Η υγιής αορτή (α) μοιάζει με καλάμι και έχει διάμετρο περίπου ίση με εκείνη ενός λάστιχου ποτίσματος. Ενα ανεύρυσμα, που μπορεί να εμφανιστεί σε οποιοδήποτε σημείο της, είναι ένα φούσκωμα του τοιχώματος (β), το οποίο λεπταίνει και αδυνατίζει, καθώς διογκώνεται. Αν το τοίχωμα διαρραγεί (γ) ή αποκολληθεί το εσωτερικό από το εξωτερικό του λόγω εισροής αίματος (δ) το αποτέλεσμα είναι ο θάνατος
 |
Τα ανευρύσματα, δηλαδή οι διογκώσεις των τοιχωμάτων της αορτής, μπορούν να εμφανιστούν σε κάθε αρτηρία. Τα περισσότερα εμφανίζονται στην κοιλιακή αορτή, λίγο πριν το σημείο όπου η αρτηρία διακλαδίζεται για να στείλει αίμα στα πόδια. Μελέτες έδειξαν ότι οι μηχανισμοί που βρίσκονται πίσω από την ανάπτυξη, την αποκόλληση και τη ρήξη των ανευρυσμάτων της κοιλιακής αορτής, είναι ανάλογοι με εκείνους που ελέγχουν τη συμπεριφορά των θωρακικών ανευρυσμάτων.
Τα ανευρύσματα της αορτής είναι τα πιο θανατηφόρα, με δεκάδες χιλιάδες θύματα κάθε χρόνο σε όλο τον κόσμο. Ιδιαίτερα κινδυνεύουν όσοι έχουν το σύνδρομο Μάρφαν, που χαρακτηρίζεται από υπερελαστικές αρθρώσεις, ακρομεγαλία και ψηλόλιγνο σκελετό και όσοι έχουν οικογενειακό ιστορικό ανευρυσμάτων ή ξαφνικών θανάτων. Τα ανευρύσματα χτυπάνε ύπουλα. Εκδηλώνονται απρόσμενα, χωρίς να έχουν δώσει νωρίτερα κάποια ένδειξη καρδιαγγειακού προβλήματος, ή έστω ανεξήγητου πόνου. Γι' αυτό και συνήθως διαγιγνώσκονται σε ανύποπτο χρόνο με εξετάσεις που γίνονται για άλλο λόγο. Οταν, όμως, γίνει η ρήξη ή η αποκόλληση των τοιχωμάτων της αορτής, τότε ο πόνος είναι ίσως από τους χειρότερους που μπορεί να νιώσει ο άνθρωπος. Οι πιθανότητες επιβίωσης είναι μικρές κι αυτές μόνον εφόσον προλάβει ο ασθενής να πάει γρήγορα σε νοσοκομείο ικανό να αντιμετωπίσει την περίπτωσή του από πλευράς εξοπλισμού και ιατρικού προσωπικού.
Ο άνδρας της φωτογραφίας έπαθε αποκόλληση ανευρύσματος, που προκλήθηκε από την άρση πολύ μεγάλου βάρους. Η επέμβαση, που του άφησε την ουλή στο θώρακα, του έσωσε τη ζωή. Η έντονη άσκηση ανεβάζει την πίεση. Ακόμα και υγιή άτομα μπορούν να ξεπεράσουν τις 30 μονάδες συστολικής πίεσης, κατά τη διάρκεια άρσης βαρών. Αν υπάρχει προδιάθεση, π.χ. σύνδρομο Μάρφαν, ο κίνδυνος ανευρύσματος είναι μεγάλος
 |
Η χειρουργική επέμβαση μπορεί να αποσοβήσει τη ρήξη ή την αποκόλληση του ανευρύσματος, με αφαίρεση του διογκωμένου τμήματος και αντικατάστασή του με τεχνητό τμήμα της αορτής. Η εγχείρηση αυτή περιλαμβάνει σταμάτημα της καρδιάς, ανακατεύθυνση της ροής του αίματος μέσω συστήματος μηχανικής υποστήριξης της καρδιακής και αναπνευστικής λειτουργίας, ενώ σε ορισμένες περιπτώσεις πρέπει να σταματήσει εντελώς η κυκλοφορία του αίματος και ο ασθενής να ψυχθεί στους 18 βαθμούς Κελσίου, ώστε να επιβραδυνθεί ο μεταβολισμός και να αποσοβηθεί η εγκεφαλική βλάβη κατά τη διάρκεια επισκευής της αορτής και της σχετικής καρδιακής βαλβίδας. Είναι προφανές ότι πρόκειται για εξαιρετικά επικίνδυνη επέμβαση, που μπορεί να οδηγήσει σε εγκεφαλικό επεισόδιο, παράλυση, ακόμα και το θάνατο.
Για να δικαιολογηθεί μια τέτοια επικίνδυνη επέμβαση, ο γιατρός πρέπει να μπορεί να εκτιμήσει πόσο πιθανό είναι να σπάσει ή να αποκολληθεί ένα αορτικό ανεύρυσμα. Γενικά, τα μεγάλα ανευρύσματα είναι πιο επικίνδυνα από τα μικρά. Αλλά μόλις πρόσφατα ολοκληρώθηκε η καταγραφή και έγινε μια στατιστική μελέτη αρκετών στοιχείων που είχαν συλλεγεί από ασθενείς με ανεύρυσμα, ώστε να μπορέσουν να βγουν κάποια συμπεράσματα σχετικά με το όριο μεγέθους πάνω από το οποίο ένα ανεύρυσμα πρέπει να θεωρείται επίφοβο για ρήξη ή αποκόλληση.
Το τοίχωμα της αορτής στην περιοχή του ανευρύσματος έχει γίνει τόσο λεπτό, που είναι ημιδιάφανο. Νέα ευρήματα ενοχοποιούν μια κατηγορία ενζύμων, τις μεταλλοπρωτεϊνάσες, που όταν είναι υπερδραστήριες κατατρώνε τις πρωτεΐνες, που δίνουν ελαστικότητα στα αρτηριακά τοιχώματα
 |
Διαπιστώθηκε ότι τα περισσότερα ανευρύσματα μεγαλώνουν, αργά αλλά σταθερά, 1,2 χιλιοστά κάθε χρόνο, κατά μέσο όρο. Χρειάζονται, δηλαδή, περίπου μια δεκαετία για να μεγαλώσουν κατά ένα εκατοστό. Η ανάλυση των στοιχείων από τον επικεφαλής της καρδιοχειρουργικής κλινικής Νιου Χέιβεν του Γέιλ, Γιάννη Ελευθεριάδη, και την ομάδα του, έδειξε μια μεγάλη αύξηση της επικινδυνότητας των ανευρυσμάτων της ανερχόμενης αορτής, όταν το μέγεθός τους φτάσει ή ξεπεράσει τα 6 εκατοστά. Το αντίστοιχο κρίσιμο σημείο για την κατερχόμενη αορτή βρέθηκε να είναι τα 7 εκατοστά διάμετρος. Στις περιπτώσεις συνύπαρξης συνδρόμου Μάρφαν, ή βεβαρημένου οικογενειακού ιστορικού, η εγχείρηση πρέπει να γίνεται σε πιο μικρά μεγέθη ανευρύσματος.
Οι ερευνητές θεωρούν ότι με αυτόν τον οδηγό, που προέκυψε από τη στατιστική μελέτη χιλιάδων περιπτώσεων, θα μπορέσουν να αποφευχθούν πολλοί θάνατοι από ρήξη ή αποκόλληση ανευρύσματος, χωρίς παράλληλα να διακινδυνεύουν μια πολύ επικίνδυνη εγχείριση ασθενείς που δεν τη χρειάζονται στη συγκεκριμένη φάση της ζωής τους.
Επιμέλεια:
Σταύρος ΞΕΝΙΚΟΥΔΑΚΗΣ
Πηγή: «Scientific American»
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου