ΑΡΓΕΝΤΙΝΗ Ο φαύλος κύκλος του καπιταλισμού

ΑΡΓΕΝΤΙΝΗ

Ο φαύλος κύκλος του καπιταλισμού

Στο προσκήνιο και πάλι η συζήτηση για το χρέος, που δημιούργησε η πλουτοκρατία και πληρώνει ο λαός με κάθε μείγμα αστικής διαχείρισης

Παραγκούπολη στα περίχωρα του Μπουένος Αϊρες που οι φτωχοί άνθρωποι έστησαν με ό,τι βρήκαν το σπιτικό τους

Ξανά και ξανά έρχεται στο προσκήνιο η υπόθεση του χρέους της Αργεντινής μετά τη χρεοκοπία του 2001. Το τεράστιο χρέος των 100 δισ. δολαρίων, αποτέλεσμα της πολύχρονης χρηματοδότησης της αργεντίνικης πλουτοκρατίας - κάτω από διάφορες μορφές αστικής διακυβέρνησης ακόμα και της δικτατορίας του Βιντέλα - παρά τους διάφορους συμβιβασμούς των αστικών κυβερνήσεων με τους δανειστές, κρέμεται και πάλι σαν «δαμόκλειος σπάθη» πάνω από τα κεφάλια των λαϊκών στρωμάτων.
Και πάλι το θέμα δεσπόζει στα διεθνή αστικά ΜΜΕ με διάφορες ερμηνείες. Ενώ έχουν κάνει την εμφάνισή τους και χαρακτηρισμοί των λεγόμενων κερδοσκοπικών επενδυτικών κεφαλαίων ως «γύπες» για να δείξουν τον αρπακτικό χαρακτήρα τους, εμφανίζοντάς τα όμως, ως απόκλιση από την καπιταλιστική λειτουργία. Στις αναλύσεις περιλαμβάνονται και εκείνες των δήθεν εναλλακτικών μέσων που πασχίζουν να πείσουν τους εργαζόμενους και από το παράδειγμα της Αργεντινής ότι δήθεν υπάρχει φιλολαϊκή διέξοδος από την κρίση μέσα στα πλαίσια του καπιταλισμού, που μπορεί τάχα να γίνει πιο δίκαιος και ανθρώπινος. Στη χώρα μας είναι οι δυνάμεις εκείνες όπως ο ΣΥΡΙΖΑ, που ταχύτατα σοσιαλδημοκρατικοποιούνται, σπεύδοντας να «πάρουν τη σκυτάλη» της αστικής διαχείρισης και «πένες» σε διάφορα έντυπα που προβάλλουν τα περί «αριστερής κυβέρνησης» ή «κυβέρνησης εθνικής ενότητας», όπως οι κυβερνήσεις των Νέστορ και Κριστίνα Κίρσνερ, που μπορούν, λέει, να συγκεράσουν την καπιταλιστική ανάπτυξη με το λαϊκό συμφέρον.
Μόνο που η αντικειμενική πραγματικότητα επιβεβαιώνει το ακριβώς αντίθετο, το ασυμβίβαστο δηλαδή των συμφερόντων των καπιταλιστών και των εργατών.
Ας δούμε τα γεγονότα.
Στα μέσα του Ιούνη, το Ανώτατο Δικαστήριο των ΗΠΑ αρνήθηκε να εξετάσει μια τελευταία προσφυγή της Αργεντινής, επικυρώνοντας απόφαση του Εφετείου της Νέας Υόρκης που την καταδίκαζε να πληρώσει 1,33 δισεκατομμύρια δολάρια στα κεφάλαια αντιστάθμισης κινδύνου (hedge funds) «NML Capital» και «Aurelius Management» αμερικανικών συμφερόντων.
Τα καπιταλιστικά αυτά ιδρύματα ανήκουν στο 7% των πιστωτών που δεν είχαν μπει στη διαδικασία «κουρέματος» που έγινε το 2005 και το 2010 και που διεκδικούν ομόλογα που κατέχουν στο ακέραιο, επιδιώκοντας να πάρουν πίσω μαζί με τους τόκους ως και 1.600% παραπάνω. Ετσι, βρίσκονται σχεδόν μια δεκαετία σε δικαστική διαμάχη με τις αστικές κυβερνήσεις που δηλώνουν με κάθε τρόπο ότι θα αποπληρώσουν τα δάνεια και θα τηρήσουν τις δανειακές υποχρεώσεις αλλά διαπραγματεύονται λίγο πιο ευνοϊκούς όρους. Είναι χαρακτηριστικό ότι η κυβέρνηση της Κριστινά Κίρσνερ Φερνάντες (συζύγου του Νέστορ, αστού πολιτικού που ανέλαβε την εξουσία μετά τη χρεοκοπία του 2001 και εφάρμοσε Κεϋνσιανό μείγμα διαχείρισης, ενισχύοντας το τμήμα εκείνο της πλουτοκρατίας που προέκρινε συμμαχίες με άλλα ιμπεριαλιστικά κέντρα και όχι κυρίως με τις ΗΠΑ) δηλώνει σε όλους τους τόνους επίσης ότι θα πληρώσει τα χρέη.
Πρόσφατα μάλιστα προχώρησε σε διακανονισμό με το λεγόμενο «κλαμπ του Παρισιού» (ΗΠΑ, Γερμανία, Γαλλία, Ιαπωνία), που κατέχει χρέος 9,7 δισ. δολαρίων, και δεσμεύτηκε ως το Μάη του 2015 να έχουν πληρωθεί 1,15 δισ. δολάρια.
Ωστόσο, η κίνηση αυτή θεωρήθηκε από το δικαστή που έχει αναλάβει την υπόθεση στο Εφετείο της Νέας Υόρκης, Τόμας Γκρίζα, ως παράνομη, αφού προηγούμενη απόφαση προβλέπει την ταυτόχρονη πληρωμή τόσο των δανειστών που μπήκαν στο κούρεμα δηλαδή το 93% όσο και των υπόλοιπων που δεν μπήκαν, δηλαδή των αμερικανικών hedge funds, και όχι την επιλεκτική πληρωμή. Ετσι, ζήτησε να ακυρωθεί πληρωμή που κατέβαλε στις 26 Ιούνη η αργεντίνικη κυβέρνηση για ομόλογα που έληγαν στις 30 Ιούνη, συγκεκριμένα 539 εκατομμύρια δολάρια που πήγαν στην τράπεζα «Bank of New York Melon» (από ένα σύνολο 832 εκατομμυρίων δολαρίων συνολικό με το υπόλοιπο όμως να πηγαίνει σε άλλες τράπεζες εκτός ΗΠΑ).
Η κίνηση αυτή χαρακτηρίστηκε από την κυβέρνηση της Αργεντινής ως απαράδεκτη, που ουσιαστικά ωθεί τη χώρα για άλλη μια φορά σε τεχνητή χρεοκοπία, με δεδομένο ότι τα χρηματικά της αποθέματα δεν αρκούν να καλύψουν και τις δύο κατηγορίες δανειστών ταυτόχρονα.
Για το θέμα και την υπόθεση «γύπες - δανειστές», η κυβέρνηση της Αργεντινής διαμαρτυρήθηκε στον ΟΗΕ, στον Οργανισμό Αμερικανικών Κρατών αλλά ταυτόχρονα αφήνει ανοιχτό το παζάρι με τους δανειστές και τον εκπρόσωπό τους και έτσι τη Δευτέρα 7 Ιούλη αναμένεται συνάντηση στη Νέα Υόρκη ανάμεσα στις δύο πλευρές. Οι διαπραγματεύσεις θα διεξαχθούν έχοντας μια περίοδο χάριτος 1 μήνα, ουσιαστικά ως τις αρχές Αυγούστου, ώστε να βρεθεί συμβιβαστική λύση.

Η αστική διαχείριση θηλιά για τα λαϊκά στρώματα

Οι εξελίξεις αποδεικνύουν περίτρανα ότι στα πλαίσια του καπιταλισμού, ακόμα και όταν υπάρχουν πρόσκαιροι συμβιβασμοί και διευθετήσεις ανάμεσα σε καπιταλιστικά κράτη και κυβερνήσεις, από τη στιγμή που αναγνωρίζεται το χρέος, δεν αμφισβητείται στο ελάχιστο η καπιταλιστική οικονομία, η κατάσταση θα γυρίζει στην ίδια αφετηρία και θα καλείται ο λαός να πληρώνει τα βάρη για τη χρηματοδότηση των καπιταλιστών. Η αστική κυβέρνηση της Αργεντινής και όσοι την στήριξαν ή συναίνεσαν στην καλλιέργεια αυταπατών, ισχυρίζονταν όλη την περασμένη δεκαετία ότι δήθεν απάλλαξαν το λαό από χρέος, ότι η χώρα ξέφυγε από τη χρεοκοπία και «χτύπησε το χέρι γερά στο τραπέζι», «διαπραγματεύτηκε σκληρά». Μάλιστα η περίπτωση της Αργεντινής έγινε «φάρος» για την πορεία που θα έπρεπε να ακολουθήσει και η Ελλάδα (τέτοια έλεγαν και λένε διαφόρων αποχρώσεων οπορτουνιστές από τον ΣΥΡΙΖΑ και το Σχέδιο Β' του Αλαβάνου, ως τις διάφορες δυνάμεις και αρθρογράφους της εξωκοινοβουλευτικής αριστεράς). Ομως η καπιταλιστική οικονομία έχει αντικειμενικούς κανόνες που δεν καταλαβαίνουν από λεονταρισμούς και βέβαια απαιτεί σεβασμό από όσους λειτουργούν μέσα στα πλαίσιά της.
Αυτό δείχνει το γεγονός ότι οι ΗΠΑ, τα μονοπωλιακά συμφέροντα της οποίας ανταγωνίζονται τα συμφέροντα των μονοπωλίων της Αργεντινής ή άλλων, αξιοποιούν όλες τις δυνατότητες (δικαστικές και άλλες) που τους δίνει το σύστημα. Και οι διαδικασίες αυτές δεν είναι απόκλιση ή συμπεριφορές αρπαχτικών, αλλά η τυπική λειτουργία του ίδιου του καπιταλισμού.
Οι εξελίξεις στην Αργεντινή μπορούν να χρησιμεύσουν για να βγουν συμπεράσματα και από την πλευρά των εργατών, των εκμεταλλευόμενων στρωμάτων. Από τα παζάρια των αστών δεν έχουν να περιμένουν απολύτως τίποτε. Τα κουρέματα χρέους, οι διακανονισμοί στο παρελθόν αλλά και οι μελλούμενοι, δεν αλλάζουν σε τίποτε τη ζωή τους. Ούτε και οι αυταπάτες που καλλιεργήθηκαν ιδιαίτερα για την Αργεντινή μετά τη χρεοκοπία, με τις λεγόμενες αυτοδιαχειριζόμενες επιχειρήσεις που πήραν οι εργάτες αφού τις εγκατέλειψαν οι καπιταλιστές. Οπως αναμενόταν δεν επιβίωσαν ως «οάσεις» μέσα στην καπιταλιστική έρημο και οι εργαζόμενοι στη συντριπτική τους πλειοψηφία από την αυταπάτη του δήθεν κατόχου μέσων παραγωγής γύρισαν στη μισθωτή εργασία και την καπιταλιστική εκμετάλλευση, που μάλιστα εντάθηκε και με την κρατική ενίσχυση για το ...καλό της οικονομίας.
Το συγκεκριμένο παράδειγμα ξεγυμνώνει και τα όσα περί σκληρής διαπραγμάτευσης με τους δανειστές λέει στη χώρα μας ο ΣΥΡΙΖΑ, ότι δήθεν θα βάλει «ρήτρες ανάπτυξης», δηλαδή ενίσχυση της καπιταλιστικής κερδοφορίας που δήθεν θα βοηθήσει και το λαό.
Ο αργεντίνικος λαός με το άλλο μείγμα διαχείρισης ούτε από τη φτώχεια και την καταπίεση γλύτωσε ούτε ακόμα και από το ίδιο το χρέος που πληρώνει και ξαναπληρώνει. Επιβεβαιώνεται ότι και για το χρέος αν ο λαός δεν συγκρουστεί με αυτόν που το δημιουργεί, το κεφάλαιο και την εξουσία του, δεν μπορεί να δει προοπτική, να δει να ικανοποιούνται οι σύγχρονες ανάγκες του. Μόνο μια πραγματική εργατική λαϊκή εξουσία μπορεί να διαγράψει μονομερώς το χρέος, έχοντας πάρει στα χέρια της τα κλειδιά της παραγωγής, αποδεσμευμένη από διακρατικές ιμπεριαλιστικές ενώσεις και συμμαχίες.
Και στην περίπτωση της Αργεντινής, μιλάμε για έκφραση και των ενδοϊμπεριαλιστικών ανταγωνισμών. Δεδομένου δε του εξακριβωμένου τεράστιου φυσικού πλούτου με τα σχιστολιθικά κοιτάσματα φυσικού αερίου στην περιοχή Vaca Muerta στην επαρχία Νεουκέν, στην Παταγονία καθώς και τα πετρελαϊκά κοιτάσματα στην παραθαλάσσια ζώνη και γύρω από τα νησιά Μαλβίνας/Φόκλαντς (που για την κυριαρχία τους υπάρχει η κόντρα Αργεντινής και Βρετανίας) επαναλαμβάνεται αυτό που συμβαίνει και σε άλλες περιοχές του πλανήτη. Ο πλούτος μια χώρας λόγω του ανταγωνισμού των μονοπωλίων στο πλαίσιο του καπιταλισμού να γίνεται κατάρα για το λαό του.

Ενδιαφέρον από τους BRICS

Γεγονός που επιβεβαιώνει ότι το ενδιαφέρον για την Αργεντινή και τον πλούτο της διευρύνεται είναι η ανακοίνωση τόσο από τον Ρώσο πρόεδρο Βλαντιμίρ Πούτιν όσο και από τον Κινέζο πρόεδρο Σι Τσινπίνγκ ότι θα επισκεφτούν άμεσα την ομόλογό τους στην Αργεντινή Κριστίνα Φερνάντες. Μάλιστα αυτό θα γίνει αμέσως μετά την προγραμματισμένη για τις 14-15 Σύνοδο Κορυφής των BRICS (της διακρατικής καπιταλιστικής ένωσης της Βραζιλίας, Ρωσίας, Ινδίας, Κίνας και Νότιας Αφρικής) στην Φορταλέσα της Βραζιλίας, όπου επίσης προσκεκλημένη χώρα είναι η Αργεντινή. Χαρακτηριστικά ο Ρώσος πρόεδρος υποδεχόμενος τη νέα διπλωματική αποστολή στη Μόσχα, αναφερόμενος στην ατζέντα του ταξιδιού στο Μπουένος Αϊρες, είπε ότι αφορά τους τομείς της Ενέργειας (συμπεριλαμβανομένης και της πυρηνικής) της κατασκευής μεγάλων μηχανών και της στρατιωτικοπολιτικής συνεργασίας. Την ίδια ώρα εμφανίζονται σενάρια ότι ενδεχομένως η Κίνα μπορεί να αναλάβει κάποιο ρόλο στο ζήτημα της εξαγοράς αργεντίνικου χρέους. Κάτι που εμφανίζεται ότι μπορεί να συνδυαστεί με γενικότερες κινήσεις στο πλαίσιο της προσπάθειας των BRICS δημιουργίας ενός συναλλαγματικού μέσου (ως καλάθι νομισμάτων) που θα αντικαταστήσει το δολάριο.
Από όλες αυτές τις εξελίξεις που δείχνουν τις αναδιατάξεις που γίνονται στο ιμπεριαλιστικό σύστημα γίνεται φανερό ότι οι εργάτες, τα λαϊκά στρώματα δεν πρέπει να αφαιρούνται από το κύριο. Οτι μέσα από τις παραλλαγές των ενώσεων και συμμαχιών των αστών το βασικό είναι η διατήρηση του καπιταλιστικού δρόμου ανάπτυξης, που είναι συνυφασμένος με κρίσεις, πολέμους, σχετική ή απόλυτη εξαθλίωση των λαών. Κρίσιμο επομένως ζήτημα είναι να μην εγκλωβίζονται στην επιλογή ιμπεριαλιστή στο όνομα του δήθεν νέου πολυπολικού κόσμου, να μην μπαίνουν κάτω από ξένες σημαίες και να μην χάνουν το στόχο για την κατάκτηση της δικής τους εξουσίας.