-
σαρµόζεται ανάλογα η φρασεολογία µε τις διόλου τυχαίες αναφορές πε-
ρί «κοινωνικούΜετώπου». Σκοπός της προσπάθειας είναι φραστικά να
δηµιουργηθούν συνειρµοί περί πολιτικής σύµπλευσης µε το ΚΚΕ, περί
εµφάνισης πόλου εν δυνάµει συµµαχικού µε το ΚΚΕ. Αυτό το σκοπό
υπηρετεί και ο τίτλος της διακήρυξης της σχετικής πρωτοβουλίας του
Αλ. Αλαβάνου: «Για να αλλάξουµε τα πράγµατα. Για µια νέα κοινωνική
πλειοψηφία µεεπίκεντρο τηνΑριστερά. Για έναΜέτωποΑλληλεγγύης και
Ανατροπής».
Ο Αλ. Αλαβάνος προτείνει ένα µέτωπο, όπου θα συναντηθούν δυνά-
µεις από το ΣΥΡΙΖΑ, το ΚΚΕ, τους Οικολόγους, τον εξωκοινοβουλευ-
τικό χώρο και το ΠΑΣΟΚ: «Είµαστε έτοιµοι να συναντηθούµε µε ολό-
κληρη τη ριζοσπαστική αριστερά, µε συντρόφισσες και συντρόφους του
ΚΚΕ και της εξωκοινοβουλευτικής αριστεράς που έχουν διαρκή καιγόνι-
µη παρουσία στο κίνηµα […]Μπορούµε να συναντηθούµε µε φίλες και φί-
λους αυθεντικών ριζοσπαστικών οικολογικών πρωτοβουλιών […]Στόχος
µας ένα “ΜέτωποΑλληλεγγύης καιΑνατροπής”. Στηριγµένο στον ενωµέ-
νο ξανά κόσµο του ΣΥΡΙΖΑ. Ανοικτό στον ευρύτερο αριστερό και προ-
οδευτικό χώρο, φιλόξενο σε όσους από το χώρο του ΠΑΣΟΚ έχουν τις
ίδιες αγωνίες»
31
.
Σε αντιστοιχία µε την πρότασηΑλαβάνου για συγκρότηση Μετώπου,
ο Λαφαζάνης προτείνει την ανάγκη δηµιουργίας ενός «κοινωνικού µε-
τώπου που θα συγκεντρώνει υπό την ηγεµονία της σηµερινής εργατικής τά-
ξης τα µικροµεσαία στρώµατα των πόλεων και της περιφέρειας και το
οποίο θα περιλαµβάνει σύγχρονα αντιιµπεριαλιστικά χαρακτηριστικά,
αφού θα θίγειτην ουσία του συστήµατος της διεθνούς εκµετάλλευσης…»
32
.
- 91 -
31. Κείµενο που παρουσίασε ο Α. Αλαβάνος στην συνέντευξη τύπου στις 8 Φλεβάρη στην
αίθουσα της ΕΣΗΕΑ , http:// syrizaedyap.wordpress.com
32. Π.Λαφαζάνης «Πλαστά διλήµµατα και πραγµατικές προκλήσεις» ,εφηµερίδα «ΗΑυ-
γή της Κυριακής», 24 Γενάρη 2010.
ΣΥΝ/ΣΥΡΙΖΑ: ανασύνθεση του οπορτουνισμού...Εχει σηµασία να σηµειώσουµε ότι αυτές οι δυνάµεις το προηγούµενο
διάστηµα λοιδορούσαν την ηγεµονία της εργατικής τάξης, αµφισβη-
τούσαν ακόµα και την ύπαρξή της, ενώ αναζητούσαν νέα κοινωνικά
υποκείµενα.
Πρόκειται για ριζοσπαστικοφανείς και αριστεροφανείς φραστικές
οπορτουνιστικές προσαρµογές σε συνθήκες που ακόµα και κέντρα του
ιµπεριαλισµού αναγκάζονται να παραδεχθούν τα οξυµένα προβλήµατα
στην καπιταλιστική παραγωγή και τον κίνδυνο πολιτικής αποσταθερο-
ποίησης. Σε περίοδο που το κίνηµα υποχωρεί, ο οπορτουνισµός στηρί-
ζει χωρίς κανένα δισταγµό, µε τον ένα ή τον άλλο πιο άµεσο τρόπο, την
αστική ιδεολογία, την αντικοµµουνιστική και αντισοσιαλιστική εκ-
στρατεία. Σε περιόδους που το κίνηµα ετοιµάζεται να αντεπιτεθεί, τότε
δε διστάζει να ασκεί κριτική στα αστικά κόµµατα, να ασκεί κριτική στη
διαχείριση των σοσιαλδηµοκρατικών κοµµάτων εξουσίας και να πα-
ρουσιάζεται ως η συνεπής σοσιαλδηµοκρατική δύναµη.
Είναι αναγκαίο να επισηµάνουµε ότι ο χαρακτηρισµός αυτών των δυ-
νάµεων ως οπορτουνιστικών προκύπτει από το γεγονός ότι πρόκειται
για δυνάµεις που ξέκοψαν από τις γραµµές του κοµµουνιστικού κόµ-
µατος αφού προσπάθησαν σε διάφορες φάσεις της ιστορίας του να το
µεταλλάξουν σε σοσιαλδηµοκρατικό. Αυτό είναι βασικό χαρακτηρι-
στικό αυτών των δυνάµεων, καθορίζει το ρόλο τους ως φορέων της
αστικής ιδεολογίας στο εργατικό κίνηµα και της σοσιαλδηµοκρατικής
µετάλλαξης του κοµµουνιστικού κινήµατος. Υπάρχει µεγάλη ιστορική
πείρα που επιβεβαιώνει το γεγονός ότι προϋπόθεση για να µπορέσει η
εργατική τάξη να τραβήξει κάτω από την ηγεµονία της τα φτωχά λαϊκά
στρώµατα σε αντιµονοπωλιακή κατεύθυνση είναι η ήττα του οπορτου-
νισµού και όχι η συµµαχία µαζί του.
Το «κοινωνικό Μέτωπο» που προτείνεται αποτελεί µια καµουφλαρι-
σµένη «αντινεοφιλελεύθερη συµµαχία», µια νέα «ενότητα τηςΑριστε-
ράς» σε περίοδο απώλειας της αξιοπιστίας της και αποτυχίας του συµ-
µαχικού σχήµατός της, του ΣΥΡΙΖΑ, µε στόχο να υπερκεράσει το ΚΚΕ.
Η προσπάθεια, όπως φαίνεται και από τις θέσεις σε βασικά ζητήµατα
(στάση απέναντι στο ΠΑΣΟΚ, την ΕΕ, πρόταση διεξόδου από την οι-
κονοµική κρίση, χαρακτήρας της εξουσίας κλπ.), είναι η συγκέντρωση,
η αναζωογόνηση του φθαρµένου ευρωκοµµουνισµού - σοσιαλδηµο-
κρατισµού κι όχι η χειραφέτηση εργατικών - λαϊκών δυνάµεων από την
- 92 -
ιδεολογία - πολιτικήαστική ιδεολογία και πολιτική. Είναι χαρακτηριστικό το γεγονός ότι σε
όλη την προεκλογική περίοδο οι δυνάµεις του ΣΥΝ/ΣΥΡΙΖΑ είχαν ως
κύριο σύνθηµα την ήττα της Ν∆.
Το ΚΚΕ, στο Πρόγραµµα που ψηφίστηκε στο 15ο Συνέδριό του αλ-
λά και στα συνέδρια που ακολούθησαν, θέτει συγκεκριµένα τα χαρα-
κτηριστικά και τις προϋποθέσεις της κοινωνικοπολιτικής συµµαχίας
τουΑντιιµπεριαλιστικούΑντιµονοπωλιακού∆ηµοκρατικού Μετώπου.
Επισηµαίνεται στην απόφαση για το ΑΑ∆ Μέτωπο στο 16ο Συνέδριο
του ΚΚΕ: «Για τη συγκρότηση του ΑΑ∆Μ δεν αρκεί η κοινή δράση, που
βασίζεται σε κοινές ή παραπλήσιες αντιλήψεις για µεγάλα και επίκαιρα
προβλήµατα, η γραµµή άµυνας στην επίθεση που δέχεται ολοµέτωπα ο
λαός µας. Απαιτείται να υπάρχει και ένα επίπεδο συµφωνίας στη γενική
γραµµή κατεύθυνσης για τη λύση των προβληµάτων, που θα εκφράζεται
στο προγραµµατικό πλαίσιο για τη λαϊκή οικονοµία και τη λαϊκή εξου-
σία»
33
.
Η απόφαση του 17ου Συνεδρίου επίσης σηµειώνει ότι: «Για τη συγ-
κρότηση τουΜετώπου, απαιτείται να υπάρχει καιένα επίπεδο συµφωνίας
µε προγραµµατικές κατευθύνσεις και στόχους πάλης, που να έχουν εσω-
τερική συνοχή και ιεράρχηση σε αντιµονοπωλιακή αντιιµπεριαλιστική
κατεύθυνση. Το Μέτωπο προβάλλει στο λαό ότι είναι αναγκαίο να επι-
βληθούν στο επίπεδο της εξουσίας τα συµφέροντα των εκµεταλλευοµέ-
νων, καταπιεσµένων λαϊκών δυνάµεων. Το Μέτωπο πρέπει να έχει πρό-
ταση προς το λαό και στο επίπεδο της εξουσίας»
34
.
Ιδιαίτερα για το ζήτηµα της εξουσίας και πώς πρέπει να εµπεδώνεται
τόσο στη λαϊκή συνείδηση όσο και στους αγώνες, η πολιτική απόφαση
του 18
ου
Συνεδρίου τονίζει: «…το αίτηµα για πολιτική αλλαγή πρέπει να
ξεπεράσει την αντίληψη για κυβερνητική αλλαγή και να τείνει να κατα-
νοείται ως αλλαγή ταξική στο επίπεδο της εξουσίας.
Να αρχίσει και σε µαζικό επίπεδο να γίνεται διαχωρισµός ανάµεσα σε
µια κυβέρνηση που εκλέγεται από το λαό και στηρίζειτο σύστηµα, από µια
- 93 -
33. «Απόφαση του 16ου Συνεδρίου του ΚΚΕ για το Αντιιµπεριαλιστικό Αντιµονοπωλια-
κό ∆ηµοκρατικό Μέτωπο», «16ο Συνέδριο ΚΚΕ, Ντοκουµέντα»,έκδοση της ΚΕ του
ΚΚΕ, 2001, σελ. 90.
34. «Απόφαση του 17ου Συνεδρίου του ΚΚΕ», «17ο Συνέδριο ΚΚΕ, Ντοκουµέντα», έκ-
δοση της ΚΕ του ΚΚΕ, 2005, σελ. 90.
ΣΥΝ/ΣΥΡΙΖΑ: ανασύνθεση του οπορτουνισμού...κυβέρνηση που είναι λαϊκή, γιατί εκφράζει την εργατική τάξη και τα λαϊ-
κά στρώµατα και είναι “προϊόν” της νίκης του λαού σε βάρος της αστι-
κής εξουσίας και της κυριαρχίας των µονοπωλίων»
35
.
Ιδιαίτερα σήµερα που κάτωαπό προϋποθέσεις, λόγωτης οικονοµικής
κρίσης, είναι δυνατό η λαϊκή δυσαρέσκεια να µετατραπεί σε µοχλό ανά-
πτυξης της ταξικής πάλης, νέες δυνάµεις να προσεγγίσουν το ΚΚΕ και
να δυναµώσει το κίνηµα σε αντιιµπεριαλιστική - αντιµονοπωλιακή κα-
τεύθυνση, αντικειµενικά τίθεται το ερώτηµα αν ο οπορτουνισµός µπο-
ρεί να επιτελέσει το σκοπό του µε τη µορφή που έχει σήµερα. Το πώς θα
εξελιχθεί η αντιπαράθεση στις γραµµές του είναι θέµα που θα φανεί στο
επόµενο διάστηµα ενδεχοµένως και πιο µακροπρόθεσµα.
Ανεξάρτητα όµως από τις εξελίξεις, γίνεται αναγκαία η ανάπτυξη του
ιδεολογικοπολιτικού µετώπου µε τον οπορτουνισµό και µέσα στο συν-
δικαλιστικό κίνηµα, ιδιαίτερα ως προς το στόχο της εξουσίας. Να απο-
καλύπτεται ο ρόλος του οπορτουνισµού στην ενίσχυση της δυνατότη-
τας του ΠΑΣΟΚ να σπέρνει αυταπάτες, αναµονές, αντικοµµουνισµό.
Πιο αποφασιστικά να ζυµώνονται οι θέσεις για την αναγκαιότητα
σύγκρουσης και ρήξης µε την Ευρωπαϊκή Ενωση. Ολα τα µέτωπα πά-
λης, π.χ. παιδείας, υγείας, αγροτών, να συνδέονται άµεσα µε την πάλη
για την ανατροπή της εξουσίας των µονοπωλίων στην Ελλάδα ως µο-
ναδική συµβολή στο διεθνιστικό αγώνα της εργατικής τάξης στην Ευ-
ρώπη.
Με όπλο τις αποφάσεις του 18ου Συνεδρίου να προβάλλουµε πιο πλα-
τιά στις εργατικές µάζες που προσεγγίζουν το ΚΚΕ την αντίληψή µας
για το σοσιαλισµό µέσα από την πείρα της σοσιαλιστικής οικοδόµησης
στηνΕΣΣ∆, αποκαλύπτοντας το ρόλο που έπαιξαν στην ήττα του οι αγο-
ραίες πολιτικές που αναπτύχθηκαν στη βάση των οπορτουνιστικών πα-
ρεκκλίσεων. Να προβάλλουµε όλα τα δεδοµένα που δείχνουν την ωρι-
µότητα των υλικών συνθηκών για το σοσιαλισµό.