Ματιές σε ένα μακρινό κόσμο

Ματιές σε ένα μακρινό κόσμο

Πολύτιμα στοιχεία τόσο για τον πλανήτη Δία, όσο και για μερικούς από τους δορυφόρους του έδωσε τελικά η παρολίγο αποτυχημένη αποστολή του διαστημοπλοίου «Γαλιλαίος», που εκτοξεύτηκε το 1989 και έφτασε στον προορισμό του το 1995

Η μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα είναι μια τεράστια καταιγίδα, που υψώνεται 30 χιλιόμετρα πάνω από τα σύννεφα αερίων, τα οποία βρίσκονται γύρω της. Η καταιγίδα έχει διάμετρο 26.000 χιλιόμετρα και πιθανώς προέκυψε από αστάθειες στους ισχυρούς ανέμους που πνέουν από την ανατολή προς τη δύση. (Η δεξιά εικόνα υπερβάλλει κατά 1.000 φορές την κάθετη κλίμακα)

Το εσωτερικό του Δία καταδεικνύει ότι η ονομασία του: «αεριώδης γίγας» είναι μάλλον ατυχής. Το μεγαλύτερο μέρος του πλανήτη αποτελείται από υδρογόνο, το οποίο, κάτω από τις τεράστιες πιέσεις που επικρατούν στο εσωτερικό του έχει μετατραπεί σε υγρό και ακόμη βαθύτερα σε μεταλλικό. Στο κέντρο βρίσκεται ένας τεράστιος βράχος γύρω από τον οποίο συσσωρεύτηκε όλο αυτό το υδρογόνο κατά το σχηματισμό του ηλιακού μας συστήματος

Επιμέλεια:
Σταύρος ΞΕΝΙΚΟΥΔΑΚΗΣ
Πηγή: «Scientific American»

    

Δικτυακοί «καφενέδες»

Ολοι έχουμε συνηθίσει τα καφενεία σαν ένα λαϊκό τόπο ανταλλαγής ιδεών, πολλές φορές λίγο «δυναμικά», προπαντός σε προεκλογικές περιόδους. Δε θα μπορούσε αυτό να λείψει και από την εικονική κοινωνία του Internet. Ο λόγος γίνεται για τις Mail Lists (Ταχυδρομικές Λίστες). Τεχνικά πρόκειται για μια πάρα πολύ απλή ιδέα. Ενα πρόγραμμα, εγκατεστημένο σε έναν κεντρικό υπολογιστή, αναλαμβάνει να στείλει ένα e-mail, σε όλα τα μέλη της ηλεκτρονικής λίστας. Με αυτόν τον τρόπο όταν ένα μέλος της λίστας στείλει ένα e-mail στον κεντρικό υπολογιστή, το διαβάζουν μέσα σε λίγα δευτερόλεπτα και όλοι οι υπόλοιποι.

Συνήθως πρόκειται για λίστες με συγκεκριμένα θέματα συζήτησης, τα οποία φυσικά οριοθετούνται μόνο από τη δύναμη της φαντασίας μας. Παρ' όλα αυτά, υπάρχουν και ανοιχτές λίστες όπου όλα «παίζουν». Από το τι έφαγε ο κάποιος το πρωί που ξύπνησε, μέχρι βαθιές πολιτικές αναλύσεις.

Η «κουβέντα» γίνεται, αποκόπτοντας ο καθένας ένα συγκεκριμένο κομμάτι ενός e-mail, που έγραψε κάποιος άλλος, και απαντώντας πάνω σε αυτό. Με τον τρόπο αυτό ένα θέμα συζήτησης μπορεί να καταλήξει εντελώς διαφορετικά, από αυτό που ήθελε εκείνος, ο οποίος άνοιξε την «κουβέντα» με το αρχικό e-mail.

Τα πράγματα σε μια Mail List, όμως, δεν είναι τόσο απλά όπως στο καφενείο. Τώρα, πλέον, έχουμε να κάνουμε με γραπτό λόγο, κι επειδή «τα γραπτά μένουν», μην τολμήσετε να πείτε κάτι που θ' αλλάξετε μετά από καιρό. Πάντα θα βρεθεί κάποιος που θα «ξαραχνιάσει» τα αρχεία του και θα αναδημοσιεύσει αυτά που είπατε, ακόμη και πριν από πολλά χρόνια.

Στον ελληνικό χώρο του Internet, σημαντική ώθηση στις Mail Lists δίνουν οι Ελληνες μετανάστες ή φοιτητές, αφού αυτοί έχουν τη μεγαλύτερη ανάγκη να μιλήσουν με ανθρώπους της ίδιας κουλτούρας. Αποσπάσματα από άρθρα εφημερίδων και περιοδικών, πάνε κι έρχονται, απολαμβάνοντας το σχολιασμό του καθένα και ενημερώνοντας αυτούς που βρίσκονται χιλιάδες χιλιόμετρα από την πατρίδα τους.

Η γνωστότερη και μεγαλύτερη ελληνική λίστα είναι η HELLAS, με εκατοντάδες αναγνώστες σε όλο τον πλανήτη. Το θέμα της ανοιχτό και ό,τι προκύψει.

Μια, όμως, πρωτότυπη και με πιο συγκεκριμένο αντικείμενο ελληνική λίστα είναι η ΑΕΣΙ (Αγωνιστική Επιτροπή Συμπαράστασης στο Internet), η οποία γεννήθηκε μέσα από τους μεγαλειώδεις αγώνες των αγροτών το '97 και την ανάγκη για συμπαράσταση σε αυτούς με κάθε τρόπο. Πρόκειται για μια αριστερή πολιτική Mail List, όπως διαβάζουμε στις σελίδες της, που σαν σκοπό της έχει τη συμπαράσταση σε λαϊκούς αγώνες και την ανταλλαγή εμπειριών και ενημέρωσης από την επαναστατική δράση σε όλο τον πλανήτη. Οι σελίδες της ΑΕΣΙ, απ' όπου μπορείτε και να γραφτείτε σ' αυτήν, βρίσκονται στη διεύθυνση http κp://directory.gr/AESI.

Γιάννης ΚΥΡΑΝΗΣ

    

Οι τέσσερις δορυφόροι του Δία, που είχαν ανακαλυφθεί από τον Γαλιλαίο με ένα από τα πρώτα τηλεσκόπια, έχουν στην ουσία χαρακτηριστικά πλανητών. Οι δύο πιο κοντινοί στο Δία, η Ιώ και η Ευρώπη έχουν περίπου το μέγεθος και την πυκνότητα της Σελήνης. Οι δύο εξωτερικοί, ο Γανυμήδης και η Καλλιστώ έχουν περίπου το μέγεθος του πλανήτη Ερμή, αλλά έχουν πολύ μικρότερη πυκνότητα. Αν και το «Γαλιλαίος» δεν προσγειώθηκε ούτε έσκαψε τους δορυφόρους αυτούς, συνήγαγε την εσωτερική τους δομή από τα βαρυτικά και μαγνητικά πεδία που δημιουργούν. Από τους τέσσερις, μόνο η Καλλιστώ δε φαίνεται να είναι διαχωρισμένη σε διακριτά στρώματα μετάλλου, πέτρας και πάγου. Το ηλεκτρομαγνητικό πεδίο του Δία αλληλεπιδρά και με τους τέσσερις, αλλά ειδικότερα με την Ιώ (βλ. διάγραμμα). Το πεδίο σαρώνει τα ιονισμένα αέρια που εκτοξεύονται ψηλά από τις ηφαιστειακές εκρήξεις του δορυφόρου, δημιουργώντας κατά μήκος της τροχιάς του ένα δακτύλιο πλάσματος (η τέταρτη κατάσταση της ύλης εκτός από τη στερεή, την υγρή και την αέρια). Επίσης, ένας δεύτερος δακτύλιος ιονισμένων σωματιδίων γίνεται αγωγός ηλεκτρικού ρεύματος 5.000.000 αμπέρ, που ρέει μεταξύ του Δία και της Ιώς.

    

Η επιφάνεια της Ιώς, ενός από τους εσωτερικούς δορυφόρους του Δία, έχει εμφάνιση... πίτσας, όπως φαίνεται στη μικρή φωτογραφία από την αποστολή του διαστημοπλοίου «Βόγιατζερ» πριν δυο δεκαετίες. Στη μεγαλύτερη φωτογραφία από το «Γαλιλαίος», που τραβήχτηκε όταν η Ιώ ήταν στη σκιά του Δία, απεικονίζονται με ψευδοχρώματα (κόκκινο και κίτρινο) οι ροές λάβας και οι ηφαιστειακές εκρήξεις που συνταράζουν διαρκώς το δορυφόρο αυτό. Οι καπνοί από τις εκρήξεις είναι ιδιαίτερα ορατοί στα άκρα (στην αριστερή πλευρά ο καπνός προέρχεται από την έκρηξη του ηφαιστείου Προμηθέας).