Η Μάχη της Κρήτης και τα βρετανικά συμφέροντα
 |
Στα τελευταία 11 χρόνια έχουν γράψει για τη Μάχη της Κρήτης (ΜτΚ) πολλοί συνεργάτες του «Ριζοσπάστη» και ανάμεσά τους ο ακούραστος σύντροφός μας, δημοσιογράφος Νίκος Καραντηνός κ.ά.
Η χιτλερική διαταγή επίθεσης για την κατάληψη της Κρήτης, στις 25/4/41, εκδόθηκε δυο μόλις μέρες πριν ολοκληρωθεί η κατάληψη της χώρας μας, στις 27/4/41, από τους χιτλερικούς. Η διεξαγωγή του πολέμου ενάντια στις βρετανικές και άλλες δυνάμεις στην Ανατολική Μεσόγειο και τη Βόρεια Αφρική απαιτούσε την ύπαρξη αεροπορικής πολεμικής βάσης των χιτλερικών στην Κρήτη. Γι' αυτό το λόγο εκπονήθηκε η 28η χιτλερική διαταγή που αφορούσε το σχέδιο «ΕΡΜΗΣ». Η ίδια αυτή διαταγή σημείωνε ότι «η οργάνωση μεταφοράς στρατευμάτων δεν πρέπει να οδηγήσει σε καθυστέρηση τη συγκέντρωση στρατηγικών δυνάμεων για την επιχείρηση Μπαρμπαρόσα», δηλαδή την προβλεπόμενη για τις 22/6/41 χιτλερική επίθεση κατά της Σοβιετικής Ενωσης.
 |
Η βασιλική κυβέρνηση παρέλειψε σκόπιμα να επιστρατεύσει τον πληθυσμό της Κρήτης, να τον εξοπλίσει, με συνέπεια - οι Κρήτες που πιάστηκαν απ' τους Γερμανούς - να μη θεωρηθούν αιχμάλωτοι πολέμου, αλλά ελεύθεροι σκοπευτές και να εξοντωθούν μαζικά.
Απίστευτο μοιάζει ότι ακόμα και όπλα που υπήρχαν σε αποθήκες του στρατού με δυσκολία παραδίδονταν σε αξιωματικούς και στρατιώτες που, μετά την κατάρρευση του μετώπου στην ηπειρωτική Ελλάδα, συνειδητά, ξεπερνώντας πολλαπλούς κινδύνους, πάτησαν στην Κρήτη ζητώντας όπλα. Αξιωματικός του στρατού στα βόρεια της χώρας μας, που αρνήθηκε την παράδοσή του στους Γερμανούς, μου εξιστόρησε ότι με πορεία μέσα από το Αγιο Ορος και με κάποια καΐκια έφτασε στην Κρήτη, με τμήμα της δύναμης του λόχου του. Εκεί χρειάστηκε να πείσει το στρατιωτικό διοικητή Ηρακλείου για να του δώσει τελικά όπλα (από τα «μη υπάρχοντα») με τα οποία πολέμησαν. Ακόμα, συνέλαβαν Γερμανούς αλεξιπτωτιστές αιχμαλώτους!
Η εμπλοκή της Βρετανίας
Αυτά, από ελληνικής πλευράς. Ας δούμε τώρα το ρόλο της Βρετανίας, μεγάλης ιμπεριαλιστικής - αποικιοκρατικής δύναμης, εκείνη την εποχή. Ολόκληρη η διαδρομή των σχέσεων Ελλάδας -Αγγλίας μετά το 1935 και μέχρι παράδοσης της σκυτάλης αυτών των σχέσεων για τη χώρα μας στους ιμπεριαλιστές των ΗΠΑ (1947), υπόβαθρο είχε τη βασική αρχή της εξωτερικής πολιτικής της Μ. Βρετανίας - από τη βικτοριανή ακόμα περίοδο - σύμφωνα με την οποία «η Βρετανία δεν έχει μόνιμους φίλους ή μόνιμους εχθρούς, αλλά - έχει - μόνιμα συμφέροντα».
Σ' αυτή τη βάση, έσπρωξε τους φίλους της στην Ελλάδα στο βενιζελικό στρατιωτικό κίνημα του 1935, με στόχο να εκκαθαριστεί ο ελληνικός στρατός από δημοκρατικά στοιχεία, να γυρίσει ξανά ο βασιλιάς στην Ελλάδα και να φιμώσει τις ελευθερίες του ελληνικού λαού με τη μεταξική δικτατορία! Πριν από αυτό, στα πλαίσια της αγγλικής βασιλικής οικογένειας «όρκισε» τον επίδοξο βασιλιά της Ελλάδας και τα άλλα μέλη της οικογένειάς του ότι θα 'ναι πάντα με το μέρος της Αγγλίας (αυτό, αργότερα, δεν εμπόδισε να παίρνει - «καλού - κακού» - και τα μέτρα της: Οταν η βασιλική οικογένεια έφυγε από την Ελλάδα στο εξωτερικό, η χιτλερική Φρειδερίκη απομονώθηκε απ' τους Αγγλους στη «Νοτιοαφρικανική Ενωση»). Η Αγγλία είχε δώσει «εγγυήσεις» στην Ελλάδα ότι θα σταθεί στο πλευρό της αν δεχτεί ιταλική ή γερμανική επίθεση. Λίγο νωρίτερα, ο Τσόρτσιλ, με γράμμα του στο Μουσολίνι ενθάρρυνε επεκτατικές βλέψεις της Ιταλίας στα Βαλκάνια, αν αυτές γίνουν χωρίς χιτλερική ανάμειξη. Οταν αυτή η επίθεση εκδηλώθηκε τελικά, στις 28/10/40, και αντιμετωπίστηκε νικηφόρα από τη σύσσωμη πάλη του λαού και του στρατού, οι χιτλερικοί επιτέθηκαν και κατέλαβαν την Ελλάδα. Και παρόλο που μεταφέρθηκαν στην Ελλάδα από το μέτωπο της Βόρειας Αφρικής 40.000 αρχικά Βρετανοί, Νεοζηλανδοί και Αυστραλοί (που αργότερα φτάσανε τις 60.000), ούτε ο ελληνικός στρατός ούτε η αγγλική δύναμη στάθηκε δυνατό να εμποδίσουν τελικά την κατάληψη της Ελλάδας από τους χιτλερικούς, Ιταλούς και Βούλγαρους φασίστες. Με την κατάληψη της ηπειρωτικής Ελλάδας, μεγάλο μέρος των βρετανικών δυνάμεων κατέφυγε στην Κρήτη. Μαζί με τις βρετανικές δυνάμεις, που ήταν ήδη εκεί, έφτασαν τους 30.000 περίπου άνδρες, με 1.512 αξιωματικούς. Στην Κρήτη βρέθηκε τμήμα του ελληνικού στρατού από 11.000 άνδρες και 474 αξιωματικούς. Υπήρχε επίσης δύναμη χωροφυλακής από 1.200 άτομα. Σ' αυτή τη σημαντική δύναμη που πλησίαζε τις 43.000 άνδρες, προστέθηκαν - στις μάχες - 3.000 Κρητικοί άνδρες, γυναίκες, παιδιά, που «οπλισμένοι» με πρόχειρα μέσα, μαχαίρια, τσεκούρια, γεωργικά εργαλεία κ.ά. ρίχτηκαν και αυτοί στους Γερμανούς κατακτητές. Η μάχη ήταν ιδιαίτερα σκληρή, καταστροφική για το επίλεκτο σώμα των Γερμανών αλεξιπτωτιστών. Χαρακτηριστικά, απ' τους 2.000 αλεξιπτωτιστές που ρίχτηκαν την πρώτη μέρα, εξοντώθηκαν οι 1.450, το 72,5%!
Οι συνθήκες της μάχης
Οι επιτιθέμενες επίλεκτες γερμανικές δυνάμεις (αλεξιπτωτιστών και αλπινιστών) ήταν 22.400 άνδρες. Από την αρχή ακόμα των μαχών είχαν 3.986 νεκρούς και 2.594 τραυματίες, σύνολο 6.580 άνδρες (το 1/3 περίπου της συνολικής τους δύναμης). Οι 30.000 περίπου Βρετανοί και κυρίως οι Νεοζηλανδοί και Αυστραλοί, είχαν 1.738 τραυματίες, σύνολο 3.489 άνδρες (το 11,6% της συνολικής τους δύναμης).
Παρά την υπεροχή της χιτλερικής αεροπορίας, ένας συσχετισμός δύναμης όπως αυτός που περιγράψαμε, με διπλάσια αμυνόμενους και τον εγχώριο πληθυσμό μαζί τους, λογικά θα οδηγούσε στην καταστροφή του γερμανικού εκστρατευτικού σώματος. Αυτό όμως δεν έγινε. Για το αντίθετο αποτέλεσμα, τη «νίκη» των χιτλερικών δυνάμεων, για πολλά χρόνια διατυπώνονταν διάφορες σκέψεις και σχολιασμοί. Αλλοι αναφέρονταν στον «αιφνιδιασμό», άλλοι στην έλλειψη επαρκούς αεροπορικής κάλυψης των αμυνόμενων, άλλοι στον αρτιότερο εξοπλισμό και την εκπαίδευση των χιτλερικών δυνάμεων, άλλοι σε αγύμναστο τμήμα των Ελλήνων στρατιωτών που πολέμησαν στην Κρήτη, άλλοι σε κακή οργάνωση της άμυνας, άλλοι σε «ξαρμάτωτη Κρήτη» κ.ά.
Παράλληλα με αυτούς τους ισχυρισμούς, που έχουν βάση, κυρίαρχη υπήρξε, στην ίδια την Κρήτη, η αγανάκτηση εκείνων που πήραν μέρος στη σκληρή μάχη: Ο αξέχαστος σύντροφός μας Μήτσος Βλησίδης, που πήρε μέρος στον ηρωικό εκείνο αγώνα των Κρητών, όπως έχει δημοσιευτεί στο «Ριζοσπάστη», βεβαίωνε ότι όταν - την 27/5/41 - ακούστηκε από το ραδιόφωνο η εκκένωση της Κρήτης και διακοπή των μαχών, οι Κρήτες φώναζαν μ' ένα στόμα «προδοσία» και βρίζανε τους Αγγλους. Ο ίδιος βεβαίωσε αυτό που έζησε προσωπικά: Είδε Αυστραλούς και Νεοζηλανδούς στρατιώτες, που είχαν πάρει ενεργό μέρος στις μάχες, να βρίζουν την Αγγλία και το Τσόρτσιλ και να ξυλοφορτώνουν κάθε Αγγλο - της μητρόπολης - που συναντούσαν στο δρόμο της διαφυγής τους! Απ' αυτούς τελικά αιχμαλωτίστηκαν στην Κρήτη (από τους Γερμανούς) 12.500 άνδρες.
Αυτή η εξέλιξη έφερε ακόμα και στις στήλες του «Ριζοσπάστη» τίτλους, όπως «Παράξενη μάχη» (25/5/97) κ.ά. Ο ίδιος ο αρχηγός των Γερμανών αλεξιπτωτιστών στρατηγός Στούντεντ, που κατά το σχεδιασμό της επίθεσης στην Κρήτη βεβαίωνε για σίγουρη νίκη σ' ένα τριήμερο, όταν άρχισαν οι μάχες, κατάλαβε καλά πόσο έξω είχε πέσει. Γι' αυτό αργότερα έγραψε: «Η αιφνίδια κατάρρευση της αμύνης της νήσου την 27/5 μας κατέπληξε! διότι περιμέναμε μακρόν αγώνα»!
Τι, όμως, είχε συμβεί στην πραγματικότητα;
Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι, τόσο οι Γερμανοί όσο και οι Βρετανοί που - εκτός των άλλων - είχαν ανοιχτό μέτωπο στη Μεσόγειο και τη Βόρεια Αφρική, ενδιαφέρονταν ιδιαίτερα για την κατοχή της Κρήτης, που τους εξασφάλιζε στρατηγικό πλεονέκτημα στην περιοχή. Ακριβώς όμως το Μάη 1941 στο ευρωπαϊκό πολεμικό μέτωπο συνέβησαν τέτοιες καθοριστικές εξελίξεις, που σημάδεψαν καίρια τη Μάχη της Κρήτης και το αποτέλεσμά της:
Πρώτ' απ' όλα, ουσιαστικά, πήρε τέλος λίγο πριν από την επίθεση στην Κρήτη, η «Μάχη της Αγγλίας» που είχε αρχίσει στα μέσα Ιούλη 1940 με μαζικούς βομβαρδισμούς της χιτλερικής αεροπορίας σε λιμάνια, εγκαταστάσεις, εργοστάσια και πόλεις της Μ. Βρετανίας. Ο τελευταίος μαζικός βομβαρδισμός του Λονδίνου έγινε στις 11/5/1941, εννέα μέρες πριν τη χιτλερική επίθεση στην Κρήτη. Γιατί αυτό; Διότι είχε ήδη μπει σ' εφαρμογή η προετοιμασία του σχεδίου «Μπαρμπαρόσα» για χιτλερική επίθεση κατά της ΕΣΣΔ, 40 περίπου μέρες αργότερα. Ολες οι διαθέσιμες πολεμικές δυνάμεις της χιτλερικής Γερμανίας συγκεντρώνονταν στην Ανατολική Ευρώπη, για συντριπτικό χτύπημα ενάντια στη Σοβιετική Ενωση. Αεροπορικές δυνάμεις χρειάστηκαν και για την επίθεση στην Κρήτη. Οι χιτλερικοί σχεδιασμοί εκείνης της εποχής, αντικειμενικά, εξυπηρετούσαν καίρια τους Βρετανούς ιμπεριαλιστές, που, για χρόνια, κέντρο της εξωτερικής πολιτικής τους υπήρξε η ώθηση της γερμανικής πολεμικής μηχανής, ανατολικά. (Η καταστροφή του νεαρού σοβιετικού κράτους υπήρξε πάντοτε πρωταρχική επιδίωξη των Αγγλων ιμπεριαλιστών και ιδιαίτερα του Τσόρτσιλ, πρωθυπουργού της Αγγλίας στο Β` Παγκόσμιο Πόλεμο). Η προοπτική άμεσης επίθεσης κατά της Σοβιετικής Ενωσης εξασφάλιζε στους Βρετανούς ένα ακόμα πλεονέκτημα: Εδινε οριστικά τέλος στο χιτλερικό σχέδιο «Θαλάσσιος Λέων», που προέβλεπε εισβολή στη Μ. Βρετανία. Οι μαζικοί βομβαρδισμοί, που άρχισαν στα μέσα Ιούλη 1940 κατά της Αγγλίας, εντάσσονταν σ' αυτό το σχέδιο. Αργότερα συνεχίστηκαν, για καμουφλάρισμα της προβλεπόμενης επίθεσης κατά της Σοβιετικής Ενωσης, στις 22/6/1941.
Ο ρόλος της ULTRA
Ας ξαναγυρίσουμε τώρα στη Μάχη της Κρήτης: Οταν τα πρώτα αεραγήματα των Γερμανών αλεξιπτωτιστών εμφανίστηκαν στον ουρανό της Κρήτης, νωρίς το πρωί της 20/5/1941, ο διοικητής των βρετανικών δυνάμεων στο νησί, στρατηγός Φράιμπεργκ (ο 7ος στη σειρά των διοικητών που άλλαζαν συνεχώς), έπαιρνε το παραδοσιακό μπρέκφαστ του με συνοδό τον αξιωματικό Κρις Γουντχάουζ (κατοπινό - δεύτερο - αρχηγό της Βρετανικής Στρατιωτικής Αποστολής, ΒΣΑ) στην Ελλάδα. Οπως έχει γραφτεί, ο Κρις, βλέποντας τα χιτλερικά αγήματα, κοίταξε το ρολόι του και είπε: «Ηρθαν ακριβώς στην ώρα τους». Τι είχε συμβεί; Απ' εδώ και πέρα οδεύουμε στην επίλυση του... «μυστηρίου». Ο Κρις υπηρετούσε τότε στη βρετανική μυστική υπηρεσία ULTRA, σκοπός της οποίας ήταν η καταγραφή, αποκρυπτογράφηση και αξιοποίηση όλων των κρυπτογραφημάτων του χιτλερικού επιτελείου, του οποίου ο μυστικός κώδικας είχε γίνει δυνατό ν' αποκρυπτογραφηθεί από τους Βρετανούς, ακόμα από το 1938! Με βάση αυτή τη δυνατότητα, οι Βρετανοί γνώριζαν ακριβώς όχι μόνο τη μέρα και ώρα της χιτλερικής επίθεσης στην Κρήτη, αλλά και τα τέσσερα σημεία που αυτή θα εκδηλωθεί: Χανιά, Μάλεμε, Ρέθυμνο, Ηράκλειο.
Οι Βρετανοί ήξεραν για την επίθεση στην ΕΣΣΔ
Ενώ έτσι προχωρούσε η Μάχη της Κρήτης, ο Νεοζηλανδός στρατηγός, διοικητής των βρετανικών δυνάμεων Κρήτης Φράιμπεργκ, κυριολεκτικά τα παράτησε και οι Γερμανοί «μεταβλήθηκαν» σε ...νικητές! Οπως σημειώσαμε, ο ίδιος ο διοικητής των χιτλερικών δυνάμεων έμεινε κατάπληκτος. Πώς, όμως, μπορεί να εξηγηθεί αυτή η απροσδόκητη κατάληξη μιας μάχης που ο συσχετισμός δύναμης ήταν αποφασιστικά υπέρ των αμυνομένων; Και αυτό το «μυστήριο» θα μας το εξηγήσει η δραστηριότητα της ULTRA με τους αποκρυπτογραφημένους χιτλερικούς στρατιωτικούς κώδικες: Μέσω της ULTRA, η Βρετανία γνώριζε - από καιρό - όχι μόνο την ημερομηνία επίθεσης των χιτλερικών στην Κρήτη, αλλά και την ακριβή ημερομηνία εφαρμογής του χιτλερικού σχεδίου Μπαρμπαρόσα, στις 22/6/1941, ημερομηνία γύρω από την οποία λιώνουν στη Ρωσία τ' ανοιξιάτικα χιόνια και οι πάγοι. Η αποκάλυψη αυτού του σχεδίου υπήρξε «δώρο εξ ουρανού» για τους Βρετανούς, γιατί η καίρια επιδίωξή τους - στροφή της χιτλερικής πολεμικής μηχανής κατά της Σοβιετικής Ενωσης - γινόταν (33 μέρες μετά την επίθεση τους στην Κρήτη 20/5-22/6/1941) πραγματικότητα. (Σημειώνουμε ότι υπήρχε τότε το Γερμανοσοβιετικό σύμφωνο «μη επίθεσης» και οι συνομιλίες Βρετανών - Σοβιετικών για κοινή δράση κατά της χιτλερικής Γερμανίας - πριν από αυτό - είχαν ναυαγήσει, με ευθύνη των Βρετανών). Ομως πολλά είχαν αλλάξει - ως τότε - μεταξύ των οποίων η ψυχολογία του ίδιου του λαού της Βρετανίας, μετά τους πολύμηνους χιτλερικούς βομβαρδισμούς. (Αργότερα χρεοκόπησαν και οι βρετανικές προβλέψεις, ιδίως του Τσόρτσιλ, ότι η σοβιετική άμυνα θα καταρρεύσει σε τέσσερις μόνο βδομάδες).
Πέρα από τα παραπάνω, σημειώσαμε ήδη τα θετικά πλεονεκτήματα που εξασφάλιζε στη Βρετανία, τόσο στο έδαφος της Αγγλίας όσο και στη Μεσόγειο - Β. Αφρική, αυτή η εξέλιξη. Οσον αφορά τη χιτλερική νίκη στην Κρήτη γίνεται ολοφάνερο ότι δεν εξηγείται με στρατιωτικά κριτήρια, αλλά αποκλειστικά με πολιτικά. Οχι μόνον οι χιτλερικοί θέτανε ως όρο στο σχέδιο κατάκτησης της Κρήτης, να μην καθυστερήσει ο στόχος αυτός τον κεντρικό στόχο τους για επίθεση στην ΕΣΣΔ στις 22/6/1941, αλλά και οι Βρετανοί του Τσόρτσιλ επιζητούσαν - με κάθε τρόπο - να μην καθυστερήσει η στροφή της πολεμικής μηχανής των χιτλερικών προς Ανατολάς με επίθεση - στις 22/6/1941 - στην ΕΣΣΔ. Πέρα από αυτά, το ίδιο ενδιαφέρονταν -χιτλερικοί και Βρετανοί - να κρατήσουν την Κρήτη με τη μέγιστη δυνατή οικονομία δυνάμεων.
Το τελικό αποτέλεσμα της Μάχης της Κρήτης, όπως σημειώνει σε ιστορική μελέτη του ο αξέχαστος σ. Γ. Αγγουράκης (Αλ. Ψηλορείτης), «μπορούσε να είναι διαφορετικό: Να κερδηθεί η μάχη και να μείνει η Κρήτη ελεύθερη. Αν χάθηκε, υπεύθυνη είναι η Αγγλική Κυβέρνηση και - πιο πολύ - οι ελληνικές κυβερνήσεις (Μεταξά - Κορυζή - Τσουδερού)».
Από πού, όμως, αντλούμε τα στοιχεία που εξηγούν τα πολιτικά αίτια της «νίκης» των χιτλερικών στην Κρήτη και τα εγκλήματά τους που ακολούθησαν στο νησί (2.000 εκτελέσεις, ξεθεμελίωμα χωριών, όπως η Κάνδανος κ.ά.);
Τα στοιχεία φέρνει στο φως ο ιστορικός ερευνητής, καθηγητής, σ. Γιάννης Σχοινάς, που μας πληροφορεί ότι ο διευθυντής της βρετανικής υπηρεσίας ULTRA Winterbotham εξέδωσε το 1978 το βιβλίο του «Το μυστικό ULTRA», στο οποίο βεβαιώνει ότι Βρετανοί γνώριζαν, πριν από τον Απρίλη 1941, την προετοιμασία των χιτλερικών για επίθεση στην Ελλάδα και τη συγκέντρωση αεροπλάνων και ανεμοπλάνων στη Βουλγαρία. Γι' αυτό, ο γενικός διοικητής των βρετανικών δυνάμεων στη Μεσόγειο, στρατηγός Ουέιβελ, ταξίδεψε στην Κρήτη, διόρισε διοικητή των εκεί δυνάμεων τον στρατηγό Bern Freyberg και τον κατατόπισε για τα αναμενόμενα.
Παραπέρα, ο Ronald Lewin στο βιβλίο του «Η Ultra πάει στον πόλεμο» σημειώνει ότι ο στρατηγός Freyberg χαρακτήρισε «θαυμάσια τα σήματα, εκθέσεις, στοιχεία, πληροφορίες, με τα οποία μας εφοδίασε το Ενωμένο Βασίλειο. Η φύση και η ισχύς της γερμανικής εισβολής προσδιορίστηκαν όχι μόνο με αξιοθαύμαστη ακρίβεια, αλλά μέχρι και την ώρα που επρόκειτο να αρχίσει η μάχη. Δεν υπήρχε παρά ελάχιστη πιθανότητα, ώστε να μη γνωρίζει και ο πιο κουρασμένος στρατιώτης τι τον περιμένει. Ετσι, ο εχθρός είχε οτιδήποτε άλλο "υπέρ" αυτού, εκτός από τον αιφνιδιασμό. Αλλά ούτε και αμυνόμενος μπορούσε να επικαλεστεί τον αιφνιδιασμό σαν δικαιολογία».
Η Μάχη της Κρήτης χάθηκε με ευθύνη κυρίως των Βρετανών, για την προώθηση των πολιτικών τους επιλογών. Η αξιοπιστία των στοιχείων που συλλέχτηκαν εδώ, ιδιαίτερα όσα αφορούν τη βρετανική υπηρεσία ULTRA, ενισχύεται από τις βρετανικές πολιτικές επιδιώξεις εκείνης της εποχής, στενά δεμένες με τα «πάγια συμφέροντα της Βρετανίας». Ακριβώς γι' αυτά τα συμφέροντα η Μάχη της Κρήτης, που μπορούσε να 'ναι νικηφόρα, αφέθηκε να εξελιχθεί σε ήττα. Τα βρετανικά συμφέροντα για πολλοστή φορά στη νεότερη Ελληνική Ιστορία αντιστρατεύτηκαν τη θέληση και τα συμφέροντα του ελληνικού λαού.
Παράλληλα με την εξαγωγή αληθινών αιτιών και συμπερασμάτων για την κατάληψη της Κρήτης από τους χιτλερικούς, ο ελληνικός λαός θα τιμά - στους αιώνες - το φωτεινό παράδειγμα θέλησης και θυσίας των ηρώων της Μάχης της Κρήτης.
Πηγές:
1. Αρθρα στον «Ριζοσπάστη» για τη Μάχη της Κρήτης στα τελευταία 11 χρόνια.
2. Στοιχεία μελέτης του ιστορικού ερευνητή - καθηγητή σ. Γιάννη Σχοινά για τη Μάχη της Κρήτης και αναφορά του στα βιβλία:
α) Winterbotham: ULTRA SECRETS εκδ. 1978, σελίδα 293.
β) Ronald Lewin: ULTRA GOES TO WAR εκδ. 1978 σελίδα 397.
3. Τριαντάφυλλου Γεροζήση: Το σώμα των αξιωματικών κλπ. Τόμος Β`. Μάχη της Κρήτης σελ. 554-557.
4. Υπουργείου Αμυνας ΕΣΣΔ: Β` Παγκόσμιος Πόλεμος, έκδοση «Κυψέλης», τόμος Α` - Αεροπορικοί βομβαρδισμοί της Αγγλίας από τη Γερμανική Αεροπορία σελ. 89-92. Επιθετικές ενέργειες της φασιστικής Ιταλίας και της χιτλερικής Γερμανίας στα Βαλκάνια σελ. 103-107.
Κώστας ΜΑΡΑΓΚΟΥΔΑΚΗΣ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου