Το μέγεθος της αξίας του εμπορεύματος

Το μέγεθος της αξίας του εμπορεύματος

Στην παραγωγή των εμπορευμάτων παίρνουν μέρος εργαζόμενοι με διαφορετική ειδίκευση. Η εργασία του εργαζόμενου χωρίς καμιά κατάρτιση είναι απλή εργασία.

Η εργασία που απαιτεί ειδική κατάρτιση είναι σύνθετη ή ειδικευμένη εργασία.

Η σύνθετη εργασία παράγει στη μονάδα του χρόνου αξία μεγαλύτερου μεγέθους, σε σύγκριση με την απλή εργασία. Στην αξία του εμπορεύματος που παράγεται από σύνθετη εργασία μπαίνει και μέρος της εργασίας που ξοδεύτηκε για την εκπαίδευση του εργαζόμενου.

Η μετατροπή όλων των ειδών της σύνθετης εργασίας σε απλή εργασία συντελείται αυθόρμητα.

Το μέγεθος της αξίας του εμπορεύματος καθορίζεται από την κοινωνικά αναγκαία ποσότητα απλής εργασίας.

Η σύνθετη εργασία αποκτάει τη σημασία πολλαπλασιασμένης απλής εργασίας, μια ώρα σύνθετης εργασίας είναι ίση με κάμποσες ώρες απλής εργασίας.

Είναι γνωστό πως οι χωριστοί εμπορευματοπαραγωγοί εργάζονται κάτω από διαφορετικές συνθήκες και ξοδεύουν για την παραγωγή των ίδιων εμπορευμάτων διαφορετική ποσότητα χρόνου εργασίας.

Μήπως αυτό σημαίνει πως όσο πιο τεμπέλης είναι ο εργαζόμενος, όσο λιγότερο ευνοϊκοί οι όροι κάτω από τους οποίους εργάζεται, τόσο μεγαλύτερη θα είναι η αξία του εμπορεύματος;

Οχι, δε σημαίνει αυτό.

Το μέγεθος της αξίας του εμπορεύματος δεν καθορίζεται από τον ατομικό χρόνο εργασίας που ξοδεύεται για να παραχθεί το εμπόρευμα από τον χωριστό εμπορευματοπαραγωγό, αλλά από τον ΚΟΙΝΩΝΙΚΑ ΑΝΑΓΚΑΙΟ ΧΡΟΝΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ.

ΚΟΙΝΩΝΙΚΑ ΑΝΑΓΚΑΙΟΣ ΧΡΟΝΟΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ είναι ο χρόνος, που απαιτείται για την παραγωγή ενός εμπορεύματος, κάτω από μέσους κοινωνικά κανονικούς όρους παραγωγής, δηλαδή με μέσο επίπεδο τεχνικής, με μέση επιδεξιότητα και εντατικότητα της εργασίας.

Ο κοινωνικά αναγκαίος χρόνος εργασίας αλλάζει με την αύξηση της παραγωγικότητας της εργασίας.

Η παραγωγικότητα της εργασίας καθορίζεται από την ποσότητα των προϊόντων που δημιουργούνται στη μονάδα του χρόνου εργασίας.

Η παραγωγικότητα της εργασίας αυξάνει με την τελειοποίηση ή την πληρέστερη χρησιμοποίηση των εργαλείων παραγωγής, με την ανάπτυξη της επιστήμης, με το ανέβασμα της τέχνης του εργαζόμενου, με την ορθολογική οργάνωση της εργασίας και με άλλες βελτιώσεις στο προτσές της παραγωγής.

Οσο μεγαλύτερη είναι η παραγωγικότητα της εργασίας, τόσο λιγότερος είναι ο αναγκαίος χρόνος για την παραγωγή της μονάδας του δοσμένου εμπορεύματος, τόσο χαμηλότερη είναι και η αξία του εμπορεύματος.

«Το μέγεθος της αξίας ενός εμπορεύματος αλλάζει απευθείας, ανάλογα με την ποσότητα και αντιστρόφως ανάλογα με την παραγωγική δύναμη της εργασίας, που πραγματοποιείται μέσα σε αυτό το εμπόρευμα».¹

Η εντατικότητα της εργασίας καθορίζεται από την ποσότητα της εργασίας που ξοδεύεται στη μονάδα του χρόνου.

Οσο περισσότερη εργασία ξοδεύεται στη μονάδα του χρόνου, τόσο μεγαλύτερο είναι το μέγεθος της δημιουργούμενης αξίας, που ενσωματώνεται σε μεγαλύτερη ποσότητα παραγμένων εμπορευμάτων.

«Το ανέβασμα της παραγωγικής δύναμης της εργασίας και η αύξηση της έντασής της επενεργούν από μια άποψη ομοιόμορφα. Και τα δύο αυξάνουν τη μάζα των προϊόντων που παράγονται στο ίδιο χρονικό διάστημα. Και τα δύο συντομεύουν, λοιπόν, το μέρος εκείνο της εργάσιμης ημέρας που χρειάζεται ο εργάτης για την παραγωγή των μέσων συντήρησής του ή του ισοδύναμού τους».²

Ο διπλός χαρακτήρας της εργασίας

Κάθε εμπόρευμα έχει διπλό χαρακτήρα: Από τη μια μεριά, είναι αξία χρήσης και, από την άλλη, αξία.

Αυτός ο διπλός χαρακτήρας του εμπορεύματος καθορίζεται από το διπλό χαρακτήρα της εργασίας, που είναι ενσωματωμένη στο εμπόρευμα.

Τα είδη εργασίας είναι τόσο πολυποίκιλα, όσο και οι παραγόμενες αξίες χρήσης.

Σήμερα στον κόσμο παράγονται πάνω από 20 εκατομμύρια αξίες χρήσης. Π.χ., η εργασία του μαραγκού είναι ποιοτικά διαφορετική από την εργασία του ράφτη, του τσαγκάρη κλπ.

Τα διαφορετικά είδη εργασίας διαφέρουν το ένα από το άλλο στο σκοπό, στις μεθόδους, στα εργαλεία και, τέλος, στα αποτελέσματά τους. Π.χ., ο μαραγκός δουλεύει με το σκεπάρνι, το πριόνι, το ροκάνι και παράγει είδη ξύλου (τραπέζια, καρέκλες, κλπ.). Ο ράφτης παράγει ρούχα με τη βοήθεια της ραπτομηχανής, του ψαλιδιού και της βελόνας. Ετσι, βλέπουμε ότι σε κάθε αξία χρήσης είναι ενσωματωμένο ένα ορισμένο είδος εργασίας.

Η εργασία που ξοδεύτηκε με καθορισμένη μορφή είναι συγκεκριμένη εργασία.

Η συγκεκριμένη εργασία δημιουργεί την αξία χρήσης του εμπορεύματος. Αλλά αυτή η εργασία δεν είναι η μοναδική πηγή των αξιών χρήσης, που παράγει τον υλικό πλούτο.

Μια άλλη πηγή της αξίας χρήσης είναι τα υλικά αντικείμενα της φύσης.

Η συγκεκριμένη εργασία και η αξία χρήσης υπάρχουν ανεξάρτητα από το αν η παραγωγή είναι ή δεν είναι εμπορευματική.

Στις συνθήκες, όμως, της εμπορευματικής παραγωγής, η εργασία των εμπορευματοπαραγωγών δεν είναι μόνο συγκεκριμένη, αλλά και αφηρημένη.

Κατά την ανταλλαγή συγκρίνονται μεταξύ τους και εξισώνονται το ένα με το άλλο τα πιο ποικιλόμορφα εμπορεύματα που έχουν δημιουργηθεί από διαφορετικά είδη συγκεκριμένης εργασίας.

Συνεπώς, πίσω από τα διαφορετικά συγκεκριμένα είδη εργασίας κρύβεται κάτι το κοινό, που χαρακτηρίζει κάθε εργασία.

Τόσο η εργασία του μαραγκού, όσο και η εργασία του ράφτη, παρά την ποιοτική διαφορά ανάμεσα σ' αυτά τα είδη εργασίας, αποτελούν παραγωγικό ξόδεμα του μυαλού, των νεύρων, των μυώνων κλπ. του ανθρώπου, και με αυτήν την έννοια αποτελούν όμοια ανθρώπινη εργασία, εργασία γενικά.

Η ομοιογενής κοινωνική εργασία των εμπορευματοπαραγωγών, ανεξάρτητα από τη συγκεκριμένη μορφή της, λέγεται αφηρημένη εργασία.

Η αφηρημένη εργασία δημιουργεί την αξία του εμπορεύματος και, μάλιστα, είναι η μοναδική πηγή της αξίας.

Η αφηρημένη εργασία, που αποτελεί τη βάση της αξίας, εκφράζει τις οικονομικές σχέσεις μεταξύ των εμπορευματοπαραγωγών.

Η αφηρημένη και η συγκεκριμένη εργασία αποτελούν δύο πλευρές της εργασίας, που είναι ενσωματωμένη στο εμπόρευμα.

«Κάθε εργασία είναι, από τη μια, ξόδεμα ανθρώπινης εργατικής δύναμης με τη φυσιολογική έννοια, και με αυτήν την ιδιότητα της όμοιας ανθρώπινης ή αφηρημένης ανθρώπινης εργασίας αποτελεί την αξία του εμπορεύματος.

Κάθε εργασία είναι, από την άλλη, ξόδεμα ανθρώπινης εργατικής δύναμης με την ιδιαίτερη καθορισμένη σκόπιμη μορφή, και με την ιδιότητα αυτή της συγκεκριμένης ωφέλιμης εργασίας παράγει αξίες χρήσης».³

1. Κ. Μαρξ: «Το Κεφάλαιο», πρώτος τόμος, σελ. 55.

2. Κ. Μαρξ: «Το Κεφάλαιο», πρώτος τόμος, σελ. 545.

3. Κ. Μαρξ: «Το Κεφάλαιο», πρώτος τόμος, σελ. 60.

Του
Γιώργου ΠΟΛΥΜΕΡΙΔΗ