Καθ' οδόν... στον Κεραμικό

Καθ' οδόν... στον Κεραμικό

Κυριακή σήμερα, και καιρού επιτρέποντος λέμε να κάνουμε έναν ωραίο περίπατο. Αποφασίσαμε να επισκεφτούμε τον Κεραμεικό. Ερχεστε; Πάμε, λοιπόν, και ας μην καθυστερούμε και στο δρόμο τα λέμε. Λέμε ο καθένας μας, όσα δεν έχει λησμονήσει απ' όλα όσα είχε μάθει σε νεαρή ηλικία. Φύγαμε!

Ο Παυσανίας μάς λέει ότι ο Κεραμεικός οφείλει την ονομασία του στον Κέραμο, τον ήρωα τον κεραμέων, το γιο του Διονύσου και της Αριάδνης. Τα ακριβή όρια του δήμου Κεραμέων δεν είναι εντελώς γνωστά, όμως, μερικά ορόσημα, που αποκαλύφθηκαν κατά τις ανασκαφές και φέρουν την επιγραφή: «Ορος Κεραμεικού», καθώς και οι γραπτές μαρτυρίες, δίνουν κάποια σημεία αναφοράς για την έκτασή του. Σύμφωνα, λοιπόν, με όσα γνωρίζουμε, ο Κεραμεικός εκτεινόταν, τουλάχιστον, από τη βορειοδυτική παρυφή της Αγοράς των Αθηνών ως το δάσος του ήρωα Ακάδημου, που βρίσκεται σε απόσταση ενάμισι χιλιομέτρου από τη Φιλοσοφική Σχολή, που ίδρυσε ο Πλάτωνας. Ο Παυσανίας περιγράφει ότι περίπου όλη η Αγορά αποτελούσε μέρος του Κεραμεικού.

Μετά από τους καταστροφικούς, αλλά τελικά νικηφόρους, πολέμους κατά των Περσών και την ολική καταστροφή της Αθήνας, μετά από απόφαση του Θεμιστοκλή, το 478 π.Χ. η Αθήνα οχυρώθηκε με ένα νέο τείχος, που περιέβαλε και διεύρυνε την πόλη προς όλες τις κατευθύνσεις. Ο νέος οχυρωματικός περίβολος έφερε μεγάλες αλλαγές σε όλη την Αθήνα και ιδιαίτερα στο Δήμο των Κεραμέων, τον οποίον χώρισε στα δύο. Το ένα μέρος βρισκόταν τώρα μέσα και το άλλο έξω από την οχύρωση. Η μια πύλη έγιναν δύο: Η «Ιερά Πύλη» και το «Δίπυλο». Αυτά τα λίγα, τα ελάχιστα, μάς έρχονται στο νου καθώς σιωπηλοί και, νιώθοντας μια έντονη συγκίνηση, περπατάμε μέσα στον Κεραμεικό στην «Οδό των Τάφων», στην «Ιερά Οδό» στην Ιερά Πύλη, στο Δίπυλο, στην Αγορά. Το Προάστιο είναι η οδός, που βγαίνει από την Ιερά Πύλη και διασχίζει τον Κεραμεικό και, σύμφωνα με τις επιγραφές, είναι η «Ελευσίνια Οδός». Ο λαός, αντίθετα, την ονομάζει «Ιερά Οδό» γιατί ήταν ο δρόμος που ακολουθούσε η μεγάλη πομπή των μυστηρίων της Δήμητρας για την Ελευσίνα.

Για μια στιγμή, έτσι καθώς μαγεμένοι προχωράμε, συνειδητοποιούμε ότι ακολουθούμε το ίδιο δρομολόγιο του Παυσανία στο επίπεδο του δρόμου της ύστερης κλασικής εποχής. Βλέπουμε να εκτείνεται εμπρός η ίδια εικόνα με εκείνη του οδοιπόρου του 4ο π.Χ αιώνα και να μας συνοδεύει το ποταμάκι ρυάκι, λίγο στεγνό βέβαια, του Ηριδανού. Μόλις φτάσουμε στην «Ιερά Πύλη» θα δούμε τρεις μεγάλους τύμβους. Οσα και να δούμε, τα μάτια μας δε χορταίνουν και θέλουμε να ξανάρθουμε, αφού ξαναδιαβάσουμε περισσότερα για την ιστορία. Μια μικρή βόλτα, όπως η σημερνή, δε φτάνει. Πήραμε μια γεύση από το παρελθόν και μας άνοιξε η όρεξη. Θα ξανάρθουμε. Και σύντομα μάλιστα.

    

Τρενάκι, μια αιωνιότητα και κάτι... .

Στο Βόλο, λοιπόν. Και σαν τελειώσαμε ό,τι είχαμε να κάνουμε, σκεφτήκαμε να χαρίσουμε 30 ώρες στον εαυτό μας. Τριάντα ολόκληρες ώρες, μια υπέροχη αιωνιότητα μας φάνηκε. Μια αιωνιότητα, που αλίμονο τέλειωσε, όπως τελειώνουν όλες οι «ανθρώπινες αιωνιότητες». Θα ρωτήσει κανείς, πώς διαθέσαμε όλες αυτές τις ώρες; Κάναμε πολλά και διάφορα. Διάφορα και καθόλου αδιάφορα, μα ανεξίτηλο στη μνήμη μας μένει η στιγμή εκείνη που υλοποιήσαμε ένα παλιό μας όνειρο, που εκπληρώσαμε μια μεγάλη επιθυμία: Να ταξιδέψουμε με το τρενάκι του Πηλίου, που συμπλήρωνε 103 χρόνια λειτουργίας -τότε- σήμερα συμπληρώνει τα 105. Να κάνουμε αυτήν την υπέροχη διαδρομή, να ξαναπεράσουμε πάνω από τη γέφυρα του Ντε Κίρικο (πρόκειται για τον πατέρα του μεγάλου ζωγράφου) και να θαυμάσουμε τη θέα. Θέα, που μας είχε μαγέψει κάποτε όταν είμαστε παιδιά και παρ' όλες τις δεκαετίες που πέρασαν δεν είχε διαλυθεί. Ανανεώσαμε τη μαγεία, αλλά και την υπόσχεση να το επαναλάβουμε ακόμη μια φορά για να νιώσουμε και πάλι αθώοι, άπειροι, χωρίς πληγές, χωρίς απογοητεύσεις.

Το τρενάκι του Πηλίου άρχισε να κατασκευάζεται το 1894. Το πρώτο τμήμα της γραμμής Βόλου - Λεχωνιών, μήκους 12 χιλιομέτρων, λειτούργησε το 1895. Το 1903 ολοκληρώθηκε και το υπόλοιπο τμήμα, μήκους 16 χιλιομέτρων, έως τις Μηλιές. Η γραμμή λειτούργησε ως το 1971 και εξυπηρετούσε τις ανάγκες των κατοίκων του Ανατολικού Πηλίου, μετά όμως διεκόπη. Και μετά από πολλά χρόνια, μόλις το 1996, το «αγέραστο» τρενάκι άρχισε πάλι να σφυρίζει ανέμελα, νεανικά, χαρούμενα. Από φέτος την άνοιξη το τρενάκι θα πηγαίνει ακόμη πιο γρήγορα, αφού αποκτά καινούριους ντιζελοκινητήρες, οι οποίοι θα αυξήσουν τη μεταφορική ικανότητα και την αξιοπιστία των δρομολογίων του. Οποιος βρεθεί στο Βόλο ας μην το αναβάλει, πάρτε το τρενάκι ανεβείτε μέχρι τις Μηλιές και ξανακατεβείτε. Θα μας θυμηθείτε. Ισως συναντηθούμε σε κάποιο σταθμό, καθώς το τρενάκι θα σφυρίζει και θα σιγανομουρμουρίζει κάποιον νεανικό εύθυμο σκοπό.