9 ΝΟΕΜΒΡΗ 1918
Η Επανάσταση στη Γερμανία
γκρέμισαν το παλιό καθεστώς στη Γερμανία. Στα
πεδία των μαχών στη Γαλλία, διαλύθηκαν οι
αιματηρές αυταπάτες για μια παγκόσμια κυριαρχία
της πρωσικής μπότας. Οι εγκληματικές συμμορίες
που άναψαν την παγκόσμια πυρκαγιά και έριξαν τη
Γερμανία μέσα σε μια θάλασσα αίμα, λένε τώρα την
τελευταία τους προσευχή κι ο λαός που χρόνια
εξαπατημένος είχε χάσει κάθε αίσθημα πολιτισμού,
τιμής και ανθρωπισμού, μπροστά στην άβυσσο
ξύπνησε από τον βαθύ του λήθαργο. Στις 9 του
Νοέμβρη το προλεταριάτο ξεσηκώθηκε και σύντριψε
τον άτιμο ζυγό."
Ρόζα Λούξεμπουργκ1
Στις 9 Νοεμβρίου 1918, το πρωί, εκατοντάδες χιλιάδες Γερμανοί εργάτες με κόκκινες σημαίες κινήθηκαν προς το κέντρο του Βερολίνου, ζητώντας να σταματήσει ο πόλεμος, να φύγει η μοναρχία, να έχουν ψωμί και ανθρώπινη ζωή. Δίπλα στους εργάτες βάδιζαν σε μακριές σειρές οι γυναίκες που ζητούσαν ειρήνη για τους άνδρες τους, τους πατεράδες ή τα παιδιά τους. Το ανθρώπινο ποτάμι, με την καθοδήγηση της ομάδας "Σπάρτακος και επαναστατικών στοιχείων του Ανεξάρτητου Σοσιαλδημοκρατικού Κόμματος Γερμανίας, γρήγορα πλημμύρισε όλους τους κεντρικούς δρόμους της πόλης και κινήθηκε προς τους στρατώνες, όπου συνάντησε ελάχιστη, έως μηδαμινή, αντίσταση. Οι στρατιώτες συναδελφώθηκαν με τους εργάτες. Χωρίς αντίσταση καταλήφθηκαν επίσης το παλάτι, η διοίκηση Χωροφυλακής και τα περισσότερα κυβερνητικά κτίρια. Κατά το μεσημέρι το Βερολίνο, η πρωτεύουσα της αυτοκρατορικής Γερμανίας, βρισκόταν στα χέρια των επαναστατών. Προηγουμένως όμως, γύρω στις 11 π.μ. ο πρωθυπουργός του Ράιχ πρίγκιπας Μαξ φον Μπάντεν ανήγγειλε την παραίτηση από το θρόνο του τελευταίου Χοεντζόλερν, του Κάιζερ Γουλιέλμου II, υπέρ του διαδόχου. Ταυτόχρονα, διεξήγαγε διαπραγματεύσεις με το δεξιό Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα Γερμανίας για το διορισμό του Εμπερτ, ηγέτη των δεξιών σοσιαλδημοκρατών, στη θέση του πρωθυπουργού. Στις 12 το μεσημέρι ο Εμπερτ ήταν ήδη ο αρχηγός της κυβέρνησης, αφού προηγουμένως είχε διαβεβαιώσει τον πρίγκιπα Μαξ για τις προθέσεις του λέγοντας: "μισώ την επανάσταση σαν την πανούκλα"2. Αργότερα στα απομνημονεύματά του ο πρίγκιπας Μαξ δικαιολόγησε ως εξής τις παραπάνω ενέργειες του: "Σκέφτηκα: είναι σχεδόν βέβαιο ότι η επανάσταση θα νικήσει. Δεν μπορούμε να την καταστείλουμε, ίσως, όμως, μπορούμε να την πνίξουμε"3. Ειδικά δε για το διορισμό του Εμπερτ στη θέση του πρωθυπουργού ο πρίγκιπας Μαξ δε δίσταζε να δηλώσει: "Στην κατάσταση που δημιουργήθηκε, το μοναδικό πρόσωπο που είναι δυνατόν να γίνει καγκελάριος του Ράιχ είναι ο Εμπερτ. Αυτός θα μπορέσει να στρέψει την επαναστατική ενέργεια στα πλαίσια του νόμιμου εκλογικού αγώνα"4.
Από το Βερολίνο η Επανάσταση εξαπλώθηκε αυτόματα σε όλες τις άλλες μεγάλες πόλεις συγκεντρώνοντας τα παιδιά και τους ηγέτες της σε μια ακατανίκητη δύναμη. Στο Μπρεσλάου χιλιάδες εργάτες σπάνε τις πόρτες της φυλακής και απελευθερώνουν τη Ρόζα Λούξεμπουργκ. Η μεγάλη επαναστάτρια εκείνη τη μέρα της 9ης Νοεμβρίου 1918, ύστερα από δύο και πάνω χρόνια φυλάκισης, ξαναβρέθηκε και πάλι στη φυσικό της χώρο.
Ο δρόμος για την επανάσταση
Στο τέλος του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου η καϊζερική Γερμανία ήταν μια χώρα που έβραζε από κοινωνικές αντιθέσεις. Ο γερμανικός λαός είχε πληρώσει ακριβά τον πόλεμο για χατίρι των συμφερόντων της αστικής τάξης. Δύο εκατομμύρια Γερμανοί είχαν σκοτωθεί στα πεδία των μαχών και μαζί με τους τραυματίες και τους αιχμαλώτους οι απώλειες έφταναν τα εφτάμισι εκατομμύρια. Ο πόλεμος είχε γίνει η αιτία να καταστραφεί η βιομηχανία, να περιοριστούν οι καλλιεργούμενες επιφάνειες και να πέσει, μέχρι αφανισμού, η γεωργική παραγωγή. Επίσης, λόγω του πολέμου είχε σταματήσει σχεδόν η εισαγωγή τροφίμων και λιπασμάτων. Η χώρα πεινούσε και οι επιδημίες ρήμαζαν τον πληθυσμό της. Το πραγματικό μεροκάματο είχε πέσει κατά πολύ και οι οικογένειες των στρατιωτών έπαιρναν ένα μικρό βοήθημα τη στιγμή που οι μεγάλοι τσιφλικάδες, οι εργοστασιάρχες και οι κάθε λογής κερδοσκόποι συσσώρευαν αμύθητα κέρδη. Υπό αυτές τις συνθήκες, στις λαϊκές μάζες δυνάμωνε το κίνημα διαμαρτυρίας εναντίον του κοινωνικού καθεστώτος και του ιμπεριαλιστικού πολέμου που είχε φέρει τη χώρα στο χείλος της καταστροφής. Κι αυτή η διαμαρτυρία γινόταν πιο έντονη, πιο βαθιά και πιο ουσιαστική σε περιεχόμενο υπό την επίδραση της Μεγάλης Οκτωβριανής Επανάστασης στη Ρωσία.
Μέσα στο 1918 η χώρα συνταράχτηκε από μεγαλειώδεις απεργιακές κινητοποιήσεις, στις οποίες συμμετείχαν πάνω από 2,5 εκατομμύρια εργάτες. Στην ιστορία της Γερμανίας ήταν άγνωστη μια τόσο μεγάλη έκταση του απεργιακού αγώνα. Αυτή η κατάσταση που μέρα με τη μέρα φούντωνε όλο και περισσότερο, σε συνδυασμό με το γεγονός ότι ο πόλεμος βάδιζε προς το τέλος του με τη Γερμανία ηττημένη, έκαναν τον Λένιν να γράψει τον Οκτώβρη του1918:
"Η γερμανική αστική τάξη και η γερμανική κυβέρνηση που συντρίφτηκαν στον πόλεμο και απειλούνται από ένα ισχυρό επαναστατικό κίνημα από τα μέσα, παραδέρνουν αναζητώντας σωτηρία"6. Οντως έτσι ήταν. Και η φλόγα της επανάστασης δεν άργησε να φουντώσει. Στις 28 του Οκτώβρη η Γερμανική στρατιωτική διοίκηση διέταξε το στόλο να βγει σε ανοιχτή θάλασσα για αποφασιστική σύγκρουση με τους Αγγλους. Ηταν μια ενέργεια πέρα για πέρα παράλογη και τυχοδιωκτική. Οταν δόθηκε η διαταγή ο πόλεμος είχε χαθεί για τη Γερμανία και δε χωρούσε αμφιβολία πως ο στόλος οδηγούνταν με μαθηματική ακρίβεια προς την καταστροφή. Το αποτέλεσμα εν τέλει θα ήταν να χαθούν 80 χιλιάδες ναύτες χωρίς λόγο. Γι' αυτό και τα πληρώματα των πλοίων αρνήθηκαν να πολεμήσουν. Οταν ο στόλος άρχισε να αναπτύσσεται σε ανοιχτή θάλασσα κι όταν δόθηκε το σήμα για προετοιμασία μάχης οι θερμαστές σβήσανε τα καζάνια κι επέβαλαν την επιστροφή των πλοίων στη βάση τους. Στη συνέχεια μια αντιπροσωπεία των πληρωμάτων πήγε στην ανώτατη διοίκηση και δήλωσε πως ο στόλος ήταν έτοιμος να αμυνθεί σε ενδεχόμενη επίθεση του εχθρού, αλλά όχι και να προχωρήσει στην άσκοπη καταστροφή του. Η απάντηση της διοίκησης ήταν το ξεκίνημα διώξεων σε βάρος των ναυτών. Κι όταν αυτοί αντέδρασαν με διαδήλωση διαμαρτυρίας στο Κίελο στις 3 του Νοέμβρη, μια ομάδα αξιωματικών άνοιξε πυρ κατά των διαδηλωτών σκοτώνοντας 8 και τραυματίζοντας βαριά 297.
Την επομένη στάλθηκαν στο Κίελο μονάδες πεζικού για πνίξουν την εξέγερση των ναυτών. Ομως πέρασαν με το μέρος των ξεσηκωμένων, τους οποίους τώρα ενίσχυαν και οι εργάτες. Ετσι στις 4 Νοεμβρίου του 1918 σχηματίστηκε στο Κίελο το σοβιέτ των εργατών και το σοβιέτ των στρατιωτών. Σοβιέτ σχηματίστηκαν, επίσης, στα πλοία στα οποία την επόμενη μέρα υψώθηκαν κόκκινες σημαίες.
Η επαναστατική φλόγα που ξεκίνησε από το Κίελο πολύ γρήγορα έζωσε όλη τη Γερμανία. Στη Λυβέκη, στο Μπρούνσμπιτελ, στο Κουξχάφεν, το Αμβούργο, στη Βρέμη, στο Ροστόκ, στο Μπρούνσβικ, στο Σβέριν, στη Δρέσδη, στη Λιψία και σε πολλές άλλες πόλεις η λαϊκή κινητοποίηση δημιουργεί παντού σοβιέτ, τα όργανα του επαναστατικού αγώνα και της νέας εξουσίας που μόλις ξεπροβάλλει. Στη Βαυαρία, στη Σαξονία, στη Βυρτεμβέργη και αλλού ένας μετά τον άλλον εκθρονίζονται οι εστεμμένοι άρχοντες. Τώρα η αντεπανάσταση με τη βοήθεια των σοσιαλδημοκρατών προσπαθούσε να γλιτώσει από την επαναστατική φλόγα το Βερολίνο. Δεν τα κατάφερε. Στις 8 Νοεμβρίου οι Σπαρτακιστές και η Εκτελεστική Επιτροπή του Σοβιέτ εργατών του Βερολίνου κάλεσαν στους εργαζόμενους της πρωτεύουσας σε γενική απεργία, για την επομένη, με το σύνθημα της ανατροπής της μοναρχίας και της εγκαθίδρυσης Σοσιαλιστικής Δημοκρατίας. Η 9η Νοεμβρίου 1918 έμελλε να χαραχτεί με λαμπερά γράμματα στην ιστορία του γερμανικού λαού.
Η επικράτηση της αντεπανάστασης
Η Επανάσταση του Νοεμβρίου κατάφερε να απαλλάξει τη Γερμανία από τη δυναστεία των Χοεντζόλερν κι αυτό ασφαλώς ήταν ένα μεγάλο βήμα προς τα εμπρός. Αλλά όπως σημείωνε και η Ρ. Λούξεμπουργκ:8 "οι Χοεντζόλερν δεν ήταν τίποτε άλλο παρά εκπρόσωποι της ιμπεριαλιστικής αστικής τάξης και των γαιοκτημόνων". Και πρόσθετε: "Η αστική τάξη με τους πολιτικούς της εκπροσώπους: να ο αληθινός ένοχος του παγκοσμίου πολέμου στη Γερμανία, όπως και στη Γαλλία, στη Ρωσία, όπως και στην Αμερική... Ο παγκόσμιος πόλεμος έβαλε την ανθρωπότητα μπροστά στο δίλημμα: ή συνέχιση του καπιταλισμού με άμεση προοπτική ένα νέο πόλεμο και το βύθισμα μέσα στο χάος ή ανατροπή των εκμεταλλευτών καπιταλιστών". Να ποιο ήταν το δίλημμα και για τη γερμανική επανάσταση: να σταματήσει στην 9η Νοεμβρίου, μένοντας ανολοκλήρωτη κι αφήνοντας τον καπιταλισμό να ζήσει ή να προχωρήσει μέχρι την ανατροπή του, εγκαθιδρύοντας την εξουσία της εργατικής τάξης. Αν και επιχειρήθηκε το δεύτερο, δυστυχώς συνέβη το πρώτο με την ανοιχτή προδοσία της εργατικής τάξης από μέρους των κομμάτων της παλιάς σοσιαλδημοκρατίας. "Στη Γερμανία, το επιτελείο της παλιάς σοσιαλδημοκρατίας- γράφει ο Π. Φρέλιχ9-, οι Εμπερτ, Νόσκε, Λέγκιεν, Σάιντεμαν, Λάντσμπεργκ κλ.π. ήταν από την πρώτη μέρα συνειδητοί αντεπαναστάτες. Παίρνοντας την εξουσία που τόσο απρόοπτα τους πρόσφερε η επανάσταση του Νοεμβρίου, ήταν εναντίον κάθε σοσιαλιστικής πολιτικής, εναντίον κάθε πρωτοβουλίας των μαζών για τη μεταμόρφωση της κοινωνίας".
Το δυστύχημα για την εργατική τάξη της Γερμανίας ήταν η έλλειψη πολιτικής πείρας και οι κοινοβουλευτικές αυταπάτες που ήταν ισχυρές στις γραμμές της με αποτέλεσμα να πέφτει θύμα της δημαγωγίας των σοσιαλδημοκρατών, η έλλειψη ενότητας και η αδυναμία της να τραβήξει στην επαναστατική πάλη τις πλατιές λαϊκές μάζες, μα πάνω απ' όλα η έλλειψη πραγματικού επαναστατικού προλεταριακού κόμματος. Την αποφασιστική περίοδο της επανάστασης οι σπαρτακιστές λειτουργούσαν ως φράξια στο Ανεξάρτητο Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα και μόνο στα τέλη Δεκεμβρίου του '18 ίδρυσαν το Κομμουνιστικό Κόμμα Γερμανίας. Τότε η αντεπανάσταση είχε πάρει κεφάλι και λίγες μέρες αργότερα, στα μέσα Ιανουαρίου του '19, ήταν απολύτως κυρίαρχη, επιφυλάσσοντας σκληρή εκδίκηση για τους κορυφαίους ηγέτες του επαναστατικού κινήματος, τη Ρόζα Λούξεμπουργκ και το Καρλ Λίμπκνεχτ.
Η επανάσταση του Νοέμβρη παρά την κατάληξη που είχε δεν πήγε χαμένη. Ο λαός της Γερμανίας κέρδισε ουσιαστικές κατακτήσεις αστικοδημοκρατικού χαρακτήρα: ανατράπηκε η μοναρχία, εκθρονίστηκαν ο κάιζερ, 22 βασιλείς, πρίγκιπες και δούκες θεσπίστηκαν νόμοι για το οκτάωρο, το καθολικό εκλογικό δικαίωμα, το δικαίωμα του συνέρχεσθαι, του συνεταιρίζεσθαι, το δικαίωμα της ελευθερίας του λόγου κλπ.10 Η εργατική τάξη είχε αποκτήσει μια μοναδική πολιτική πείρα και κάτι ακόμη σπουδαιότερο: το δικό της κόμμα.
1 Ρόζα Λούξεμπουργκ: "Τι ζητάει ο Σπάρτακος- Γράμματα από τη Φυλακή", εκδόσεις "Υψιλον", σελ. 28.
2 Πάουλ Φρέλιχ: "Ρόζα Λούξεμπουργκ", εκδόσεις "Υψιλον", σελ. 322
3 Β. Ρούγκε: "Η επανάσταση του Νοέμβρη 1918 στη Γερμανία" εκδόσεις Σ.Ε., σελ. 52
4 Ακαδημία Επιστημών ΕΣΣΔ: "Παγκόσμια Ιστορία", εκδόσεις "Μέλισσα", τόμος Η`, σελ. 180- 181
5 Ακαδημία Επιστημών ΕΣΣΔ, στο ίδιο, σελ. 181
6 Λένιν: "Απαντα", εκδόσεις Σ.Ε., τόμος 37, σελ. 126
7 Β. Ρούγκε: "Η επανάσταση του Νοέμβρη 1918 στη Γερμανία" εκδόσεις Σ.Ε., σελ. 36
8 Ρ. Λούξεμπουργκ: "Αντιμιλιταριστικά κείμενα", στο "Η εργατική τάξη και πόλεμος", εκδόσεις "Κοροντζή", σελ. 45- 46
9 Πάουλ Φρέλιχ, στο ίδιο, σελ. 326
10 Ακαδημία Επιστημών ΕΣΣΔ, στο ίδιο, σελ. 200- 201
Γιώργος ΠΕΤΡΟΠΟΥΛΟΣ
ΠΑΡΟΜΟΙΑ ΘΕΜΑΤΑ
16/1/2011
-- Η επανάσταση στη Γερμανία στα 1918 και η αντεπαναστατική δράση της σοσιαλδημοκρατίας
12/11/2006
-- Διδάγματα από την επανάσταση του 1918
22/1/2006
-- Η επανάσταση του 1918 και η αντεπανάσταση
11/1/2004
-- Η επανάσταση και η δολοφονία των Κ. Λίμπκνεχτ και Ρ. Λούξεμπουργκ
5/1/2003
-- Η «Εξέγερση του Σπάρτακου» στη Γερμανία
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου