Η ιστορική αποστολή της εργατικής τάξης της μόνης ικανής για κοινωνική πρωτοβουλία
 |
Η πραγματοποίηση της Οχτωβριανής Επανάστασης ως ιστορικό γεγονός απέδειξε έμπρακτα ότι η εποχή του ιμπεριαλισμού είναι εποχή του τέλους του καπιταλισμού, είναι ιστορικά ξεπερασμένος. Οτι την ιστορική πρωτοβουλία γι' αυτήν την κοινωνική ανατροπή την έχει στα χέρια της η εργατική τάξη, γεγονός που για πρώτη φορά, ως απόπειρα, εμφανίζεται με την Κομμούνα του Παρισιού, που ήταν ο προάγγελος της ανάληψης της προοδευτικής κοινωνικής πρωτοβουλίας από το προλεταριάτο. «Κι όμως ήταν η πρώτη επανάσταση με την οποία η εργατική τάξη αναγνωρίστηκε ανοιχτά σαν η μόνη τάξη που ήταν ακόμη ικανή για κοινωνική πρωτοβουλία. Αναγνωρίστηκε ακόμα και από τη μεγάλη μάζα της μεσαίας τάξης του Παρισιού - από τους μαγαζάτορες, τους βιοτέχνες, τους εμπόρους - εκτός μόνο από τους πλούσιους κεφαλαιοκράτες».(«Εμφύλιος πόλεμος στη Γαλλία», Κ. Μαρξ - Φ. Ενγκελς, «Διαλεχτά Εργα», τ. 1ος, σελ. 627).
Ετσι η Οχτωβριανή Επανάσταση είναι μια ιστορική επιβεβαίωση του ιστορικού υλισμού, που με την επιστημονική του ανάλυση και πρόβλεψη έχει ήδη μιλήσει για την ιστορική εξέλιξη των κοινωνιών. Και ταυτόχρονα έχει επισημάνει ότι η επανάσταση ως μορφή κοινωνικής ανάπτυξης είναι το νομοτελειακό και αναπόφευκτο αποτέλεσμα της κοινωνικής εξέλιξης. Και η Οχτωβριανή Επανάσταση ξέσπασε ακριβώς στην εποχή που ο καπιταλισμός περνά στο ανώτατο στάδιό του και έχει αρχίσει η διαμόρφωση του ιμπεριαλιστικού συστήματος.
Στις σύγχρονες συνθήκες, και με αφορμή την αντεπανάσταση, διατυπώνεται κατά κόρον από αστούς και οπορτουνιστές ιδεολόγους και τον ΣΥΝ ότι η Οχτωβριανή Επανάσταση ήταν βιασμός της ιστορίας, αφού οι προϋποθέσεις για το πέρασμα στο σοσιαλισμό ήταν ανώριμες, γιατί η Ρωσία ήταν καθυστερημένη από την άποψη της ανάπτυξης των παραγωγικών δυνάμεων, η εργατική τάξη μειοψηφία του πληθυσμού κλπ. Ξεχνούν βεβαίως ότι ο καπιταλιστικός τρόπος παραγωγής κυριάρχησε ιστορικά με μειοψηφικές τις σχέσεις της μισθωτής εργασίας, στην εποχή της μανιφακτούρας, με την τυπική υποταγή της εργασίας στο κεφάλαιο και ολοκληρώθηκε μετά τη βιομηχανική επανάσταση το 19ο αιώνα με την πραγματική της υποταγή, υποτάσσοντας και εκτοπίζοντας σταδιακά τον ατομικό εμπορευματοπαραγωγό.
Εποχή του ιμπεριαλισμού
 |
Στο έργο του «Η ανάπτυξη του καπιταλισμού στη Ρωσία», στον πρόλογο στη δεύτερη έκδοση, αναφέρει χαρακτηριστικά: «Η ανάλυση του κοινωνικο-οικονομικού καθεστώτος, συνεπώς και της ταξικής διάρθρωσης της Ρωσίας, που έγινε σ' αυτό το έργο με βάση την οικονομική έρευνα και την κριτική ανάλυση των στατιστικών στοιχείων, επιβεβαιώνεται τώρα με την ανοιχτή πολιτική εμφάνιση όλων των τάξεων, στην πορεία της επανάστασης. Αποκαλύφθηκε πέρα για πέρα ο καθοδηγητικός ρόλος του προλεταριάτου. Αποκαλύφτηκε επίσης ότι η δύναμή του στο ιστορικό ξεκίνημα είναι ασύγκριτα μεγαλύτερη από το ποσοστό του στο γενικό σύνολο του πληθυσμού». («Απαντα» τ. 3ος, σελ. 13).
Ο Λένιν, από τη συγκεκριμένη περίοδο ακόμη, διέγραφε την τάση ανάπτυξης του καπιταλισμού, αλλά και το πέρασμα της Ρωσίας στο ιμπεριαλιστικό στάδιο, όταν ακόμη την πολιτική εξουσία ασκούσε ο τσαρισμός. «Η πολιτική της τσαρικής κυβέρνησης στην Κίνα είναι εγκληματική πολιτική... όχι μόνο κρατάει το λαό μας στη σκλαβιά, αλλά και τον στέλνει να υποτάσσει άλλους λαούς... Η κυβέρνηση όχι μόνο βοηθάει τους Ρώσους κεφαλαιοκράτες να εκμεταλλεύονται τους δικούς τους εργάτες... αλλά και στέλνει στρατιώτες να ληστεύουν άλλους λαούς...».(«Απαντα» τ. 4ος, σελ. 388).
Σχετικά με την ωριμότητα των όρων για το πέρασμα από τον καπιταλισμό στο σοσιαλισμό, η επιστημονική κοσμοθεωρία του μαρξισμού - λενινισμού έχει απαντήσει, αναλύοντας το ζήτημα και της ιστορικής κίνησης της κοινωνίας και τα καθήκοντα που μπορεί να θέτει και πότε μπορεί να τα θέτει το εργατικό κίνημα και το Κομμουνιστικό Κόμμα. Αλλά οι αντικειμενικοί νόμοι κίνησης της κοινωνίας δρουν διά μέσου της δράσης των ανθρώπων. Αυτό σημαίνει ότι αφού η κοινωνία φτάνει στο σημείο να ζητά την αντικατάστασή της, αφού από υλική άποψη έχουν ωριμάσει οι συνθήκες για το πέρασμα στην ανώτερη κοινωνική βαθμίδα (κομμουνισμός) από μια κατώτερη (καπιταλισμός), καθήκον του εργατικού κινήματος και του Κομμουνιστικού Κόμματος είναι να δρα για να εκπληρώσει αυτόν το σκοπό. Και αυτός ο σκοπός εκπληρώνεται με το επαναστατικό άλμα για το πέρασμα από τον καπιταλισμό στο σοσιαλισμό. Επαναστατικό άλμα ως αποτέλεσμα της συνύπαρξης της ωριμότητας των υλικών όρων, των αντικειμενικών συνθηκών (πανεθνική κρίση, επαναστατική κατάσταση) και της δράσης του υποκειμενικού παράγοντα (η συντριπτική πλειοψηφία της εργατικής τάξης σε συμμαχία με τ' άλλα καταπιεζόμενα λαϊκά στρώματα, που δεν ανέχονται άλλο να τους εξουσιάζουν όπως πριν και δρουν ανατρεπτικά ενάντια στην παλιά εξουσία, όντας στο μέγιστο βαθμό κινητοποίησής τους και αποφασισμένα να αλλάξουν την υπάρχουσα πραγματικότητα - πανεθνική κρίση, επαναστατική κατάσταση).
Σχετικά με το ζήτημα της κοινωνικής επανάστασης, από την άποψη της νομοτελειακής εμφάνισής της, ο Μαρξ αναφέρει: «Ενας κοινωνικός σχηματισμός ποτέ δεν εξαφανίζεται προτού αναπτυχθούν όλες οι παραγωγικές δυνάμεις που μπορεί να χωρέσει και νέες, ανώτερες, παραγωγικές σχέσεις, ποτέ δεν εμφανίζονται προτού ωριμάσουν οι υλικοί όροι της ύπαρξής τους μέσα στους κόλπους της ίδιας της παλιάς κοινωνίας. Γι' αυτό η ανθρωπότητα βάζει πάντα μπροστά της μόνο τα καθήκοντα εκείνα που μπορεί να λύσει, γιατί με μια προσεκτικότερη εξέταση γίνεται πάντα φανερό ότι το ίδιο το καθήκον ξεπηδάει μόνο τότε, όταν οι υλικοί όροι για τη λύση υπάρχουν κιόλας ή τουλάχιστον βρίσκονται στην πορεία του γίγνεσθαι» (η υπογράμμιση δική μας)(Καρλ Μαρξ, Κριτική της Πολιτικής Οικονομίας, Πρόλογος).
Η θέση αυτή λέει με πιο απλά λόγια ότι μπορεί να τίθεται ζήτημα κοινωνικής επανάστασης, δηλαδή πέρασμα από τον καπιταλισμό στο σοσιαλισμό, όταν είναι ώριμες οι υλικές συνθήκες. Και στη Ρωσία, όπως ήδη έχει αποδείξει ο Λένιν, από τις αρχές του 20ού αιώνα οι υλικές προϋποθέσεις ωριμάζουν γοργά.
Ο ιμπεριαλισμός είναι καπιταλισμός στο ανώτατο στάδιό του. Είναι η εποχή της κυριαρχίας των μονοπωλίων σ' όλες τις σφαίρες της οικονομικής και κοινωνικής ζωής. Είναι η εποχή που η αστική τάξη έχει περάσει από κοινωνική και πολιτική άποψη ολοκληρωτικά στην αντίδραση. Είναι η εποχή που ήδη έχει ξεσπάσει ο Α' Παγκόσμιος ιμπεριαλιστικός Πόλεμος για το ξαναμοίρασμα του κόσμου ανάμεσα στα ισχυρά καπιταλιστικά κράτη και η Ρωσία συμμετέχει σ' αυτόν. «Ο καπιταλισμός από προοδευτικός που ήταν έγινε τώρα αντιδραστικός, ανέπτυξε σε τέτοιο βαθμό τις παραγωγικές δυνάμεις, που η ανθρωπότητα πρέπει είτε να περάσει στο σοσιαλισμό, είτε επί χρόνια ή και επί δεκαετίες να υφίσταται την ένοπλη πάλη των "μεγάλων" Δυνάμεων, για την τεχνητή διατήρηση των αποικιών, των μονοπωλίων, των προνομίων και της κάθε λογής καταπίεσης» (Λένιν, «Σοσιαλισμός και πόλεμος», Απαντα τ. 26ος, σελ. 320, γράφτηκε στα 1915).
Σ' αυτή την ιστορική εποχή το καθήκον που βάζει μπροστά της η ανθρωπότητα είναι το πέρασμα στο σοσιαλισμό. Διαφορετικά, θα υφίσταται κάθε λογής καταπίεση. Ο Λένιν εδώ μιλάει καθαρά για την ωριμότητα των υλικών όρων για το πέρασμα της καπιταλιστικής κοινωνίας στο σοσιαλισμό, από τη σκοπιά της ανάπτυξης των παραγωγικών δυνάμεων και κυρίως του ίδιου του εκμεταλλευόμενου - καταπιεζόμενου ανθρώπου ή πιο σωστά της εκμεταλλευόμενης τάξης, που είναι η κυριότερη παραγωγική δύναμη. Επομένως το καθήκον της ανθρωπότητας είναι καθήκον της εργατικής τάξης ως ηγέτιδας δύναμης στη σοσιαλιστική επανάσταση. Αυτό ακριβώς εκφράστηκε με την Οχτωβριανή Επανάσταση.
Οι αντιφάσεις του συστήματος και η επανάσταση
Το ξέσπασμα της επανάστασης σημαίνει ότι οι αντιφάσεις του συστήματος έχουν ωριμάσει. Ποιο είναι το βασικό κριτήριο που προσδιορίζει ότι έχουν ωριμάσει οι αντιφάσεις του καπιταλισμού; Η όξυνση της βασικής του αντίθεσης, που είναι: Η κοινωνικοποίηση της παραγωγής, της εργασίας και η ατομική - καπιταλιστική ιδιοποίηση του προϊόντος, με τη θεώρηση ότι ο άνθρωπος και η εργατική του δύναμη είναι η σπουδαιότερη παραγωγική δύναμη. Που φαίνεται καθημερινά από τη διεύρυνση των κοινωνικών ανισοτήτων, από την αύξηση της ανεργίας, της φτώχειας, της εξαθλίωσης, το ξέσπασμα των οικονομικών κρίσεων του καπιταλισμού. Και που κάτω από ορισμένες συνθήκες γενικευμένης κρίσης οδηγεί στην επαναστατική κατάσταση και στη συνέχεια, με δεδομένη τη σωστή στρατηγική και τακτική του επαναστατικού κόμματος της εργατικής τάξης, στην επανάσταση. Τέτοιες συνθήκες διαμόρφωσε ο πόλεμος, η Ρωσία ήταν ο πιο αδύνατος κρίκος και η προετοιμασία των μαζών - με ηγέτιδα την εργατική τάξη - από το Κόμμα των Μπολσεβίκων οδήγησε στην επανάσταση και την επικράτησή της.
Κρίκοι στην επαναστατική πολιτική δράση των Μπολσεβίκων για την κατάληψη της εξουσίας από την εργατική τάξη και τους συμμάχους της ήταν τα συνθήματα-αιτήματα για ειρήνη, μοίρασμα της γης στους αγρότες και 8ωρη δουλειά στους εργάτες. Μ' αυτά τα συνθήματα στη δοσμένη ιστορική στιγμή ξεδίπλωναν την τακτική τους που, γενικευμένα και σε διάκριση από τα άλλα κόμματα της Β' Διεθνούς, έθετε το θέμα της μετατροπής του ιμπεριαλιστικού πολέμου σε εμφύλιο κατά της αστικής τάξης για την εγκαθίδρυση της εργατικής εξουσίας.
Αλλά έχοντας από τα πριν καθορίσει ως στρατηγικό ζήτημα την εξουσία, οι Μπολσεβίκοι δρουν έτσι που συνδέουν την πάλη για τα παραπάνω αιτήματα με το ζήτημα της εξουσίας. Που το φέρνει στο προσκήνιο η ίδια η επαναστατική δράση των μαζών με την επανάσταση του Φλεβάρη 1917, η οποία όμως φέρνει στο προσκήνιο τα αστικά και μικροαστικά κόμματα τα οποία συμβιβάζονται με την τσαρική εξουσία. Ας δούμε πώς το δίνει ο Λένιν, στις «Θέσεις του Απρίλη» προκειμένου να καθορίσει τα καθήκοντα της πάλης των μπολσεβίκων.
«Η ιστορική στιγμή που περνά η Ρωσία χαρακτηρίζεται από τα παρακάτω βασικά γνωρίσματα:
1. Η παλιά τσαρική εξουσία που εκπροσωπούσε μόνο μια χούφτα φεουδάρχες-τσιφλικάδες, οι οποίοι διηύθυναν όλη την κρατική μηχανή (το στρατό, την αστυνομία, την υπαλληλία), συντρίφτηκε και παραμερίστηκε, μα δεν εξοντώθηκε....
2. Η κρατική εξουσία στη Ρωσία πέρασε στα χέρια μιας νέας τάξης, δηλαδή της αστικής τάξης και των αστοποιημένων τσιφλικάδων. Απ' αυτή την άποψη η αστικοδημοκρατική επανάσταση στη Ρωσία τελείωσε».
Και καθορίζει με τις «Θέσεις του Απρίλη» το χαρακτήρα της επανάστασης ως σοσιαλιστικό και της εξουσίας ως δικτατορίας του προλεταριάτου.
«Για έναν επαναστατικό πόλεμο, εκτιμά στη δοσμένη στιγμή ο Λένιν, που πραγματικά δικαιολογεί τον επαναστατικό αμυνιτισμό, το συνειδητό προλεταριάτο μπορεί να συμφωνήσει μόνο με τον όρο: α) περάσματος της εξουσίας στα χέρια του προλεταριάτου και των πιο φτωχών τμημάτων της αγροτιάς που κλίνουν προς αυτό, β) παραίτησης από όλες τις προσαρτήσεις στην πράξη και όχι στα λόγια, γ) ολοκληρωτικής ρήξης στην πράξη με όλα τα συμφέροντα του κεφαλαίου.
Πρέπει πολύ διεξοδικά, επίμονα και υπομονητικά, να εξηγούμε στις μάζες την αδιάρρηκτη σύνδεση του κεφαλαίου με τον ιμπεριαλιστικό πόλεμο, να τους αποδείχνουμε ότι χωρίς την ανατροπή του κεφαλαίου ο πόλεμος δεν μπορεί να τελειώσει με μια ειρήνη αληθινά δημοκρατική, όχι εξαναγκαστική.
2. Η ιδιομορφία της σημερινής στιγμής στη Ρωσία βρίσκεται στο πέρασμα από το πρώτο στάδιο της επανάστασης που έδωσε την εξουσία στην αστική τάξη εξαιτίας της ανεπαρκούς συνειδητότητας και οργάνωσης του προλεταριάτου, στο δεύτερο στάδιό της που πρέπει να δώσει την εξουσία στα χέρια του προλεταριάτου και των φτωχών στρωμάτων της αγροτιάς.
Η ιδιομορφία αυτή απαιτεί από μας ικανότητα προσαρμογής στις ιδιαίτερες συνθήκες της κομματικής δουλειάς μέσα στις πρωτάκουστα πλατιές μάζες του προλεταριάτου, που μόλις τώρα ξύπνησαν στην πολιτική ζωή.
Να εξηγήσουμε στις μάζες ότι το Σοβιέτ των εργατών βουλευτών είναι η μόνη δυνατή μορφή επαναστατικής κυβέρνησης και ότι γι' αυτό, όσο η κυβέρνηση αυτή θα βρίσκεται κάτω από την επιρροή της αστικής τάξης, το καθήκον μας μπορεί να είναι μόνο η υπομονητική, συστηματική, επίμονη και προσαρμοσμένη στις πρακτικές ιδιαίτερα ανάγκες των μαζών, εξήγηση των λαθών της τακτικής τους» (Β. Ι. Λένιν: Απαντα, τ. 31ος, σελ. 151-152).
Με αυτές τις θέσεις ο Λένιν επιμένει στην καθοδήγηση των μπολσεβίκων, έτσι που να δρουν ενιαία και ολοκληρωμένα για την προώθηση της στρατηγικής, αλλά και σε συγκεκριμένη πολιτική γραμμή συσπείρωσης. Παίρνει υπόψη του το επίπεδο συνείδησης των μαζών στη δοσμένη στιγμή σχετικά με τον πόλεμο, τον οποίο κατανοούν ως άμυνα της πατρίδας και δεν μπορούν να αντιληφθούν ότι η αιτία του είναι η «αδιάρρηκτη σύνδεση του κεφαλαίου με τον ιμπεριαλιστικό πόλεμο» και θέτει το καθήκον «να τους αποδείχνουμε ότι χωρίς την ανατροπή του κεφαλαίου ο πόλεμος δεν μπορεί να τελειώσει με μια ειρήνη αληθινά δημοκρατική». Αρα δε θέτει μόνο το αίτημα για ειρήνη, αλλά το συνδέει με την ανατροπή του καπιταλισμού. Δε χάνει ούτε στιγμή και, με δεδομένη την ανώριμη πολιτική συνείδηση των μαζών, προβάλλει την αναγκαιότητα της πάλης για την εξουσία και κατευθύνει την πάλη για την κατάληψη της εξουσίας.
Ταυτόχρονα, θέτει το ζήτημα της αποκάλυψης της κυβέρνησης ως κυβέρνησης του κεφαλαίου, άρα καμιά υποστήριξη σ' αυτήν, σε συνδυασμό με το πέρασμα όλης της εξουσίας στα σοβιέτ, τα οποία όμως πρέπει να απαλλαγούν από την επιρροή των αστών και μικροαστών. Επίσης θέτει παραστατικά το χαρακτήρα της νέας εξουσίας και χαράζει τα πρώτα βασικά βήματα στο επίπεδο της οικονομίας (εθνικοποίηση τραπεζών, γη στους αγρότες, έλεγχος από τη νέα εξουσία της κοινωνικής παραγωγής και διανομής των προϊόντων) για να μπορέσει η νέα εξουσία να οικοδομήσει το σοσιαλισμό. Πάνω σ' αυτή την πολιτική γραμμή επιδιώκει το Κόμμα των Μπολσεβίκων να συσπειρώσει την πλειοψηφία της εργατικής τάξης και να οικοδομήσει τη συμμαχία της με τη φτωχή αγροτιά. Με πολιτικό στόχο την ανατροπή της εξουσίας του κεφαλαίου και την εγκαθίδρυση της εξουσίας απ' αυτές τις κοινωνικές δυνάμεις, με ηγέτιδα δύναμη την εργατική τάξη.
Απ' αυτή την άποψη η Οχτωβριανή Επανάσταση διδάσκει επίσης πως χωρίς την ενιαία απ' όλο το Κομμουνιστικό Κόμμα πολιτική δράση για την προώθηση της στρατηγικής του, χωρίς η τακτική να υπηρετεί τη στρατηγική, το Κόμμα δεν μπορεί να ισχυροποιηθεί, να κατακτήσει την πλειοψηφία της εργατικής τάξης, να οικοδομεί συμμαχίες για την εξουσία. Η πορεία από τον Απρίλη έως τον Οκτώβρη έδειξε ότι αν και οι Μπολσεβίκοι ήταν μειοψηφία στα σοβιέτ, κατέκτησαν την πλειοψηφία και καθοδήγησαν την επανάσταση μέχρι την κατάληψη της εξουσίας. Εδειξε επίσης ότι ανεξάρτητα από το καθήκον, για το Κόμμα, της κάθε φορά ιστορικής στιγμής, με δεδομένο το χαρακτήρα της εποχής ως εποχή του ιμπεριαλισμού, ο σοσιαλισμός είναι άμεση και ρεαλιστική ανάγκη και όχι υπόθεση του μακρινού μέλλοντος. Πολύ περισσότερο η πείρα της δράσης των Μπολσεβίκων έδειξε ότι το καθήκον της στιγμής πρέπει να συνδέεται οργανικά με τη στρατηγική θέτοντας το ζήτημα της εξουσίας. Διδάγματα ζωντανά και επίκαιρα για τα καθήκοντα των κομμουνιστών στις σύγχρονες συνθήκες και πείρα που μας δείχνει σήμερα το δρόμο, τηρουμένων των αναλογιών, για την εκπλήρωση των καθηκόντων, έθεσε το 18ο Συνέδριο του ΚΚΕ, που καθορίζει ως αμετακίνητο και ξεκάθαρο στόχο όλου του Kόμματος το πέρασμα στην αντεπίθεση συνολικά σε όλα τα επίπεδα, με την ισχυροποίηση του KKE, με ένα Kόμμα σε πλήρη ετοιμότητα να ανταποκριθεί σε οποιεσδήποτε συνθήκες και στροφές της ταξικής επαναστατικής πάλης. Ενα Kόμμα πανέτοιμο να σταθεί στο ύψος των περιστάσεων και στην περίπτωση που έχουμε απότομη άνοδο της ταξικής πάλης, αλλά και σε καμπές, δυσκολίες ή προσωρινά πισωγυρίσματα. Ενα Kόμμα, που θα δρα αποτελεσματικά, όσο εξαρτάται από αυτό, για την προώθηση συσπειρώσεων σε αντιμονοπωλιακή, αντιιμπεριαλιστική κατεύθυνση, προϋπόθεση για τη συγκρότηση του Aντιιμπεριαλιστικού Αντιμονοπωλιακού Δημοκρατικού Μετώπου (ΑΑΔΜ) ως κοινωνικοπολιτικής συμμαχίας για τη Λαϊκή Εξουσία και Οικονομία. Ενα Kόμμα που θα αναδεικνύει την αναγκαιότητα και δυνατότητα του σοσιαλισμού - κομμουνισμού ως της μόνης ρεαλιστικής και αποτελεσματικής απάντησης στην καπιταλιστική οικονομική κρίση, στην εκμετάλλευση και καταπίεση, στην ιμπεριαλιστική βαρβαρότητα.
ΠΑΡΟΜΟΙΑ ΘΕΜΑΤΑ
6/11/2011
-- Μεγάλη Οχτωβριανή Σοσιαλιστική Επανάσταση
7/11/2010
-- Το φάντασμα του κομμουνισμού στοιχειώνει στα κεφάλια των αστών
8/11/2009
-- 92 χρόνια από τη Μεγάλη Οχτωβριανή Σοσιαλιστική Επανάσταση
10/11/2007
-- Από τον Απρίλη στον Οκτώβρη
7/11/2004
-- Με οδηγό την ολοζώντανη πείρα της στην πάλη του σήμερα
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου