Ο ΣΥΡΙΖΑ και ο «δημόσιος έλεγχος» των τραπεζών

Ο ΣΥΡΙΖΑ και ο «δημόσιος έλεγχος» των τραπεζών

«Οι τράπεζες θα εθνικοποιηθούν μονομερώς» δήλωνε μόλις λίγους μήνες πριν ο Π. Λαφαζάνης (το Γενάρη του 2014), ενώ τον περασμένο Μάη η γερμανική «Handelsblatt» με άρθρο της από την Αθήνα βεβαίωνε με βάση τις δηλώσεις στελεχών του ΣΥΡΙΖΑ ότι ο Α. Τσίπρας υπόσχεται να «κρατικοποιήσει τις τράπεζες».
Αναζητώντας τη συνέχεια αυτών των θέσεων, διαβάζουμε στην προχτεσινή συνέντευξη του Γ. Δραγασάκη στο «Βήμα»: «Δεν μιλάμε για κρατικό έλεγχο», σημειώνει με έμφαση, βάζοντας οριστικά τέλος στα περί «κρατικοποίησης»!
«Μελετούμε - συνεχίζει - ένα σύστημα δημόσιου κοινωνικού ελέγχου και εποπτείας των τραπεζών, ο οποίος θα ισχύει για όλες τις τράπεζες ανεξάρτητα από το ιδιοκτησιακό τους καθεστώς».
Σημειώνει μάλιστα ότι για την εφαρμογή αυτού του συστήματος θα αξιοποιηθεί η ευρωπαϊκή πείρα: «Λαμβάνοντας υπόψη και τα ισχύοντα σε άλλες χώρες όπως Γερμανία, Βρετανία κλπ.».
Απ' όσο γνωρίζουμε τόσο στη Γερμανία όσο και στη Βρετανία, οι τράπεζες παραμένουν και ιδιοκτησιακά ναοί του κεφαλαίου, άρα σε ποιο «δημόσιο έλεγχο» αναφέρεται;
Το διασαφηνίζει ο ίδιος όταν μιλά για το ρόλο των τραπεζών, όπου όχι μόνο δε διαφοροποιείται από την υπάρχουσα κατάσταση, αλλά επιχειρεί να δώσει σ' αυτήν την κατάσταση και προοδευτικό πρόσημο, λέγοντας: «Στόχος είναι η διασφάλιση του αναπτυξιακού τους ρόλου, η διαφάνεια της λειτουργίας τους, η αποτροπή σκανδάλων σαν εκείνα που εμφανίσθηκαν στο πρόσφατο παρελθόν τόσο σε κρατικές όσο και σε ιδιωτικές τράπεζες».
Αλήθεια, σε τι διαφέρει αυτός ο στόχος από τους στόχους που βάζει η συγκυβέρνηση ή οποιαδήποτε άλλη κυβέρνηση αστικής διαχείρισης ειδικά σε συνθήκες κρίσης; Δηλαδή, την ανάγκη να στηριχθεί το τραπεζικό σύστημα για να στηρίξει την προσπάθεια καπιταλιστικής ανάκαμψης; Απολύτως πουθενά. Τα περί διαφάνειας και αποτροπής σκανδάλων είναι φούμαρα, αφού τα σκάνδαλα και η διαφθορά είναι φυσικά επακόλουθα της λειτουργίας του χρηματοπιστωτικού συστήματος στον καπιταλισμό, βρίσκονται στο DNA του.

***

Για όσους επίσης δεν το ξέρουν - σύμφωνα με τον Δραγασάκη - οι τράπεζες ανήκουν ούτως ή άλλως στο λαό, οπότε έτσι ξεπερνιέται κάθε είδους συζήτηση για το ποιο είναι το ιδιοκτησιακό τους καθεστώς. Λέει συγκεκριμένα: «Σε ό,τι αφορά την ιδιοκτησία, οι τράπεζες ουσιαστικά ανήκουν στον ελληνικό λαό αφού ο ίδιος έχει επωμισθεί το κόστος της ανακεφαλαιοποίησής τους. Αλλά και τυπικά η πλειοψηφία των μετοχών ανήκει στο ΤΧΣ, δηλαδή στο κράτος. Το σκανδαλώδες είναι ότι το ελληνικό κράτος δεν ασκεί τα δικαιώματά του». Συνεπώς, η έννοια δημόσιος έλεγχος των τραπεζών συνοψίζεται στο να ασκήσει το κράτος, στο οποίο ανήκει η πλειοψηφία των μετοχών μέσω του Ταμείου Χρηματοδοτικής Σταθερότητας, τα νόμιμα δικαιώματά του. Η κοροϊδία δεν έχει όρια. Λες και το κράτος του κεφαλαίου, με όποια κυβέρνηση, δεν θα ασκήσει τα δικαιώματά του προς όφελος των γενικών συμφερόντων του κεφαλαίου και ίσως όχι μόνο των τραπεζιτών, αλλά προς όφελος των εργαζομένων, που έχουν χρυσοπληρώσει την ανακεφαλαιοποίηση και που βεβαίως δεν πρόκειται να γίνουν «ιδιοκτήτες» των χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων - όπως ψευδώς λέει ο Δραγασάκης - αν πρώτα απ' όλα δεν πάρουν οι ίδιοι την εξουσία και δεν κάνουν λαϊκή περιουσία όλο τον πλούτο που παράγουν.

***

Εχει κι άλλα μαργαριτάρια η συγκεκριμένη συνέντευξη. Λέει: «Θα στηρίξουμε την Τράπεζα Αττικής και τη συμμετοχή των ασφαλιστικών ταμείων σ' αυτήν. Θα προχωρήσουμε στη δημιουργία μιας δημόσιας αναπτυξιακής τράπεζας κατά τα πρότυπα των αντίστοιχων γερμανικών και γαλλικών αναπτυξιακών τραπεζών και θα ενθαρρύνουμε τη δημιουργία νέων τραπεζών για να σπάσει η ολιγοπωλιακή υπερσυγκέντρωση που χαρακτηρίζει το ελληνικό τραπεζικό σύστημα».
Δηλαδή; Προσπερνώντας τα περί στήριξης της Τράπεζας Αττικής (και χωρίς να μπούμε στη θέση του ΣΥΡΙΖΑ για το ασφαλιστικό σύστημα), αυτό που βεβαιώνει είναι ότι θα ενισχύσει το τραπεζικό σύστημα, σπάζοντας δήθεν τον ολιγοπωλιακό του χαρακτήρα. Αυτό που υπόσχεται ο Δραγασάκης σε όσους πιάνουν τα υπονοούμενα είναι ξαναμοίρασμα της χρηματοπιστωτικής «πίτας», μια «απελευθέρωση» στον τραπεζικό κλάδο.
Ενδιαφέρον στη συγκεκριμένη συνέντευξη προκύπτει και από τη θέση που διατυπώνει για τα περίφημα «κόκκινα δάνεια»: Αναφέρει: «Εχουμε καταλήξει σε μια λύση που προβλέπει τη δημιουργία ενός ενδιάμεσου φορέα στον οποίο θα μεταφερθούν τα προς ρύθμιση δάνεια». Δηλαδή, μιλά για λύση τύπου «bad bank», πρακτική ευρέως διαδεδομένη ήδη σ' όλο τον καπιταλιστικό κόσμο, πρακτική που οδηγεί σε «καθάρισμα» των χαρτοφυλακίων των τραπεζών, ώστε να εμφανίζονται καθαρές από δάνεια που δεν εξυπηρετούνται και άρα να ανεβάζουν την αξία τους. Αλλά γιατί η «υγεία» του καπιταλιστικού ταμείου να ενδιαφέρει τους εργάτες; Ακόμα και με όρους διαχείρισης εντός του καπιταλισμού, προκύπτει απ' αυτό όφελος για το λαϊκό νοικοκυριό που απειλείται να χάσει το σπίτι του; Οχι, ίσα ίσα προκύπτει μεγαλύτερη απειλή καθώς η τράπεζα στην οποία μεταφέρονται έχει ακριβώς αποστολή όχι να διευκολύνει τους δανειολήπτες, αλλά να ενισχύσει το ταμείο της.

***

Αυτό που συνάγεται από τα παραπάνω είναι ότι οι διαφορές ανάμεσα στη λεγόμενη νεοφιλελεύθερη και στη λεγόμενη νεοκεϋνσιανή - επεκτατική διαχείριση σήμερα είναι δυσδιάκριτες. Οι διαφορές της πολιτικής διαχείρισης που προτείνει ο ΣΥΡΙΖΑ από αυτή της κυβέρνησης είναι σε δευτερεύοντα σημεία και σε επιμέρους ζητήματα (π.χ. συμφωνία στην απελευθέρωση Ενέργειας, διαφωνία στον τρόπο υλοποίησής της). Οσο επικρατεί σε επίπεδο ΕΕ η άποψη για αλλαγή του δημοσιονομικού μείγματος τόσο οι διαφορές θα γίνονται δυσδιάκριτες. Τόσο, βεβαίως, θα ενισχύεται η κοκορομαχία και ο αποπροσανατολισμός.
Εν κατακλείδι, το πρόβλημα δεν είναι οι θέσεις που διατυπώνει ο ΣΥΡΙΖΑ, αυτές είναι πεντακάθαρες ως προς την ευημερία του καπιταλισμού για την οποία καίγεται. Το πρόβλημα το έχουν όσοι ακόμα διατηρούν αυταπάτες ότι μπορεί με μια τέτοια διαχείριση να λυθούν τα οξυμένα λαϊκά προβλήματα.