Καθ' ... οδόν στην Καισαριανή

Καθ' ... οδόν

Ωρες αλησμόνητες στην Καισαριανή

Κάθε Κυριακή, σχεδόν κάθε Κυριακή, συνηθίζαμε, ό,τι καιρό και να είχε, να κάνουμε ένα μεγάλο περίπατο (πού αλλού;), στην Καισαριανή. Αφήναμε στην είσοδο το αυτοκίνητο και πεζή διασχίζαμε το βουνό. Τις πρώτες φορές αγκομαχούσαμε σαν τα παλιά τα Γκαζοζέν. Και να μην τα θυμάστε, θα τα έχετε ακουστά. Ηταν ξακουστά μια εποχή... Μετά από λίγους μήνες, όμως, πετούσαμε σαν τα πουλιά. Κυριολεκτικά. Σα φτάναμε στο υπέροχο εκκλησάκι των Ταξιαρχών, που έχει πρόσφατα αποκατασταθεί, γνωρίζαμε πως είχαμε «αγγίξει» την άκρη... Την άκρη του ονείρου. Καθόμαστε στον ξύλινο φράκτη και αγναντεύαμε τη θάλασσα που απλωνόταν μπροστά στα έκθαμβα βλέμματά μας. Τις πιο πολλές φορές σιωπούσαμε, αλλά ενίοτε φλυαρούσαμε, φιλοσοφούσαμε και φιλοκαλούσαμε... Χώρος περισυλλογής, χώρος ονειρικός, φιλικός και προσιτός. Χώρος μαγικός η Καισαριανή, μας κρατούσε αιχμάλωτους της γοητείας της, ώρα πολλή. Ηταν πάντα τόσο καλή μαζί μας.

Επειτα, έχοντας περπατήσει μια ολόκληρη ώρα, έχοντας ασκήσει το σώμα, έχοντας γεμίσει, κινητοποιήσει αλλά και ικανοποιήσει όλες μας τις αισθήσεις, παίρναμε το δρόμο της επιστροφής... Οποιος έφτανε πρώτος στο αυτοκίνητο, με τα μάτια γεμάτα από την έκδηλη ομορφιά, με τα μάγουλα κατακόκκινα από το οξυγόνο και το τρέξιμο, έλεγε«πεινάω», πράγμα που σήμαινε ότι ήταν ο νικητής. Και, φυσικά, ζητούσε το «έπαθλό» του: Καυτή ψαρόσουπα και φρέσκο ψάρι. Σαν μικρό παιδί περίμενε το χαλβά, ευγενική προσφορά του καταστήματος.

Πολλές φορές, πάλι, δεν ανεβαίναμε μέχρι πάνω. Σταματούσαμε στοΣκοπευτήριο της Καισαριανής, και στεκόμαστε κάτω από τον ίσκιο των λυγερών κυπαρισσιών με την καρδιά σφιγμένη, με μάτια υγρά. Θρηνούσαμε σιωπηλά τα διακόσια παλικάρια, τους μάρτυρες της ματωμένης Πρωτομαγιάς του 1944. Τιμούσαμε εκείνους τους ατρόμητους, που δε δείλιασαν και δε δίστασαν να δώσουν τη μοναδική ζωή τους για έναν κόσμο καλύτερο, που κάποτε ίσως θα έρθει.

Είναι αλήθεια ότι σιγά σιγά αρχίσαμε να θέλουμε να μάθουμε περισσότερα για το θεϊκό αυτό τόπο. Τον τόπο προσκυνήματος. Για την ιστορία των φανερών αλλά κρυμμένων θησαυρών που συνεχώς ανακαλύπταμε. Αργά και σταθερά η Καισαριανή μάς κίνησε την περιέργεια, μας κέρδισε για πάντα. Οσο κρατά αυτό το πάντα τέλος πάντων. Και έφτασε μια στιγμή, που ξέραμε πια για εκείνη τα πιο πολλά της μυστικά. Σας εκμυστηρευόμαστε μερικά. Τα υπόλοιπα θα τα ανακαλύψετε μόνοι σας.

Η Μονή της Καισαριανήςείναι αφιερωμένη στα Εισόδια της Θεοτόκου, και σήμερα λειτουργεί ως αρχαιολογικός χώρος. Πού βρίσκεται; Είναι καλά χωμένη σε μια κοιλάδα στη δυτική πλαγιά του Υμηττού, ανάμεσα στις πηγές της Καλλοπούλας, στα βόρεια της Κρυοκεφαλής, που κατά τον καιρό της Τουρκοκρατίας λεγόταν «Κοτς Μπασί». Η ονομασία της Καισαριανής μάς παραδίδεται το 1200 στην επιστολή του αυτοεξόριστου στην Κέα Μιχαήλ Χωνιάτη προς τον ηγούμενο της Μονής. Κατά την ερμηνεία, το όνομα προέρχεται από τον ιδρυτή της, κάποιον ονόματι Καισάριο ή από τους Καίσαρες, αδελφούς του αυτοκράτορα, εξόριστους στην Αθήνα από την Ειρήνη την Αθηναία. Την ίδια εποχή το Μοναστήρι παραδίδεται ως «Σάντα Συριανή» σε έγγραφο του πάπα Ινοκέντιου του Γ` το 1208, μετά την εγκαθίδρυση της Φραγκοκρατίας στην πόλη των Αθηνών. Αυτά μας πληροφορεί σ' ένα δημοσίευμά της η Αικατερίνη Παντελίδου-Αλεξιάδου, που χωρίς εκείνη να το γνωρίζει μάς έκανε να αγαπήσουμε περισσότερο την Καισαριανή. Και αυτό, γιατί όσο περισσότερα γνωρίζεις για έναν χώρο, τόσο τον αγαπάς πιο πολύ. Φυσικά αυτό δεν είναι απόλυτο, γιατί υπάρχουν και φορές που λειτουργεί και αντιστρόφως. Ας είναι, προχωράμε...

Η Μονή του Αγίου Ιωάννου Προδρόμου του Κυνηγού ή των Φιλοσόφων, βρίσκεται στη βόρεια άκρη της κορυφογραμμής επάνω σε ένα ύψωμα και μοιάζει σαν να εποπτεύει την πεδιάδα των Μεσογείων και το λεκανοπέδιο της Αθήνας. Το όνομά της προέρχεται από τον Βασίλειο Κυνηγό, της οικογένειας των Φιλοσόφων, που είχαν με την οικογένεια των Λαμπαρδών τη Μονή Αγίου Ιωάννου του Προδρόμου του Φιλοσόφου στη Δημητσάνα. Και αυτή η μαρτυρία προκύπτει από μια επιστολή του Μιχαήλ Χωνιάτη.

Η Μονή Αστερίου είναι αφιερωμένη στους Ταξιάρχες και βρίσκεται προφυλαγμένη κοντά στη Μονή Καισαριανής. Το όνομά της αποδίδεται στην παρουσία του Οσίου Λουκά του Αστεριώτη(Αστέρι), ο οποίος ασκήτεψε εκεί. Οι τοιχογραφίες που σώζονται σήμερα ανάγονται στο 16ο αιώνα.

Υπάρχουν τόσα πολλά που θα μπορούσε να πει κανείς για τον ευλογημένο αυτό τόπο, όμως δυστυχώς δεν υπάρχει ο ανάλογος χώρος. Αλλωστε, για να είμαστε και ειλικρινείς, δεν έχουμε και το χρόνο. Ετσι, εντελώς ξαφνικά, καθώς γράφαμε αυτές τις γραμμές, μας κυρίευσε μια απερίγραπτη νοσταλγία να την επισκεφτούμε. Κοντεύει ένας χρόνος που δεν έχουμε πατήσει το πόδι μας εκεί. «Πετάμε την πένα», όπως συνηθίζαμε να λέμε τον περασμένο αιώνα..., δηλαδή κλείνουμε τον υπολογιστή και φύγαμε. Ισως σας συναντήσουμε εκεί. Στην κορυφή!