Ένας αμερικανός συζητά με τον Στάλιν (1936)

– Μέρος 1ο

Συζήτηση με τον Πρόεδρο του αμερικανικού δημοσιογραφικού συγκροτήματος  «Scripps – Howard Newspapers», Roy W. Howard

Μετά το πρόσφατο αφιέρωμα που κάναμε στην επέτειο των 66 χρόνων από τον θάνατο του Ιωσήφ Στάλιν,

σήμερα δημοσιεύουμε τη συνέντευξη¹ που έδωσε ο Ιωσήφ Στάλιν στον πρόεδρο του αμερικανικού δημοσιογραφικού συγκροτήματος «Scripps – Howard Newspapers», Roy W. Howard την 1η Μάρτη του 1936.

Ο Στάλιν μιλά για τη διεθνή πολιτική σκηνή, τις αιτίες του επερχόμενου Β’ Παγκοσμίου Πολέμου που ήδη ήταν στα σκαριά και την πολιτική της ΕΣΣΔ τόσο στο εξωτερικό όσο και στο εσωτερικό της.

Λόγω του όγκου της η συνέντευξη θα δημοσιευτεί σε τρία μέρη.

Ένας αμερικανός συζητά με τον Στάλιν (1936) – Μέρος 1ο
1η Μάρτη 1936 – Σχετικά με τις διεθνείς εξελίξεις και τον πόλεμο

• Howard: «Ποιες θα είναι, κατά τη γνώμη σας, οι συνέπειες των πρόσφατων γεγονότων στην Ιαπωνία για την κατάσταση στην Απω Ανατολή;»

Στάλιν: «Για την ώρα είναι δύσκολο να πούμε. Υπάρχουν γι’ αυτό πάρα πολύ λίγα υλικά. Η εικόνα δεν είναι αρκετά σαφής».

• Howard: «Ποια θα είναι η στάση της Σοβιετικής Ένωσης στην περίπτωση, που η Ιαπωνία αποφασίσει για σοβαρή επίθεση ενάντια στη Λαϊκή Δημοκρατία της Μογγολίας;»

Στάλιν: «Στην περίπτωση που η Ιαπωνία αποφασίσει να επιτεθεί κατά της Λαϊκής Δημοκρατίας της Μογγολίας, επιβουλευόμενη την ανεξαρτησία της, θα χρειαστεί, να βοηθήσουμε τη Λαϊκή Δημοκρατία της Μογγολίας.

Ο αναπληρωτής του Λιτβίνοφ, Στομνιάκοφ έκανε κιόλας πρόσφατα, δήλωση σχετικά μ’ αυτό στον Ιάπωνα πρεσβευτή στη Μόσχα, επισημαίνοντας τις σταθερές φιλικές σχέσεις που η ΕΣΣΔ διατηρεί με τη ΛΔΜ από το 1921. Θα βοηθήσουμε τη ΛΔΜ, όπως τη βοηθήσαμε και το 1921».

• Howard: «Επομένως, η ιαπωνική απόπειρα να καταλάβει το Ουλάν – Μπατόρ θα οδηγήσει σε θετική ενέργεια της ΕΣΣΔ;»

Στάλιν: «Ναι, θα οδηγήσει».

• Howard: «Εχουν αναπτύξει οι Ιάπωνες τις τελευταίες μέρες κάποια τέτοια δραστηριότητα στην περιοχή των συνόρων της ΛΔΜ, η οποία (δραστηριότητα) θα θεωρούνταν στην ΕΣΣΔ ως επιθετική;»

Στάλιν: «Οι Ιάπωνες, φαίνεται, εξακολουθούν να συγκεντρώνουν στρατεύματα στα σύνορα της ΛΔΜ, αλλά δεν παρατηρούνται για την ώρα κάποιες νέες απόπειρες για συνοριακές συγκρούσεις».

• 

  O Roy Howard

  Howard: «Η Σοβιετική Ένωση φοβάται ότι η Γερμανία και η Πολωνία έχουν επιθετικές προθέσεις εναντίον της και προετοιμάζουν στρατιωτική συνεργασία που πρέπει να βοηθήσει να πραγματοποιηθούν αυτές οι προθέσεις.

Στο μεταξύ, η Πολωνία δηλώνει την απροθυμία της να επιτρέψει σε οποιαδήποτε ξένα στρατεύματα να χρησιμοποιήσουν το έδαφός της ως βάση για επιχειρήσεις ενάντια σε τρίτο κράτος.

Πώς αντιλαμβάνονται στην ΕΣΣΔ μια επίθεση από μέρους της Γερμανίας;

Από ποιες θέσεις, προς ποια κατεύθυνση μπορούν να δράσουν τα γερμανικά στρατεύματα;»

Στάλιν: «Η ιστορία μαρτυρεί ότι, όταν κάποιο κράτος θέλει να πολεμήσει μ’ ένα άλλο κράτος, ακόμα και με μη γειτονικό, αρχίζει να ψάχνει να βρει τα σύνορα μέσω των οποίων θα μπορούσε να φτάσει μέχρι τα σύνορα του κράτους στο οποίο θέλει να επιτεθεί.

Συνήθως το επιθετικό κράτος βρίσκει τέτοια σύνορα.

Τα βρίσκει είτε με τη βοήθεια της βίας, όπως συνέβη το 1914, όταν η Γερμανία επιτέθηκε στο Βέλγιο για να χτυπήσει τη Γαλλία,

είτε παίρνει «επί πιστώσει» τέτοια σύνορα, όπως έκανε η Γερμανία με τη Λετονία, ας πούμε, το 1918, προσπαθώντας διαπερνώντας τα να εισβάλει στην Πετρούπολη.

Δεν ξέρω ποια ακριβώς σύνορα μπορεί να προσαρμόσει για τους σκοπούς της η Γερμανία, αλλά νομίζω ότι μπορούν να βρεθούν εθελοντές να της δώσουν σύνορα επί πιστώσει».

• Howard: «Σε όλο τον κόσμο μιλούν για πόλεμο. Αν πράγματι είναι αναπόφευκτος ο πόλεμος, πότε θα ξεσπάσει, κατά τη γνώμη σας, κύριε Στάλιν;»

Στάλιν: «Αυτό δεν είναι δυνατό να προβλεφτεί. Ο πόλεμος μπορεί να ξεσπάσει ξαφνικά. Σήμερα, οι πόλεμοι δεν κηρύσσονται. Απλώς αρχίζουν.

Όμως, από την άλλη μεριά, θεωρώ ότι δυναμώνουν οι θέσεις των φίλων της ειρήνης. Οι φίλοι της ειρήνης μπορούν να δρουν ανοιχτά, στηρίζονται στη δύναμη της κοινής γνώμης, στη διάθεσή τους υπάρχουν τέτοια εργαλεία, όπως, για παράδειγμα, η Κοινωνία των Εθνών.

Εδώ βρίσκεται το πλεονέκτημα των φίλων της ειρήνης. Η δύναμή τους έγκειται στο ότι η δράση τους ενάντια στον πόλεμο στηρίζεται στη θέληση πλατιών λαϊκών μαζών. Σε όλο τον κόσμο δεν υπάρχει λαός που να θέλει τον πόλεμο.

Σε ό,τι αφορά τους εχθρούς της ειρήνης, αυτοί αναγκάζονται να εργάζονται κρυφά. Αυτό είναι το μειονέκτημα των εχθρών της ειρήνης.

Εξάλλου, δεν αποκλείεται ότι ακριβώς εξαιτίας αυτού μπορούν να τολμήσουν έναν πολεμικό τυχοδιωκτισμό, σαν πράξη, απόγνωσης.

Μια από τις νεότερες επιτυχίες της υπόθεσης των φίλων της ειρήνης είναι η επικύρωση του γαλλοσοβιετικού συμφώνου αμοιβαίας βοήθειας από τη γαλλική Βουλή. Το σύμφωνο αυτό αποτελεί ένα ορισμένο εμπόδιο για τους εχθρούς της ειρήνης».

• Howard: «Αν εκραγεί πόλεμος, τότε σε ποιο μέρος του κόσμου μπορεί να ξεσπάσει νωρίτερα; Πού έχουν πυκνώσει περισσότερο τα απειλητικά σύννεφα του πολέμου – στην Ανατολή ή τη Δύση;»

Στάλιν: «Υπάρχουν, κατά τη γνώμη μου, δύο εστίες πολεμικού κινδύνου: 

Η πρώτη εστία βρίσκεται στην Απω Ανατολή, στην περιοχή της Ιαπωνίας. Έχω υπόψη μου τις επανειλημμένες δηλώσεις Ιαπώνων στρατιωτικών με απειλές προς άλλα κράτη. Η δεύτερη εστία βρίσκεται στην περιοχή της Γερμανίας.

Είναι δύσκολο να πούμε ποια εστία είναι πιο απειλητική, αλλά και οι δυο υπάρχουν και λειτουργούν. Σε σύγκριση με αυτές τις δυο βασικές εστίες πολεμικού κινδύνου ο ιταλοαβησσυνός πόλεμος αποτελεί επεισόδιο.

Για την ώρα τη μεγαλύτερη δραστηριότητα εκδηλώνει η εστία κινδύνου της Απω Ανατολής. Είναι, ωστόσο, πιθανό να μετατοπιστεί στην Ευρώπη το κέντρο αυτού του κινδύνου.

Αυτό μαρτυρεί τουλάχιστον η πρόσφατη συνέντευξη του κ. Χίτλερ, που παραχώρησε σε γαλλική εφημερίδα.

Σ’ αυτή τη συνέντευξη ο Χίτλερ σαν να προσπαθεί να μιλήσει για φιλειρηνικά πράγματα, αλλά αυτή η «ειρηνοφιλία» του περιέχει τόσες πολλές απειλές προς τη Γαλλία και τη Σοβιετική Ένωση, που από την «ειρηνοφιλία» δε μένει τίποτα.

Όπως βλέπετε, ακόμα κι όταν ο κ. Χίτλερ θέλει να μιλήσει για την ειρήνη, δεν μπορεί να αποφύγει τις απειλές. Αυτό είναι ένα σύμπτωμα».

• Howard: «Σε τι έγκειται, κατά τη γνώμη Σας, η βασική αιτία του σημερινού πολεμικού κινδύνου;

Στάλιν: «Στον καπιταλισμό».

Howard: «Σε ποιες ακριβώς εκδηλώσεις του καπιταλισμού;»

Στάλιν: «Στις ιμπεριαλιστικές κατακτητικές εκδηλώσεις του.

Θυμάστε πώς ξέσπασε ο Πρώτος Παγκόσμιος Πόλεμος; Ξέσπασε από την επιθυμία να μοιραστεί ο κόσμος. Τώρα υπάρχουν τα ίδια κίνητρα.

Υπάρχουν καπιταλιστικά κράτη που θεωρούν τον εαυτό τους αδικημένο από την προηγούμενη μοιρασιά των σφαιρών επιρροής, των εδαφών, των πηγών πρώτων υλών, των αγορών κλπ. τα οποία θα ήθελαν να τα ξαναμοιράσουν προς όφελός τους.

Ο καπιταλισμός στην ιμπεριαλιστική του φάση είναι ένα τέτοιο σύστημα, που θεωρεί τον πόλεμο νόμιμη μέθοδο επίλυσης των διεθνών αντιθέσεων, μέθοδο νόμιμη, αν όχι νομικά, όμως στην ουσία».

• Howard: «Δε θεωρείτε ότι και στις καπιταλιστικές χώρες μπορεί να υπάρχει ένας βάσιμος φόβος μήπως η Σοβιετική Ένωση αποφασίσει να επιβάλει με τη βία σε άλλους λαούς τις πολιτικές θεωρίες της;»

Στάλιν: «Δεν υπάρχει καμιά βάση για τέτοιους φόβους. Αν νομίζετε ότι οι σοβιετικοί άνθρωποι θέλουν μόνοι τους, και μάλιστα με τη βία, να αλλάξουν το πρόσωπο των γύρω κρατών, πλανάστε οικτρά.

Οι σοβιετικοί άνθρωποι θέλουν, φυσικά, να αλλάξει το πρόσωπο των γύρω κρατών, αλλά αυτό είναι υπόθεση των ίδιων των γύρω κρατών.

Δε βλέπω ποιον κίνδυνο μπορούν να βλέπουν τα γύρω κράτη στις ιδέες των σοβιετικών ανθρώπων, αν αυτά τα κράτη κάθονται πράγματι γερά πάνω στη σέλα».

• Howard: «Σημαίνει, άραγε, αυτή η δήλωσή σας ότι η Σοβιετική Ένωση έχει εγκαταλείψει, σε κάποιο βαθμό, τα σχέδια και τις προθέσεις της να πραγματοποιήσει παγκόσμια επανάσταση;»

Στάλιν: «Ποτέ δεν είχαμε τέτοια σχέδια και προθέσεις».

• Howard: «Μου φαίνεται, κύριε Στάλιν, ότι σε όλο τον κόσμο για πολύ καιρό δημιουργούνταν διαφορετική εντύπωση».

Στάλιν: «Αυτό το θεωρώ καρπό παρεξήγησης».

• Howard: «Τραγική παρεξήγηση;»

Στάλιν: «Όχι, κωμική. Ή μάλλον κωμικοτραγική.

Αντισοβιετική – Αντικομμουνιστική αφίσα

Βλέπετε, εμείς, οι μαρξιστές, θεωρούμε ότι η επανάσταση θα γίνει και σε άλλες χώρες. Θα γίνει, όμως, μόνο τότε όταν θα το κρίνουν δυνατό ή απαραίτητο οι λαοί αυτών των χωρών.

Η εξαγωγή της επανάστασης είναι ανοησία. Η κάθε χώρα, αν το θελήσει θα πραγματοποιήσει η ίδια την επανάστασή της, ενώ αν δεν το θελήσει, τότε δε θα υπάρξει επανάσταση.

Να, για παράδειγμα, η χώρα μας θέλησε να κάνει επανάσταση και την έκανε και τώρα οικοδομούμε τη νέα, αταξική κοινωνία.

Να υποστηρίξουμε, όμως, ότι θέλουμε να κάνουμε επανάσταση σε άλλες χώρες, επεμβαίνοντας στη ζωή τους, σημαίνει να πούμε κάτι που δεν υπάρχει και που ποτέ δεν κηρύξαμε».

Συνεχίζεται με το 2ο Μέρος

Σημείωση:

[1]. Ι.Β. Στάλιν: «Συζήτηση με τον Πρόεδρο του αμερικανικού δημοσιογραφικού συγκροτήματος  «Scripps – Howard Newspapers», Roy W. Howard», «Άπαντα» τόμος 14, Εκδόσεις «Σύγχρονη Εποχή» 2004, σελ. 156-161.

Ροβεσπιέρος