Το «παζλ» των ανταγωνισμών που οξύνονται

Οι ραγδαίες και επικίνδυνες εξελίξεις και ανακατατάξεις στο «μεγάλο παζλ» του παγκόσμιου ιμπεριαλιστικού συστήματος, με την επισήμανση ότι τίποτα δεν είναι όπως ήταν, θα απασχολήσουν και φέτος την 55η Διάσκεψη Ασφαλείας του Μονάχου (15 - 17 Φλεβάρη), καθώς ο ασίγαστος ανταγωνισμός, σε συνδυασμό με τις αλματώδεις τεχνολογικές κι επιστημονικές εξελίξεις, δημιουργεί ολοένα νέα «εκρηκτικά» δεδομένα.
Η Διάσκεψη Ασφαλείας του Μονάχου, η κορυφαία συνάντηση παγκοσμίως σχετικά με τις πολιτικές ασφαλείας, με τη συμμετοχή εκατοντάδων ειδικών ασφαλείας, ηγετών κρατών, υπουργών και εκπροσώπων επιχειρηματικών ομίλων, όλο και πιο εμφατικά τα τελευταία χρόνια επισημαίνει τα «μαύρα σύννεφα» που συγκεντρώνονται πάνω από την παγκόσμια καπιταλιστική οικονομία και τις γεωπολιτικές στρατηγικές των κρατών. Τα συμφέροντα γίνονται όλο και πιο ανταγωνιστικά, οι αντιθέσεις όλο και πιο έντονες, πολύ δύσκολα πλέον συμβιβάζονται.

* * *

Αυτό αποτυπώνεται και στη φετινή έκθεση της Διάσκεψης (Munich Security Report) με τίτλο «Το μεγάλο παζλ: Ποιος θα μαζέψει τα κομμάτια;», εστιάζοντας σε βασικούς «παίκτες», περιοχές και διενέξεις. «Εξετάζοντας τη σημερινή διεθνή κατάσταση, είναι όλο και πιο έντονη η αίσθηση ότι ο κόσμος δεν βιώνει απλώς μια φαινομενικά ατελείωτη σειρά μικρότερων και μεγαλύτερων κρίσεων, αλλά υπάρχει ένα πιο θεμελιώδες πρόβλημα. Πράγματι, παρατηρούμε μια μεγάλη αναδιάταξη των "κομματιών" της διεθνούς τάξης. Αναδύεται μια νέα εποχή ανταγωνισμού μεγάλων δυνάμεων μεταξύ ΗΠΑ, Κίνας και Ρωσίας, η οποία συνοδεύεται από ένα κενό εξουσίας στη λεγόμενη φιλελεύθερη διεθνή τάξη πραγμάτων», σημειώνεται.
Και προστίθεται: «Παλεύοντας να διατηρήσουν την ηγεμονική τους θέση οι ΗΠΑ αμφισβητούν διεθνείς συμβάσεις, συμμαχίες και πανίσχυρους οργανισμούς, ακόμη και το ΝΑΤΟ και τον ΟΗΕ. Οι απειλές του Αμερικανού Προέδρου για το ΝΑΤΟ, η ανακοίνωση της αποχώρησης από τη Συρία, όπου το κενό των ΗΠΑ θα εκμεταλλευτούν η Ρωσία, η Τουρκία και το Ιράν, η σκληρή αντιπαράθεση και ο εμπορικός πόλεμος με την ΕΕ, η αντιπαράθεση με στενούς "συμμάχους" όπως η Γερμανία, ο Καναδάς, η Ιαπωνία, μεταξύ άλλων με την επιβολή δασμών και η "προσέγγιση" άλλων κρατών, όπως η Βραζιλία, οι Φιλιππίνες, η Βόρεια Κορέα, δείχνουν τη ρευστότητα της κατάστασης».

* * *

Η ΕΕ εμφανίζεται απροετοίμαστη σε αυτήν την κρίσιμη φάση διεθνών ανακατατάξεων στην ιμπεριαλιστική πυραμίδα, εκτιμά η έκθεση. «Η αυξανόμενη αβεβαιότητα για τον μελλοντικό ρόλο των ΗΠΑ προκάλεσε μια νέα συζήτηση για την "στρατηγική αυτονομία" της Ευρώπης», μέρος της οποίας είναι η δημιουργία ενός ευρωπαϊκού στρατού, η πιο συντονισμένη εξωτερική και αμυντική πολιτική κ.λπ.
Ομως, από τα πιο σημαντικά εμπόδια για να «παίξει η ΕΕ σημαντικό ρόλο στον κόσμο» είναι οι περιορισμένες στρατιωτικές της δυνατότητες. «Παρότι οι διαμορφωτές στρατηγικής στην Ευρώπη συμφωνούν ότι μια ισχυρή διατλαντική εταιρική σχέση είναι η καλύτερη εγγύηση ασφάλειας, αυτή η επιλογή ίσως δεν υπάρχει στο μέλλον και δεν υπάρχει ρεαλιστικό εναλλακτικό σχέδιο», εκτιμά η έκθεση της διάσκεψης. Ταυτόχρονα, η ΕΕ είναι αντιμέτωπη και με τις αντιθέσεις στο εσωτερικό της, όπως δείχνουν το Brexit, οι κόντρες Ιταλίας - Γαλλίας, η δυσκολία να εφαρμοστούν οι κοινές πολιτικές στα πλαίσια του λεγόμενου «γαλλογερμανικού άξονα».

* * *

Ανάμεσα στους παγκόσμιους «παίχτες» που θα μπορούσαν να διαδραματίσουν έναν ιδιαίτερο ρόλο στο μέλλον, η φετινή έκθεση στέκεται στη Μεγάλη Βρετανία και στις συνέπειες που θα έχει το Brexit στην οικονομία και την ασφάλεια της ΕΕ, στον Καναδά και την Ιαπωνία. «Σαν μια μεσαία παγκόσμια δύναμη, ο Καναδάς γνωρίζει ότι ο καλύτερος τρόπος να διατηρηθεί η κυριαρχία του στον κόσμο που αλλάζει, είναι μέσω ισχυρής πολυμερούς δέσμευσης», ωστόσο αυτό είναι αμφίβολο «σε ένα γοργά μεταβαλλόμενο γεωπολιτικό περιβάλλον», τονίζεται.
Αντίστοιχα και η Ιαπωνία, αν και συχνά θεωρείται ως ένας υπερασπιστής «του ανοιχτού, ελεύθερου εμπορίου» και της «φιλελεύθερης, πολυμερούς τάξης», στην πράξη οι «πολιτικές της για την ασφάλεια» καθορίζονται από τον οξυμένο ανταγωνισμό στην περιοχή (Κίνα, Βόρεια Κορέα κ.ά.). «Μόνο μέσα σε πέντε χρόνια το περιβάλλον ασφαλείας γύρω από την Ιαπωνία έχει γίνει πολύ πιο αβέβαιο και ιδιαίτερα σοβαρό», υπενθυμίζει η έκθεση δήλωση του πρωθυπουργού, Σίνζο Αμπε.
Το βέβαιο είναι ότι οι ενδοϊμπεριαλιστικές συγκρούσεις σε Δυτικά Βαλκάνια, Ανατολική Ευρώπη, στην αφρικανική περιοχή του Σαχέλ, στην Υεμένη, στη Μέση Ανατολή, στην περιοχή Ινδικού - Ειρηνικού και αλλού, «αναζωπυρώνονται», όπως και οι κίνδυνοι πιο γενικευμένων ιμπεριαλιστικών αναμετρήσεων. Παρά τα όσα ακούγονται και στη χώρα μας για το ΝΑΤΟ, ως «πυλώνα σταθερότητας στην περιοχή» και για τον «αναβαθμισμένο» ρόλο της Ελλάδας, η μεγάλη εικόνα, που «μυρίζει μπαρούτι», δεν μπορεί να κρυφτεί.

Ε. Μ.