Σχέδια και χαλκογραφίες του Λ. Κογεβίνα

Σχέδια και χαλκογραφίες του Λ. Κογεβίνα

«Βερόνα», οξυγραφία

Αναδρομική έκθεση του μεγάλου μας Κερκυραίου χαράκτη

Λυκούργου Κογεβίνα (1887-1940), παρουσιάζει το Μορφωτικό Ιδρυμα της Εθνικής Τράπεζας στη Δημοτική Πινακοθήκη Κέρκυρας. Περιλαμβάνει σχέδια και χαλκογραφίες του Λ. Κογεβίνα, του καλλιτέχνη που, μαζί με τους επίσης Κερκυραίους Νεοέλληνες χαράκτες Μάρκο Ζαβιτσιάνο και Νίκο Βεντούρα, άνοιξε νέους ορίζοντες στον τομέα της χαρακτικής. Τα έργα του παραμένουν ως σήμερα πρότυπα χαρακτικής τέχνης και μοναδικές καταγραφές των αρχαιολογικών μνημείων και των εκκλησιών της Ελλάδας.

Ο Λ. Κογεβίνας γεννήθηκε στην Κέρκυρα τον Ιούνη του 1887. Παιδί πολυμελούς μεσοαστικής οικογένειας, με κλασική κερκυραϊκή ανατροφή, μόλις 16 χρόνων, έκανε φανερή την κλίση και το ταλέντο του στη ζωγραφική. Ετσι, φεύγει για τη Ρώμη για να μελετήσει από κοντά τα κλασικά έργα τέχνης της ιταλικής πρωτεύουσας, ενώ το φθινόπωρο του επόμενου χρόνου (1904) εγκαταστάθηκε στο Παρίσι, όπου φοίτησε στην Ακαδημία Ζουλιέν και στη Σχολή Καλών Τεχνών.

Το 1908 επιστρέφει στην Ελλάδα για να υπηρετήσει τη στρατιωτική του θητεία και ένα χρόνο αργότερα κάνει την πρώτη του εμφάνιση στη ζωγραφική, συμμετέχοντας στην τέταρτη έκθεση της «Ομάδας Νέων» στο Ζάππειο. Παράλληλα δημοσιεύει δύο σχέδιά του στο περιοδικό «Παναθήναια». Ηταν τα έργα «Παραλία Λοκρίδος»και «Ποταμός της Κέρκυρας».

«Λαϊκή αγορά», 1938

Τελειώνοντας το στρατιωτικό του πηγαίνει στοΜόναχο. Εκεί εντυπωσιάζεται από τα χαρακτικά του Ντύρερ, τα οποία «ευθύνονται» και για τη μελλοντική ενασχόλησή του με τη χαρακτική. Ακολουθεί το Παρίσι (1913), όπου παραμένει για ένα χρόνο. Πριν εγκατασταθεί για δεύτερη φορά στη γαλλική πρωτεύουσα, υπηρέτησε ως έφεδρος ανθυπολοχαγός στους Βαλκανικούς Πολέμους και συμμετείχε σε έκθεση του«Συνδέσμου Ελλήνων Καλλιτεχνών», του οποίου υπήρξε ιδρυτικό μέλος.

Το 1914 πραγματοποιεί την πρώτη ατομική του έκθεση στον «Παρνασσό», όπου παρουσίασε θαλασσογραφίες, προσωπογραφίες, εικόνες από τον πόλεμο, απόψεις της Ακρόπολης κ.ά. Η έκθεση αυτή γνώρισε μεγάλη επιτυχία και περιλάμβανε μόνο ζωγραφικά έργα. Ενα χρόνο αργότερα, στην ίδια αίθουσα, παρουσιάζει, πρώτος στον ελληνικό χώρο, οξυγραφίες. Τα έργα αυτά έγιναν στα χρόνια 1914-1915. Το 1914 ο Λ. Κογεβίνας συνδέεται με τη«Συντροφιά των Εννέα», που μια από τις βασικές επιδιώξεις της ήταν η έκδοση του λογοτεχνικού περιοδικού«Κερκυραϊκή Ανθολογία». Μέλη της ομάδας ήταν οι: Κ. Θεοτόκης, Κ. Χατζόπουλος, Λ. Πορφύρας, Ειρ. Δενδρινού, Αν. Μουσούρης, Μ. Ζαβιτσιάνος, Ν. Λευθεριώτης, Π. Σταματόπουλος. Το 1916, εκθέτει έργα ζωγραφικής του στο Ζάππειο και τον ίδιο χρόνο πηγαίνει στη Σαντορίνη, όπου φιλοτεχνεί σκηνές του νησιού.

Το Δεκέμβρη του 1918 κάνει ατομική έκθεση στην αίθουσα τέχνης «Geo», με θέματα το «Αγιον Ορος», το ελληνικό τοπίο και στιγμιότυπα από τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, τον οποίο παρακολούθησε ως ζωγράφος του ελληνικού στρατού.

Το 1919 επιστρέφει στο Παρίσι. Επί έξι μήνες εργάζεται για το αντίγραφο του έργου του Ντελακρουά «Η σφαγή της Χίου», το οποίο βρίσκεται στο Ιστορικό και Εθνολογικό Μουσείο και το Σεπτέμβρη εκθέτει μαζί με τους Γαλάνη, Ζαβιτσιάνο, Παρθένη, Μαλέα κ.ά. σε γκαλερί στο Παρίσι. Μέχρι το 1933, που έμεινε στη γαλλική πρωτεύουσα, εκδίδει σειρά λευκωμάτων. Στο λεύκωμα με τα «Μοναστήρια του Αγίου Ορους» (1922) σχεδιάζει και αποδίδει με ευαισθησία το φως, συνθέτει με άνεση και στερεότητα, δίνοντας έργα καθαρά ιμπρεσιονιστικά, μιας ορισμένης λιτότητας και αυστηρότητας.

Το 1924 εκδίδεται το δεύτερο λεύκωμα με χαλκογραφίες και τίτλο «Αρχαία τοπία της Ελλάδας». Οπως και το προηγούμενο περιέχει δώδεκα πρωτότυπες οξυγραφίες. Ακολουθεί (1927) το λεύκωμα «Βυζαντινή και Φράγκικη Ελλάδα», με θέματα από το Μυστρά, τη Μονεμβασιά, την Καρύταινα κ.ά. Και στα δύο αυτά λευκώματα, η εργασία του μας δείχνει μια διάθεση περισσότερο λεπτολογική και λιγότερο υπαιθριστική. Το 1929 ο Λ. Κογεβίνας εκδίδει το βιβλίο «Κέρκυρα». Περιλαμβάνει 32 πρωτότυπες οξυγραφίες και 15 αναπαραγωγές παλαιών χαρτών και χαρακτικών.

Το 1933 ο καλλιτέχνης επιστρέφει οριστικά στην Ελλάδα και εκθέτει μαζί με τους Γαλάνη, Κεφαλληνό, Ζαβιτσιάνο και Θεοδωρόπουλο στην γκαλερί «Στούντιο», ενώ την ίδια χρονιά εικονογραφεί το βιβλίο του Δ. Καμπούρογλου «Αι Αθήναι που φεύγουν». Εως το 1939 δημοσιεύει μερικές χαλκογραφίες του στο περιοδικό «Νέα Εστία». Παράλληλα ετοιμάζει τα βιβλία «Η οικογένεια Μάρμορα» (1937) και «Καράβια του Αγώνος» (1938).

Το καλοκαίρι του 1939 η ήδη κλονισμένη υγεία του χειροτερεύει και ο Λ. Κογεβίνας αφήνει την τελευταία του πνοή το Σεπτέμβρη του 1940, σε ηλικία 53 χρόνων.

Η. ΜΟΡΤΟΓΛΟΥ