Ο κρυμμένος ωκεανός της Ευρώπης

Ο κρυμμένος ωκεανός της Ευρώπης

Οι πολύτιμες πληροφορίες σε μορφή μετρήσεων αλλά και φωτογραφιών, που έστειλε το διαστημόπλοιο «Γαλιλαίος», υποδεικνύουν την ύπαρξη ενός ωκεανού κάτω από την παγωμένη επιφάνεια της Ευρώπης, δορυφόρου του Δία

Καλλιτεχνική άποψη (όχι φωτογραφία) της επιφάνειας της Ευρώπης. Τα μπλοκ πάγου που φαίνονται έχουν μέγεθος περί τα 3 χιλιόμετρα

Λίγα από τα ουράνια σώματα του ηλιακού μας συστήματος συνεχίζουν να βρίσκονται ακόμη στον κατάλογο των υποψήφιων κόσμων όπου είναι ενδεχόμενο να έχει εκδηλωθεί κατά το παρελθόν ή να υπάρχει ακόμα κάποια πρωτόγονη (μικροβιακή) μορφή ζωής. Η Ευρώπη, ένας από τους δορυφόρους του πλανήτη Δία, είναι ένας από αυτούς τους κόσμους.

Επί πολλούς αιώνες οι αστρονόμοι γνώριζαν την Ευρώπη μόνο σαν μια κουκκίδα φωτός, όπως φαινόταν ακόμα και στα πιο ισχυρά τηλεσκόπια. Στη δεκαετία του 1960 φασματοσκοπικές αναλύσεις έδειξαν ότι όπως και αρκετοί άλλοι δορυφόροι των εξωτερικών πλανητών του ηλιακού μας συστήματος, η Ευρώπη καλύπτεται από πάγο. Με θερμοκρασία επιφάνειας -160 βαθμούς Κελσίου στον Ισημερινό και -220 βαθμούς στους πόλους, ο πάγος αυτός αναμφίβολα πρέπει να σχηματίζει ένα πολύ σκληρό στρώμα. Οι ερευνητές δεν είχαν τρόπο να «δουν» σε μεγαλύτερο βάθος, ούτε και να ελπίζουν σε τίποτα πιο ενδιαφέρον.

Αλλά τις τελευταίες δυο δεκαετίες και ιδιαίτερα τα τελευταία χρόνια, θεαματικές εικόνες που έστειλαν διαστημόπλοια που πέρασαν κοντά από την Ευρώπη αναζωπύρωσαν το ενδιαφέρον. Κι αυτό γιατί έδειξαν ότι κάτω από τη στερεή επιφάνεια πρέπει να υπάρχει ένα ρευστό στρώμα. Ρευστό όπως οι παγετώνες της Γης, ή αρκετά θερμό ώστε να αποτελεί ένα κανονικό ωκεανό νερού, αυτό δεν είμαστε ακόμα σε θέση να το ξέρουμε. Το ερώτημα που γεννάται αμέσως είναι: αν το νερό είναι σε υγρή μορφή, μήπως εμπεριέχει κάποια κατώτερη μορφή ζωής; Ούτε σ' αυτό θα μπορέσουμε να έχουμε κάποια απάντηση πριν την αποστολή (ενδεχομένως την επόμενη δεκαετία) ενός διαστημοπλοίου που θα κατεβάσει στην επιφάνεια της Ευρώπης ένα βαθυσκάφος με ενσωματωμένο μικρό βιοχημικό εργαστήριο και ένα ειδικό ρομπότ, που θα ανοίξει μια τρύπα λιώνοντας τον πάγο, ώστε το βαθυσκάφος να εισχωρήσει κάτω από την επιφάνεια του δορυφόρου.

Η δοκιμή των δύο συσκευών θα γίνει... στον πλανήτη μας, στην υπόγεια λίμνη Βοστόκ που βρίσκεται κάτω από 4 χιλιόμετρα πάγου στην Ανταρκτική. Με την ευκαιρία θα εξερευνηθεί και η λίμνη αυτή που ανακαλύφθηκε μόλις τη δεκαετία του 1970 μετά από συνδυασμένη μελέτη εναέριων μετρήσεων ραντάρ και των αποτελεσμάτων σεισμολογικών ερευνών της κοντινής σ' αυτήν σοβιετικής (ρωσικής σήμερα) ερευνητικής βάσης.

Επιμέλεια:
Σταύρος ΞΕΝΙΚΟΥΔΑΚΗΣ
Πηγή: Scientific American

    

Ηλεκτρονικές «φιλανθρωπίες»

Δεν μπορεί. Κάπου κάνω ή έκανα λάθος. Ή το μέλλον με ξεπερνάει ή εγώ μένω πίσω. Μάλλον έχω κολλήσει στις δογματικές μου αντιλήψεις. Από μικρός έμαθα ότι η αδικία, η φτώχεια, η έλλειψη δημοκρατίας καταπολεμιέται μόνο με τους αγώνες και τις θυσίες των λαών. Τουλάχιστον αυτό βλέπει κανείς όταν ξεφυλλίσει τις σελίδες της παγκόσμιας ιστορίας. Ακόμη και στα παραμύθια, το καλό πρέπει να πολεμήσει σκληρά για να νικήσει το κακό. Κανείς δεν κάνει χάρες.

Τι αφελής όμως που ήμουν. Επρεπε να γνωρίσω τον κόσμο της υψηλής τεχνολογίας για να καταλάβω ότι ζω σε έναν αγγελικά πλασμένο κόσμο. Επρεπε να γνωρίσω το Internet για να καταλάβω ότι ένα «κλικ», σ' ένα εικονίδιο μιας ηλεκτρονικής σελίδας, αρκεί για να μετατρέψει τον πλανήτη σε επίγειο παράδεισο. Οπου οι πολυεθνικές, χάρη στο ηλεκτρονικό εμπόριο (e-business), μετατρέπονται σε «Ηλεκτρονικό Ερυθρό Σταυρό» (e-Redcross θα το έλεγαν κάποιοι. Ονόματα δε λέμε, υπολήψεις δε θίγουμε)...

Δε θα φαντάζονταν ποτέ, ο Τσε Γκουεβάρα με τους συντρόφους του, ότι κάποτε δε θα χρειάζεται να ταλαιπωρείσαι μέσα στις ζούγκλες, για να φτιάξεις έναν καλύτερο κόσμο. Οτι θα αρκεί μόνο να κάθεσαι στην πολυθρόνα σου και να πατάς το αριστερό πλήκτρο του ποντικιού σου, κάνοντας «κλικ» πάνω σε χαριτωμένα εικονίδια στην οθόνη του Η/Υ σου. Στην εποχή του «εκσυγχρονισμού» η ελευθερία, η ανεξαρτησία και η λαϊκή κυριαρχία, απέχουν μόνο ένα «κλικ».

Μ' ένα «κλικ», λοιπόν, μπορείτε να ταΐσετε ένα πεινασμένο άτομο, με 2 1/4 κύπελλα φαγητό. Ετσι μας λένε στην ηλεκτρονική διεύθυνσηhttp://www.thehungersite.com. Πώς γίνεται αυτό; Μα φυσικά με σπόνσορες. Κάνοντας «κλικ» στο εικονίδιο για να ταΐσεις ένα συνάνθρωπό σου, βλέπεις και τα διαφημιστικά από τους σπόνσορες, οι οποίοι βάζουν το χέρι στην τσέπη «για το καλό της ανθρωπότητας».

Εχουμε όμως κάτι και για τα άτομα με οικολογικές ευαισθησίες. Στη διεύθυνσηhttp://www.rainforest.care2.com μας πληροφορούν ότι μπορούμε ν' αλλάξουμε τον κόσμο, σώζοντας τα δάση της βροχής (Rain Forests), κάνοντας ένα «κλικ» σ' ένα εικονίδιο. Με αυτόν τον τρόπο, οι σπόνσορες βάζουν πάλι το χέρι στην τσέπη και δίνουν οικονομική ενίσχυση στον αγώνα για τη διάσωση των δασών της βροχής, την ίδια ώρα που οι ίδιοι, ή άλλοι όμοιοί τους, ωθούν στην καταστροφή αυτών των ίδιων δασών.

Αυτές είναι δύο μόνο σελίδες με αυτόν το χαρακτήρα. Υπάρχουν πολλές άλλες παρόμοιες. Αντιπροσωπεύουν το μέλλον που πάνε να φτιάξουν οι πολυεθνικές και τα μονοπώλια. Δε διστάζουν να εμπορευματοποιήσουν οτιδήποτε. Τον απάνθρωπο κόσμο που φτιάχνουν θέλουν να το διατηρήσουν με τα «κλικ» και την παθητικοποίηση των λαών.

Είναι τυχεροί που δεν μπορούμε εμείς, με ένα «κλικ», να τους στείλουμε εκεί που ανήκουν. Στο περιθώριο της Ιστορίας. Προς το παρόν συνεχίζουμε με τον «πατροπαράδοτο» τρόπο. Αγωνιζόμαστε στους δρόμους για το σήμερα και για το αύριο, το νέο κόσμο, το σοσιαλισμό.

Γιάννης ΚΥΡΑΝΗΣ