ΧΟΑΚΙΝ ΛΟΡΕΝΣΟ ΛΟΥΑΣΕΣ (1826 - 1867)
Κουβανός ποιητής - υμνητής του ελληνικού '21
 |
Στον καλλιτεχνικό τομέα θα επιχειρηθεί μια ανανέωση των καλλιτεχνικών γούστων. Οι πνευματικοί άνθρωποι θα αντιδράσουν ενάντια στην παρακμή του ρεύματος του ρομαντισμού και θα επιχειρήσουν την ενδυνάμωση μιας ποίησης βασισμένης σε θέματα για τον ιθαγενή πληθυσμό (όπως ήταν η ποίηση Σιμπονέιστα) και θα πραγματευτούν πατριωτικά θέματα επείγουσας επικαιρότητας.
Αυτές οι τρεις κατευθύνσεις, το ξεπέρασμα του ρομαντισμού, το σιμπονέισμο, και η πατριωτική ποίηση θα οδηγήσουν σε μια ανανέωση ακόμη πιο ριζοσπαστική, την οποία προαναγγέλλει το ποιητικό έργο του Χουλιάν ντε Κασάλ και, κυρίως, το έργο, ποιητικό και πεζογραφικό, του μεγάλου ποιητή και επαναστάτη Χοσέ Μαρτί.
Μια νέα ποιητική γενιά, αποτελούμενη από τον Μεντίβε (δάσκαλο του Χ. Μαρτί) τον Χοακίν Λορένσο Λουάσες, τον Σενέα και την Λουίζα Πέρες, θα δώσει νέα ώθηση στην ποίηση της Κούβας, τόσο στη μορφή όσο και στο περιεχόμενο. Τα ίδια τα μέλη αυτής της ποιητικής γενιάς αυτοπροσδιορίζονται ως «η αντίδραση του καλού γούστου».
 |
Ο Χοακίν Λορένσο Λουάσες, μαζί με τον Χοσέ Φορνάρις δημιούργησαν την επιθεώρηση «Πιράγουα», όργανο της αναβίωσης της ιθαγενούς κουλτούρας της Κούβας. Επίσης, μαζί με τον Φορνάρις εξέδωσαν την ανθολογία «Ποιητική Κούβα».
Η ποίηση του Λουάσες διακρίνεται για το πατριωτικό της περιεχόμενο, την πλαστικότητα και αισθαντικότητα στην επεξεργασία του στίχου. Ο πατριωτισμός της ποίησής του εκφράζεται έμμεσα. Λ.χ. όταν υμνεί την απελευθερωτική επανάσταση των Ελλήνων, εκφράζει τον πόθο του κουβανέζικου λαού για τη λευτεριά του.
Μεταξύ των ποιημάτων του που δημοσιεύτηκαν το 1857 ήταν και το ποίημα «Η πτώση του Μεσολογγίου». Ενα ηρωικό, πατριωτικό, επαναστατικό ποίημα, ύμνος στη λευτεριά. Η περιγραφή της πτώσης του Μεσολογγίου αποτελεί ύμνο στους αγωνιζόμενους για τη λευτεριά τους Ελληνες. Αν και σκλαβωμένοι, οι Ελληνες ξαναπολεμούν για να κατακτήσουν την ελευθερία. Ο ποιητής, υμνώντας την επανάσταση των Ελλήνων κατά του οθωμανικού ζυγού, την παραλλήλισε με τις απελευθερωτικές μάχες των Ελλήνων στο Μαραθώνα, στις Πλαταιές, στη Σαλαμίνα.
Κική ΑΛΕΞΟΠΟΥΛΟΥ
«Η Πτώση του Μεσολογγίου»
Με την ευκαιρία της σημερινής επετείου της 25ης Μαρτίου παραθέτουμε αποσπάσματα αυτού του ποιήματος του Λουάσες.*
«Η πτώση του Μεσολογγίου»
«Εκδίκηση, Ελληνες, το Μεσολόγγι έπεσε
κάτω από το σπαθί του Ιμπραήμ, σε ερείπια κείται.
Ο μουσουλμάνος Τούρκος θα έβρει μες στα τείχη του
τον Ελληνα νεκρό, αλλά όχι σκλάβο!
***
Επεσε ο προμαχώνας της αρχαίας Αιτωλίας
από το σίδερο του Ισλάμ στα ματωμένα νύχια,
που βοήθησε τα άπιστα σπαθιά του,
πιο πολύ κι απ' την πείνα, η προδοσία η μιαρή.
Τα φτωχά μας αδέλφια νικημένα
κοιμούνται μες στο ματωμένο τάφο.
Στο σκοτεινό του κάστρο ας συντροφεύει πάντα
το νέο Εφιάλτη, η εθνική ντροπή!
***
Είδα εγώ να πολεμάνε ως το θάνατο,
τους αντρειωμένους Ελληνες πολεμιστές,
που πριν απλώσει ξένο χέρι στην καλή τους
δίνουν αυτοί στο ατσάλι την καρδιά.
Αχ, είδα εγώ τις άμοιρες γυναίκες
να φλέγονται από ζωντανό ενθουσιασμό,
πριν το κορμί τους δώσουνε στο λάγνο νικητή
έδιναν την ψυχή τους στο θεό.
***
Είναι πεσμένα σε ερείπια πια τα τείχη,
που έμοιαζαν πύργοι άτρωτοι, άπαρτες επάλξεις (...)
Εκδίκηση, Ελληνες, το Μεσολόγγι έπεσε!
Αίμα αντί αιμάτου, σφαγή αντί σφαγής!
Ονειδος στους δειλούς που αρνιούνται
να εξαγοράσουν, πολεμώντας, ένα φέρετρο!
***
Δεν ακούτε την κραυγή της εκδίκησης
που αντιλαλεί απ' άκρη σ' άκρη στην Ελλάδα;
Προστρέξετε ανδρείοι! ξαναγεννιέται ο αγώνας.
Η δόξα ήτανε πάντα εκείνου που τολμά!
Αν ο Τούρκος πολεμάει μες στα σπαρτά σας,
ριχτείτε άτρομα σ' αυτόν με τα άλογά σας
και σπάστε με τη σιδερένια οπλή του
το υποταγμένο μέτωπο του άπιστου φονιά.
***
Στα όπλα, όλοι! Κι ύστερα στη μάχη
να μάθει ο Μωάμεθ, ο αιμοσταγής ο δήμιος,
πως το ελληνικό σπαθί σπάει τα δεσμά,
το βάρβαρο το γιαταγάνι λύγισε.
Στα όπλα, στα όπλα, ξεγυμνώστε το σπαθί!
Σπάστε, ρημάξετε τ' αγαρηνά κεφάλια!
Με τις αλύσους σπάστε τους το μέτωπο,
κι ας ξεψυχήσουνε από θυμό κι από ντροπή!
***
Απ' τη χαρά τους τρεμοπαίζουν κιόλας οι ίσκιοι
των ένδοξων, ευγενικών προγόνων σας.
Δείτε, ανδρείοι, εκεί είναι ο Μαραθώνας,
εκεί η Σαλαμίνα, οι Πλαταιές! (...)
***
Η σιωπή ας απαντήσει στις κραυγές τους,
στα στιλέτα τους ας απαντήσουν τα σπαθιά,
και στα ωραία χρωματιστά λοφία τους
αντιτάχτε, ανδρείοι, το φρυγικό μπερέ.
Εμπρός! Εμπρός! Πληγώστε, σφάχτε, κόψτε, είναι δικοί σας!
***
Τι είν' η ζωή του Ελληνα; Αργός θάνατος,
ζωή μειωτική, ταπείνωση ντροπή,
και υποταγμένος ή ριγμένος λείχει (σ.σ. λείχω = γλείφω)
την άνανδρη αλυσίδα που τον δένει.
Ω, πνεύματα του Αρμόδιου, του Θρασύβουλου!
Ω, γιγαντόσωμε ίσκιε του Τυρταίου!
Κάντε καλύτερα να πέσει ο Ελληνας μαχόμενος,
παρά να ζήσει ατιμασμένος ο ίσκιος του Αλκαίου!
***
Ολη η Ελλάδα ας ξυπνήσει αρματωμένη.
Ελάτε στον αγώνα με αναπαμένο στήθος!
Ο θεός ας είναι με του δίκαιου το μέρος
και το μέτωπό σας θα στεφανώσει η δάφνη!
Να, του Μεσολογγίου την τρομερή κραυγή
επανέλαβε ο Πειραιάς με βραχνό πάταγο
την πήρε το Αιγαίο, την πήρε το Ιόνιο,
κι αντιλαλώντας έφτασε σε Ευρώπη και σε Ασία.
***
Η τρομερή ιαχή έφτασε στα σύννεφα
κι ως μες στα ουράνια ανυψωθήκαν οι λεγεώνες,
καταθέτοντας από τη γη τα πάθη,
οι Ελληνες ήρωες αλλοτινών καιρών.
Με τον ίσκιο του γενναίου Αριστομένη,
αγκαλιαστήκαν οι ίσκιοι του Φιλίππου και του Αρατου...
και τινάζοντας την πλάκα τους πετάχτηκαν
κι έπεσαν πάνω στους χαλίφες της Βαγδάτης.
***
(...)
* Αντλήσαμε το ποίημα από το βιβλίο «Η παρουσία της Ελλάδας στην ποίηση της Λατινικής Αμερικής». (Ανθολόγηση - μετάφραση: Ρήγας Καππάτος - Πέδρο Λάστρα. Εκδόσεις «Εκάτη»). Φυσικά είναι κατανοητό ότι το συγκεκριμένο ποίημα απηχεί και μόνο τις συνθήκες και τις ιδέες της εποχής του 1857. Πάντως, έχει την σημασία του, κυρίως για το γεγονός ότι ο δίκαιος εθνικοαπελευθερωτικός αγώνας του ελληνικού λαού, έφτανε στα πέρατα της οικουμένης.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου