1922: Η εκτέλεση των «έξι» στο Γουδί

1922: Η εκτέλεση των «έξι» στο Γουδί

Φωτογραφικό στιγμιότυπο από τη δίκη των «έξι» στο έκτακτο στρατοδικείο

Στις 28 του Νοέμβρη (με το νέο ημερολόγιο) του 1922, στις 11.30 π.μ., στο Γουδί, εκτελούνται ο πρώην πρωθυπουργός Δ. Γούναρης, οι πρώην υπουργοί Ν. Στράτος, Ν. Θεοτόκης, Π. Πρωτοπαπαδάκης, Γ. Μπαλτατζής και ο πρώην αρχιστράτηγος Γ. Χατζηανέστης. Οι «έξι», όπως έμειναν στην Ιστορία, είχαν καταδικαστεί από το έκτακτο στρατοδικείο ως υπεύθυνοι για τη Μικρασιατική Καταστροφή.

Η αντίστροφη μέτρηση για την εκτέλεση των «έξι» άρχισε στις 10 του Σεπτέμβρη 1922, όταν στη Χίο εκδηλώθηκε το αντιμοναρχικό στρατιωτικό κίνημα, με επικεφαλής τους συνταγματάρχες Ν. Πλαστήρα και Στ. Γονατά. Το κίνημα επικράτησε στις 14 του Σεπτέμβρη στην Αθήνα, η κυβέρνηση ανατράπηκε και ο βασιλιάς Κωνσταντίνος υποχρεώθηκε να παραιτηθεί υπέρ του διαδόχου Γεωργίου Β΄.

Είχε προηγηθεί η Μικρασιατική Καταστροφή, για την οποία ευθύνεται η φιλοϊμπεριαλιστική τυχοδιωκτική πολιτική της άρχουσας τάξης. Πάνω από 50.000 ήταν οι νεκροί, 75.000 τραυματίες, δεκάδες χιλιάδες οι θανατωμένοι από τον πληθυσμό της Μικρασίας, περίπου ενάμισι εκατομμύριο πρόσφυγες, οι διωγμένοι από τις πατρογονικές τους εστίες.

Με την κατάρρευση του μετώπου, με το κύμα της προσφυγιάς και την επιστροφή των πολεμιστών στην Ελλάδα, ξέσπασε βαθιά πολιτική, οικονομική και κοινωνική κρίση. Η αγανάκτηση έπνιγε τους πρόσφυγες, ολόκληρο τον ελληνικό λαό, αλλά και τους εξουθενωμένους στρατιώτες. Τμήματα του στρατού στασίασαν και σε ορισμένες μονάδες δημιουργήθηκαν Συμβούλια των Στρατιωτών (Σοβιέτ Στρατιωτών).

Μπροστά στη χώρα ορθώνονταν κολοσσιαία προβλήματα: Το ζήτημα της ξένης εξάρτησης, της διανομής των τσιφλικιών, της αποκατάστασης των προσφύγων κ.ά.

Στις εκρηκτικές εκείνες συνθήκες το κίνημα των Πλαστήρα και Γονατά εξέφραζε τις προσπάθειες της άρχουσας τάξης για μια πολιτική ανασύνταξη. Επρεπε όμως να κατευναστούν οι λαϊκές μάζες, που ζητούσαν τιμωρία των ενόχων, αλλά και ριζικές πολιτικές αλλαγές.

Η καταδίκη και η εκτέλεση των «έξι», όπως και η αγροτική μεταρρύθμιση, που εξαγγέλθηκε από τους επικεφαλής του κινήματος, εκτόνωσαν τη λαϊκή αγανάκτηση. Το κίνημα κατόρθωσε να ξεπεράσει την καθεστωτική κρίση, θυσιάζοντας τη μοναρχία και ρίχνοντας στη συνέχεια όλα τα βάρη της Μικρασιατικής Καταστροφής στις πλάτες των λαϊκών στρωμάτων.

ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ:
Δάνης ΠΑΠΑΒΑΣΙΛΕΙΟΥ

    

ΠΑΡΟΜΟΙΑ ΘΕΜΑΤΑ

28/11/2006

 -- ΑΤΙΤΛΟ

28/11/2003

 -- ΑΤΙΤΛΟ

30/11/2002

 -- Κυριακή στη συχνότητα του «902»

28/11/2002

 -- ΑΤΙΤΛΟ

28/11/2001

 -- 1922: Η εκτέλεση των «έξι» στο Γουδί