Μία επίσκεψη στο Βιετνάμ

Μετά το 18ο Συνέδριό του (2009) το Κόµµα µας προχώρησε σε
µεγαλύτερο βάθος τα συµπεράσµατά του για τη σοσιαλιστική
πορεία στην ΕΣΣ∆, σε σχέση µε τα πρώτα συµπεράσµατά του
στην Πανελλαδική Συνδιάσκεψη το 1995. Το Συνέδριο έθεσε το καθήκον
της µελέτης και των άλλων περιπτώσεων σοσιαλιστικής οικοδόµησης κα-
τά τον 20ό αιώνα, όπως και εκείνων των χωρών που το ΚΚ συνεχίζει να
βρίσκεται στην εξουσία και σήµερα. Μία από αυτές τις περιπτώσεις είναι
το Βιετνάµ, περίπτωση µε ιδιαίτερο ιστορικό ενδιαφέρον, αλλά και συ-
ναισθηµατική φόρτιση, αφού για δεκαετίες ο λαός του πάλεψε αρχικά
ενάντια στη γαλλική αποικιοκρατία και στη συνέχεια ενάντια στον αµερι-
κάνικο ιµπεριαλισµό που εξαπέλυσε έναν από τους πιο καταστροφικούς,
άδικους πολέµους στο δεύτερο µισό του 20ού αιώνα, στην ιστορία του κα-
πιταλισµού και γενικότερα στην ιστορία των εκµεταλλευτικών κοινωνι-
κοοικονοµικών σχηµατισµών. Στην ιστορία όµως δεν έχει µείνει µόνο η
λυσσασµένη πολεµική µανία των ΗΠΑ στο Βιετνάµ, αλλά και η ήττα τους,
η υποστήριξη του λαού του Βιετνάµ όχι µόνο από την ΕΣΣ∆ και άλλα σο-
σιαλιστικά κράτη, από το εργατικό κίνηµα σε διάφορα καπιταλιστικά κρά-
τη, αλλά γενικότερα από ένα ευρύτατο διεθνές αντιιµπεριαλιστικό κίνηµα.
Είναι φυσικό οι κοµµουνιστές και οι κοµµουνίστριες στην Ελλάδα να
σκέφτονται τις εξελίξεις στο Βιετνάµ, στο φόντο του διεθνούς συσχετι-
σµού της τελευταίας εικοσαετίας, όχι µόνο µε την καθαρά διαλεκτική, υλι-
στική σκέψη, αλλά και µε το συναίσθηµα του επαναστάτη.
Η Συντακτική Επιτροπή της ΚΟΜΕΠ, τα µέλη της οποία εξίσου διακα-
τέχονται από αυτό το συναίσθηµα, φιλοδοξεί να συµβάλει ώστε αυτό να
µετουσιωθεί σε ώριµη επαναστατική κριτική σκέψη και συνείδηση. Με
αυτές τις προθέσεις δηµοσιεύονται µε τη µορφή συνέντευξης οι εντυπώ-
σεις και οι εκτιµήσεις  της αντιπροσωπείας του ΚΚΕ που επισέφθηκε το-
Βιετνάµ. Οι πληροφορίες και οι εκτιµήσεις των αντιπροσωπευτικών κοµ-
- 55 -
διεθνές κομμουνιστικό κίνημα
05_VIETNAM_SEL_55_76:Layout 1  11/10/10  3:30 PM  Page 55µατικών και κρατικών οργάνων του Βιετνάµ σχολιάζονται προς το τέλος
της συνέντευξης κι όχι ενδιαµέσως, προκειµένου ν’ αποφευχθούν επανα-
λήψεις. Η επίσκεψη έγινε τον περασµένο Απρίλη. Στην αντιπροσωπεία
συµµετείχαν οι σύντροφοι: 
Ελένη Μπέλλου - µέλος του ΠΓ της ΚΕ, Ελισαίος Βαγενάς - µέλος της
ΚΕ, υπεύθυνος του τµήµατος ∆ιεθνών Σχέσεων, Μάκης Παπαδόπουλος
- µέλος της ΚΕ, υπεύθυνος του τµήµατος Οικονοµίας, Λίνα Κροκίδη -
υπεύθυνη του τµήµατος ∆ηµοκρατικών Ελευθεριών, Μεταναστών και ∆ι-
καιοσύνης, Μάκης Χολέβας - δηµοσιογράφος του «Ριζοσπάστη». 
* * *
Ερώτηση:Μπορείτε να δώσετε ορισµένα πληροφοριακά στοιχεία για
τη χώρα;
Μάκης Χολέβας: Το Βιετνάµ βρίσκεται στη Νοτιοανατολική Ασία,
έχει πληθυσµό πάνω από 82 εκατοµµύρια κατοίκους και έκταση 332 χι-
λιάδες τετραγωνικά χιλιόµετρα. Συνορεύει βόρεια µε την Κίνα, δυτικά
µε την Καµπότζη και το Λάος και ανατολικά και νότια βρέχεται από τη
νότια κινεζική θάλασσα. Είναι µια χώρα µε συγκλονιστική ιστορία. Ο
αγώνας του βιετναµέζικου λαού, ενάντια στους Γάλλους αποικιοκρά-
τες, την ιαπωνική κατοχή και στη συνέχεια ενάντια στην ιµπεριαλιστι-
κή αµερικανική πολεµική µηχανή, σηµάδεψε τον 20ό αιώνα και σίγου-
ρα δεν µπορεί να αποτυπωθεί µέσα σε λίγες γραµµές. 
Στις αρχές του 20ού αιώνα (απ’ τα τέλη του 19ου αιώνα ο βιετναµέζι-
κος λαός ζούσε κάτω απ’ το ζυγό της γαλλικής αποικιοκρατίας) το εθνι-
κοαπελευθερωτικό κίνηµα δέχεται µεγάλη επίδραση απ’ την Οκτω-
βριανή Επανάσταση και την ανάπτυξη του κοµµουνιστικού κινήµατος
στη Γαλλία και την Κίνα. Χαρακτηριστικό είναι ότι το 1920 ο µετέπει-
τα ιστορικός κοµµουνιστής ηγέτης του Βιετνάµ Χο Τσι Μινχ πήρε µέ-
ρος στην ίδρυση του ΚΚ Γαλλίας. 
Τo 1940-’41 η γαλλική κυβέρνηση του Βισύ, µετά την κατάληψη της
Γαλλίας από τους Ναζί, συµφώνησε την παραχώρηση του Βιετνάµ στην
Ιαπωνία και υπογράφτηκαν συµφωνίες εκµετάλλευσης της χώρας. Ο
βιετναµέζικος λαός πάλευε ενάντια στην ιαπωνική κατοχή και τη γαλ-
λική αποικιοκρατική διοίκηση, η οποία παρέµεινε ως το Μάρτη του
1945. Ο αγώνας «κατέληξε», σε πρώτη φάση, τον Αύγουστο 1945, µε
- 56 -
διεθνές κομμουνιστικό κίνημα
05_VIETNAM_SEL_55_76:Layout 1  11/10/10  3:30 PM  Page 56την ίδρυση ανεξάρτητου κράτους της Λαϊκής ∆ηµοκρατίας του Βιετ-
νάµ. 
Οι Γάλλοι αποικιοκράτες κατέλαβαν τις σηµαντικότερες περιοχές του
Νοτίου Βιετνάµ και αναπτύχθηκε µεγάλη αντίσταση του βιετναµέζικου
λαού. 
Το 1954, στη ∆ιάσκεψη της Γενεύης, υπογράφτηκαν συµφωνίες για
την επανένωση της χώρας. Ωστόσο το δικτατορικό καθεστώς του Ν.
Βιετνάµ, µε τη στήριξη των ΗΠΑ, αντέδρασε στις συµφωνίες. Στη Λαϊ-
κή ∆ηµοκρατία του Βιετνάµ έγινε µια τεράστια προσπάθεια ανάπτυξης
της οικονοµίας της χώρας, µε τη βοήθεια της Σοβιετικής Ενωσης (το
1955 υπογράφτηκε η πρώτη συµφωνία για οικονοµική και επιστηµονι-
κο-τεχνική συνεργασία), ενώ ο ένοπλος αγώνας των αντιιµπεριαλιστι-
κών δυνάµεων που είχε αναπτυχθεί στο Ν. Βιετνάµ είχε ως αποτέλεσµα
τον έλεγχο κάποιων περιοχών.
Το 1965 ξεκίνησαν οι ανελέητοι βοµβαρδισµοί των ΗΠΑ ενάντια στις
νότιες περιοχές της Λαϊκής ∆ηµοκρατίας του Βιετνάµ. Ολόκληρος ο
βιετναµέζικος λαός έδωσε απίστευτες µάχες, γεµάτες στιγµές «αδια-
νόητου» ηρωισµού. Οι ΗΠΑ, µετά από συνεχείς ήττες, το 1968 δέχτη-
καν να αρχίσουν διαπραγµατεύσεις µε την κυβέρνηση της Λαϊκής ∆η-
µοκρατίας του Βιετνάµ. Παρά τη συµφωνία για διακοπή των επιθέσεων
οι ΗΠΑ συνέχισαν τον πόλεµο µε πολλούς τρόπους και τον Απρίλη του
1972 επανέλαβαν τους βοµβαρδισµούς. Η διεθνής κατακραυγή, η στή-
ριξη της Σοβιετικής Ενωσης στον αγώνα του Βιετνάµ και φυσικά ο
ηρωικός αγώνας του λαού υποχρέωσαν τις ΗΠΑ να γνωρίσουν την πιο
ταπεινωτική ήττα στην ιστορία τους και να διακόψουν τους βοµβαρδι-
σµούς, υπογράφοντας στο Παρίσι συµφωνία για κατάπαυση του πολέ-
µου. 
Το Βιετνάµ προσπάθησε να αναγεννηθεί απ’ τις στάχτες του, την τε-
ράστια καταστροφή που είχε υποστεί. Η διοίκηση του Ν. Βιετνάµ πα-
ραβίαζε συνεχώς τις συµφωνίες και οι ένοπλες αντιιµπεριαλιστικές δυ-
νάµεις πραγµατοποίησαν γενική επίθεση που οδήγησε στην απελευθέ-
ρωση. Στα µέσα του 1976 η σύνοδος της Εθνοσυνέλευσης ανακήρυξε
την ίδρυση της Σοσιαλιστικής ∆ηµοκρατίας του Βιετνάµ και την επα-
νένωση της χώρας. 
Ο βιετναµέζικος λαός προσπάθησε να ορθοποδήσει, έχοντας να αντι-
µετωπίσει τις συνέπειες ενός απ’ τους πιο άγριους πολέµους στην ιστο-
- 57 -
μια επίσκεψη στο Βιετνάμ
05_VIETNAM_SEL_55_76:Layout 1  11/10/10  3:30 PM  Page 57ρία. Σύντοµα όµως βρέθηκε µπροστά σε νέες δυσκολίες, αφού η ανα-
τροπή της Σοβιετικής Ενωσης -και άρα η έλλειψη της υλικής και πολι-
τικής στήριξης- αποτέλεσε ανασταλτικό παράγοντα για την ανάπτυξη
της οικονοµίας του Βιετνάµ προς τη σοσιαλιστική οικοδόµηση. 
Πριν τις ανατροπές, απ’ το 1986, το ΚΚ Βιετνάµ ακολούθησε την πο-
λιτική της «ανανέωσης», εφαρµόζοντας την «οικονοµία της αγοράς, µε
σοσιαλιστικό προσανατολισµό», όπως την ονόµασαν. Ετσι τροφοδο-
τήθηκε από την εισαγωγή ξένου κεφαλαίου και «επαναπατριζόµενου»,
µε την ανάλογη επέκταση των καπιταλιστικών σχέσεων.
Ερώτηση: Γνωρίζουµε ότι το ΚΚ Βιετνάµ έχει ως στρατηγική του την
«οικονοµία της αγοράς µε σοσιαλιστικό προσανατολισµό». Είχατε την
ευκαιρία να συζητήσετε και να εκτιµήσετε τους στόχους, τα µέσα και τα
αποτελέσµατα αυτής της πολιτικής;
Ελισαίος Βαγενάς: Είχαµε ένα πλούσιο πρόγραµµα επισκέψεων σε
τουριστική και βιοµηχανική περιοχή, σε ένα από τα τρία µεγαλύτερα λι-
µάνια της χώρας, συναντήσεων-συζητήσεων µε κοµµατικές και κρατι-
κές αντιπροσωπείες, καθώς και µε διοικήσεις οικονοµικών τοµέων στην
πρωτεύουσα της χώρας, αλλά και στην περιφέρεια. 
Μία από τις πιο επίσηµες συζητήσεις ενηµέρωσής µας ήταν µε τον
αναπληρωτή υπουργό Σχεδιασµού και Επενδύσεων και το διευθυντή
του Ινστιτούτου για την Ανάπτυξη, οι οποίοι παρουσίασαν ως εξής τα
αποτελέσµατα της «οικονοµίας της αγοράς µε σοσιαλιστικό προσανα-
τολισµό»:
Στη δεκαετία του 2000, παρά τις δύο τελευταίες κρίσεις, την ασιατι-
κή κρίση το 1997-’98 και την κρίση του περασµένου χρόνου, το ΑΕΠ
του Βιετνάµ αναπτύχθηκε κατά 7,2%, επιβραδύνθηκε το 2009 µε ανά-
πτυξη κατά 5,3%, αλλά ελπίζουν ότι το 2010 θα ανέβει στο 6,5%. Το κα-
τά κεφαλήν ΑΕΠ είναι 1.200 δολάρια, διπλασιασµένο σε σύγκριση µε
εκείνο πριν 10 χρόνια. Ο ετήσιος ρυθµός µείωσης της φτώχειας είναι
2% και εκτιµάται ότι θα είναι 10% το 2010. 
Για τα επόµενα 10 χρόνια έχουν τεθεί οι εξής στόχοι: Ανάπτυξη γρή-
γορη και µε διάρκεια, µεταρρυθµίσεις στην οικονοµία και την πολιτική
µε ενίσχυση της καθοδήγησης του ΚΚ για την ευηµερία του βιετναµέ-
ζικου λαού µε σηµαντικό ρόλο στα ανθρώπινα δικαιώµατα, αναβάθµι-
ση του εργατικού δυναµικού της χώρας και βελτίωση της τεχνολογίας.
- 58 -
διεθνές κομμουνιστικό κίνημα
05_VIETNAM_SEL_55_76:Layout 1  11/10/10  3:30 PM  Page 58Στόχος είναι να µπουν όλες οι παραγωγικές δυνάµεις στην αγορά, να δη-
µιουργηθεί µια οικονοµία που να µπορεί να σταθεί διεθνώς, πετυχαί-
νοντας διάρκεια στην ανάπτυξη και µακροοικονοµική σταθερότητα.
Στόχος είναι µέχρι το 2020 να επιτευχθεί η πλήρης βιοµηχανοποίηση
της οικονοµίας, η σταθεροποίηση της πολιτικής και της δηµόσιας τάξης
στη χώρα, η αναβάθµιση της πολιτιστικής και υλικής ζωής του λαού, η
αναβάθµιση της εικόνας του Βιετνάµ στη διεθνή σκηνή, µε στόχο ετή-
σιων ρυθµών ανάπτυξης κατά 7-8%. Για την επίτευξη αυτών των στό-
χων επικεντρώνονται στα εξής: τελειοποίηση της οικονοµίας της αγο-
ράς µε διαφάνεια, µέτρα διοικητικών µεταρρυθµίσεων, αποτελέσµατα
στην εκπαίδευση και την κατάρτιση του εργατικού δυναµικού, ανάπτυ-
ξη υποδοµών και κινητοποίηση επενδύσεων. 
Υπογραµµίστηκε η ανάγκη να συνυπάρχουν η διάρκεια και σταθερό-
τητα στην ανάπτυξη, µε σεβασµό στις κατευθύνσεις του ΚΚ. Θεωρούν
ότι χρειάζεται ενθάρρυνση των επιχειρήσεων για τη συµβολή τους στην
ανάπτυξη, ειδικά στις περιοχές όπου υπάρχουν δυσκολίες. Για τη στή-
ριξη φτωχών περιοχών υπάρχουν 35 προγράµµατα καταπολέµησης της
φτώχειας και γίνεται προσπάθεια εξασφάλισης υποδοµών σε υποβαθµι-
σµένες περιοχές (δρόµοι, σχολεία, κλινικές, υδροηλεκτρικοί σταθµοί). 
∆ιευκρινίστηκε ότι στο Βιετνάµ πριν 20 χρόνια ξεκίνησε η πολιτική
της ανανέωσης µετά από πολλές συζητήσεις στο ΚΚ. 
Σήµερα στο Βιετνάµ υπάρχουν 300.000 ιδιωτικές επιχειρήσεις (εγ-
χώριες και ξένες) στις οποίες αναλογεί το 60% των θέσεων εργασίας,
ενώ οι εργαζόµενοι προστατεύονται από την εργατική νοµοθεσία, µε
κρατική κάλυψη, υποστήριξαν οι Βιετναµέζοι συνοµιλητές µας. Το εξω-
τερικό χρέος είναι υπό έλεγχο. 
Από τη συζήτηση προέκυψε ότι στο Βιετνάµ δεν υπάρχει όριο πλου-
τισµού, ενώ πολλοί Βιετναµέζοι που ήταν στο εξωτερικό (να σηµειωθεί
εδώ πως µόνο στην Καλιφόρνια των ΗΠΑ ζούνε 1 εκατοµµύριο Βιετ-
ναµέζοι) γύρισαν πίσω για επενδύσεις. 
Θεωρούν ότι η οικονοµία της αγοράς δεν είναι προνόµιο του καπιτα-
λισµού, αλλά καρπός της παγκόσµιας ανάπτυξης της ιστορίας της αν-
θρωπότητας. Γι’ αυτό χρησιµοποιούν την οικονοµία της αγοράς για να
αναπτύξουν το σοσιαλισµό, όπως υποστήριξαν.
Μάκης Παπαδόπουλος: Σηµαντική είναι και η πληροφόρηση που εί-
χαµε επισκεπτόµενοι την επαρχία Κουάνγκ Νιν, στην οποία ανήκει και
- 59 -
μια επίσκεψη στο Βιετνάμ
05_VIETNAM_SEL_55_76:Layout 1  11/10/10  3:30 PM  Page 59η τουριστική περιοχή Χα Λογκ µε 1.100.000 κατοίκους. Ο κόλπος της
Χα Λογκ, ο οποίος έχει περίπου 2.000 νησάκια ιδιαίτερης φυσικής
οµορφιάς, είναι γνωστό τουριστικό θέρετρο που στηρίζει την οικονοµία
της περιοχής. Το κράτος διεκδικεί την αναγνώρισή του από τον ΟΗΕ ως
µνηµείου παγκόσµιας πολιτιστικής κληρονοµιάς και καλεί σε υπερψή-
φιση αυτού του αιτήµατος µέσω του διαδικτύου.
Σε αυτήν την επαρχία, που βρίσκεται στο κέντρο του Βιετνάµ, παρά-
γονται ετησίως 40-50 εκατ. τόνοι κάρβουνου, υπάρχει  το µεγαλύτερο
λιµάνι για τη βόρεια περιοχή του Βιετνάµ, κατασκευάζονται οικοδοµι-
κά υλικά, ενώ οι κάτοικοι δραστηριοποιούνται και στην αλιεία. Το κάρ-
βουνο χρησιµοποιείται για την εσωτερική αγορά, για παραγωγή ηλε-
κτρικής ενέργειας, αλλά και για εξαγωγή. Επίσης υπάρχουν τέσσερα ερ-
γοστάσια τσιµέντου. 
Ο εκπρόσωπος της τοπικής διοίκησης της πόλης Χάι Πονγκ, της του-
ριστικής περιοχής Χα Λογκ, µας έδωσε τις εξής πληροφορίες και εκτι-
µήσεις: Το Βιετνάµ δεν είναι µια χώρα µε καπιταλιστική ανάπτυξη, αλ-
λά πρέπει ν’ αναπτυχθεί. Πριν την «ανανέωση» θεωρούσαν ότι χρει-
αζόταν τριετές ή πενταετές πλάνο, κάτι που ήταν λάθος. Τώρα καταλα-
βαίνουν ότι ο δρόµος για το σοσιαλισµό είναι ένας δρόµος µακρόχρο-
νος και δύσκολος. Υπάρχουν προβλήµατα, ακόµα δεν είναι σοσιαλιστι-
κή χώρα, γι’ αυτό υπάρχει ανισόµετρη ανάπτυξη και φτώχεια. Με την
ηγεσία του ΚΚ Βιετνάµ µπορούν να ελαχιστοποιηθούν αυτές οι συνέ-
πειες, να υπάρξει δικαιοσύνη. Καταλαβαίνουν ότι οι επενδυτές που έρ-
χονται στο Βιετνάµ δεν έρχονται απλώς για να βγάλουν κέρδος, αλλά
για να εκµεταλλευτούν. Χάρη όµως στις επενδύσεις έχουν κεφάλαιο και
δυνατότητες, ενώ η εξουσία του ΚΚ µπορεί να ελαχιστοποιήσει την εκ-
µετάλλευση, να ορίσει νοµοθετικά τα ωράρια και τις συνθήκες εργα-
σίας. 
Αναγνώρισε ότι ο κίνδυνος της επιστροφής στον καπιταλισµό είναι
υπαρκτός, η δε πραγµατοποίησή του θα εξαρτηθεί όχι από τους επεν-
δυτές, αλλά από το ΚΚ. Σε αυτό συνίσταται η θέση για «οικονοµία της
αγοράς µε σοσιαλιστικό προσανατολισµό». Σηµαίνει διαχωρισµό µε-
ταξύ επενδυτών και κράτους. 
Ειδικότερα παρουσίασε ως εξής τους όρους επενδύσεων:
• Για να έρθει ένας ξένος επενδυτής χρειάζονται συγκεκριµένες δια-
τυπώσεις, οι οποίες πρέπει να εγκριθούν από την κυβέρνηση και στη συ-
- 60 -
διεθνές κομμουνιστικό κίνημα
05_VIETNAM_SEL_55_76:Layout 1  11/10/10  3:30 PM  Page 60νέχεια από την τοπική διοίκηση της πόλης, ενώ υπάρχουν υπεύθυνοι
που κάνουν εκτίµηση της πορείας της επένδυσης.
• Στο κοινοβούλιο υπάρχουν ορισµένοι Βιετναµέζοι καπιταλιστές. 
• Υπάρχει ιδιωτική δραστηριότητα στον τοµέα της ενέργειας από
επενδυτές, όµως το πλειοψηφικό πακέτο το έχει το κράτος. 
• Υφίσταται κεντρικός σχεδιασµός για τους τοµείς που έχει έλεγχο το
κράτος. 
• Στις ξένες επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στο Βιετνάµ, ο υπο-
διευθυντής της διοίκησης είναι µέλος του ΚΚ, που είναι υπόλογο στην
ΚΟΒ της επιχείρησης. Ο επενδυτής είναι υποχρεωµένος να ενηµερώνει
τους εργαζόµενους για τα προβλήµατα της επιχείρησης. Αυτό είναι το
«υπόδειγµα» λειτουργίας, αλλά δεν υλοποιείται σε κάθε περίπτωση.
• Ο κατώτερος µισθός των εργαζόµενων στις ξένες επιχειρήσεις κα-
θορίζεται στο πλαίσιο της συµφωνίας µε την επιχείρηση. 
• Τα συνδικάτα διαπραγµατεύονται τους υπόλοιπους όρους εργασίας. 
• Οι Βιετναµέζοι επιχειρηµατίες παίρνουν δάνεια από τις τράπεζες για
ν’ αναπτύξουν τις δραστηριότητές τους. 
• Οι ξένες επενδύσεις θεωρούνται τµήµα της σοσιαλιστικής οικονο-
µίας.
Παροµοίασε την πολιτική των ιδιωτικών επενδύσεων µε τη ΝΕΠ του
Λένιν. 
Ερώτηση:Μπορείτε να δώσετε µια εικόνα για κάποια ξένη επένδυση;
Μάκης Παπαδόπουλος: Επισκεφθήκαµε τη βιοµηχανική ζώνη στην
ευρύτερη περιοχή της Χάι Πονγκ, όπου είχαµε συνάντηση-συζήτηση µε
τη διεύθυνσή της αλλά και τον υπεύθυνο του κράτους. Για την εφαρµο-
γή του νόµου που διέπει τις επενδύσεις, την ευθύνη έχουν όσοι συµµε-
τέχουν στη διοίκηση της ζώνης και οι αρµόδιοι από το τοπικό όργανο
εξουσίας στην πόλη. Οι υπεύθυνοι εκτίµησαν ότι η ανάπτυξη της πόλης
οφείλεται στις επενδύσεις που υπάρχουν. Υποστήριξαν ότι µε τη βελ-
τίωση των διοικητικών δοµών και µε τη δηµιουργία σχολών κατάρτισης
για τους εργαζόµενους προσπαθούν να προσελκύσουν ξένες επενδύσεις
και θεωρούν ότι το βιετναµέζικο κράτος έχει εταιρική σχέση µε τους
επενδυτές. Πρώτος υπεύθυνος για τις επενδύσεις είναι το κράτος και σε
κάθε βιοµηχανική ζώνη τοποθετείται υπεύθυνος από το ΚΚ στη θέση
αναπληρωτή προέδρου. 
- 61 -
μια επίσκεψη στο Βιετνάμ
05_VIETNAM_SEL_55_76:Layout 1  11/10/10  3:30 PM  Page 61Στη ζώνη που επισκεφθήκαµε υπάρχουν επενδύσεις κοινοπραξίας του
ιαπωνικού κεφαλαίου (ΝΟΜURA) µε τα τοπικά όργανα διοίκησης της
πόλης, σε αναλογία 70% ιαπωνικό - 30% κρατικό στο µετοχικό κεφά-
λαιο, σε ύψος επένδυσης 140 εκατ. δολαρίων. Οι υποδοµές για τη λει-
τουργία της ζώνης έγιναν µε δαπάνες του κράτους, προκειµένου να προ-
σελκυστεί η επένδυση. Η ιδιοκτησία της γης παραµένει στο κράτος και
νοικιάζεται στους επενδυτές µε συµβόλαιο, στο οποίο αποτυπώνονται
ρυθµίσεις µε την παρέµβαση των τοπικών αρχών.
Ο εκπρόσωπος του ΚΚ Βιετνάµ ανέφερε ως βασικό πρόβληµα στην
προώθηση τέτοιων επενδυτικών σχεδίων την αλλαγή της χρήσης γης.
Οι αγρότες έχουν το δικαίωµα της χρήσης γης, όχι την ιδιοκτησία. Το
κράτος προσπαθεί να τους πείσει να παραχωρήσουν µε οικονοµικό αν-
τίτιµο το δικαίωµα της χρήσης γης και να συµβάλουν στην ανάπτυξη
της βιοµηχανίας και της χώρας. Ενα άλλο «κίνητρο» είναι πως οι επι-
χειρήσεις που δραστηριοποιούνται στην περιοχή έχουν αρχικά ανάγκη
από ανειδίκευτο εργατικό δυναµικό και συνεπώς οι αγρότες και τα παι-
διά τους προσλαµβάνονται από αυτές ως µισθωτοί. Επίσης το κράτος
δίνει κίνητρα για τις σπουδές των παιδιών των αγροτών. Στις συµβάσεις
µε τους επενδυτές (κυρίως από την Ιαπωνία, τις ΗΠΑ, την Κίνα και την
ΕΕ) υπάρχουν ρήτρες κατοχύρωσης από παραβιάσεις των όρων.
Στη βιοµηχανική ζώνη που επισκεφθήκαµε εργάζονται 30.000 άτοµα
και ο µισθός είναι πάνω από 100 δολάρια µηνιαίως. Απεργία στη συγ-
κεκριµένη ζώνη έγινε πριν 3 χρόνια. Σύµφωνα µε τους αρµοδίους, τον
τελευταίο καιρό δεν υπάρχουν προβλήµατα. Για τα ζητήµατα που προ-
κύπτουν, οι επενδυτές έρχονται σε επαφή µε τη διοίκηση της πόλης και
οι εργαζόµενοι µε τα συνδικάτα. Τις περισσότερες φορές η διοίκηση της
πόλης και τα συνδικάτα βρίσκουν τη λύση. 
Ενδιαφέρον έχει και η επένδυση στο λιµάνι της πόλης Χάι Πονγκ, ση-
µαντικό οικονοµικό κέντρο του Βιετνάµ. Ιδρύθηκε από τους Γάλλους
πριν 136 χρόνια. Αναπτύχθηκε εκεί ισχυρό εργατικό κίνηµα, ενώ ο Χο
Τσι Μινχ το είχε επισκεφθεί αρκετές φορές. Στον πόλεµο µε τις ΗΠΑ εί-
χε δεχτεί πολλούς βοµβαρδισµούς. Το λιµάνι έχει 19 επιµέρους εγκα-
ταστάσεις, δουλεύουν 5.000 εργαζόµενοι και διέρχονται ετησίως από
αυτό 22 έως 23 εκατοµ. τόννοι εµπορευµάτων. Η διοίκηση του λιµανι-
ού οργανώνει τις εργασίες εκφόρτωσης, ενώ οι εργασίες διαµετακόµι-
σης ανήκουν στην ευθύνη του αρµοδίου υπουργείου. Υπάρχουν δύο τύ-
- 62 -
διεθνές κομμουνιστικό κίνημα
05_VIETNAM_SEL_55_76:Layout 1  11/10/10  3:30 PM  Page 62ποι ιδιοκτησίας στους διάφορους τοµείς του λιµανιού: σε ορισµένους
το 100% ανήκει στο δηµόσιο, ενώ σε ορισµένους άλλους υπάρχει µικτή
ιδιοκτησία. Η διεύθυνση του λιµανιού υπάγεται στο κράτος. Σύµφωνα
µε τους αρµόδιους, από το τµήµα των logistics (εκφόρτωση - αποθή-
κευση - µεταφορά) εξυπηρετούνται 19 πλοία την εβδοµάδα, ενώ υπάρ-
χει δραστηριότητα και σε φορτίο cargo (µη συσκευασµένο φορτίο).
Ορισµένες σηµαντικές επενδύσεις στις λιµενικές εγκαταστάσεις έγιναν
από το ξένο (ιαπωνικό) κεφάλαιο µε στόχο τη διευκόλυνση της διαµε-
τακοµιστικής µεταφοράς εµπορευµάτων (πολύ κοντά βρίσκεται βιοµη-
χανική ζώνη µε περίπου 20 -κατά βάση ιαπωνικές- επιχειρήσεις).
Η αντιπροσωπεία µας έθεσε τους προβληµατισµούς της για τον κίν-
δυνο αναίρεσης του σοσιαλιστικού προσανατολισµού µέσω των ξένων
επενδύσεων ή και των µεγάλων επενδύσεων µε εισαγόµενα κεφάλαια
Βιετναµέζων που είχαν φύγει από τη χώρα εξαιτίας του πολιτικού σο-
σιαλιστικού προσανατολισµού της. Εκφράσαµε την ανησυχία µας ότι,
αν και αναγνωρίζουµε τη δύσκολη περίοδο που πέρασε το Βιετνάµ, αν
και καταλαβαίνουµε ότι οι ξένες επενδύσεις µπορούν να φέρουν µια κα-
πιταλιστική ανάπτυξη, δηλαδή να έχουν και το στοιχείο της βιοµηχανι-
κής ανάπτυξης, επισηµάναµε την πλευρά της εκµετάλλευσης. Επικεν-
τρωθήκαµε στο ιδιαίτερο γεγονός ότι στο Βιετνάµ υπάρχει ΚΚ στην
εξουσία και έχει ενδιαφέρον τι µέτρα θα πάρει το κόµµα και η κυβέρ-
νηση, µέτρα για την υπεράσπιση του µισθού, των συντάξεων, της ασφά-
λισης, των συνθηκών υγείας, των όρων ώστε το µεγάλο µέρος της συσ-
σώρευσης να µη φεύγει, αλλά να µένει στη χώρα. Αναδείξαµε αυτές τις
πλευρές, έχοντας την εµπειρία από την Ελλάδα και αλλού, από µειώσεις
µισθών, χειροτέρευση των συνθηκών δουλειάς των εργαζοµένων. 
Ελισαίος Βαγενάς: Να συµπληρώσουµε ότι -σύµφωνα µε την πληρο-
φόρηση που έδωσε η Επιτροπή Εξωτερικών Σχέσεων της ΚΕ του ΚΚ
Βιετνάµ- στην αγορά του Βιετνάµ πρώτος επενδυτής είναι οι ΗΠΑ, δεύ-
τερος η ΕΕ και τρίτος η Κίνα. Επίσης εισάγονται µηχανές και µηχανή-
µατα από την Ιαπωνία και τη Νότια Κορέα. Σήµερα το Βιετνάµ είναι ο
δεύτερος εξαγωγέας ρυζιού παγκοσµίως, µετά τις ΗΠΑ. Σε ερώτηση για
τις σχέσεις ιδιοκτησίας στη βιοµηχανία του Βιετνάµ σήµερα, απαντή-
θηκε ότι το µεγάλο µέρος παραµένει στο κράτος, αλλά σε αρκετές πε-
ριπτώσεις έχει γίνει ιδιωτικοποίηση, που την αποκαλούν «µετοχοποί-
ηση». Σε ορισµένες περιπτώσεις οι εργαζόµενοι στις επιχειρήσεις αυ-
- 63 -
μια επίσκεψη στο Βιετνάμ
05_VIETNAM_SEL_55_76:Layout 1  11/10/10  3:30 PM  Page 63τές αγοράζουν φθηνές µετοχές. Υπάρχουν µεγάλες εγχώριες επιχειρή-
σεις που δεν ελέγχονται από το κράτος. Σε άλλες περιπτώσεις το κρά-
τος έχει την πλειοψηφία, ενώ σε τοµείς στρατηγικής σηµασίας κατέχει
το 100% (π.χ. πετρελαϊκές πηγές). 
Στο Βιετνάµ υπάρχει ιδιωτική Παιδεία (σχολεία και πανεπιστήµια)
και Υγεία. Η εξήγηση που δόθηκε γι’ αυτή την απόφαση ήταν πως υπάρ-
χει αντίληψη «κοινωνικοποίησης» της Παιδείας και της Υγείας, µε την
έννοια ότι «ο κρατικός και ο ιδιωτικός τοµέας δουλεύουν µαζί». Το κρά-
τος, υποστήριξε ο αντιπρόεδρος της Επιτροπής Εξωτερικών Υποθέσε-
ων, δεν µπορεί να καλύψει όλες τις παροχές της Υγείας και της Παιδεί-
ας, ενώ οι ιδιώτες έχουν τέτοιες δυνατότητες. Στο δηµόσιο πανεπιστή-
µιο υπάρχουν δίδακτρα ανάλογα µε το εισόδηµα, ενώ οι οικογένειες που
δεν έχουν εισόδηµα για να σπουδάσουν τα παιδιά τους βοηθούνται από
το κράτος. Και οι ιδιώτες βοηθούν τα παιδιά φτωχών οικογενειών να
σπουδάσουν, χορηγώντας υποτροφίες.
Οι τρεις άξονες της πολιτικής του ΚΚ Βιετνάµ είναι: ιδιωτικές επεν-
δύσεις, σχέδιο για την οικονοµία της αγοράς, άνοιγµα σε ξένες χώρες.
Ενα κίνητρο για τους επενδυτές είναι η µειωµένη φορολογία. Οι επεν-
δυτές έχουν το 40% της συνολικής κερδοφορίας. 
Επίσης επισήµανε ότι έχουν βελτιωθεί οι συνθήκες ζωής µε την οικο-
νοµία της αγοράς. Για παράδειγµα, πριν 15-20 χρόνια οι Βιετναµέζοι ερ-
γαζόµενοι πήγαιναν στην Αλγερία για να βρουν δουλειά, στο Βιετνάµ
οι γιατροί δεν ήθελαν να δουλέψουν κι οι δάσκαλοι να διδάξουν, ενώ
τώρα εξαλείφθηκε αυτό το φαινόµενο.
Ερώτηση: Αναφερθήκατε στους αναπτυξιακούς στόχους του κόµµα-
τος και του κράτους. Ωστόσο δεν έγινε ιδιαίτερα αντιληπτό πώς σχετί-
ζονται µε το σοσιαλιστικό παρελθόν και το σοσιαλιστικό µέλλον του
Βιετνάµ.
Ελισαίος Βαγενάς: Είναι διαφωτιστικές οι πληροφορίες από τη συ-
νάντηση µε το µέλος της ΚΕ του ΚΚ Βιετνάµ και πρόεδρο της Επιτρο-
πής Εξωτερικών Σχέσεων. Σύµφωνα µε την τοποθέτησή του, το Βιετ-
νάµ εδώ και 24 χρόνια ακολουθεί την πολιτική της ανανέωσης και δεν
έχει βγει έξω από το σοσιαλιστικό προσανατολισµό. Θεωρεί ότι αυτή η
επιτυχία οφείλεται σε δύο λόγους: Στην πολιτική γραµµή που έχει χα-
ραχτεί και στο γεγονός ότι το ΚΚ έχει εµπειρία στη διοίκηση του κρά-
- 64 -
διεθνές κομμουνιστικό κίνημα
05_VIETNAM_SEL_55_76:Layout 1  11/10/10  3:30 PM  Page 64τους, προωθεί την ανανέωση βήµα µε βήµα, αποφεύγοντας οποιοδήπο-
τε εκτροχιασµό. Εφαρµόζεται η οικονοµία της αγοράς, γιατί είναι κα-
τάκτηση της ανθρωπότητας και όχι του καπιταλισµού και γιατί είναι
απαραίτητη για την ανάπτυξη των παραγωγικών δυνάµεων. ∆ε θεωρούν
ότι η οικονοµία της αγοράς ταυτίζεται µε τον καπιταλισµό. Υποστηρί-
ζουν ότι στην οικονοµία της αγοράς υπάρχουν στοιχεία του καπιταλι-
σµού, αλλά το θέµα είναι να µειωθεί η επιρροή τους. Αυτός ο περιορι-
σµός των καπιταλιστικών στοιχείων είναι ο σοσιαλιστικός προσανατο-
λισµός. 
Υποστηρίχθηκε ότι σοσιαλιστικός προσανατολισµός σηµαίνει να
ευηµερεί ο λαός, να είναι κυρίαρχος και να υπάρχει ισοτιµία και δηµο-
κρατία, η οικονοµική ανάπτυξη να συµβαδίζει µε την κοινωνική πρό-
οδο. Στηρίζεται στην πολυτοµεακή οικονοµία (δηλαδή µε πολλά είδη
ιδιοκτησίας) µε βασικό ρόλο στο δηµόσιο τοµέα, µε διατήρηση του κυ-
ρίαρχου ρόλου του κράτους. Το µεγάλο µέρος της παραγωγής ανήκει
στο κράτος (γη, φυσικοί πόροι, ηλεκτρισµός, αεροµεταφορές) και µέ-
σω της πολιτικής διανοµής εισοδήµατος θα µειώνεται η απόσταση µε-
ταξύ πλουσίων και φτωχών. 
Αυτή την περίοδο γιορτάζουν τα 80 χρόνια του ΚΚ Βιετνάµ και προ-
ετοιµάζουν το συνέδριό του για τις αρχές του 2011, το οποίο θα τροπο-
ποιήσει την πολιτική γραµµή και θα χαράξει την πολιτική έως το 2020.
Στόχος είναι το 2020 το Βιετνάµ να γίνει µια χώρα βιοµηχανοποιηµένη.
Ο εκπρόσωπος του ΚΚ Βιετνάµ επισήµανε ότι δέχονται επίθεση από
τους ιδεολογικούς εχθρούς του κόµµατος, από δυνάµεις που αντιτίθεν-
ται στην πολιτική τους γραµµή, ενώ χώρες και δυνάµεις θέλουν την κα-
τάργηση του επίµαχου άρθρου του συντάγµατος για τον καθοδηγητικό
ρόλο του ΚΚ. Παρά τη σκληρότητα της ιδεολογικής πάλης θεωρούν ότι
το κόµµα τους έχει µεγάλη εµπειρία και τη λαϊκή στήριξη. 
Υποστήριξε ότι στο παρελθόν το ΚΚ Βιετνάµ είχε σκοπό να πάει στο
σοσιαλισµό, χωρίς να περάσει από τον καπιταλισµό. Τώρα, θεωρούν ότι
διανύουν µεταβατική περίοδο. Οταν αποφάσισαν την οικονοµία της
αγοράς υπήρχαν πολλές εσωκοµµατικές αντιρρήσεις. Η Ρωσία και η Κί-
να έκαναν µεταρρυθµίσεις και το Βιετνάµ ακολούθησε. Στην αρχή µι-
λούσαν για «πολυτοµεακή εµπορευµατική οικονοµία». Με τις εµπειρίες
που αποκτήσανε υιοθέτησαν την «οικονοµία της αγοράς µε σοσιαλι-
στικό προσανατολισµό». ∆ηλαδή δέχτηκαν την πολυτοµεακή οικονο-
- 65 -
μια επίσκεψη στο Βιετνάμ
05_VIETNAM_SEL_55_76:Layout 1  11/10/10  3:30 PM  Page 65µία, την οικονοµία µε πολλές µορφές ιδιοκτησίας, αλλά θέλουν να κρα-
τήσουν σαν κόρη οφθαλµού τον κρατικό τοµέα. 
Μάκης Χολέβας: Χαρακτηριστικές για το χαρακτήρα της στρατηγι-
κής του ΚΚ Βιετνάµ είναι και οι θέσεις που ανέπτυξαν µέλη του Συµ-
βουλίου Θεωρητικών Μελετών της ΚΕ του ΚΚ Βιετνάµ, µε τα οποία εί-
χαµε συνάντηση. 
Πριν όµως τις παραθέσουµε, να ενηµερώσουµε ότι το Συµβούλιο εί-
ναι συµβουλευτικό όργανο της ΚΕ και του ΠΓ, αποτελείται από 39 µέ-
λη, επιστήµονες και ερευνητές σε διάφορους τοµείς. Πρόεδρος του
Συµβουλίου είναι µέλος του ΠΓ και στη σύνθεσή του υπάρχει και άλλο
µέλος της ΚΕ, µε το οποίο έγινε και η συζήτηση. 
Υποστήριξε ότι η οικονοµία της αγοράς µε σοσιαλιστικό προσανατο-
λισµό είναι µια «νέα σύλληψη» του ΚΚ Βιετνάµ. Θεωρούν ότι η οικο-
νοµία της αγοράς είναι κατάκτηση στην εξέλιξη της ανθρωπότητας που
εµφανίστηκε πριν τον καπιταλισµό. Ο καπιταλισµός έδωσε ανάπτυξη
και δύναµη στην οικονοµία της αγοράς. Εποµένως, η οικονοµία της
αγοράς δεν είναι προϊόν του καπιταλισµού, αλλά είναι σηµαντική για
την ανάπτυξη των οικονοµιών όλων των χωρών. Το ΚΚ θέλει να επω-
φεληθεί από τα πλεονεκτήµατα της οικονοµίας της αγοράς για την ανά-
πτυξη. 
Η οικονοµία ρυθµίζεται από το κράτος, το οποίο αξιολογεί την οικο-
νοµία. Το κράτος έχει την πολιτική κατεύθυνση και ο δηµόσιος τοµέας
παίζει βασικό ρόλο. Είναι εργαλείο για τη ρύθµιση της αγοράς και βοη-
θάει στην καταπολέµηση της φτώχειας και την προστασία του περι-
βάλλοντος. Κάθε επίπεδο της οικονοµίας της αγοράς πρέπει να αντι-
στοιχείται µε το επίπεδο ζωής. Υποστήριξε ότι χρειάζεται κοινωνική ει-
ρήνη, προστασία του περιβάλλοντος, ότι δεν πρέπει να επιτρέπουν µε-
γάλες αποκλίσεις στην αύξηση των εισοδηµάτων, αλλά να επιδιώκουν
τη σταθερή βελτίωση των εισοδηµάτων, ώστε να υπάρχει ανάπτυξη µε
αρµονία, απαραίτητη για τη σταθερότητα.
Στο ερώτηµα αν τα µέλη του ΚΚ µπορούν να είναι επιχειρηµατίες, η
απάντηση που έχει δώσει το ΚΚ Βιετνάµ είναι θετική, εφόσον το µέλος
τηρεί το καταστατικό του κόµµατος. Το µέλος της ΚΕ υποστήριξε ότι
δεν ήταν µια εύκολη απάντηση, αφού χρειάστηκαν δυο συνέδρια για να
αποφασιστεί και υπάρχουν ακόµα αρκετές αντιδράσεις. Οµως θεωρούν
ότι τα µέλη του κόµµατος συµµετέχοντας στην ιδιωτική οικονοµία συµ-
- 66 -
διεθνές κομμουνιστικό κίνημα
05_VIETNAM_SEL_55_76:Layout 1  11/10/10  3:30 PM  Page 66βάλλουν στην πρόοδο, χρησιµοποιώντας τις πνευµατικές τους ικανό-
τητες για την ανάπτυξη της χώρας. ∆εν επιτρέπεται να γίνονται επιχει-
ρηµατίες τα µέλη του ΚΚ που δουλεύουν στο δηµόσιο τοµέα. 
Παράλληλα, υπάρχει δέσµευση για τα µέλη του ΚΚ που είναι επιχει-
ρηµατίες, να είναι παράδειγµα στην πληρωµή των µισθών, των φόρων
απέναντι στο κράτος κτλ. Στα πέντε χρόνια που υπάρχει η δυνατότητα
επιχειρηµατικής δράσης για τα µέλη του ΚΚ, παρατήρησαν ότι ο αριθ-
µός που την αξιοποίησε είναι µικρός, αφορά µέτριου µεγέθους επιχει-
ρήσεις, ενώ το πιο συνηθισµένο είναι να έχουν οικογενειακές επιχειρή-
σεις. Σε έρευνα που έγινε, φάνηκε ότι τα µέλη του ΚΚ είναι υποδειγµα-
τικά στις υποχρεώσεις τους. Θεωρούν ως θετικό στοιχείο της επιχειρη-
µατικής δράσης µελών του ΚΚ την ενθάρρυνση που προκαλεί στους εν-
δεχόµενους επενδυτές του Βιετνάµ, την αποτροπή του φόβου για πιθα-
νή εθνικοποίηση.
Λίνα Κροκίδη: Στην «πολιτική της ανανέωσης», δηλαδή «στην οικο-
νοµία της αγοράς µε σοσιαλιστικό προσανατολισµό», αναφέρθηκε στη
διάρκεια της συνάντησής µας η Νγκουγιέν Τι Μπινχ, γνωστή ως «Μαν-
τάµ Μπιν», ιστορικό στέλεχος του ΚΚ Βιετνάµ από την περίοδο του Χο
Τσι Μινχ, στέλεχος της κυβέρνησης µέχρι το 2000 και τώρα πρόεδρος
ενός «Ταµείου για την Ανάπτυξη και την καταπολέµηση της φτώχειας».
Η «Μαντάµ Μπιν» σηµείωσε ότι η οικονοµία του Βιετνάµ είναι ακόµα
περιορισµένη, δεν έχει επιτευχθεί ικανοποιητικός βαθµός ένταξής της
στη διεθνή οικονοµία. Μετά από 30 χρόνια πολέµου το Βιετνάµ παρα-
µένει µια φτωχή χώρα και αδύναµη. Παρόλο που µε την πολιτική της
«ανανέωσης» κατακτήθηκαν πολλά, πιστεύει ότι βρίσκονται σε ένα νέο
πόλεµο, αυτή τη φορά για την ανάπτυξη.
Χαρακτηριστικά ανέφερε ότι έγιναν µεγάλες θυσίες για την ανεξαρ-
τησία της χώρας, αλλά δεν έχει επιτευχθεί η ευηµερία και η ανάπτυξη.
Και αυτή υποστήριξε ότι η πολιτική της «οικονοµίας της αγοράς µε σο-
σιαλιστικό προσανατολισµό» υιοθετήθηκε µε στόχο την ανάπτυξη της
χώρας, αξιοποιώντας όλες τις υλικές δυνάµεις της. Χαρακτήρισε ως δύ-
σκολο θεωρητικό ζήτηµα το σοσιαλιστικό προσανατολισµό τους. Υπο-
στήριξε ότι πρέπει να συνεργαστούν µε όλες τις χώρες στο πλαίσιο του
διεθνούς εµπορίου, όπου κυριαρχεί ο καπιταλισµός, αφού ο «µεγάλος
σοσιαλισµός» δεν υπάρχει πια. Το θέµα είναι το αµοιβαίο όφελος, αλλά
δεν είναι κάτι εύκολο. Πρόκειται για πόλεµο, αφού πρέπει να ασχο-
- 67 -
μια επίσκεψη στο Βιετνάμ
05_VIETNAM_SEL_55_76:Layout 1  11/10/10  3:30 PM  Page 67λούνται µε τους ανθρώπους που είναι δυσαρεστηµένοι, που είναι φτω-
χοί, αλλά ευτυχώς έχουν καλά αποτελέσµατα. Το ΚΚ ενδιαφέρεται για
τους ανθρώπους µε µεγαλύτερες δυσκολίες, τους αγρότες στα βουνά,
τις µειονότητες, τους αναπήρους πολέµου, γι’ αυτό και η καµπάνια για
τη φτώχεια έχει επιτυχία. Χαρακτήρισε τη µάχη για την οικονοµία σαν
µια καινούρια µάχη χωρίς βόµβες. 
Η Μαντάµ Μπιν ανέφερε ότι στο Βιετνάµ πιστεύουν ότι υπήρξαν λά-
θη στον τρόπο που οικοδοµήθηκε ο σοσιαλισµός στο παρελθόν, αλλά ο
στόχος παραµένει. Βασικό είναι να αποκτηθούν δυνάµεις, γιατί οι υλι-
κές συνθήκες είναι προαπαιτούµενο. Υποστήριξε ότι εξακολουθούν να
αναγνωρίζουν ότι ο σοσιαλισµός οδηγεί στην επιτυχία, αλλά πρώτα
χρειάζεται να αναπτυχθούν πολιτικά και κυρίως οικονοµικά.
Σε ερώτηση για τις δυνάµεις που δε θέλουν το σοσιαλισµό και θέλουν
να οδηγήσουν το Βιετνάµ σε άλλο δρόµο, η Μαντάµ Μπιν επισήµανε
ότι υπάρχει το ΚΚ και πρέπει να πάρει τις ευθύνες του. Σε άλλη ερώτη-
ση για τον κίνδυνο παραπέρα ενίσχυσης των αντισοσιαλιστικών δυνά-
µεων, µε στόχο να εκφραστούν πολιτικά, απάντησε ότι υπάρχουν κίν-
δυνοι και πως ο αγώνας θα είναι δύσκολος. 
Ερώτηση: Μπορείτε να µας δώσετε πληροφόρηση για τη δράση του
ΚΚ Βιετνάµ µέσα στο πολιτικό σύστηµα της χώρας;
Λίνα Κροκίδη: Οπως µας ενηµέρωσαν, το ΚΚ είναι το µοναδικό κόµ-
µα που εξασφαλίζει τη δηµοκρατία, αλλά πρέπει να υπάρχουν δοµές που
να την πραγµατώνει. Επίσης, για να εξασφαλιστεί η δηµοκρατία στην
κοινωνία, πρέπει να εξασφαλίζεται η δηµοκρατία στο ΚΚ. Το ΚΚ ανοί-
γει όλα τα θέµατα στην κοινωνία µε δηµόσιο διάλογο και διαβούλευση
µε τις µαζικές οργανώσεις. Επιπλέον, θεωρούν ότι σηµαντικό ρόλο παί-
ζει η λειτουργία της Εθνοσυνέλευσης. Πριν από κάθε κοινοβουλευτική
σύνοδο οι βουλευτές συζητούν µε τους ψηφοφόρους τους. Παράλληλα,
οι βουλευτές µε συνεχείς ερωτήσεις προς την κυβέρνηση µεταφέρουν
τα προβλήµατα που υπάρχουν. Εκτιµούν ότι αυτός ο µηχανισµός εξα-
σφαλίζει την εµπιστοσύνη του κόσµου απέναντι στο κράτος. 
Επίσης, ο τοπικός εκπρόσωπος του ΚΚ Βιετνάµ στην πόλη Χάι Λονγκ
ανέφερε ότι τα δηµοκρατικά δικαιώµατα στο Βιετνάµ γίνονται σεβα-
στά, γίνεται ενηµέρωση σε όλους τους κατοίκους, ενώ το επίπεδο ζωής
έχει ανέβει. Είναι ευθύνη του ΚΚ να αντιµετωπίσει τις δυσκολίες που
- 68 -
διεθνές κομμουνιστικό κίνημα
05_VIETNAM_SEL_55_76:Layout 1  11/10/10  3:30 PM  Page 68υπάρχουν στο εργατικό δυναµικό, για να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις
της ανανέωσης. 
Υποστήριξε ότι στον πόλεµο το ΚΚ έδινε κουράγιο στις µάχες, τώρα
δίνει κουράγιο για να αναπτυχθεί η χώρα, ότι στο παρελθόν το Βιετνάµ
νίκησε τους Γάλλους και τους Αµερικάνους µε τη βοήθεια των διεθνών
φίλων του, τώρα η χώρα ανανεώνεται µε τις επενδύσεις των διεθνών φί-
λων. 
Το ΚΚ Βιετνάµ διαθέτει τέσσερις περιοδικές εκδόσεις, υπό την καθο-
δήγηση του ΠΓ της ΚΕ: µηνιαία µε 60.000 αντίτυπα, ειδική έκδοση µε
26.000, εβδοµαδιαία µε 25.000 και ηλεκτρονική έκδοση στο διαδίκτυο.
Προβάλλουν πολιτικά και κοινωνικά θέµατα και ευαισθητοποιούν το
λαό σε αυτά, ενώ δίνονται απαντήσεις σε ιδεολογικά ζητήµατα. Επίσης,
δηµοσιεύονται έρευνες και αυτή την περίοδο γίνεται µια έρευνα για την
ταξική διάρθρωση. Τα περιοδικά έχουν ειδικό ρόλο στην πολιτική της
«ανανέωσης», συµβάλλουν στα ζητήµατα κοµµατικής οικοδόµησης.
Επιπλέον, γίνονται ιδιαίτερες αναφορές στη «σκέψη» του ιστορικού
ηγέτη του ΚΚ Βιετνάµ, Χο Τσι Μινχ.
Το ΚΚ εκπαιδεύει τα στελέχη του για την προώθηση της πολιτικής του
και µέσω των κρατικών οργάνων. Κεντρικός µηχανισµός τέτοιας εκ-
παίδευσης αποτελεί το Εθνικό Ινστιτούτο (Ακαδηµία) Πολιτικής και ∆ι-
οίκησης στο Ανόι, από τον αντιπρόεδρο του οποίου είχαµε την εξής ενη-
µέρωση: 
Η Ακαδηµία δηµιουργήθηκε το 1949 στο βόρειο Βιετνάµ και τώρα
λειτουργεί µετά από συγχωνεύσεις µε άλλες σχολές. Εχει εκπαιδεύσει
δεκάδες ανώτερα στελέχη, µεταξύ αυτών ΓΓ του κόµµατος και µέλη του
ΠΓ της ΚΕ του ΚΚ Βιετνάµ. Βασική της αποστολή είναι η διαµόρφω-
ση ανώτερων στελεχών του κράτους και στελεχών µε ανώτερο θεωρη-
τικό επίπεδο, σύµφωνα µε το µαρξισµό-λενινισµό και τη «σκέψη» του
Χο Τσι Μινχ. Παρέχει τις θεωρητικές βάσεις για την άσκηση της πολι-
τικής στο Βιετνάµ, σπουδές διοίκησης, τύπου και επικοινωνίας, φιλο-
σοφίας, ανθρώπινων δικαιωµάτων κ.ά. Εχει 4 παραρτήµατα στο Ανόι
και την πόλη Χο Τσι Μινχ (Σαϊγκόν) και οι σπουδές είναι δωρεάν. 
Πρόκειται για την Ανώτατη Σχολή του ΚΚ Βιετνάµ που λειτουργεί µε
την άµεση καθοδηγητική ευθύνη του ΠΓ της ΚΕ, το οποίο καθορίζει τον
προσανατολισµό της Ακαδηµίας και χρεώνει µέλη της ΚΕ για τη λει-
τουργία της. Το υπουργείο Παιδείας καθορίζει τον αριθµό των σπουδα-
- 69 -
μια επίσκεψη στο Βιετνάμ
05_VIETNAM_SEL_55_76:Layout 1  11/10/10  3:30 PM  Page 69στών που θα εισαχθούν στην Ακαδηµία και η εισαγωγή γίνεται µε εξε-
τάσεις. Η Ακαδηµία δίνει επίσης µεταπτυχιακούς και διδακτορικούς τίτ-
λους σπουδών. Οι προπτυχιακές σπουδές διαρκούν 4 χρόνια. 
Σε ερώτησή µας για το περιεχόµενο των σπουδών για τα «ανθρώπινα
δικαιώµατα, δόθηκε η απάντηση ότι πρόκειται για σπουδές στο δίκαιο
των ανθρωπίνων δικαιωµάτων. Γίνονται µελέτες αντιµετώπισης της ιµ-
περιαλιστικής προπαγάνδας, που κατηγορεί το Βιετνάµ για το θέµα των
ανθρωπίνων δικαιωµάτων. Κάθε χρόνο υπάρχει έκθεση των ΗΠΑ για
το θέµα των ανθρωπίνων δικαιωµάτων, µε την οποία γίνεται επίθεση
στο Βιετνάµ. Επίσης, οι υπεύθυνοι ανέφεραν πως οι εχθροί του Βιετνάµ
υποκινούν εγχώριες οργανώσεις µε αφορµή τα ανθρώπινα δικαιώµατα. 
Μπροστά στο συνέδριο του ΚΚ Βιετνάµ η Ακαδηµία ετοιµάζει εκθέ-
σεις και προγράµµατα για πολλά θέµατα και καταθέτει προτάσεις. Με-
τά από σχετική ερώτηση της αντιπροσωπείας µας συζητήθηκε και το ζή-
τηµα του άρθρου 4 του Συντάγµατος του Βιετνάµ, το οποίο είχε τεθεί
σε συζήτηση. Πρόκειται για το άρθρο 4 που κατοχυρώνει τον καθοδη-
γητικό ρόλο του ΚΚ στην πολιτική ζωή του Βιετνάµ. Απαντήθηκε ότι οι
δυνάµεις που θέλουν την κατάργηση του άρθρου 4 τάσσονται υπέρ του
πολυκοµµατισµού, αλλά είναι µειοψηφικές. Ο αντιπρόεδρος της Ακα-
δηµίας υποστήριξε ότι το ΚΚ έχει κατακτήσει το ρόλο του στη συνεί-
δηση του λαού του Βιετνάµ και η ηγεσία του έχει πάρει µαθήµατα απ’
όσα συνέβησαν στη Σοβιετική Ενωση. 
Στην αντιπροσωπεία µας ήταν γνωστό το γεγονός ότι το ΚΚ έχει
ηρωικούς ιστορικούς δεσµούς µε το λαό. Είναι χαρακτηριστικό ότι την
ηµέρα που επισκεφθήκαµε το µαυσωλείο και το σπίτι όπου έζησε ο Χο
Τσι Μινχ, είχε σχηµατιστεί µια τεράστια ουρά ανθρώπων για να απο-
τίσουν φόρο τιµής στο µεγάλο κοµµουνιστή ηγέτη που αρνήθηκε να
χρησιµοποιήσει, ως πρόεδρος της χώρας, ένα πολυτελές οίκηµα, αλλά
ζήτησε να µείνει σ’ ένα από τα σπίτια που έµεναν οι εργάτες της περιο-
χής, ενώ στη συνέχεια κατασκευάστηκε ένα ειδικά λιτό γι’ αυτόν. Το
πολυτελές οίκηµα χρησιµοποιήθηκε για κρατικές ανάγκες, υποδοχές
και συναντήσεις µε ξένες αντιπροσωπείες.
Από την άλλη, είναι εξίσου ευδιάκριτη η εξάπλωση ιδεαλιστικών - µε-
ταφυσικών αντιλήψεων. Είναι χαρακτηριστικό ότι πλήθος µαθητών και
µαθητριών επισκέπτονται το «Ναό της Λογοτεχνίας» (το επονοµαζό-
µενο και «πρώτο πανεπιστήµιο» του Βιετνάµ), που ήταν ναός αφιερω-
- 70 -
διεθνές κομμουνιστικό κίνημα
05_VIETNAM_SEL_55_76:Layout 1  11/10/10  3:30 PM  Page 70µένος στη λατρεία του Κοµφούκιου και σήµερα αποτελεί αρχαιολογι-
κό χώρο.
Σε ερώτηση της αντιπροσωπείας µας αν παρατηρείται συγκέντρωση
του κεφαλαίου σε λίγα χέρια και παράλληλα διεύρυνση των οικονοµι-
κών και κοινωνικών ανισοτήτων, ο εκπρόσωπος της Ακαδηµίας ανέφε-
ρε ότι υπάρχουν προγράµµατα για την αντιµετώπιση της φτώχειας, η
οποία, ενώ κυµαινόταν στο 50% του πληθυσµού πριν αρκετά χρόνια,
σήµερα περιορίζεται στο 10%. Υποστήριξε ότι από το 1986 (χρονιά
έναρξης της πολιτικής της «ανανέωσης») έχει αντιµετωπιστεί η φτώ-
χεια για 35 εκατ. Βιετναµέζους, ενώ ο ΟΗΕ έχει επιβραβεύσει το Βιετ-
νάµ για την αντιµετώπιση της φτώχειας. Επίσης ισχυρίστηκε ότι υπάρ-
χει απόσταση µεταξύ πλουσίων και φτωχών στις συνθήκες της οικονο-
µίας της αγοράς, αλλά σε αυτό έχουν συµβάλει και οι φυσικές κατα-
στροφές και ότι το ΚΚ παίρνει ειδικά µέτρα για συγκεκριµένες περιο-
χές για την αντιµετώπιση της φτώχειας και τη δηµιουργία υποδοµών.
Επίσης, οι βιετναµέζικες τράπεζες δίνουν χαµηλότοκα δάνεια για τη
βοήθεια των πιο αδύναµων στρωµάτων.
Σύµφωνα µε τα στοιχεία της Ακαδηµίας, το 65% του πληθυσµού του
Βιετνάµ είναι αγρότες, το 15% εργατική τάξη και υπάρχουν 1 εκατοµ-
µύριο επιστήµονες (δεν έγινε δυνατό να διευκρινιστούν περαιτέρω τα
συγκεκριµένα στοιχεία). Στην αγροτική παραγωγή ενισχύεται η ανά-
πτυξη της τεχνολογίας. Τέλος, στο Βιετνάµ υπάρχουν 53 µειονότητες
και η χώρα συµµετέχει σε διεθνή προγράµµατα για το σεβασµό των δι-
καιωµάτων των µειονοτήτων.
Ερώτηση: Με βάση τα παραπάνω, σε τι συµπεράσµατα καταλήγει η
αντιπροσωπεία της ΚΕ του ΚΚΕ;
Ελένη Μπέλλου:Μπορούµε να εκθέσουµε ορισµένες πρώτες παρατη-
ρήσεις, προβληµατισµούς, ανησυχίες που άλλωστε εκφράσαµε και
στους συντρόφους από το ΚΚ Βιετνάµ, σε όλες µας τις συζητήσεις.
Νοµίζουµε ότι η εργατική τάξη, αλλά και η φτωχή αγροτιά στο Βιετ-
νάµ βρίσκεται µπροστά σε µια ιστορικά ιδιαίτερη δυσκολία της ταξικής
πάλης: Το ΚΚ Βιετνάµ έγινε κόµµα εξουσίας καθοδηγώντας στη νίκη
τον ηρωικό αγώνα του λαού ενάντια στο γαλλικό και στη συνέχεια στον
αµερικάνικο ιµπεριαλισµό, αλλά και µε την υλική και πολιτική στήριξη
των δυνάµεων του σοσιαλισµού και κυρίως της ΕΣΣ∆. Ετσι ανοίχτηκε
- 71 -
μια επίσκεψη στο Βιετνάμ
05_VIETNAM_SEL_55_76:Layout 1  11/10/10  3:30 PM  Page 71ένας δρόµος εκβιοµηχάνισης της οικονοµίας του στη βάση της κοινω-
νικής ιδιοκτησίας και όχι µε κυριαρχία των καπιταλιστικών σχέσεων.
Αυτός ο δρόµος είχε εγγενείς δυσκολίες που οφείλονταν στην καθυ-
στέρηση των υλικών προϋποθέσεων. Χαρακτηριστικό αυτής της καθυ-
στέρησης είναι το γεγονός ότι στη δεκαετία του 1960 υπήρχε ακόµη
εθνότητα (στο βορρά της χώρας) που ζούσε στις σπηλιές, χωρίς ένδυ-
ση-υπόδηση (πληροφορία καταγεγραµµένη στο Μουσείο Εθνογρα-
φίας). Στις δυσκολίες αυτού του δρόµου κοινωνικής ανάπτυξης ενδε-
χοµένως καταγράφονται και υποκειµενικές αδυναµίες στην κατανόηση
του ρόλου της κοινωνικής ιδιοκτησίας και του κεντρικού σχεδιασµού.
∆ηλαδή κάθε πρωτόγονη αγροτική κοινότητα (από την άποψη των πα-
ραγωγικών δυνάµεων) δεν µπορεί να θεωρηθεί µονάδα της κοινωνικής
ιδιοκτησίας ικανή να ενταχθεί στον κεντρικό σχεδιασµό. Σήµερα «διορ-
θώνονται» τέτοια λάθη, αλλά µε λαθεµένες θεωρητικές γενικεύσεις και
πρακτικές, που καταλογίζουν στον κεντρικό σχεδιασµό τη χαµηλή πα-
ραγωγικότητα αυτών των παραγωγικών δυνάµεων.
Παρατηρείται αδυναµία ή και λαθεµένη θεωρητική εξήγηση του κοι-
νωνικο-οικονοµικού άλµατος που επιχειρήθηκε στο Βιετνάµ από την
απελευθέρωσή του και όσο είχε την οικονοµική και πολιτική στήριξη
της ΕΣΣ∆.
Στον 20ό αιώνα είχαν συντελεστεί και άλλα τέτοια κοινωνικά άλµα-
τα, µέσα στην ΕΣΣ∆, στην Κούβα, µε το πέρασµα από την αγροτική στη
βιοµηχανική παραγωγή χωρίς τη συγκρότηση καπιταλιστικής κοινω-
νίας. Η δυνατότητα τέτοιων αλµάτων οφειλόταν στη γενική ωρίµανση
της δυνατότητας περάσµατος από τον καπιταλισµό στο σοσιαλισµό, δη-
λαδή στο γεγονός ότι ο καπιταλισµός διέτρεχε την πλέον αντιδραστική
εποχή του. Η πραγµατοποίηση τέτοιων ιστορικών αλµάτων εξαρτιόταν
από το διεθνή και περιφερειακό συσχετισµό, ανάµεσα στις δυνάµεις του
καπιταλισµού και του σοσιαλισµού, από τη δυναµική της σοσιαλιστι-
κής συσσώρευσης και βεβαίως από τη δυνατότητα της σοσιαλιστικής
ανάπτυξης - κοµµουνιστικής εµβάθυνσης στην ΕΣΣ∆.
Αλλά και η ιστορία της ανάπτυξης και κυριαρχίας του καπιταλιστικού
συστήµατος έχει να επιδείξει την ενσωµάτωση στον καπιταλισµό πρω-
τόγονων κοινοτικών ή δουλοκτητικών κοινωνιών (στην Αµερική, στην
Αυστραλία). Τόσο η ιστορία του καπιταλισµού όσο και η νηπιακή ιστο-
ρία του σοσιαλισµού έχουν περιπτώσεις ιστορικά προσωρινών πισωγυ-
- 72 -
διεθνές κομμουνιστικό κίνημα
05_VIETNAM_SEL_55_76:Layout 1  11/10/10  3:30 PM  Page 72ρισµάτων. Το ζήτηµα είναι η αντικειµενική εξήγησή τους, αλλά και η
θωράκιση του εργατικού κινήµατος σε περιόδους ήττας. Αυτό που κρί-
νεται είναι αν το εργατικό κίνηµα θα θωρακιστεί ιδεολογικά, πολιτικά,
οργανωτικά µε σκοπό την ανασύνταξη και το σταδιακό πέρασµα στην
αντεπίθεση ή αν θα βρεθεί διαλυµένο, ιδεολογικά-πολιτικά χειραγωγη-
µένο από τις καπιταλιστικές δυνάµεις που κέρδισαν.
Από αυτή τη σκοπιά κρίνουµε το θεωρητικό σχήµα και την πολιτική
«της οικονοµίας της αγοράς µε σοσιαλιστικό προσανατολισµό» ως προς
τα εξής:
Πρώτον, η αγορά -παραγωγή από εµπορευµατοπαραγωγούς για την
ανταλλαγή- προϋπήρχε της καπιταλιστικής οικονοµίας, αλλά κυριάρ-
χησε µόνο µε την κυριαρχία των καπιταλιστικών σχέσεων, δηλαδή µε
την εκτεταµένη απώλεια των µέσων παραγωγής που διέθεταν οι εµπο-
ρευµατοπαραγωγοί και τη µετατροπή αυτών σε µισθωτούς από τους κα-
τόχους τεχνικά πιο αναπτυγµένων και συγκεντρωµένων µέσων παρα-
γωγής. ∆ηλαδή κυριάρχησε ως καπιταλιστική αγορά.
Στο Βιετνάµ, όπως άλλωστε πολύ νωρίτερα στην Κίνα, δεν µπορεί να
υπάρξει µια κυρίαρχη «οικονοµία της αγοράς» µε προκαπιταλιστικά χα-
ρακτηριστικά. Είναι καπιταλιστική η παραγωγή και η αγορά που οργα-
νώνεται και διευρύνεται είτε µε τη µερική ιδιωτικοποίηση προηγούµε-
να κρατικών παραγωγικών µονάδων είτε µε τις άµεσες ξένες επενδύσεις
είτε µε επαναπατρισµό κεφαλαίων βιετναµέζων εµιγκρέδων.
Αλλωστε, το κίνητρο της καπιταλιστικής επένδυσης είναι παντού και
πάντα το κέρδος και µάλιστα το κέρδος χωρίς όρια, βγαλµένο από τον
όσο το δυνατό µεγαλύτερο βαθµό εκµετάλλευσης.
Αυτό σηµαίνει ότι η εργατική τάξη αυτοτελώς οργανώνεται, αµύνε-
ται, παλεύει για τους όρους µίσθωσής της από το κεφάλαιο. ∆ε µπορεί
και δεν πρέπει να απεµπολήσει τα δικαιώµατά της στο όνοµα µιας κα-
πιταλιστικής «εθνικής ανάπτυξης».
∆εύτερον, ο ρόλος του ΚΚ Βιετνάµ παρουσιάζει την εξής ιστορική
ιδιαιτερότητα: αφενός είναι το πολιτικό κόµµα της εργατικής τάξης,
αφετέρου το κόµµα που κυβερνά µε µια πολιτική που αντικειµενικά ενι-
σχύει τις καπιταλιστικές σχέσεις. Αυτή η αντίφαση δεν µπορεί να πα-
ραµένει για πολύ σε µια σχετικά ήρεµη κατάσταση. Αργά ή γρήγορα θα
οξυνθεί, είτε µε όξυνση της διαπάλης και εκδήλωση κρίσης µέσα στο
κόµµα είτε µε σταδιακή απώλεια του εργατικού χαρακτήρα του κόµµα-
- 73 -
μια επίσκεψη στο Βιετνάμ
05_VIETNAM_SEL_55_76:Layout 1  11/10/10  3:30 PM  Page 73τος. Είναι χαρακτηριστική η απόφαση να γίνονται µέλη του ΚΚ επιχει-
ρηµατίες, η διαπάλη για το άρθρο του Συντάγµατος σχετικά µε τον κα-
θοδηγητικό ρόλο του ΚΚ στην κοινωνία, η ενίσχυση δυνάµεων που
διεκδικούν αναγνώριση της δυνατότητας να δηµιουργηθούν και άλλα
κόµµατα. Αντανάκλαση όλων αυτών στην κυβερνητική πολιτική του
κόµµατος είναι π.χ. η ύπαρξη του ιδιωτικού κεφαλαίου στους κοινωνι-
κούς τοµείς της υγείας, της παιδείας, τα δίδακτρα σε όλες τις βαθµίδες
των κρατικών φορέων εκπαίδευσης.
Από την άλλη µεριά υπάρχουν ακόµα περιθώρια ένα ΚΚ σε συνθήκες
όπως του Βιετνάµ να υπερασπίζεται τους όρους πώλησης της εργατικής
δύναµης στο κεφάλαιο, γιατί ξεκινά από πολύ χαµηλά η αξία της, σε
σύγκριση µε εκείνη στη διεθνή καπιταλιστική αγορά. ∆ηλαδή µια ξένη
επένδυση στο Βιετνάµ έχει δυνατότητα υπερκέρδους µε µισθούς πολύ
χαµηλούς σε σύγκριση µε εκείνους στη χώρα συσσώρευσής του, που
ανεβάζουν όµως το επίπεδο διαβίωσης της καθυστερηµένης χώρας.
Ετσι το ΚΚ Βιετνάµ µπορεί να έχει ως κυβερνητικό κόµµα ορισµένη πα-
ρέµβαση στις συµφωνίες µε το ξένο κεφάλαιο ως προς τους µισθούς και
άλλους όρους της αγοράς εργατικής δύναµης. Αλλά αυτού του είδους η
κρατική παρέµβαση δε συνιστά «πορεία προς το σοσιαλισµό» ή «σο-
σιαλιστικό προσανατολισµό». ∆εν αποτέλεσε ούτε στις αναπτυγµένες
καπιταλιστικές κοινωνίες, π.χ. στη Σουηδία, µε σοσιαλδηµοκρατικά
κόµµατα στη διακυβέρνηση επί δεκαετίες που εφάρµοσαν γενικευµένη
πολιτική κοινωνικών παροχών.
Ούτε κυβερνητικά προγράµµατα διαχείρισης της ακραίας φτώχειας
συνιστούν «σοσιαλιστική κατεύθυνση». Τέτοια, καθώς και αντίστοιχα
εκπορευόµενα από τους καπιταλιστές, την εκκλησία κλπ., υπήρχαν,
υπάρχουν και θα υπάρχουν όσο υπάρχει καπιταλισµός.
Επίσης, η ύπαρξη ενός «κοµµουνιστικού» ή «σοσιαλιστικού» ή «σο-
σιαλδηµοκρατικού» κόµµατος στη διακυβέρνηση, δηλαδή µε πολιτική
εξασφάλισης και κάποιων κρατικών επιχειρήσεων σε συνθήκες κυ-
ριαρχίας της κεφαλαιακής σχέσης, δεν ανέτρεψε την πηγή της ανισο-
µετρίας και της αναρχίας στην παραγωγή και στην κατανοµή του προ-
ϊόντος της, την πόλωση µεταξύ πλούτου και φτώχειας, την εκδήλωση
κρίσεων υπερσυσσώρευσης κεφαλαίου. Ιστορικά έχει κριθεί η λεγόµε-
νη «µικτή οικονοµία», που σε καµία περίπτωση δεν οδήγησε σε σοσια-
λισµό.
- 74 -
διεθνές κομμουνιστικό κίνημα
05_VIETNAM_SEL_55_76:Layout 1  11/10/10  3:30 PM  Page 74Εποµένως η οικονοµία του Βιετνάµ είναι εκτεθειµένη σε µια τέτοια
προοπτική, η εργατική τάξη και ο φτωχός αγροτικός πληθυσµός είναι
εκτεθειµένοι στον κίνδυνο µιας τροµακτικής επιδείνωσης της θέσης
τους σε συνθήκες εκδήλωσης οικονοµικής κρίσης.
Το ΚΚ θα δικαιώσει τον τίτλο του στο βαθµό που θα έχει προετοιµά-
σει την εργατική τάξη σε συµµαχία µε τη φτωχή αγροτιά για νέα φάση
της ταξικής πάλης, ζήτηµα που θα κριθεί ιστορικά.
Ερώτηση: Στην Ελλάδα, αλλά και σε όλον τον κόσµο, ολόκληρες γε-
νιές µεγάλωσαν µε οράµατα που συµβολίζονταν από τον αντιιµπερια-
λιστικό αγώνα του λαού του Βιετνάµ, των µικρόσωµων µε το µεγάλο
σθένος, που νίκησαν τους µεγαλόσωµους και τεχνικά υπέροπλους Αµε-
ρικανούς. Ηταν ιστορική η ήττα του αµερικάνικου ιµπεριαλισµού στο
Βιετνάµ, αποτυπώθηκε σε βιβλία, κινηµατογραφικές ταινίες, αφίσες,
προσωποποιήθηκε στη µορφή του Χο Τσι Μινχ, ηγέτη του Βιετνάµ.
Ακόµα και σήµερα, νεότερες γενιές τουλάχιστον κοµµουνιστών και
κοµµουνιστριών έχουν συνδέσει το σοσιαλιστικό όραµα µε τον ηρωικό
αγώνα λαών, όπως του Βιετνάµ. Ποιο είναι το µήνυµά σας σε αυτούς
τους νέους και τις νέες, αλλά και στους µεγαλύτερης ηλικίας αγωνιστές;
Ελένη Μπέλλου: Ο 20ός αιώνας, µε αφετηρία τη νικηφόρα Σοσιαλι-
στική Επανάσταση στη Ρωσία το 1917, έδωσε µια µεγάλη ώθηση στην
κοινωνική πρόοδο. ∆ιέτρεξε απόσταση κοινωνικής - πολιτιστικής ανά-
πτυξης στη Ρωσία, στα βάθη της Ασίας, στην Κούβα, που σε καµία πε-
ρίπτωση δε θα µπορούσε να τη διατρέξει, αν δεν είχε κινητοποιηθεί όλη
αυτή η λαϊκή δύναµη στις δοσµένες ιστορικές συνθήκες και µε τις του-
λάχιστον ελάχιστες υλικές προϋποθέσεις που είχαν διαµορφωθεί στη
Ρωσία. Αυτή η ιστορική κίνηση δε διαγράφεται από το γεγονός ότι έχα-
σε τη δυναµική της, δεν εξασφάλισε τις θεωρητικές και πολιτικές προ-
ϋποθέσεις για να ανταπεξέλθει στις νέες συνθήκες της ταξικής πάλης,
σε διεθνή συσχετισµό που βάραινε η µη πραγµατοποίηση σοσιαλιστι-
κής επανάστασης στην αναπτυγµένη καπιταλιστική ∆υτική Ευρώπη,
που δεν αξιοποιήθηκε η µεγάλη οικονοµική κρίση του µεσοπολέµου και
η επαναστατική κατάσταση σε κάποιες χώρες προς το τέλος του Β΄ Παγ-
κοσµίου Πολέµου.
Η σοσιαλιστική οικοδόµηση και αλλού η πορεία προς αυτήν κατά τον
20ό αιώνα αποτελεί τη µαγιά για να ανασυγκροτηθεί το επαναστατικό
- 75 -
μια επίσκεψη στο Βιετνάμ
05_VIETNAM_SEL_55_76:Layout 1  11/10/10  3:30 PM  Page 75εργατικό, το κοµµουνιστικό κίνηµα στον 21ο αιώνα, για να πετύχει το
γενικευµένο και οριστικό πέρασµα από τον καπιταλισµό στο σοσιαλι-
σµό. Επαναστατικό όραµα και επαναστατική δράση είναι περισσότερο
από ποτέ άλλοτε ρεαλιστικά και ελπιδοφόρα µηνύµατα για τους κοµ-
µουνιστές και τις κοµµουνίστριες, νεότερης και µεγαλύτερης ηλικίας,
αγωνιστές και αγωνίστριες που δε βολεύονται στη σαπίλα του καπιτα-
λισµού, που δεν εγκλωβίζονται στην ηττοπάθεια, τη µοιρολατρία, στην
αντιδραστική χειραγώγηση. Η κοινωνική πρόοδος αναπτύσσεται όχι ευ-
θύγραµµα αλλά σε σπειροειδή κίνηση. Εκεί που φαινοµενικά τείνει να
κλείσει ένας κύκλος, έχει ήδη περάσει σε ανώτερο επίπεδο. Ετσι η ολο-
κλήρωση του κύκλου της πρώτης ιστορικής πείρας σοσιαλιστικής εξου-
σίας και οικοδόµησης έχει µέσα της την αφετηρία ενός νέου κύκλου σε
ανώτερο, πιο ώριµο επίπεδο, µε τη συνειδητά πιο ώριµη δράση µας.