Εριδα, το όνομα του νέου νάνου πλανήτη

Εριδα, το όνομα του νέου νάνου πλανήτη

Καλλιτεχνική απεικόνιση της Εριδας, με τον Ηλιο σε μακρινό πλάνο, να φαίνεται απλώς σαν ένα λαμπερό αστέρι, εξαιτίας της τεράστιας απόστασης ανάμεσα στο νέο νάνο πλανήτη κι αυτόν

Ο μακρινός παγωμένος βράχος, στου οποίου την ανακάλυψη οφείλεται σε μεγάλο βαθμό ο πρόσφατος υποβιβασμός του Πλούτωνα σε νάνο πλανήτη και γενικότερα η επανεξέταση του όρου «πλανήτης» από τη Διεθνή Αστρονομική Ενωση (ΔΑΕ), απέκτησε όνομα αντίστοιχο με την αναταραχή που προκάλεσε στην αστρονομική (και όχι μόνο) κοινότητα, αλλά και με την παράδοση της ονοματοδοσίας των ουράνιων σωμάτων με βάση την αρχαία ελληνική μυθολογία. Η ΔΑΕ τον ονόμασε Εριδα, από το όνομα της μυθολογικής θεάς του χάους και του αλληλοσπαραγμού.

Η Εριδα, σύμφωνα με το μύθο, προκάλεσε αντιπαράθεση μεταξύ των θεών, όταν μια φορά που δεν την κάλεσαν σε γιορτή, έριξε ένα χρυσό μήλο στον κήπο τους. Η Ηρα, η Αθηνά και η Αφροδίτη κάλεσαν τον Πάρη να διαλέξει ποια από τις τρεις θα πάρει το μήλο, δίνοντάς του η καθεμιά σαν αντάλλαγμα δύναμη, σοφία ή την ωραιότερη γυναίκα (είναι γνωστή η επιλογή που έκανε ο Πάρης, αιτία, τάχα, του Τρωικού πολέμου).

Η Εριδα, που ανακαλύφθηκε πέρσι, περιφέρεται γύρω από τον Ηλιο σε απόσταση 14,4 δισεκατομμυρίων χιλιομέτρων και μέχρι τώρα ήταν γνωστή με το προσωρινό όνομα 2003 UB₃₁₃. Εχοντας διάμετρο 110 χιλιόμετρα μεγαλύτερη από του Πλούτωνα, έβαζε το δίλημμα είτε να ονομαστεί δέκατος πλανήτης, είτε να υποβιβαστεί ο Πλούτωνας (όπως και έγινε) σε νάνο πλανήτη και να μπει και η Εριδα στην ίδια κατηγορία μ' αυτόν. Μάλιστα στο πλαίσιο του υποβιβασμού του Πλούτωνα, ο πρώην πλανήτης απέκτησε την περασμένη βδομάδα και αριθμητική ονομασία, όπως γίνεται με όλα τα υποδεέστερα των πλανητών ουράνια σώματα του ηλιακού μας συστήματος. Οι αποφάσεις αυτές της ΔΑΕ συνάντησαν την... έριδα ανάμεσα στη ΔΑΕ και μερίδα αστρονόμων.

Κατάλληλο όνομα δόθηκε και στο δορυφόρο της Εριδας. Ονομάστηκε... Δυσνομία, όπως λεγόταν η κόρη της θεάς Εριδας. Με τις πρόσφατες αποφάσεις της ΔΑΕ αποφεύχθηκε να καθιερωθεί το όνομα «Ζήνα», που είχε προτείνει για την Εριδα ο αστρονόμος που την ανακάλυψε. Αν καθιερωνόταν η σε τέτοια βάση ονοματοδοσία, ίσως κάποτε να δικαιώνονταν οι Αμερικανοί που πιστεύουν ότι ο Πλούτωνας πήρε το όνομά του από τον Πλούτο, το σκυλάκι των κινουμένων σχεδίων της Ντίσνεϊ!

Επιμέλεια:
Σταύρος ΞΕΝΙΚΟΥΔΑΚΗΣ
Πηγή: space.com

    

Υδάτινοι κόσμοι σε πολλά «κοντινά» πλανητικά συστήματα;

Καλλιτεχνική απεικόνιση της επιφάνειας ενός καλυμμένου από ωκεανό πλανήτη στην ευνοϊκή για τη ζωή περιοχή ενός πλανητικού συστήματος με «θερμό Δία». Μια «θερμή Γη» και ο «θερμός Δίας» διακρίνονται κοντά στον ήλιο που δύει. Τεράστια κύματα και καταιγίδες διατρέχουν τον πλανήτη, καθώς δεν υπάρχουν ήπειροι για να διακόψουν την πορεία τους

Κανένα μέρος στον κόσμο - απ' όσα ξέρουμε - δεν είναι σαν τη Γη. Ωστόσο, σύμφωνα με προσομοιώσεις σε ηλεκτρονικό υπολογιστή, που πραγματοποίησε πρόσφατα μια ομάδα ερευνητών, πλανήτες σαν τη Γη ίσως να υπάρχουν σε πολλά άλλα ηλιακά συστήματα.

Οι επιστήμονες μελέτησαν το σχηματισμό και την εξέλιξη γιγαντιαίων πλανητών, ανάλογων με εκείνους που με αστρονομικές παρατηρήσεις εντοπίστηκαν τα τελευταία χρόνια γύρω από αστέρια σε «μικρή» (τάξης μερικών εκατοντάδων ετών φωτός) απόσταση από τη Γη. Τα αποτελέσματα των προσομοιώσεων έδειξαν ότι περισσότερο από το ένα τρίτο αυτών των πλανητικών συστημάτων μπορεί να περιέχει πλανήτες καλυμμένους από ωκεανούς και ικανούς να υποστηρίξουν τη ζωή.

Η μελέτη επικεντρώνεται σε πλανητικά συστήματα διαφορετικά από το δικό μας, τα οποία περιέχουν γιγαντιαίους αεριώδεις πλανήτες, που ονομάζονται «θερμοί Δίες», επειδή περιφέρονται σε μικρή απόσταση από το άστρο τους, ορισμένοι πιο κοντά ακόμα και από την απόσταση που περιφέρεται ο μικρός δικός μας Ερμής. Οι «θερμοί Δίες» έχουν μάζες ανάλογες ή και πολλαπλάσιες εκείνης του Δία. Θεωρείται ότι μετανάστευσαν προς το εσωτερικό του συστήματός τους κατά τη διαδικασία σχηματισμού και των υπόλοιπων πλανητών, με αποτέλεσμα να πυροδοτήσουν μια ακολουθία γεγονότων, που οδηγεί στο σχηματισμό πετρωδών και καλυμμένων από νερό πλανητών.

Καθώς οι αεριώδεις γίγαντες εκσφενδονίζουν προς τα έξω μικρούς πετρώδεις πρωτοπλανήτες, πάγος από τα άκρα του δίσκου σκόνης και αερίων, από τον οποίο σχηματίζονται οι πλανήτες, επιβραδύνεται λόγω τριβής με τα αέρια και έλκεται προς το εσωτερικό. Αυτοί οι σχηματισμοί πάγου έλκονται από τους πετρώδεις πλανήτες στη φιλική προς τη ζωή απόσταση από το άστρο, προσφέροντάς τους μεγάλες ποσότητες νερού.

Μέχρι τώρα, οι επιστήμονες θεωρούσαν ότι καθώς οι «θερμοί Δίες» κατευθύνονται από το εξωτερικό προς το εσωτερικό του πλανητικού συστήματος, είτε θα σαρώνουν ό,τι βρουν μπροστά τους, είτε θα το εκσφενδονίζουν εκτός συστήματος. Τα μοντέλα που δοκιμάστηκαν σε ηλεκτρονικό υπολογιστή δείχνουν ότι τουλάχιστον μία στις τρεις περιπτώσεις, τα πράγματα παίρνουν πιο ευνοϊκή τροπή για το ενδεχόμενο εμφάνισης ζωής.

Οι προσομοιώσεις που οδήγησαν στα συμπεράσματα αυτά, παρότι «έτρεξαν» σε γρήγορους σύγχρονους υπερυπολογιστές, διάρκεσαν 8 μήνες! Αν και δεν αποτελούν απόδειξη, ωστόσο αυξάνουν τις πιθανότητες σε κάποια από τα αντισυμβατικά πλανητικά συστήματα που ανακαλύπτουμε να έχει εμφανιστεί ζωή. Το μέλλον προοιωνίζεται συναρπαστικό!